Αρχαία Α' Γυμνασίου: Ενότητα 15 - Η μεταμόρφωση του Λευκίππου

Ανάλυση 15ης ενότητας 

Λίγα λόγια για το κείμενο

Ο Λάμπρος, ένας ευγενικός αλλά φτωχός νέος παντρεύτηκε τη Γαλάτεια. Όταν η Γαλάτεια ήταν έγκυος, ο Λάμπρος την προειδοποίησε ότι αν γεννούσε κορίτσι, θα το σκότωνε. Η Γαλάτεια γέννησε κορίτσι. Για να μην το μάθει όμως ο Λάμπρος, έκρυψε το βρέφος, μέχρι που...

Λίγα λόγια για το συγγραφέα

Ο Αντωνίνος Λιβεράλις είναι ένας Έλληνας μυθογράφος που έζησε στη Ρώμη το 2ο αιώνα μ.Χ. Έγραψε τη "Μεταμορφώσεων Συναγωγή" που είναι μια συλλογή πεζών διηγήσεων για 41 μεταμορφώσεις. Η Μεταμόρφωση του Λεύκιππου είναι η 17η ιστορία.

Το κείμενο και η μετάφρασή του

Γαλάτεια ἡ Εὐρυτίου τοῦ Σπάρτωνος	Η Γαλάτεια η κόρη του Ευρυτίου, του γιου του Σπάρτωνα,
συνεζύγη ἐν Φαιστῷ τῆς Κρήτης	παντρεύτηκε στη Φαιστό της Κρήτης
Λάμπρῳ τῷ Πανδίονος,	το Λάμπρο, το γιο του Πανδίονα,
ἀνδρὶ τὰ μὲν εὖ ἔχοντι εἰς γένος, ἐνδεεῖ δὲ βίου.	άντρα ευγενικής καταγωγής, αλλά φτωχό.
Οὗτος, ἐπειδὴ ἐγκύμων ἦν ἡ Γαλάτεια,	Αυτός, όταν εγκυμονούσε η Γαλάτεια,
ηὔξατο μὲν γενέσθαι αὐτῷ ἄρρενα παῖδα,	ευχήθηκε να αποκτήσει αρσενικό παιδί
προηγόρευσε δὲ τῇ γυναικί,	και προειδοποίησε τη γυναίκα του
ἐὰν γεννήσῃ  κόρην, ἀφανίσαι.	ότι αν γεννήσει κορίτσι, θα το σκοτώσει.
Τῇ δὲ Γαλατείᾳ ἐγένετο θυγάτηρ.	Η Γαλάτεια απέκτησε κορίτσι.
Καὶ κατοικτείρασα τὸ βρέφος	Και επειδή λυπήθηκε το βρέφος
καὶ λογισαμένη τὴν ἐρημίαν τοῦ οἴκου	και σκέφτηκε την ερήμωση του σπιτιού,
ἐψεύσατο τὸν Λάμπρον λέγουσα τεκεῖν ἄρρεν	είπε ψέματα στον Λάμπρο λέγοντάς του ότι γέννησε αρσενικό παιδί
καὶ ἐξέτρεφεν ὡς  παῖδα κοῦρον	και ανέθρεψε το κορίτσι για γιο,
ὀνομάσασα Λεύκιππον.	αφού το ονόμασε Λεύκιππο.
Ἐπεὶ δὲ ηὔξετο ἡ κόρη	Καθώς όμως μεγάλωνε η κόρη
καὶ ἐγένετο ἄφατόν τι κάλλος,	και γινόταν ανείπωτα πολύ ωραία,
ἡ Γαλάτεια δείσασα τὸν Λάμπρον,	η Γαλάτεια επειδή φοβήθηκε τον Λάμπρο,
κατέφυγεν εἰς τὸ ἱερόν τῆς Λητοῦς	κατέφυγε στο ιερό της Λητούς
καὶ ἱκέτευσεν πλεῖστα τὴν θεὸν	και ικέτευε θερμά τη θεά
εἴ πως δύναιτο ἡ παῖς γενέσθαι αὐτῇ κόρος ἀντὶ θυγατρός.	μήπως με κάποιο τρόπο μπορούσε το κορίτσι να γίνει γι’ αυτήν αγόρι.
Ἡ δὲ Λητώ ᾤκτειρε τὴν Γαλάτειαν	Η Λητώ λυπήθηκε τη Γαλάτεια
συνεχῶς ὀδυρομένην καὶ ἱκετεύσουσαν	που συνεχώς θρηνούσε και την ικέτευε
καὶ μετέβαλε τὴν φύσιν τῆς παιδὸς εἰς κόρον.	και μεταμόρφωσε τη φύση του κοριτσιού σε αγόρι.
Ταύτης τῆς μεταβολῆς Φαίστιοι μέμνηνται ἔτι	Αυτή τη μεταμόρφωση οι κάτοικοι της Φαιστού τη θυμούνται ακόμη
καὶ τὴν ἑορτὴν καλοῦσιν Ἐκδύσια,	και ονομάζουν τη γιορτή τους Εκδύσια,
ἐπεὶ ἡ παῖς ἐξέδυ τὸν πέπλον.	γιατί η κόρη απέβαλε τη γυναικεία φύση της.

