ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ό ΑΙΩΝΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ 61
Επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις στον κόσμο κατά το 20ό αιώνα
Φυσικές επιστήμες
Προσωπικότητες
και θεωρίες της φυσικής:
§ Μαξ
Πλανκ: διατύπωσε την κβαντική θεωρία, σύμφωνα με την οποία η
θερμότητα δεν εκπέμπεται με τρόπο συνεχή αλλά με διακριτές ποσότητες, τα κβάντα.
§ Ερνστ
Ράδερφορντ: παρουσίασε μια νέα εικόνα της ύλης, σύμφωνα με την οποία το
άτομο αποτελείται από τον πυρήνα, που περιλαμβάνει πρωτόνια και νετρόνια, και
περιβάλλεται από ηλεκτρόνια, τα οποία κινούνται γύρω του σε τροχιά.
§ Άλμπερτ
Αϊνστάιν: διατύπωσε τη θεωρία της σχετικότητας, με την οποία
υποστήριξε ότι ο χρόνος είναι σχετικός, γιατί εξαρτάται από τον τρόπο μέτρησής
του, όπως σχετικές είναι και οι διαστάσεις των σωμάτων, αφού κάθε σώμα αλλάζει
μορφή όταν κινείται.
Στα επιτεύγματα των φυσικών
επιστημών βασίστηκε:
§
η ανάπτυξη της πυρηνικής βιομηχανία,
§
η τεχνολογία κατασκευής και εκτόξευσης σκαφών
στο διάστημα.
Ηλεκτρονική
Έδωσε εντυπωσιακά αποτελέσματα στη:
§ βελτίωση
των τηλεπικοινωνιών,
§ επέκταση
της χρήσης ήδη γνωστών συσκευών, όπως το τηλέφωνο, ο τηλέγραφος και
το ραδιόφωνο,
§ ανάπτυξη
και διάδοση της τηλεόρασης και του ηλεκτρονικού υπολογιστή,
§ εξάπλωση
του παγκόσμιου ηλεκτρονικού διαδικτύου, του Internet.
Βιολογία και Γενετική
Οι επιστήμες αυτές επέτρεψαν στον άνθρωπο να αναπτύξει σε
εντυπωσιακό βαθμό τις γνώσεις του για την ίδια την προέλευση και την ύπαρξή
του.
Βιολογία:
Οι Ρόζαλιντ Φράνκλιν, Φράνσις
Κρικ και Τζέιμς Γουότσον παρουσίασαν τη δομή του γενετικού κώδικα (DNA), υποστηρίζοντας ότι έχει
τη μορφή διπλής έλικας, αντιγράφεται χωρίς να μεταβάλλεται η δομή του και
μεταφέρει τα κληρονομικά χαρακτηριστικά κάθε οργανισμού.
Γενετική:
§
Κατά τη δεκαετία του ’70, η επιστήμη της
γενετικής μηχανικής άρχισε τις προσπάθειες παρέμβασης στο γενετικό κώδικα,
προκειμένου να παραχθούν ζώα και φυτά με βελτιωμένες ιδιότητες.
§
Το 1998 γεννήθηκε το πρώτο ζώο από κλωνοποίηση,
το πρόβατο Ντόλι, και σήμερα πολλά από τα προϊόντα της καθημερινής μας
διατροφής είναι αποτελέσματα γενετικής τροποποίησης.
Ιατρική
§
Αντιμετώπισε αποτελεσματικά ασθένειες που στις
αρχές του 20ού αιώνα ήταν θανατηφόρες, όπως η φυματίωση και η ελονοσία.
§
Επέτρεψε με την ανακάλυψη των ιών της
πενικιλίνης (Αλεξάντερ Φλέμινγκ, 1928) και των αντιβιοτικών την αντιμετώπιση
ιογενών ασθενειών.
§
Κατέστησε εφικτές τις μεταμοσχεύσεις οργάνων,
τις καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις και τις επεμβάσεις με ακτίνες λέιζερ.
§
Πραγματοποίησε τεράστιο βήμα στην αντιμετώπιση
των προβλημάτων ανθρώπινης στειρότητας με τη γέννηση, το 1978, του πρώτου παιδιού
του σωλήνα.
Ψυχανάλυση
Θεμελιωτής της επιστήμης αυτής υπήρξε ο Αυστριακός Σίγκμουντ
Φρόιντ, ο οποίος άνοιξε πραγματικά νέους δρόμους στη μελέτη της ανθρώπινης
ύπαρξης, όταν, αναζητώντας τη θεραπεία της υστερίας, ανακάλυψε τις τρεις
βαθμίδες του ανθρώπινου ψυχισμού:
Ø
το ασύνειδο ή ασυνείδητο,
Ø
το συνειδητό,
Ø
το προσυνειδητό.
Ιστορία
Η επανάσταση στην επιστήμη αυτή
ήρθε με το ιστοριογραφικό κίνημα των Αννάλ, που μετατόπισε το ενδιαφέρον
της ιστορίας από την πολιτική στην οικονομία, στις κοινωνικές δομές και στις
νοοτροπίες.
Διαμόρφωση της μαζικής κουλτούρας
Τα τεχνολογικά επιτεύγματα
επέτρεψαν την ευρύτατη διάδοση των πολιτιστικών αγαθών, αλλά παράλληλα
διαμορφώθηκε μια κατηγορία πολιτιστικών προϊόντων, συχνά χαμηλής ποιότητας, που
συνιστούν αυτό που λέγεται απαξιωτικά μαζική κουλτούρα.