«Μου ήρθε ο ουρανός σφοντύλι»
Το σφονδύλι είναι στρογγυλό και βαρύ
σώμα που το στερεώνουν στη βάση του
αδραχτιού (μεταλλικό ή ξύλινο
κυλινδρικό εργαλείο για το γνέσιμο
υφαντικού υλικού), για να
διευκολύνει την κανονική περιστροφή
του νήματος.
Τα σφονδύλια ήταν κατασκευασμένα από
πηλό, πέτρα ή κόκαλο και μερικές
φορές από στεατίτη. Κύριος σκοπός
τους ήταν η ενίσχυση της περιστροφής
του αδραχτιού και για το λόγο αυτό
καθοριστικό ρόλο έπαιζαν η διάμετρος
και το βάρος τους. Όσο μακρύτερες οι
ίνες, τόσο βαρύτερο έπρεπε να είναι
το σφονδύλι, ενώ όσο η διάμετρος
ήταν μεγαλύτερη τόσο η περιστροφή
γινόταν πιο αργά και η κλωστή ήταν
πιο αραιά στριμμένη. Συχνά για
ακινητοποίηση του σφονδυλιού στο
αδράχτι, τοποθετούνταν λίγες ίνες ή
λίγο κερί ανάμεσα στο σφονδύλι και
το αδράχτι. Πιθανώς, επειδή το
σφοντύλι χρησιμεύει για τη ρύθμιση
της ταχύτητας περιστροφής, σχημάτισε
τις φράσεις «του ήρθε ο ουρανός
σφοντύλι» ή «είδε τον ουρανό
σφοντύλι», που σημαίνουν ότι «ο
ουρανός γυρίζει», δηλαδή ότι κάποιος
ζαλίστηκε από απότομο χτύπημα ή ότι
ταράχτηκε πολύ από κάποιο απρόοπτο
και δυσάρεστο γεγονός.
Δείτε περισσότερες προελεύσεις γνωστών φράσεων εδώ.