1η δραστηριότητα: Διαβάζω το αρχαίο κείμενο και απαντώ σε ερωτήσεις κατανόησης
2η δραστηριότητα: Προσπαθώ να αποδώσω στη ν.ε. το αρχαίο κείμενο

Επεξεργασία κειμένου

1 Γαλάτεια ἡ Εὐρυτίου τοῦ Σπάρτωνος Γαλάτεια η κόρη του Ευρύτιου του γιου του Σπάρτωνα 2 συνεζύγη ἐν Φαιστῷ τῆς Κρήτης συνεζύγη = παθ. αόρ. β' του ρ. συζεύγνυμαι = παντρεύομαι ἐν μέσα, επάνω, κοντά, μεταξύ, σε (π.χ. ἐν + τῷ = στο) 3 Λάμπρῳ τῷ Πανδίονος, τῷ Πανδίονος = το γιο του Πανδίονα 4 ἀνδρὶ τὰ μὲν εὖ ἔχοντι εἰς γένος, εὖ ἔχοντι εἰς γένος > ευγενικής καταγωγής μέν - δέ = αντιθετικοί ή εναντιωματικοί σύνδεσμοι Συνήθως χρησιμοποιούνται μαζί, δηλώνοντας αντίθεση. μέν = όμως, αλλά, από τη μια, καθώς, ενώ Ο μέν μπορεί να ακολουθείται από τα ισοδύναμα του δὲ: ἀλλά,ἀτάρ ή αὐτάρ, αὖ, αὖθις, αὖτε ή ακόμη από τα: πρῶτον μέν - εἶτα, πρῶτον μέν - ἔπειτα, πρῶτον μέν - μετὰ τοῦτο Μερικές φορές χρησιμοποιείται μόνος του και τότε σημαίνει:βέβαια, μάλιστα ή τουλάχιστον δέ = αλλά, ενώ, από την άλλη 5 βίου δὲ ἐνδεεῖ. ὁ ἡ ἐνδεής τὸ ἐνδεές = ο φτωχός, βίου ἐνδεής > φτωχός 6 Οὗτος, ἐπειδὴ ἐγκύμων ἦν ἡ Γαλάτεια, ἐγκύμων = έγκυος 7 ηὔξατο μὲν γενέσθαι αὐτῷ ἄρρενα παῖδα, ηὔξατο = αόρ. του ρ. εὔχομαι γενέσθαι = απρμφ. αορ. του ρ. γίγνομαι = γεννιέμαι 8 προηγόρευσε δὲ τῇ γυναικί, προηγόρευσε = αόρ. του ρ. προ-αγορεύω = λέω εκ των προτέρων, προειδοποιώ 9 ἐὰν γεννήσῃ  κόρην, ἀφανίσαι. ἀφανίσαι = γ' εν. ευκτικής. αορ. του ρ. ἀφανίζω = εξαφανίζω, σκοτώνω > θα σκοτώσει 10 Τῇ δὲ Γαλατείᾳ ἐγένετο θυγάτηρ. ἐγένετο = γέννησε 11 Καὶ κατοικτείρασα τὸ βρέφος κατοικτείρασα = μτχ. αορ. του ρ. κατ(α-)οικτείρω = λυπάμαι > επειδή λυπήθηκε 12 καὶ λογισαμένη τὴν ἐρημίαν τοῦ οἴκου λογισαμένη = μτχ. αορ. του ρ. λογίζομαι = σκέφτομαι > επειδή σκέφτηκε 13 ἐψεύσατο τὸν