Οι τεχνικές που παρουσιάζονται παρακάτω επιστρατεύουν όλα αυτά τα στοιχεία. Η εφαρμογή τους μπορεί να βελτιώσει τη συγκέντρωση, την κατανόηση και την απομνημόνευση όσων μαθαίνουμε.
- Το φαινόμενο του πρωτεύοντος χαρακτηριστικού, το φαινόμενο του προσφάτου και το φαινόμενο της ομαδοποίησης (the chunking effect).
- Μνημονικές στρατηγικές.
- Χρήση των αισθήσεων και της φαντασίας.
- Η τεχνική της ιστορίας.
1. Το φαινόμενο του πρωτεύοντος χαρακτηριστικού, το φαινόμενο του προσφάτου και το φαινόμενο της ομαδοποίησης (the chunking effect).
Σχετικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που προσπαθούν να θυμηθούν μία λίστα που απαρτίζεται από 30 λέξεις, πρόκειται να θυμηθούν ορισμένες λέξεις από την αρχή της λίστας και κάποιες από το τέλος της, όμως θα θυμηθούν ελάχιστες από τις λέξεις που βρίσκονται στη μέση της λίστας.
Το εν λόγω φαινόμενο είναι γνωστό ως το Φαινόμενο του Πρωτεύοντος Χαρακτηριστικού, (πρώτον, δηλαδή οι λέξεις στην αρχή της λίστας) και
Το φαινόμενο του προσφάτου, (οι πιο πρόσφατες, δηλαδή οι λέξεις από το τέλος της λίστας οι οποίες διαβάστηκαν πιο πρόσφατα).
Είναι επιπλέον ευκολότερο ν’ ανακαλέσουμε τις λέξεις όταν η λίστα μας είναι χωρισμένη σε συνοπτικές, νοηματικές ενότητες. Το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι γνωστό ως το Φαινόμενο της Ομαδοποίησης (the Chunking Effect).
- Κατανείμετε το χρόνο της μελέτης σε χρονικά διαστήματα περίπου 30 έως 45 λεπτών με ενδιάμεσα πεντάλεπτα διαλείμματα.
- Επιδιώξτε ο χρόνος της μελέτης να συνιστά ένα σύνολο με νόημα, με αρχή και τέλος.
Η μέθοδος αυτή θα σας βοηθήσει να κάνετε τον χρόνο της μελέτης πιο παραγωγικό, διαβάζοντας σε χρονικά τμήματα και δημιουργώντας πολλά σημεία έναρξης και λήξης.
2. Μνημονικές στρατηγικές
Μία μνημονική στρατηγική αποτελεί μία τεχνική, όπως είναι ένα επαναλαμβανόμενο σχέδιο, μία ρυθμική επωδός, ή μία απεικόνιση η οποία χρησιμεύει στην αποτύπωση κατά τα άλλα δύσκολων πραγμάτων να συγκρατηθούν στη μνήμη.
Μία απλή μνημονική στρατηγική είναι το να συνθέσετε μία πρόταση της οποίας το αρχικό γράμμα κάθε της λέξης αντιστοιχεί στο κάθε ένα αντικείμενο που πρέπει να θυμάστε:
Αν, παραδείγματος χάριν, πρέπει να απομνημονεύσετε τη σειρά των πλανητών του Ήλιου: Ερμής, Αφροδίτη, Γη, Άρης, Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας, Πλούτωνας, μπορείτε να συνθέσετε μία πρόταση της οποίας η κάθε λέξη αντιστοιχεί στην αλληλουχία των πλανητών αυτών, όπως είναι:
Εάν Αναγκαστώ Για Απόλυση Δεν Κερδίζω Οτιδήποτε Παρά Παράπονα.
Ίσως ακούγεται αστείο, όμως είναι μία αποτελεσματική τεχνική. Αν μάλιστα, οπτικοποιήσετε το νόημα της πρότασης, τότε τα αντικείμενά της απομνημονεύονται ευκολότερα.
Σύστημα απομνημόνευσης με σήματα
Peg Systems
Πρόκειται για τεχνικές απομνημόνευσης που χρησιμοποιούν λέξεις, γράμματα, σχήματα, (ή σήματα: pegs) τα οποία αντιστοιχούν σε αριθμούς.
Τα σήματα αυτά σχετίζονται με μία λίστα αντικειμένων προς απομνημόνευση.
Περισσότερες πληροφορίες επάνω στην τεχνική αυτή μπορείτε να βρείτε στις ιστοσελίδες: https://www.youtube.com/watch?v=IlCYGeA2Ne0&list=PLDA1703A476651985&index=5
3. Χρησιμοποιήστε τις αισθήσεις και τη Φαντασία
Επιστρατεύουμε τις αισθήσεις μας (όραση, ακοή, όσφρηση, γεύση και αφή) για ν’ αφομοιώσουμε τις πληροφορίες που αφορούν τον κόσμο γύρω μας.
Τις περισσότερες φορές δεν αποδεχόμαστε παθητικά τις πληροφορίες που αποκτούμε μέσω των αισθήσεων, αλλά επιστρατεύουμε τη σκέψη και τη φαντασία μας προκειμένου να εκλογικεύσουμε και ν’ αποτυπώσουμε τις πληροφορίες αυτές στη μνήμη μας.
Εικόνες
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος αγαπάει τις εικόνες.
Συχνά, σκεφτόμαστε με εικόνες, έτσι λοιπόν η οπτικοποίηση και η χρήση των εικόνων μπορεί να βοηθήσει στην απομνημόνευση.
Έτσι λοιπόν, θα μπορούσατε:
- Να κοιτάξετε προσεκτικά το απόσπασμα που διαβάζετε και να προσπαθήστε να δημιουργήστε μία νοερή του εικόνα.
- Εάν είναι μία σελίδα, να προσέξετε τους τίτλους, τη διάταξη και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης σελίδας.
- Αν πρόκειται για εικόνα ή διάγραμμα, προσπαθήστε να το αναπαραστήσετε στο νου σας ή δείτε το προσεκτικά και αντιγράψτε το.
- Επιχειρήστε να δημιουργήστε μία εικόνα ή μία σειρά από εικόνες, είτε νοερά ή στο χαρτί έτσι ώστε απεικονίσετε το αντικείμενο της μελέτης σας.
Αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένας νοερός χάρτης.
Απαγγείλετε
- Απαγγείλετε δυνατά την εργασία σας, ακούγοντας προσεκτικά τον εαυτό σας. Μπορείτε επίσης να ηχογραφείτε την απαγγελία σας και στη συνέχεια να ξανακούτε το ηχητικό απόσπασμα.
- Απαγγείλετε δυνατά περπατώντας κατά τη διάρκεια της μελέτης και συντονίστε το βηματισμό σας με το ρυθμό της απαγγελίας σας.
Αξιοποιήστε τις Αισθήσεις
Όσφρηση
Αξιοποιήστε τη δυνατότητα αυτή προς όφελος της μελέτης σας.
Όσο διαβάζετε, μπορείτε να έχετε μία καραμέλα με γεύση λεμόνι, συνδέοντας έτσι το περιεχόμενο της μελέτης σας με την αισθητική εμπειρία της γεύσης. Την ημέρα της εξέτασης, έχετε την ίδια καραμέλα, η γεύση της οποίας θα ξυπνήσει τη μνήμη του αντικειμένου μελέτης.
Αφή
Μπορείτε ν’ αξιοποιήσετε την αφή, αποκρυπτογραφώντας τα ανάγλυφα γράμματα ενός αποσπάσματος που διαβάζετε.
Ανακαλέστε την αίσθηση της επιφάνειας και το σχήμα των γραμμάτων-κάτι που βοηθά τη μνήμη σας.
Φαντασία
Η φαντασία λειτουργεί με στοιχεία όπως είναι οι ιστορίες, το χιούμορ, ο συμβολισμός, τα χρώματα και η υπερβολή έτσι ώστε η φαντασία να υποβοηθήσει την απομνημόνευση των όσων μελετούμε.
Παραδείγματος χάριν:
- Επινοήστε αστείες προσωπικές ιστορίες ή μετατρέψτε τις σε σειρές από κόμικς.
- Χρησιμοποιήστε σύμβολα όπως είναι το θαυμαστικό ! δίπλα σε πληροφορίες που πρέπει να θυμάστε, την αγκύλη } δίπλα από πληροφορίες που συνδέονται μεταξύ τους, ή το βέλος à για να υποδηλώσετε την εξέλιξη.
Επιλέξτε σύμβολα ή σημεία στίξης που εσείς καταλαβαίνετε και λειτουργούν ως ορόσημα στη μνήμη σας.
- Χρησιμοποιήστε στυλό ή μαρκαδόρους διαφορετικού χρώματος για να διακρίνετε τις πληροφορίες του κειμένου.
- Χρησιμοποιήστε έντονα ή κεφαλαία γράμματα για τις πιο αξιοσημείωτες πληροφορίες.
4. Η Τεχνική της Ιστορίας
Είναι ευκολότερο στον άνθρωπο να θυμάται μία ιστορία που συνδέει ένα σύνολο γεγονότων, παρά απομονωμένες λίστες.
Αυτό συμβαίνει καθώς το κάθε σημείο της αφήγησης οδηγεί στο επόμενο και έτσι, το ένα συμβάν οδηγεί συνειρμικά στο άλλο. Το νήμα της ιστορίας τα συνδέει όλα μαζί και βοηθά το ένα να πυροδοτεί τη μνήμη για το άλλο. Όσο πιο αξιομνημόνευτη είναι μία ιστορία, τόσο ευκολότερη είναι η απομνημόνευση των γεγονότων που αφηγείται και πρέπει να μάθετε.
Προκειμένου να ενισχύστε τη λειτουργία αυτή, προσπαθήστε να σχηματίζετε τα γεγονότα με τη μορφή της αλληλεπίδρασης καθώς τα αφηγείστε στον εαυτό σας.
Ένα παράδειγμα της μεθόδου της ιστορίας
Αν θέλετε να απομνημονεύσετε τα ονόματα των Επτά Νάνων από το παραμύθι της Χιονάτης, μπορείτε να φτιάξετε μία προσωπική ιστορία ως εξής:
Τα ονόματα των Επτά Νάνων είναι:
Ο Χαρούμενος, ο Σοφός, ο Γκρινιάρης, ο Συναχωμένος, ο Χαζούλης, ο Ντροπαλός, ο Υπναράς.
Έτσι Υπναράς που είναι ο γιος μου είναι αδύνατον να τον πάω στον Χαζούλη παιδίατρο αύριο το πρωί επειδή είναι Συναχωμένος.
Ξέρω ότι θα είναι Γκρινιάρης και εγώ γίνομαι πολύ Ντροπαλός με αυτή τη συμπεριφορά του.
Θα ζητήσω λοιπόν να τον πάει ο Σοφός παππούς του και εγώ θα είμαι ο μόνος Χαρούμενος!
Περισσότερες πληροφορίες για τη μνήμη:
https://www.spring.org.uk/2012/10/how-memory-works-10-things-most-people-get-wrong.php.
http://www.studygs.net/memory/.
http://www.ldonline.org/article/5602/.
Μετάφραση-Επιμέλεια από πρωτότυπο άρθρο: Μαρίνα Σίσκου