ΕΝΟΤΗΤΑ 39
Εξελίξεις σε Ελλάδα και Τουρκία
μετά τον μικρασιατικό πόλεμο
Ελλάδα: Το κίνημα του 1922
·
To
Σεπτ. του 1922 εκδηλώθηκε στρατιωτικό κίνημα που ζητούσε:
Ø την παραίτηση του βασιλιά Κωνσταντίνου,
Ø τη διάλυση της Βουλής και το σχηματισμό νέας
κυβέρνησης που θα είχε την εμπιστοσύνη της Αντάντ,
Ø
την
ενίσχυση του μετώπου στη Θράκη για να μη χαθούν κι άλλα εδάφη.
·
Επικεφαλής του κινήματος ήταν οι Ν. Πλαστήρας
και Σ. Γονατάς.
·
Οι κινηματίες εγκατέστησαν επαναστατική
κυβέρνηση, ενώ ο Κωνσταντίνος είχε ήδη εγκαταλείψει τη χώρα αφήνοντας στο θρόνο
το γιο του Γεώργιο Β΄.
Η ανακωχή των Μουδανιών
·
Η
επαναστατική κυβέρνηση υπό την πίεση των κεμαλικών απειλών και της Αγγλίας
αποδέχτηκε την ανακωχή των Μουδανιών.
·
Στα μέσα
Νοέμβ. του 1922 ολοκληρώθηκε η εκκένωση της Α. Θράκης από τον ελληνικό στρατό
και το ντόπιο ελληνικό πληθυσμό.
Ελλάδα: Η «δίκη των έξι»
·
Η
επαναστατική κυβέρνηση σύστησε έκτακτο στρατοδικείο στο οποίο παραπέμφθηκαν ως
υπαίτιοι της ήττας οκτώ κορυφαία στελέχη της βασιλικής παράταξης: Δ. Γούναρης,
Ν. Στράτος, Π. Πρωτοπαπαδάκης, Γ. Μπαλτατζής, Ν. Θεοτόκης, Γ. Χατζηανέστης, Μ.
Γούδας και Ξ. Στρατηγός.
·
Το
Νοέμβ. 1922 καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν οι έξι πρώτοι.
Η συνθήκη της Λοζάνης (1923)
·
Υπογράφτηκε
στις 24 Ιουλίου 1923 στη Λοζάνη της Ελβετίας και προέβλεπε:
Ø την
αναγνώριση της τουρκικής κυριαρχίας σε Μ. Ασία και Α. Θράκη,
Ø την παραχώρηση της Ίμβρου και της Τενέδου
στην Τουρκία.
·
Στη
συνθήκη ενσωματώθηκε ελληνοτουρκική σύμβαση
ανταλλαγής πληθυσμών (Ιαν. 1923), σύμφωνα με την οποία όλοι οι ορθόδοξοι
χριστιανοί της Τουρκίας έπρεπε να μετοικήσουν στην Ελλάδα και όλοι οι
μουσουλμάνοι της Ελλάδας στην Τουρκία. Εξαιρέθηκαν:
Ø το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και οι
Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου,
Ø οι μουσουλμάνοι της Δ. Θράκης.
Κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις στην
Ελλάδα
Το
έργο της επαναστατικής κυβέρνησης:
·
Προχώρησε
στην απαλλοτρίωση και διανομή γαιών σε ακτήμονες.
·
Υιοθέτησε
το γρηγοριανό ημερολόγιο.
Οι
εκλογές του 1923:
·
Η
επαναστατική κυβέρνηση παρέδωσε την εξουσία.
·
Στις
εκλογές του Δεκ. 1923 συμμετείχαν το Κόμμα
Φιλελευθέρων του Ελ. Βενιζέλου και η Δημοκρατική
Ένωση του Αλ. Παπαναστασίου, ενώ τα φιλοβασιλικά κόμματα απείχαν.
·
Ο
Γεώργιος Β΄ υποχρεώθηκε να φύγει στο εξωτερικό και αντιβασιλέας ορίστηκε ο Π.
Κουντουριώτης.
Κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις στην
Τουρκία
·
Ο Μουσταφά Κεμάλ έγινε πρόεδρος της Τουρκικής
Δημοκρατίας.
·
Έχοντας ως πρότυπο οργάνωσης τα δυτικά κράτη, ο
Κεμάλ:
Ø
οργάνωσε συστήματα υγείας και εκπαίδευσης,
Ø αντικατέστησε το οθωμανικό αλφάβητο με το
λατινικό,
Ø κατάργησε την πολυγαμία,
Ø παραχώρησε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες,
Ø απαγόρευσε στους άνδρες να φορούν φέσι και
στις γυναίκες φερετζέ,
Ø
επέβαλε
τη χρήση οικογενειακών επιθέτων.