Λάμπρον λέγουσα τεκεῖν ἄρρεν ἐψεύσατο = αόρ. του ρ. ψεύδομαι = λέω ψέματα > είπε ψέματα τεκεῖν απρμφ αορ. β' του ρ. τίκτω = ότι γέννησε 14 καὶ ἐξέτρεφεν ὡς  παῖδα κοῦρον ἐξέτρεφεν = αόρ. του ρ. ἐκ-τρέφω = μεγαλώνω, ανατρέφω παῖδα κοῦρον = σαν γιο 15 ὀνομάσασα Λεύκιππον. 16 Ἐπεὶ δὲ ηὔξετο ἡ κόρη ηὔξετο = πρτ. του ρ. αὔξομαι = μεγαλώνω > επειδή μεγάλωνε 17 καὶ ἐγένετο ἄφατόν τι κάλλος, ἐγένετο  = πρτ. του ρ. γίγνομαι = γίνομαι > γινόταν ἄφατoν  = αυτό που δεν μπορεί να ειπωθεί, ανείπωτο τι = κάτι κάλλος = ομορφιά > γινόταν ανείπωτα όμορφη, όμορφη πέρα από κάθε περιγραφή 18 ἡ Γαλάτεια δείσασα τὸν Λάμπρον, δείσασα = επειδή φοβήθηκε 19 κατέφυγεν εἰς τὸ ἱερόν τῆς Λητοῦς εἰς ή ἐς σε,  με αιτιατική δηλώνει διεύθυνση, κίνηση 20 καὶ ἱκέτευσεν πλεῖστα τὴν θεὸν πλεῖστα  = πάρα πολύ, θερμά 21 εἴ πως δύναιτο ἡ παῖς γενέσθαι αὐτῇ εἴ πως > μήπως δύναιτο > θα μπορούσε γενέσθαι αὐτῇ > να γίνει γι' αυτήν 22 κόρος ἀντὶ θυγατρός. ἀντὶ απέναντι, για χάρη κάποιου, αντί για κάποιον, αντίθετα 23 Ἡ δὲ Λητώ ᾤκτειρε τὴν Γαλάτειαν ᾤκτειρε (δες το 11α) > επειδή λυπήθηκε 24 συνεχῶς ὀδυρομένην καὶ ἱκετεύσουσαν ὀδυρομένην =  μτχ. εν. του ρ. ὀδύρομαι = θρηνώ > που θρηνούσε ἱκετεύσουσαν = μτχ. μελ. του ρ. ἱκετεύω = παρακαλώ 25 καὶ μετέβαλε τὴν φύσιν τῆς παιδὸς εἰς κόρον. μετέβαλε = του ρ. μεταβάλλω εἰς ή ἐς σε,  με αιτιατική δηλώνει διεύθυνση, κίνηση 26 Ταύτης τῆς μεταβολῆς Φαίστιοι ἔτι μέμνηνται Ταύτης τῆς μεταβολῆς   αυτήν την αλλαγή Φαίστιοι = οι κάτοικοι της Φαιστού ἔτι = ακόμη μέμνηνται = πρκ. του ρ. μιμνήσκομαι = θυμάμαι > τη θυμούνται 27 καὶ τὴν ἑορτὴν καλοῦσιν Ἐκδύσια, καλοῦσιν  = ονομάζουν 28 ἐπεὶ ἡ παῖς ἐξέδυ τὸν πέπλον. ἐξέδυ = αόρ. β' του ρ. ἐκ-δύομαι = βγάζω τον πέπλο > (μεταφορικά) αποβάλω τη γυναικεία φύση

