ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΕΝΔΕΚΑΤΟ
ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ
Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΕΩΣ ΤΑ
ΤΕΛΗ ΤΟΥ 20ού ΑΙΩΝΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ 50
Η πολιτική διαίρεση της μεταπολεμικής Ευρώπης
Οι διασκέψεις της Γιάλτας και του Πότσνταμ
Η διάσκεψη της Γιάλτας:
§
Χώρος: Γιάλτα της Ουκρανίας / Χρόνος:
Φεβρουάριος του 1945.
§ Συμμετείχαν:
ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρούσβελτ, ο ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης Στάλιν και ο
πρωθυπουργός της Βρετανίας Τσόρτσιλ.
§
Αποφάσεις: Συμφώνησαν να απαιτήσουν την
άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας και να ιδρύσουν ένα διεθνή οργανισμό
προάσπισης της ειρήνης, ενώ ΗΠΑ και
Βρετανία αναγνώρισαν τις φιλοσοβιετικές κυβερνήσεις της Α. Ευρώπης.
Η διάσκεψη του Πότσνταμ:
§
Χώρος: Πότσνταμ, προάστιο του Βερολίνου /
Χρόνος: καλοκαίρι του 1945.
§ Αποφάσεις:
Συμφωνήθηκε η διαίρεση της Γερμανίας σε τέσσερις ζώνες κατοχής (αγγλική,
γαλλική, αμερικανική, σοβιετική) και το Βερολίνο τέθηκε υπό κοινό έλεγχο.
Οι λαϊκές δημοκρατίες της Α. Ευρώπης
Λαϊκές δημοκρατίες:
Έτσι ονομάστηκαν καθεστώτα, παρόμοια με το σοβιετικό
καθεστώς, που εγκαθιδρύθηκαν μέχρι το
1950 στις χώρες που βρίσκονταν υπό σοβιετικό έλεγχο.
Επιτυχίες:
- στο βιομηχανικό τομέα
- στην οργάνωση συστημάτων υγείας και εκπαίδευσης
- στη βελτίωση της θέσης της γυναίκας.
Προβλήματα:
- Τα κομμουνιστικά κόμματα διαχειρίζονταν μονοπωλιακά την εξουσία.
- Η δυνατότητα ελεύθερης έκφρασης πολιτικών απόψεων ήταν περιορισμένη.
- Οι διώξεις αντιφρονούντων αποτελούσαν συχνό φαινόμενο.
- Ο κρατικός έλεγχος της αγοράς προκαλούσε συχνά ελλείψεις σε αγαθά.
- Στην Α. Ευρώπη εκδηλώθηκε σειρά εξεγέρσεων, ορισμένες από τις οποίες αντιμετωπίστηκαν με την επέμβαση σοβιετικού στρατού.
Ιδιαίτερες περιπτώσεις:
- Γιουγκοσλαβία: το 1948 ήρθε σε σύγκρουση με τη Σοβιετική Ένωση και ακολούθησε ένα δικό της σοσιαλιστικό δρόμο.
- Αλβανία: αφού συνδέθηκε διαδοχικά με τη Γιουγκοσλαβία, τη Σοβιετική Ένωση και την Κίνα, επέλεξε, τελικά, την πλήρη απομόνωση.
Η ανοικοδόμηση της Δ. Ευρώπης
Σχέδιο Μάρσαλ: Πρόγραμμα
οικονομικής ενίσχυσης της Ευρώπης από τις ΗΠΑ, που είχε σαν στόχο την αποτροπή
του ενδεχομένου κατάρρευσης του οικονομικού και κοινωνικού συστήματος της
Ευρώπης, εξαιτίας των τεράστιων απωλειών που προκάλεσε ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος.
Κράτος Πρόνοιας: Μορφή
κράτους που επιδιώκει να εξασφαλίσει ικανοποιητικό επίπεδο ζωής σε όλους τους
πολίτες με την παροχή δωρεάν υπηρεσιών υγείας, εκπαίδευσης, στέγασης, την
εξασφάλιση του δικαιώματος της εργασίας και τη λήψη μέτρων για την ενίσχυση των
ασθενέστερων κοινωνικών τάξεων.
Κινήματα αμφισβήτησης τη δεκαετία του ΄60
Στις δυτικές κοινωνίες εκδηλώθηκαν κινήματα, όπως οι χίπις
και το κίνημα του Μάη του ’68 στη Γαλλία, τα οποία αμφισβήτησαν τον «αστικό
τρόπο ζωής» και αναζήτησαν εναλλακτικούς τρόπους οργάνωσης της κοινωνίας.