ΣΤΙΧΟΙ 174-244
στίχ.189-194: Βλέπουμε ότι μόνο αφού τελείωσε το τραπέζι, ο
Τηλέμαχος κάνει ερωτήσεις στην Αθηνά-Μέντη: ποιος είναι; από πού; πώς ήρθε στην
Ιθάκη; έρχεται πρώτη φορά ή είναι παλιός γνώριμος;
στίχ.203: γυρεύω ν’ανταλλάξω
σίδηρο γυαλιστερό με χαλκό
α) Η Αθηνά-Μέντης παρουσιάζεται
σαν έμπορος που ανταλλάσσει μέταλλα. Στην ομηρική εποχή δεν είχαν ακόμη
εφευρεθεί τα νομίσματα και το εμπόριο γινόταν με ανταλλαγή προϊόντων. Ήταν το
γνωστό ως ανταλλακτικό εμπόριο, ένας βασικός οικονομικός θεσμός της
προνομισματικής εποχής.
β) Εδώ αναφέρεται ο σίδηρος.
Όμως, η χρήση του σιδήρου θεωρείται εξαιρετικά αμφίβολη την εποχή του τρωικού
πολέμου. Το πιθανότερο είναι ότι ο Όμηρος μεταφέρει ένα στοιχείο πολιτισμού της
δικής του εποχής σε προγενέστερους χρόνους (αναχρονισμός)
Επιβράδυνση: είναι η τεχνική παρεμβολής διηγήσεων σε κρίσιμες
στιγμές, έτσι ώστε ο ποιητής να αποσπά την προσοχή του ακροατή από το κύριο
θέμα. Οι επιβραδύνσεις στα έπη είναι πάρα πολλές. Δίνουν άνεση και εκτόνωση στη
φορτισμένη ατμόσφαιρα. Επίσης, ήταν και ευχάριστες γιατί έδιναν πληροφορίες για
σημαντικά πρόσωπα.
στίχ.208-211: η διεξοδική αναφορά στη ζωή του γερο-Λαέρτη αποτελεί
επιβράδυνση.
στίχ.224: μάντης: Οι μάντεις ήταν μια ξεχωριστή ομάδα
επαγγελματιών που είχαν το χάρισμα να προμαντεύουν τα μέλλοντα. Γνώριζαν τη
θέληση των θεών είτε γιατί τους την αποκάλυπταν άμεσα οι θεοί είτε γιατί
μπορούσαν να ερμηνεύσουν θεϊκά σημάδια. Ένα τέτοιο σημάδι ήταν και το πέταγμα
των πουλιών (οιωνοσκοπία → οιωνός(πουλί)+σκοπώ(παρατηρώ)). Άλλα είδη μαντικής
ήταν η σπλαγχνομαντεία, η πυρομαντεία, κ.ά.
στίχ.228: οι θεοί ήδη έχουν αποφασίσει ότι θα επιτρέψουν την
επιστροφή του Οδυσσέα. Το αν θα γίνει όμως πράγματι, εξαρτάται από τον ίδιο τον
Οδυσσέα (ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας Οδύσσειας)
στίχ.241-2: Εδώ έχουμε το ιδανικό της ευτυχισμένης ζωής ως τα
γηρατειά.
Χαρακτηρισμός προσώπων
Τηλέμαχος: Έχει ευγένεια
και συστολή. Δε μιλάει βαριά και προσβλητικά για τους μνηστήρες αλλά
συγκρατημένα. Είναι απαισιόδοξος για την τύχη του πατέρα του.
Αθηνά-Μέντης: Φέρει δύο
προσωπικότητες: από τη μια είναι ο τολμηρός ηγέτης-έμπορος, από την άλλη η
πανέξυπνη θεά που αφήνει να διαρρέουν οι πληροφορίες με μέτρο. Δημιουργεί κλίμα
εμπιστοσύνης και φιλίας.