3η δραστηριότητα: άσκηση για τη μετάφραση

Συντακτική ανάλυση κειμένου

Απαντήσεις στις ερμηνευτικές ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου

Χρονικές και εγκλιτικές αντικαταστάσεις των ρημάτων της ενότητας

Λεξιλογικά

Για τη λέξη φύω

Για να βρεις τη σημασία των λέξεων του Λεξιλογικού Πίνακα πήγαινε στα λεξικά της Πύλης για την ελληνική γλώσσα ή χρησιμοποίησε τους παρακάτω δεσμούς:

Αρχαία Ελληνική / Νέα Ελληνική	Νέα Ελληνική
ἡ φύσις /-η, φυσικός, ἡ φυλή, τὸ φῦλον (-ο) [= το γένος], φυτεύω, τὸ φυτόν (-ό), φυτικός, ἡ φυτεία	φυντάνι / φυντανάκι, φύτρο [= το μικρό βλαστάρι], φύτρα [= 1. το φύτρο, 2. η γενιά], φυτρώνω
φυτοκομῶ, ἡ φυτοκομία = η επιστημονική καλλιέργεια των φυτών φυσιολογικός, ἡ φυσιογνωμία, φυσιογνωμικός, το φυτώριο(ν) (-ο), αυτοφυής, η εμφύτευσις / εμφύτευση (-η), εμφυτεύω, έμφυτος, ευφυής, ιδιοφυής, ἡ ιδιοφυία, κατάφυτος	φυτοζωώ [= καλύπτω με δυσκολία τις βιοτικές ανάγκες μου], φυτολογία, φυτοφάγος, φυσιοδίφης, φυσιολάτρης, φυσιοθεραπεία, φυσιογνωμιστής, φυσικομαθηματικός, δενδροφύτευση, μεγαλοφυής, πυκνόφυτος, τριχοφυία

Ασκήσεις
Αντιστοίχισε τους ορισμούς με την κατάλληλη λέξη  Αντιστοίχισε τις λέξεις με τις συνώνυμές τους  Αντιστοίχισε τις λέξεις με τις αντώνυμές τους Συμπλήρωσε τα κενά με την κατάλληλη λέξη   Κατέβασε τις πρόσθετες ασκήσεις σε αρχείο pdf

Γραμματική

Παρατατικός μέσης φωνής

ἐ-λυ-όμην ἐ-λύ-ου ἐ-λύ-ετο ἐ-λυ-όμεθα ἐ-λύ-εσθε ἐ-λύ-οντο	Για να σχηματίσουμε τον παρατατικό προσθέτουμε στο χρονικό θέμα του ρήματος τις καταλήξεις του παρατατικού. Για την αύξηση, χρονική ή συλλαβική, ισχύουν όσα είπαμε για τον παρατατικό της ενεργητικής φωνής.
	Ασκήσεις
	Κλίνε στα α.ε. τον παρατατικό του ρ. πείθομαι, συγκρίνοντάς τον με τα ν.ε. Άσκηση κλίσης αφωνόληκτων ρημάτων, παρατατικός 1η Σχημάτισε τον παρατατικό μέσης φωνής των ρημάτων 2η Σχημάτισε τον παρατατικό μέσης φωνής των ρημάτων

