ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Το κόστος του ρατσισμού
Ουσιαστικό δικαίωμα και καθήκον είναι ο σεβασμός του ανθρώπου. Αυτό επιβάλλει, πριν απ’ όλα, να μην εκφέρουμε κρίσεις για τον άλλον, κρίσεις που να μη βασίζονται στην άμεση γνώση του προσώπου. Πόσοι, ωστόσο, από μας δενδιστάζουννα προσδώσουν ένα χαρακτηρισμό στη μία ή την άλλη ανθρώπινη ομάδα;
Είναι πρόδηλο ότι η πηγή του ρατσισμού είναι η άγνοια των πραγματικών χαρακτηριστικών των ατόμων που συνθέτουν μια ανθρώπινη ομάδα. Μπορεί, όμως, να οφείλεται και σε άλλη άγνοια: το ότι δεν ξέρουμε πόσο κοστίζει να είναι κανείς οπαδός των φυλετικών διακρίσεων. Γιατί, αν ο ρατσιστής ήξερε πόσοβλαβερήείναι η στάση του για τον ίδιο τον εαυτό του, θα μετρίαζε ίσως πιο εύκολα αυτήν την αδικαιολόγητη διάκριση που κάνει στους ανθρώπους.
Ας απαριθμήσουμε μερικές από τις ζημιές που παθαίνει ο ρατσιστής είτε πρόκειται για άτομο είτε για ομάδα.
Ένα έθνος, που τηρεί στάση φυλετική απέναντι σε ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού,χάνειένα μεγάλο μέρος της παραγωγικότητάς του, γιατί δεν χρησιμοποιεί όπως πρέπει όλο τοδιαθέσιμοεργατικό και δεν διαθέτει όπως πρέπει την παραγωγή του. Κάτι τέτοιο ισχύει λόγου χάρη στις ΗΠΑ. Ο Νέγρος των Πολιτειών του Νότου των ΗΠΑ είναι ένας φτωχός εργάτης και ένας φτωχός καταναλωτής. Κι αυτό, απλούστατα, είναι αποτέλεσμα της ρατσιστικής πολιτικής. Οι στατιστικές μελέτες δείχνουν καθαρά ότι η παραγωγικότητα κατ΄ άτομο είναι πιο χαμηλή στην περιοχή αυτή των ΗΠΑ.
Είδαμε, επίσης, ότι μια ρατσιστική πολιτική απέναντι σε μια μειοψηφία ήταν πολλές φορές έργο μιας κυβέρνησης χωρίς ενδοιασμούς, που γύρευε να επιβληθεί εφαρμόζοντας την αρχή του «διαίρει και βασίλευε»1. Είναι αυτονόητο, εξάλλου, ότι ο ρατσισμός χρησιμοποιείται για νααποσπαστείη προσοχή του έθνους από τα πραγματικά προβλήματά του και ότι, αργά ή γρήγορα, θα τα πληρώσει ο λαός που δέχτηκε να επιβληθεί απάνω του ένα καθεστώς φυλετικών διακρίσεων, που απορροφά χρόνο και ενέργεια σε πράγματα μη ουσιαστικά για τηνανάπτυξητης χώρας.
Στοντομέατης ατομικής ψυχολογίας αποδείχτηκε ότι το καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων συνοδεύεται γενικά από μιαστενότηταπνεύματος, από μια άρνηση των ανθρωπίνων σχέσεων, από έναν υπέρμετρο φόβο της ομάδας που καταπιέζεται: κατά τον Μεσαίωνα πίστευαν στην Ευρώπη ότι οι Εβραίοι έτρωγαν τα παιδιά. Όσο για τους ναζί, ήταν σίγουροι πως οι ίδιοι αυτοί Εβραίοι έπαιρναν μέρος σε μια διεθνή συνωμοσία για τον εξανδραποδισμό της Γερμανίας. Ο ρατσισμός πληρώνεται με αδικαιολόγητο φόβο.
Σε μια χώρα όπου κυριαρχεί ο ρατσισμός πρέπει να περιμένουμε ότι είναι δυνατό να ληφθούν μέτρα διάκρισης πάρα πολύ αυστηρά, που μπορούν να στραφούν εναντίον όποιου και να ‘ναι. Ύστερα, υπάρχει και το σημαντικό γεγονός ότι ο ρατσισμός οδηγεί πάντα στην έκδοση ενός νόμου για τους μεν και ενός για τους δε: αυτό ανοίγει τη θύρα στη νομιμοποίηση της αδικίας, ακόμα και της βίας. Δεν έγινε προσπάθεια να απαλλαγούν από τα δικαστήρια των ΗΠΑ λευκοί που είχαν δολοφονήσει μαύρους;
Πρέπει να θυμίσουμε, τέλος, τι χάνει ο καθένας μας με το να αρνιέται τις πνευματικές ανταλλαγές με ομάδες που η στάση μας απέναντί τους κυριαρχείται από ρατσιστικές αντιλήψεις. Μπορούμε να ξεχάσουμε αυτά που είναι δυνατό να μας προσφέρει με τη συμπληρωματική του μορφή σκέψης εκείνος που διαφέρει από μας;
Σ., Σαρόν, Είμαστε όλοι ρατσιστές, εκδόσεις Νιάρχος
1 για να κυβερνάς με ασφάλεια και να διατηρείς την εξουσία σου, φρόντισε να σπείρεις τη διχόνοια ανάμεσα στους αντιπάλους σου
Θέμα 1ο
Πού οφείλεται η δημιουργία ρατσιστικών αντιλήψεων, σύμφωνα με τον συγγραφέα του κειμένου;
Μονάδες 6
Θέμα 2ο
α.Στις παρακάτω προτάσεις του κειμένου να βρείτε πού γίνεται χρήση κυριολεξίας και πού μεταφοράς.
- η πηγή του ρατσισμού
- για να αποσπαστεί η προσοχή του έθνους
- θα τα πληρώσει ο λαός
- έκδοση ενός νόμου
- ανοίγει τη θύρα στη νομιμοποίηση της αδικίας
β.Στις παρακάτω περιόδους λόγου να εντοπίσετε τους συνδέσμους και το είδος της σύνδεσης (παρατακτικής, υποτακτική).
- Ουσιαστικό δικαίωμα και καθήκον είναι ο σεβασμός του ανθρώπου.
- Αυτό επιβάλλεινα μην εκφέρουμε κρίσεις για τον άλλον.
- Είναι πρόδηλο ότι η πηγή του ρατσισμού είναι η άγνοια των πραγματικών χαρακτηριστικών των ατόμων που συνθέτουν μια ανθρώπινη ομάδα.
- Ας απαριθμήσουμε μερικές από τις ζημιές που παθαίνει ο ρατσιστής είτε πρόκειται για άτομο είτε για ομάδα.
- Πρέπει να θυμίσουμε, τέλος, τι χάνει ο καθένας μας.
- …αν ο ρατσιστής ήξερε πόσο βλαβερή είναι η στάση του για τον ίδιο τον εαυτό του, θα μετρίαζε ίσως πιο εύκολα αυτήν την αδικαιολόγητη διάκριση που κάνει στους ανθρώπους.
Μονάδες 4
Θέμα 3ο
Σ᾽ ένα άρθρο σας που θα δημοσιευθεί στο διαδίκτυο να αναφερθείτε στο φαινόμενο του ρατσισμού που αναπτύσσεται σε διάφορες χώρες της Ευρώπης τα τελευταία χρόνια μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα. Ποιοι είναι οι παράγοντες που καλλιεργούν το φαινόμενο αυτό και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί (200-250 λέξεις);
Μονάδες 10
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ
Όσο μπορείς
Oι παραινέσεις που απευθύνει ο Κ.Π. Καβάφης αναφέρονται τόσο στον εαυτό του όσο και σε κάθε αποδέκτη του ποιήματος και υποδεικνύουν μια ηθική στάση και μια μετρημένη κοινωνική ζωή. Το ποίημα γράφτηκε το 1913.
Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις, Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την, Κ.Π. Καβάφης, Ποιήματα, τόμ.1, Ίκαρος |
- Ποιες προσπάθειες θα πρέπει να καταβάλει ο άνθρωπος, για να υπερασπιστεί την προσωπική ελευθερία και την αξιοπρέπειά του; Συσχετίστε την απάντησή σας με τον τίτλο του ποιήματος.
- Μονάδες 6
- Ποιον κίνδυνο επισημαίνει ο ποιητής στον τελευταίο στίχο; Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι ο κίνδυνος αυτός μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά;
- Μονάδες 6
- Ποιες κοινωνικές εκδηλώσεις μπορούν να ευτελίσουν τη ζωή του ατόμου; Γράψτε ένα σύγχρονό σας παράδειγμα (80-100 λέξεις)
- Μονάδες 8
Περισσότερο εκπαιδευτικό υλικό για το Γυμνάσιο εδώ.
Επιμέλεια: Αποστόλης Ζυμβραγάκης, φιλόλογος, M.Ed. ειδικός παιδαγωγός, συγγραφέας
