Επαναληπτικά σχόλια στα Αρχαία από μετάφραση (Ομήρου Οδύσσεια) για την ραψωδία α 361 - 497 (Α' Γυμνασίου)

Αποστόλης Ζυμβραγάκης
1

ΣΤΙΧΟΙ  361-497

Τρεις είναι οι στόχοι αυτής της ενότητας: α) Το ωρίμασμα του Τηλέμαχου σαν αποτέλεσμα της επέμβασης της Αθηνάς, β) η παρουσία της Πηνελόπης, γ) η μεταβίβαση της εξουσίας από την Πηνελόπη στον Τηλέμαχο

Χαρακτηρισμός προσώπων στους στ. 361-406:
Πηνελόπη: Είναι φρόνιμη (σκεπάζει τα μάγουλά της). Είναι μεγαλόπρεπη και αποφασιστική. Παρουσιάζεται αυστηρή με τον τραγουδιστή. Είναι ερωτευμένη και δε διστάζει να δηλώσει δημόσια τον πόθο για τον άντρα της και τη θλίψη της για την απουσία του. Είναι συναισθηματική και αξιοπρεπής.
Τηλέμαχος: Παρακολουθούμε το πρώτο ξέσπασμα του Τηλέμαχου. Ο έφηβος γίνεται πια άντρας. Βέβαια δεν μπορεί να ελέγξει ακόμα την αυτοπεποίθησή του και καταφεύγει σε ξεσπάσματα εφήβου. Θέλει να δώσει σε όλους να καταλάβουν ποιο είναι το αφεντικό. Θα μπορούσαμε να τον πούμε αγενή προς τη μητέρα του. Δε θα το κάνουμε όμως αν λάβουμε υπόψη τα ήθη της εποχής.

Παρουσίαση της Πηνελόπης: Εμφανίζεται σαν μια πραγματική αρχόντισσα. Κατεβαίνει με αξιοπρέπεια τη σκάλα, ενώ την ακολουθούν δυο σκλάβες. Καλύπτει το πρόσωπό της με τη μαντίλα της, το κρήδεμνον.

Αντίθεση: ο θρήνος της Πηνελόπης με το θορυβώδες γλεντοκόπι των μνηστήρων

στίχ. 387: Ο Τηλέμαχος αποδίδει στους θεούς τα βάσανα των ανθρώπων. Ο Δίας όμως άλλα είπε στους στίχ.36-39.

στίχ. 398: Σε μια εποχή όπου επικρατούσε η οικιακή οικονομία, αυτονόητο είναι ότι η αυτάρκεια του ανακτόρου εξασφαλιζόταν με την οικοτεχνία. Στο παλάτι και γενικά στο σπίτι παράγονταν όλα τα απαραίτητα. Σ’ αυτό βοηθούσε η ύπαρξη των δούλων. Μέσα στην ασφάλεια του οίκου οι γυναίκες μπορούσαν άνετα να προσφέρουν παραγωγικό έργο. Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι έπρεπε να εργάζεται και η βασίλισσα, γιατί κάθε εργατικό χέρι ήταν απαραίτητο ώστε να αυξάνεται ο πλούτος και η δύναμη του οίκου. Η τακτική αυτή συνεχίστηκε και στο Βυζάντιο, το Μεσαίωνα, την Αναγέννηση, όπου πολλές φορές τα παλάτια ήταν κυριολεκτικά εργοστάσια υφαντικής.

στίχ. 411 και εξής: Βλέπουμε την απαρχή της σύγκρουσης ανάμεσα στον Τηλέμαχο και τους μνηστήρες. Την προκαλεί ο Τηλέμαχος που από έφηβος έχει γίνει πια άντρας. Τους βρίζει αλλά δεν παρατραβάει τις απειλές. Τις μεταθέτει στη θέληση των θεών για να μην τους εξάψει περισσότερο. Τους ανακοινώνει τα σχετικά με την επίσκεψη της θεάς για να τους φοβίσει. Το ωρίμασμα φαίνεται από τις πράξεις του και από τις αντιδράσεις των άλλων (στίχ. 401, 425-6).

στίχ. 425: προοικονομία: προοικονομείται η μνηστηροφονία μέσα στο παλάτι.

στίχ. 437-441: Βλέπουμε:
α) την τιμή που αποδιδόταν στο βασιλιά. Η τιμή αυτή αναφέρεται περισσότερο στην αρχοντιά και τη λαμπρότητα του σπιτιού, παρά στη στρατιωτική δύναμη και τον πλούτο.
 β)τη χαλαρότητα του θεσμού της κληρονομικής βασιλείας. Το ποιος θα γίνει βασιλιάς δεν είναι μόνο θέμα κληρονομικότητας αλλά εξαρτάται από την κρίση των θεών, ανάλογα με τις ικανότητες και τη δύναμη του καθενός.  

στίχ. 440: ειρωνεία, αφού ο Τηλέμαχος ξέρει ότι τα πράγματα αρχίζουν να βαδίζουν ευνοϊκά γι’ αυτόν.

στίχ. 449: ειρωνεία, αφού ο ίδιος ο Ευρύμαχος απειλεί τον Τηλέμαχο.

Χαρακτηρισμός προσώπων στους στίχ. 407-497:
Τηλέμαχος: Το ωρίμασμά του φαίνεται κυρίως τη στιγμή που δείχνει στους μνηστήρες ότι τους αψηφά και ότι θα κάνει ό,τι περνά από το χέρι του, για να τους διώξει. Είναι πολύ συνετός. Κάνει υπαινιγμούς στους μνηστήρες αλλά δεν τους λέει αρκετά για να μην καταλάβουν τι συμβαίνει. Υποχωρεί όταν χρειάζεται για να καθησυχάσει τους μνηστήρες. Στο τέλος, τον βλέπουμε χαρούμενο να κάνει σχέδια για το μέλλον του με νεανικό ενθουσιασμό.
Αντίνοος: Είναι πολύ σκληρός. Καταριέται τον Τηλέμαχο να μη γίνει ποτέ βασιλιάς και προκαλεί την ειρωνική απάντηση του Τηλεμάχου.
Ευρύμαχος: Είναι πιο μαλακός και συμβιβαστικός, αν και ειρωνικός.

στίχ. 477-481: επιβράδυνση

Στο τέλος της ραψωδίας, επικρατεί η ύφεση. Όλοι αποσύρονται για ύπνο.
Υπάρχει μια μεγάλη αντίθεση: από τη μια η σκληρότητα και η απειλή των μνηστήρων και από την άλλη η τρυφερότητα, η καλοσύνη και η αγάπη της Ευρύκλειας.

Χρόνος: Τα γεγονότα της α ραψωδίας διαδραματίζονται μόνο κατά την 1η μέρα της Οδύσσειας.

 

Δημοσίευση σχολίου

1Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου