Η μνήμη σου δε σε εγκαταλείπει ούτε και είναι αδύναμη.
Όσο κι αν φοβάσαι πως έτσι είναι, η αλήθεια βρίσκεται αλλού και ήρθε η ώρα να πάψεις να ανησυχείς.
Βλέπεις… το πρόβλημα δεν είναι πως έχει αρχίσει να αλλάζει το μυαλό σου και να ξεχνά. Ούτε υστερείς σε ικανότητα να θυμάσαι. Εκείνο που συμβαίνει ξεκίνησε να συμβαίνει πολλά χρόνια πριν δίχως να το αντιληφθείς.
Πώς άλλωστε να αντιληφθείς κάτι που δεν έχεις ιδέα πως συμβαίνει;
Όλα ξεκίνησαν όταν πήγες σχολείο. Εκεί κάπου, κάπως, με κάποιον τρόπο σου έμαθαν να μαθαίνεις με λάθος τρόπο. Σου άλλαξαν εκείνα που ήξερες να κάνεις ενστικτωδώς για να μαθαίνεις και να θυμάσαι τα πάντα με ευκολία.
Το πρώτο ήταν πως άρχισες να χάνεις την συγκέντρωσή σου. Το μυαλό σου έμαθε να τρέχει σε χίλιες δυο μεριές, να ανησυχεί, να αγχώνεται.
Αυτό από μόνο του ήταν ικανό να κάνει όλη τη ζημιά μα δεν έγινε μόνον αυτό.
Έμαθες πως όλοι πρέπει να μαθαίνουν με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Πως η πολλή φαντασία και τα όνειρα δεν ανήκουν στον κόσμο των μεγάλων και πως δε μπορείς να κινείσαι και να παίζεις στο μάθημα.
Αυτό ήταν το μεγάλο λάθος.
Πώς να μάθεις αποδοτικά δίχως φαντασία; Πώς να θυμάσαι αν δεν έχεις δικαίωμα να χρησιμοποιείς όλες σου τις αισθήσεις για να μάθεις;
Το μυαλό δεν είναι προγραμματισμένο να μαθαίνει με ξύλινο και βαρετό τρόπο. Η ίδια μας η βιολογία απαιτεί χρώμα, κίνηση, μουσική και παιχνίδι.
Υπάρχει κάτι που είναι πολύ πιθανό να μη γνωρίζεις. Αυτό το κάτι λέγεταιπολυ-αισθητηριακή μάθηση και είναι έμφυτη σε όλους. Έχει να κάνει με το πώς είναι δομημένος ο εγκέφαλος κάθε ανθρώπου και μπορεί να αλλάξει όλη σου τη ζωή.
Τι σημαίνει πολυ-αισθητηριακή μάθηση;
Σημαίνει πως είμαστε φτιαγμένοι να μαθαίνουμε με όλες μας τις αισθήσεις.
Δεν ανήκουν όλοι στον ίδιο μαθησιακό τύπο. Άλλος είναι ακουστικός τύπος, άλλος οπτικός, άλλος μαθαίνει κάνοντας πράξη όσα έχει να μάθει.
Δεν αρκεί όμως να ξέρεις σε ποιον από αυτούς τους τύπους ανήκεις˙ δεν έχει νόημα. Εκείνο που έχει νόημα είναι να βρεις τον τρόπο να συγκρατείς εκείνα που μαθαίνεις κατά 90% χωρίς περιττό κόπο και υπερβολική προσπάθεια.
Ρωτάς πώς είναι δυνατόν να γίνει κάτι τέτοιο;
Ακριβώς επειδή ανήκεις σε έναν από αυτούς τους μαθησιακούς τύπους μόνο κατά ένα ποσοστό μεγαλύτερο από ότι στους άλλους. Αν αρχίσεις να βάζεις στο παιχνίδι όλες τις αισθήσεις και ξεπεράσεις εκείνα που δάσκαλοι και καθηγητές σου έμαθαν να θεωρείς ταμπού και να αποφεύγεις, θα δεις πως δεν υπάρχεις κάτι που να μη μπορείς να μάθεις και να συγκρατήσεις.
Το κλειδί σε όλα αυτά είναι η φαντασία.
Βλέπεις, το μυαλό είναι αδύνατον να ξεχωρίσει ανάμεσα σε πραγματικότητα και φαντασία. Αν, για παράδειγμα, τώρα φανταστείς πως δαγκώνεις ένα λεμόνι, το σώμα σου θα αντιδράσει σαν να το δάγκωνες πραγματικά.
Δε θα αναλωθούμε εξηγώντας το γιατί. Μια δοκιμή μονάχα θα σε πείσει.
Εκείνο που θέλω να αναλύσουμε όμως, είναι το πώςθα μπορέσεις να αξιοποιήσεις αυτή τη δεξιότητα, εκείνη της φαντασίας, ώστε να μάθεις πώς να θυμάσαι τα πάντα κατά βούλησιν.
Η φαντασία σου είναι το κλειδί, λοιπόν και θέλεις να την έχεις πάντα σε ετοιμότητα.
Ας πάρουμε για παράδειγμα τα ονόματα που ποτέ σου δε θυμάσαι.
Στόχος μας είναι από εδώ και πέρα να τα θυμάσαι όλα.
Έχεις στη διάθεσή σου 6 δευτερόλεπτα κάθε φορά ώστε να καταχωρίσεις την εκάστοτε πληροφορία στη μακροπρόθεσμή σου μνήμη. Το τι θα κάνεις σε αυτά τα 6 δευτερόλεπτα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο.
Εκείνο που πρέπει να έχεις πάντα στον νου είναι το να εμπλέξεις την οπτική με την ακουστική και την κιναισθητική μνήμη.
Ας πούμε πως γνωρίζεις την Κατερίνα και θέλεις να θυμάσαι το όνομά της, γιατί είναι συνεργάτιδα της εταιρείας σου και, όσο να πεις, είναι σημαντικό το να θυμάσαι τα ονόματα των άλλων. Επικοινωνείς έτσι πόσο τους εκτιμάς και τους σέβεσαι. (Σε κανέναν δεν αρέσει να μη θυμούνται το όνομά του…)
Γνωρίζεστε λοιπόν, δίνετε τα χέρια και έχεις 6’’ για να κάνεις την καταχώριση του ονόματός της στο μυαλό σου.
Έχω κάποιες ερωτήσεις για να σε βοηθήσω…
Ποιον/ ποια σου θυμίζει η Κατερίνα;
Ποιο χαρακτηριστικό της σου αρέσει περισσότερο;
Έχει κάτι ξεχωριστό το πρόσωπό της;
Υπάρχει κάποια συνoνόματη γνωστή σου;
Αν ναι, βάλ’τες να κάνουν κάτι μαζί. (Να χορέψουν, να παίξουν αμπάριζα ή κουτσό, να τραγουδήσουν μαζί καραόκε κτλ. Κάτι ευφάνταστο. Όσο πιο ακραίοτόσο το καλύτερο.)
Εναλλακτικά διάλεξε κάτι που αρέσει στη γνωστή σου να κάνει και βάλε την καινούρια γνωριμία να κάνει το ίδιο.
Για παράδειγμα, γνώρισα πρόσφατα την κυρία Κάλλη. Μου θύμισε μια άλλη Κάλλη που γνωρίζω και της αρέσει να σηκώνει βάρη. Έβαλα λοιπόν την κυρία Κάλλη που είναι πάνω από 60 ετών να κάνει deadlifts (άρσεις θανάτου με μπάρα) στο γυμναστήριο… (Ξέρω τι σκέφτεσαι, αλλά είναι πολύ αποτελεσματικό και δεν πρόκειται ποτέ να ξεχάσω το όνομά της.)
Καταλαβαίνεις τι εννοώ; Άσε τη φαντασία και τις αισθήσεις σου ελεύθερες. Μπορείς ακόμα και να συνδέσεις τη νέα γνωριμία με κάποια μυρωδιά.
Εκείνο που θα μείνει θα είναι το όνομα και η αίσθηση ικανοποίησης του ότι δεν ξεχνάς.
Η φαντασία λοιπόν είναι το κλειδί. Η φαντασία και η συγκέντρωση όταν πρώτα έχεις αποφασίσει να θυμάσαι.
Δε φταίει το φτωχό σου το μυαλό. Εκείνο που του έλειψε στα τόσα χρόνια είναι η εξάσκηση. Εξάσκηση στο να συγκεντρώνεται, να φαντάζεται ανενόχλητο και να γίνεται δημιουργικό.
Μπορεί τώρα να σκέφτεσαι πως δε θα τα καταφέρεις. Έχε όμως πάντα στο μυαλό πως τίποτα δε γίνεται δίχως προσπάθεια και συνέπεια. Η μνήμη είναι και αυτή μια δεξιότητα που χτίζεται με τον καιρό.
Αν τώρα δυσκολεύεσαι, πίστεψέ με, σε έναν μήνα από τώρα θα έχεις δει μεγάλη διαφορά και τότε μάλλον θα’ρθει η ώρα που θα με θυμηθείς…
ο μυαλό σου είναι όπως ένα πεντάχρονο παιδάκι.
Τι εννοώ;
Εννοώ πως το μυαλό σου βαριέται εύκολα. Δε μπορεί να κάνει μονότονα και βαρετά πράγματα για πολλή ώρα. Το μόνο που καταφέρνεις όταν βαριέσαι είναι το να ταξιδεύεις αλλού και να σκέφτεσαι χίλια δυο πράγματα εκτός από εκείνο που θέλεις να απομνημονεύσεις.
Δε φταίει λοιπόν το έρμο το παιδάκι... εχμ… το μυαλό σου εάν κουράζεται εύκολα και ψάχνει τρόπο να ξεφύγει. Η αλήθεια είναι πως θέλει χρώμα, μουσική, κίνηση και διασκέδαση για να μείνει επικεντρωμένο και να σου κάνει το χατήρι.
Σε μπέρδεψα; Το ελπίζω! Αυτό σημαίνει πως έχω το ενδιαφέρον σου και πως θα διαβάσεις παρακάτω.
Αν θέλεις να μαθαίνεις και να θυμάσαι πιο αποδοτικά λοιπόν, υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείς να κάνεις. Ένα από αυτά είναι το να αρχίσεις να χρησιμοποιείς flashcards και θα σου πω μία από τις τεχνικές που δουλεύω στα εργαστήριά μου εδώ. Ένας άλλος είναι η νοητική χαρτογράφηση. Ένας τρίτος είναι το να αρχίσεις να τραγουδάς φωναχτά εκείνο που θέλεις να θυμάσαι. Έρευνες έχουν δείξει πως όταν λέμε κάτι φωναχτά το θυμόμαστε κατά 50% περισσότερο. Η μουσική που θα προσθέσεις εσύ με το τραγούδι σου ανεβάζει το ποσοστό ακόμα πιο ψηλά.
Αν πούμε λοιπόν πως θέλεις να μάθεις να κλίνεις το ρήμα “λύω” στα Αρχαία, ξεκίνα να το τραγουδάς (και ρίξε και έναν χορό μπροστά στον καθρέφτη). Αμέσως αμέσως, έχεις μετατρέψει κάτι βαρετό σε κάτι πολύ ενδιαφέρον και διασκεδαστικό για το μυαλό σου και εκείνο θα το απορροφήσει σαν καλό σφουγγάρι που είναι.
Βλέπεις, πώς όλα αυτά αξιοποιούν την πολυ-αισθητηριακή μάθηση για την οποία μιλήσαμε στο προηγούμενο άρθρο; Το θέμα είναι πάντα να βρούμε τον τρόπο που ανταποκρίνεται στον καθένα και να κάνουμε τη μάθηση και την απομνημόνευση εύκολη και διασκεδαστική. Αν λοιπόν το τραγούδι δε σε εκφράζει (δε μπορώ να φανταστώ γιατί, αλλά το δέχομαι), τότε θα βρούμε τι είναι εκείνο που ταιριάζει καλύτερα σε σένα.
Σε επόμενα άρθρα θα δούμε και άλλους τρόπους που μπορούν να ενισχύσουν τη μνήμη σου καθώς και ποια είναι τα δέκα σημαντικότερα πράγματα που απαιτούνται για να έχεις καλή μνήμη.
Υπάρχει όμως κάτι που δε συζητήσαμε ακόμα και είναι πολύ πιο σημαντικό από οποιαδήποτε τεχνική μνήμης μπορώ να σου δώσω. Αυτό το κάτι είναι το Mindset, δηλαδή η στάση και ο τρόπος σκέψης σου απέναντι στα πράγματα. Βλέπεις, αν εσύ πιστεύεις πως δε θυμάσαι και πως δεν πρόκειται να λειτουργήσουν όλα αυτά για σένα, ό,τι τεχνική κι αν σου δώσω δε θα έχει αποτέλεσμα.
Αν για παράδειγμα πιστεύεις πως δε θυμάσαι ονόματα, δεν πρόκειται να θυμάσαι ονόματα. Εκείνο όμως που μπορεί να αλλάξει όλα τα δεδομένα στην προκειμένη είναι μια μικρή λεξούλα… Δε μπορείς να θυμάσαι ονόματα ακόμα. Αυτό το ακόμα όμως είναι πάρα πολύ σημαντικό, γιατί επικοινωνεί στο μυαλό σου πως έχει τη ικανότητα να θυμάται και πως το μόνο που μένει είναι να την καλλιεργήσει.
Θα το θέσω ως εξής:
Το μυαλό σου είναι ένας υπερυπολογιστής. Οι σκέψεις που κάνεις και τα ερεθίσματα που δέχεται είναι τα προγράμματα που εγκαθιστάς. Εάν τα προγράμματα είναι αρνητικά, αρνητικό θα είναι και το αποτέλεσμα.
Όσα σκέφτεσαι αποτελούν τη δική σου πραγματικότητα και το μυαλό σαν καλός και πιστός βοηθός που είναι φροντίζει να βρίσκει λόγους και τρόπους να τα επιβεβαιώνει και να υλοποιεί τις “εντολές” που του δίνεις.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα πεις στον εαυτό σου κάτι αρνητικό και θα τον ρίξεις, θυμήσου πόσο σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει μια απλή λεξούλα και άλλαξε τον τρόπο που σκέφτεσαι προς το θετικό. Μετά από λίγο καιρό θα αρχίσεις να βλέπεις τη διαφορά σε όλα όσα κάνεις. Το μόνο που ζητώ είναι να επιμείνεις και να μην το βάλεις κάτω μετά από λίγο.
Δεν είναι δύσκολο το να θυμάσαι.
Δεν είναι εύκολο το να θυμάσαι.
Ό,τι από τα δύο κι αν επιλέξεις, θα έχεις δίκιο. Ελπίζω μόνο να κάνεις τη σωστή επιλογή˙ εκείνη που θα σου επιτρέψει να αξιοποιήσεις τις κρυμμένες σου δυνατότητες στο έπακρο. Αν κάνεις τη σωστή επιλογή, δε θα αργήσεις να δεις τη διαφορά και να είσαι σίγουρος πως θα με θυμηθείς…