Τι πίστευε ο αρχαίος Αθηναίος φιλόσοφος Πλάτωνας για την κατάκτηση της ευτυχίας; Με ποιο τρόπο μπορούμε να γίνουμε ευτυχισμένοι;
Για να δούμε όμως πρώτα λίγες πληροφορίες για τη ζωή του.
Σύντομη Βιογραφία του
Ο Πλάτωνας γεννήθηκε το 427πΧ στον αρχαία Αθήνα. Υπήρξε μαθητής του Σωκράτη και δάσκαλος του Αριστοτέλη. Ίδρυσε μάλιστα και τη δική του φιλοσοφική που ονομαζόταν «Ακαδημία».
Τα φιλοσοφικά του έργα, που ήταν γραμμένα με τη μορφή φιλοσοφικών διαλόγων με κεντρικό πρόσωπο τους τον Σωκράτη, επηρέασαν σε τεράστιο βαθμό τόσο την αρχαιοελληνική σκέψη, όσο και τη δυτική φιλοσοφική παράδοση. Πέθανε το 347π.Χ.
Για τον Πλάτωνα η προσωπική μας ευτυχία εξαρτάται από τις αξίες μας. Και κατά τη γνώμη του 4 είναι αυτές, με βάση τις οποίες πρέπει να ζούμε. Ας τις εξετάσουμε λοιπόν μια προς μια…
Οι 4 αρετές της ευτυχίας
- Φρόνηση
Είναι η διανοητική ικανότητά μας να κρίνουμε τι είναι ορθό να πράξουμε και τι όχι. Μπορούμε να μένουμε μακριά από τον… παραλογισμό, καθώς τότε κυριαρχεί στην ψυχή μας η λογική μας ικανότητα…
Ως εκ τούτου με τη φρόνηση καταφέρνουμε να εκτιμούμε εύστοχα τις περιστάσεις που βρισκόμαστε και να λαμβάνουμε σωστές αποφάσεις…
- Ανδρεία
Η ανδρεία είναι μια εσωτερική δύναμη με την οποία μπορούμε να ξεπερνάμε τις δυσκολίες στη ζωή μας. Ανδρεία δεν σημαίνει απουσία φόβου αναγκαστικά. Σημαίνει να τολμάς παρά το φόβο σου. Σημαίνει να τον δαμάζεις, να λειτουργείς με αυτοπεποίθηση και να μην χάνεις την ψυχραιμία σου, όταν βρίσκεσαι σε κάποιο στρεσογόνο περιβάλλον.
Όταν κάποιος έχει κουράγιο και θάρρος στη ζωή του, σημαίνει ότι δεν τα παρατά και δεν λυγίζει εύκολα στις αντιξοότητες της ζωής. Υπ’ αυτή την έννοια, ο ανδρείος έχει περισσότερες πιθανότητες να επιτύχει τους στόχους του στη ζωή από έναν δειλό ή φοβισμένο.
- Σωφροσύνη
Για να είμαστε ευτυχισμένοι, χρειάζεται να κινούμαστε μεταξύ της υπερβολής και της έλλειψης. Να επιλέγουμε πάντα μια μέση οδό και να έχουμε μέτρο και έλεγχο στις επιθυμίες μας.
Για παράδειγμα, δεν είναι καλό ούτε το να μην τρώμε τίποτα ή ελάχιστα, αλλά και ούτε το να τρώμε υπερβολικά. Το καλύτερο είναι να τρώμε ισορροπημένα.
Παρατηρήστε τους ανθρώπους που δεν είναι εγκρατείς και θα διαπιστώσετε ότι δεν είναι ευτυχισμένοι- τουλάχιστον στην πλειοψηφία τους. Γιατί δεν ελέγχουν τα πάθη τους, αλλά ελέγχονται από αυτά…
- Δικαιοσύνη
Το να είσαι ηθικός και δίκαιος είναι ζήτημα κεφαλαιώδους άξιας για τον Πλάτωνα. Η δικαιοσύνη ως αρετή στον Πλάτωνα σχετίζεται με το να μην είσαι ούτε εγωιστής, αλλά και ούτε ανιδιοτελής. Δεν χρειάζεται ούτε να βάζουμε τον εαυτό μας σε δεύτερη μοίρα, αλλά και ούτε να κάνουμε τα πάντα για το δικό μας καλό και ενίοτε εις βάρος των άλλων. Χρειάζεται να πορευόμαστε εξυπηρετώντας τόσο τον εαυτό μας, όσο και τους άλλους.
Η ψυχική «δικαιοσύνη» σχετίζεται επίσης με το να έχεις ψυχική γαλήνη. Αντίθετα το να είσαι άδικος για τον Πλάτωνα, πάει πακέτο με το να έχεις ψυχική ταραχή και σύγχυση.
Συνεπώς εάν θέλουμε να είμαστε εσωτερικά ισορροπημένοι- και άρα ευτυχισμένοι, είναι αναγκαία συνθήκη να είμαστε δίκαιοι και ενάρετοι….
Η ευτυχία μας δεν εξαρτάται από τους άλλους
Όταν βασιζόμαστε στους άλλους για να ευτυχήσουμε, κάνουμε το μεγαλύτερο λάθος. Γιατί; Διότι τους άλλους δεν μπορούμε να τους ελέγξουμε. Το τι κάνουν οι άλλοι είναι κάτι ανεξάρτητο από τα θέλω, τις επιθυμίες και τις προσδοκίες μας.
Στον εαυτό μας επομένως χρειάζεται να βασιστούμε. Και να ζούμε με βάση τις 4 προαναφερθείσες αρετές.