ΕΝΟΤΗΤΑ 37
Το τουρκικό εθνικό κίνημα
Τα πρώτα βήματα του τουρκικού εθνικού
κινήματος και οι στόχοι του:
Οι
μουσουλμανικοί-τουρκικοί πληθυσμοί του οθωμανικού κράτους αντέδρασαν στην
κατάληψη της χώρας τους από τα στρατεύματα της Αντάντ -> Ο Μουσταφά
Κεμάλ άρχισε την οργάνωση κινήματος αντίστασης στην Ανατολή -> Σε
σύσκεψη στην Αμάσεια του Πόντου τον Ιούνιο του 1919, ο Κεμάλ έθεσε ως στόχο την
οργάνωση ενός κινήματος που θα σκόπευε στη δημιουργία ενός νέου τουρκικού
εθνικού κράτους.
Τα συνέδρια του κινήματος και η διατύπωση της
εθνική διακήρυξης:
·
Τα συνέδρια πραγματοποιήθηκαν το καλοκαίρι και
το φθινόπωρο του 1919, στο Ερζερούμ και στη Σεβάστεια.
·
Συμμετείχαν αντιπρόσωποι τουρκικών οργανώσεων
αντίστασης από όλη τη χώρα.
·
Έγιναν αποδεκτοί οι στόχοι που είχαν διατυπωθεί
στην Αμάσεια και ηγέτης αναδείχτηκε ο Κεμάλ.
·
Συντάχτηκε η
εθνική διακήρυξη, δηλαδή ένα πολιτικό πρόγραμμα αγώνα των Τούρκων για την
ανεξαρτησία τους.
·
Ο Σουλτάνος και οι Δυνάμεις αντιμετώπισαν το
κίνημα ως ανταρσία και το καταδίκασαν.
Η νίκη των Κεμαλικών στις εκλογές και η Α΄
Μεγάλη Εθνοσυνέλευση:
·
Ο Κεμάλ
όρισε ως έδρα του κινήματος την Άγκυρα.
·
Οι
Κεμαλικοί στις γενικές εκλογές κέρδισαν την πλειοψηφία στην οθωμανική Βουλή, η
οποία υιοθέτησε την εθνική διακήρυξη, που ονομάστηκε από τότε Εθνικό Συμβόλαιο.
·
Οι
Βρετανοί διέλυσαν τη Βουλή στην Κωνσταντινούπολη.
·
Ο Κεμάλ
συγκάλεσε την Α΄ Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας στην Άγκυρα, όπου ψηφίστηκε
το νέο σύνταγμα, σύμφωνα με το οποίο:
Ø η χώρα θα ονομαζόταν Τουρκία,
Ø καταργούνταν ο θρησκευτικός χαρακτήρας του
κράτους και θεσπιζόταν το κοσμικό κράτος,
Ø η εκτελεστική εξουσία ασκούνταν από τη Μεγάλη
Εθνοσυνέλευση.
·
Ο Κεμάλ
αναδείχτηκε αρχηγός του κράτους και πρωθυπουργός.
Οι ενέργειες των Κεμαλικών στη Μικρά Ασία
·
Αφού
διέλυσαν το Ποντοαρμενικό κράτος (Νοέμ. 1920), οι Κεμαλικοί στράφηκαν στη Μικρά
Ασία.
·
Η
μικρασιατική εκστρατεία εξελίχθηκε σε σύγκρουση δύο αντίπαλων εθνικών στρατών,
του ελληνικού και του τουρκικού.