Η ώρα έφτασε. Σε λίγες ημέρες οι μαθητές πρέπει να εξετασθούν γραπτώς στις ενδοσχολικές ή τις πανελλαδικές εξετάσεις. Τι συμβαίνει όμως όταν αυτό το φυσιολογικό γεγονός αποτελεί «πρόβλημα» για τα παιδιά μας;
Πολύ συχνά οι προσεκτικοί γονείς παρατηρούν πως τα παιδιά τους κατά την περίοδο των εξετάσεων εμφανίζουν συμπτώματα όπως πονοκεφάλους, εφιδρώσεις, στομαχικές διαταραχές και άλλες σωματικές ενδείξεις οι οποίες συνήθως προέρχονται από το γεγονός πως οι εξετάσεις αντιμετωπίζονται από τους μαθητές ως μία στρεσογόνος περίοδος.
Γιατί όμως συμβαίνουν όλα αυτά; Για να απαντήσουμε στο συγκεκριμένο ερώτημα ας πάρουμε ως παράδειγμα έναν μαθητή ο οποίος στο άκουσμα της λέξης «εξετάσεις» εισέρχεται αυτομάτως σε «αρνητική κατάσταση». Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο συγκεκριμένος μαθητής αρχικά κάνει αρνητικές σκέψεις, ενδεχομένως επειδή ξαναζεί νοητικά μια παρελθοντική «σκηνή» εξετάσεων στην οποία κάτι δεν λειτούργησε καλά ή επειδή δημιουργεί νοητικά μια μελλοντική «σκηνή» εξετάσεων στην οποία κάτι δεν θα λειτουργήσει με θετικό τρόπο.
Στη συνέχεια αυτές οι αρνητικές σκέψεις οδηγούν τον μαθητή σε ένα αρνητικό συναίσθημα (π.χ. φόβο), το οποίο με τη σειρά του πυροδοτεί τους «αρνητικούς» νευροδιαβιβαστές, όπως για παράδειγμα την κορτιζόλη, την ονομαζόμενη ορμόνη του στρες. Η κορτιζόλη, σύμφωνα με την επιστημονική έρευνα, απελευθερώνεται από τα επινεφρίδια και μας προετοιμάζει για να αντιμετωπίσουμε κάποιον κίνδυνο ή κάποια απειλή - είτε φυσική (π.χ. ένας αγριεμένος σκύλος που τρέχει προς τα πάνω μας), είτε ακαδημαϊκή (π.χ. πανελλαδικές εξετάσεις). Καθώς όμως απελευθερώνεται κορτιζόλη ταυτόχρονα μειώνονται τα επίπεδα της σεροτονίνης, της ορμόνης της «ευτυχίας».
Παράλληλα, η κορτιζόλη προκαλεί μια σειρά από άμεσες φυσικές αντιδράσεις όπως: αύξηση των καρδιακών παλμών, αύξηση της αρτηριακής πίεσης και αύξηση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα. Όλα αυτά βέβαια είναι φυσιολογικά αφού το σώμα μας προετοιμάζεται για μια κατάσταση «μάχης ή φυγής». Ωστόσο, όπως γίνεται ήδη κατανοητό, ο μαθητής σε τέτοια κατάσταση είναι δύσκολο να επιτύχει μια υψηλή επίδοση στις εξετάσεις. Πώς όμως μπορούμε να διαχειριστούμε έξυπνα την αρνητική αυτή κατάσταση;
Το πεδίο του Νευρογλωσσικού Προγραμματισμού και η συμπεριφορική ψυχολογία μας παρέχουν σήμερα σημαντικά «εργαλεία» ώστε να δημιουργούμε έναν «θετικό κύκλο» για τους εξεταζόμενους μαθητές. Με άλλα λόγια μπορούμε να «επαναπρογραμματίσουμε» τον εγκέφαλο των μαθητών ώστε στο άκουσμα της λέξης «εξετάσεις» να εισέρχονται αυτομάτως σε «θετική κατάσταση».
Αυτό σημαίνει ότι αρχικά οι μαθητές θα κάνουν θετικές σκέψεις. Αυτές με τη σειρά τους θα τους οδηγήσουν σε ένα θετικό συναίσθημα (π.χ. ευχαρίστηση), το οποίο στη συνέχεια θα πυροδοτήσει τους «θετικούς» νευροδιαβιβαστές, όπως για παράδειγμα τη σεροτονίνη, τη ντοπαμίνη ή τις ενδορφίνες. Προφανώς, ο μαθητής σε τέτοια κατάσταση είναι ευκολότερο να πετύχει θετικά αποτελέσματα στην επίδοσή του.
Συνεπώς, οι λύσεις υπάρχουν και το μόνο που απομένει είναι να ευχηθούμε σε όλους – γονείς, μαθητές και εκπαιδευτικούς – καλή επιτυχία!
Από τον καθηγητή Δ. Ι. Τσουκνιδή
* Ο καθηγητής Δ. Ι. Τσουκνιδής είναι καθηγητής Φιλοσοφίας, πτυχιούχος του Πανεπιστημίου Πατρών, νευρογλωσσολόγος της «Hellenic NLP Academy, American Board of NLP», συγγραφέας του εκδοτικού ομίλου «ΕΛΛΗΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ», ιδρυτικό στέλεχος του Κοινωνικού Φροντιστηρίου Βόλου και δημιουργός της πρωτοποριακής εκπαιδευτικής μεθόδου «REB», infokids.gr
* Ο καθηγητής Δ. Ι. Τσουκνιδής είναι καθηγητής Φιλοσοφίας, πτυχιούχος του Πανεπιστημίου Πατρών, νευρογλωσσολόγος της «Hellenic NLP Academy, American Board of NLP», συγγραφέας του εκδοτικού ομίλου «ΕΛΛΗΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ», ιδρυτικό στέλεχος του Κοινωνικού Φροντιστηρίου Βόλου και δημιουργός της πρωτοποριακής εκπαιδευτικής μεθόδου «REB», infokids.gr
Περισσότερα θέματα για τις εξετάσεις εδώ.