Αόριστος μέσης φωνής

ἐ-λυ-σ-άμην ἐ-λύ-σ-ω ἐ-λύ-σ-ατο ἐ-λυ-σ-άμεθα ἐ-λύ-σ-ασθε ἐ-λύ-σ-αντο	Για να σχηματίσουμε τον αόριστο προσθέτουμε στο χρονικό θέμα του ρήματος τις καταλήξεις του αόριστου. Για την αύξηση, χρονική ή συλλαβική, ισχύουν όσα είπαμε για τον παρατατικό της ενεργητικής φωνής.
	Ασκήσεις
	Κλίνε τον αόριστο του ρ. γράφομαι Κλίνε τον αόριστο του ρ. διώκομαι 1η Άσκηση σχηματισμού των ρημάτων στο γ' εν. και γ΄ πληθ. αόριστου 2η Άσκηση σχηματισμού των ρημάτων στο γ' εν. και γ΄ πληθ. αόριστου Συγκριτική άσκηση σχηματισμού παρατατικού και αόριστου μ.φ. στα α.ε. Να γραφούν τα ρήματα στους ζητούμενους τύπους του παρατατικού και αόριστου μ.φ. Άσκηση αντικατάστασης ρημάτων σε προτάσεις, παρατατικός, μέλλοντας, αόριστος

Ασκήσεις

Κλίνε στα α.ε. τον παρατατικό του ρ. πείθομαι, συγκρίνοντάς τον με τα ν.ε. Άσκηση κλίσης αφωνόληκτων ρημάτων, παρατατικός 1η Σχημάτισε τον παρατατικό μέσης φωνής των ρημάτων 2η Σχημάτισε τον παρατατικό μέσης φωνής των ρημάτων Κλίνε τον αόριστο του ρ. γράφομαι Κλίνε τον αόριστο του ρ. διώκομαι Άσκηση σχηματισμού των ρημάτων στο γ' εν.αόριστου Άσκηση σχηματισμού των ρημάτων στο γ΄ πληθ. αόριστου Συγκριτική άσκηση σχηματισμού παρατατικού και αόριστου μ.φ. στα α.ε. Να γραφούν τα ρήματα στους ζητούμενους τύπους του παρατατικού και αόριστου μ.φ. Άσκηση αντικατάστασης ρημάτων σε προτάσεις, παρατατικός, μέλλοντας, αόριστος ασκήσεις σχολικού βιβλίου Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τους χρόνους που ζητούνται στο πρόσωπο που δίνεται (1η) Να μεταφέρετε τους ρηματικούς τύπους στο ίδιο πρόσωπο του άλλου αριθμού διατηρώντας τον χρόνο και τη φωνή (3η) Άσκηση στον παρατατικό και τον αόριστο (4η) Άσκηση συμπλήρωσης κενών στον παρατατικό και τον αόριστο (6η)

Παράλληλα κείμενα

Περὶ Δάφνης ἡ ἱστορία

Παρὰ Διοδώρῳ τῷ Ἐλαίτῃ ἐν ἐλεγείαις καὶ Φυλάρχῳ ἐν <ιε>. περὶ δὲ τῆς Ἀμύκλα θυγατρὸς τάδε λέγεται Δάφνης. αὕτη τὸ μὲν ἅπαν εἰς πόλιν οὐ κατᾐει οὐδ' ἀνεμίσγετο ταῖς λοιπαῖς παρθένοις, παρασκευασαμένη δὲ πολλοὺς κύνας ἐθήρευεν καὶ ἐν τῆι Λακωνικῇ καὶ ἔστιν ὅτε ἐπιφοιτῶσα εἰς τὰ λοιπὰ τῆς Πελοποννήσου ὄρη. δι' ἣν αἰτίαν μάλα καταθύμιος ἦν Ἀρτέμιδι, καὶ αὐτὴν εὔστοχα βάλλειν ἐποίει. ταύτης περὶ τὴν Ἠλιδίαν ἀλωμένης Λεύκιππος, Οἰνομάου παῖς, εἰς ἐπιθυμίαν ἦλθε καὶ τὸ μὲν ἄλλως πως αὐτῆς πειρᾶσθαι ἀπέγνω, ἀμφιεσάμενος δὲ γυναικείαις ἀμπεχόναις καὶ ὁμοιωθεὶς κόρῃ συνεθήρα αὐτῇ. ἔτυχε δέ πως αὐτῇ κατὰ νοῦν γενόμενος οὐ μεθίει τε αὐτὸν ἀμφιπεσοῦσά τε καὶ ἐξηρτημένη πᾶσαν ὥραν. Ἀπόλλων δὲ καὶ αὐτὸς τῆς παιδὸς πόθῳ καιόμενος ὀργῇ τε καὶ φθόνῳ εἴχετο τοῦ Λευκίππου συνόντος καὶ ἐπὶ νοῦν αὐτῇ βάλλει σὺν ταῖς λοιπαῖς παρθένοις ἐπὶ κρήνην ἐλθούσαις λούεσθαι. ἔνθα δὴ ὡς ἀφικόμεναι ἀπεδιδύσκοντο καὶ ἑώρων τὸν Λεύκιππον μὴ βουλόμενον, περιέρρηξαν αὐτόν. μαθοῦσαι δὲ τὴν ἀπάτην καὶ ὡς ἐπεβούλευεν αὐταῖς, πᾶσαι μεθίεσαν εἰς αὐτὸν τὰς αἰχμάς. καὶ ὁ μὲν δὴ κατὰ θεῶν βούλησιν ἀφανὴς γίνεται, Ἀπόλλωνα δὲ Δάφνη ἐπ' αὐτὴν ἰόντα προιδομένη μάλα ἐρρωμένως ἔφευγεν. ὡς δὲ συνεδιώκετο, παρὰ Διὸς αἰτεῖται ἐξ ἀνθρώπων ἀπαλλαγῆναι. καὶ αὐτήν φασι γενέσθαι τὸ δένδρον τὸ ἐπικληθὲν ἀπ' ἐκείνης δάφνην.

Παρθένιος, Ἐρωτικά Παθήματα 15.4

Δεύτερο παράλληλο κείμενο

Ο Λατίνος ποιητής Οβίδιος στο έργο του Μεταμορφώσεις παρουσιάζει μια ιστορία όμοια με αυτήν του Λευκίππου. Ο Λύκτος ζούσε στην Κρήτη με τη γυναίκα του Τελέθουσα. Όταν αυτή έμεινε έγκυος, της ξεκαθάρισε ότι θα κρατούσαν το παιδί, μόνο αν ήταν αγόρι. Η γυναίκα, με την καθοδήγηση της θεάς Ίσιδας, αποφάσισε να κρατήσει το παιδί όποιο κι αν ήταν το φύλο του. Γέννησε τελικά κορίτσι και, για να το γλιτώσει από το θάνατο, είπε ψέματα στον άντρα της ότι ήταν αγόρι και συνέχισε να το ανατρέφει και να το ντύνει σαν να ήταν αγόρι. Το όνομα του παιδιού ήταν Ίφις. Μετά από πολλές περιπέτειες η θεά Ίσις μεταμόρφωσε το παιδί σε αγόρι. Παραθέτουμε αποσπάσματα από την έμμετρη ελληνική μετάφραση του ποιήματος.

Η εντολή του Λύκτου

Ὅτι ἐγγὺς, ὡς λέγεται, τῶν τῆς Κνωσσοῦ ὁρίων, 1091

οἷς ἀγχιτέρμων τῆς Φαιστοῦ ἡ βασιλεία κεῖται,

ἀνήρ τις Λύκτος τοὔνομα τὴν κατοικίαν εἶχεν,

ὃς γένος καίπερ ἄσημον ἐξ ἐλευθέρων ἕλκων,

τῆς γενετῆς μὲν μείζονα οὐκ ἐπεδείκνυ πλοῦτον,

ἀλλ’ ὅμως βίον ἔντιμον καὶ ἀψεγῆ ἐβίου.

Αὐτῷ, καθάπερ φέρεται, τῆς γυναικὸς κυούσης,

καὶ τῶν ᾠδίνων τοῦ δεινοῦ ἐφεστηκότος χρόνου,

τοιούτοις ῥήμασιν αὐτῆς τὰς ἀκοὰς ἐκπλήττει∙

δύο τινα καὶ βούλομαι καὶ εὔχομαί σοι, γύναι∙  1100

βραχὺν καὶ οὐ πολύπονον τοῦ τοκετοῦ τὸν χρόνον,

καὶ τέκνον ἄρσεν τὸν καρπὸν τῶν ἐλαφρῶν ᾠδίνων∙

Μετάφραση

Όπως λέγεται, κοντά στα σύνορα της Κνωσσού,

γειτονικά στα οποία βρίσκεται το βασίλειο της Φαιστού,

κατοικούσε κάποιος άντρας με το όνομα Λύκτος.

Αυτός, αν και η καταγωγή του ήταν άσημη, είχε γονείς ελεύθερους

και από ό,τι επέτρεπε η καταγωγή του δεν είχε περισσότερα πλούτη·

όμως έκανε μια ζωή έντιμη και χωρίς ψεγάδια.

Όταν, όπως λέγεται, η γυναίκα του βρέθηκε σε κατάσταση εγκυμοσύνης

και έφτασε η δύσκολη ώρα των πόνων του τοκετού,

αυτός με τέτοια λόγια τρομάζει τα αυτιά της:

Δυο πράγματα θέλω και σου εύχομαι γυναίκα:

σύντομη και χωρίς πόνους να είναι η περίοδος του τοκετού

και ο καρπός των ελαφρών πόνων να είναι αρσενικό παιδί.

Το τέχνασμα της Τελέθουσας

[…] Ὅτε δ’ ἐπῆλθεν ὁ καιρὸς τῶν χαλεπῶν ᾠδίνων, 1150

καὶ ἡ γαστὴρ τοῦ αὔξοντος ἀνεκουφίσθη φόρτου,

τῷ ἀγνοοῦντι μὲν πατρὶ θυγάτριόν τι ἔφυ,

ἀλλὰ ἡ μήτηρ κρύψασα τὸ τοῦ τεχθέντος γένος,

πιστῇ τροφῷ τὸ νήπιον πρὸς τὸ τραφῆναι δίδει,

καὶ τὸν ἀγνῶτα σύζυγον κατασοφισαμένη,

ἄῤῥεν αὐτῷ παρίστησι τὸν τῆς κοιλίας γόνον.

Μετάφραση

Και όταν έφτασε ο καιρός των δύσκολων πόνων

και η κοιλιά ανακουφίστηκε από το αυξανόμενο φορτίο,

για τον πατέρα που δε γνώριζε γεννήθηκε κοριτσάκι,

αλλά η μητέρα, αφού απέκρυψε το φύλο του παιδιού,

το παραδίδει στην πιστή τροφό για να το αναθρέψει

και αφού εξαπάτησε το σύζυγο που το αγνοούσε,

αρσενικό παρουσιάζει σ' αυτόν τον καρπό της κοιλιάς της.

Η μεταμόρφωση του κοριτσιού σε αγόρι

[…] Οὐδ’ ἡ λευκότης ἡ αὐτὴ ἐν τῷ προσώπῳ μένει∙ 1300

καὶ σθένος προσλαμβάνουσιν αἱ τῶν μελῶν κινήσεις,

καὶ θρασυτέρα γίγνεται ἡ τοῦ προσώπου ὄψις,

καὶ βαθμηδὸν βραχύτερον τὸ τῶν πλοκάμων μέτρον,

ἀλλοία δέ τις δύναμις ἀῤῥενωπὴ τὴν φύσιν,

τὴν πρώτην διαδέχεται τῆς κορασίδος χάριν,

καὶ ἄῤῥην τέλος γίγνεσαι ἐκ γυναικός, ὦ Ἶφι.

Μετάφραση

Ούτε το λευκό χρώμα το ίδιο μένει στο πρόσωπο·

και αποκτούν επιπλέον δύναμη οι κινήσεις των μελών

και πιο τολμηρή γίνεται η όψη του προσώπου

και βαθμιαία έγινε πιο κοντό το μήκος των μαλλιών

και κάποια διαφορετική δύναμη σχετική με την αρρενωπή σύσταση

διαδέχεται την πρώτη χάρη του κοριτσιού

και τελικά γίνεσαι, Ίφη, αγόρι από κορίτσι.

Οβίδιος, Μεταμορφώσεις στ. 1091-1306 (μτφρ. Α.Σ. Κάσδαγλης)