Επαναληπτικές ασκήσεις στην Ιστορία για την Ε ενότητα ΣΤ' Δημοτικού (Η Ελλάδα στον 20ο αιώνα) - Κεφάλαια 1 - 12

ΕΝΟΤΗΤΑ Ε- ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1:



Ερωτήσεις- Απαντήσεις

1)    Τι ονομάζουμε Μακεδονικό Αγώνα;

Μακεδονικό Αγώνα ονομάζουμε την ένοπλη σύγκρουση Ελλήνων και Βουλγάρων ανταρτών στο χώρο της Μακεδονίας την περίοδο 1904-1908.

2)    Ποιοι είναι οι προβληματισμοί  και τα συναισθήματα στο ελληνικό κράτος στην ανατολή του εικοστού αιώνα ;

Η ταπεινωτική ήττα στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897 έχει σκορπίσει απογοήτευση και προβληματισμό, όμως σύντομα θα ξεκινήσει η αναδιοργάνωση του ελληνικού κράτους που θα αναλάβει πιο ενεργή δράση απέναντι στα μεγάλα εθνικά ζητήματα της Κρήτης και της Μακεδονίας.

3)    Ποιες οι επαναστατικές προσπάθειες της Κρήτης στις αρχές του 20^ου αιώνα;

1^η επαναστατική προσπάθεια: Το Μάρτιο του 1905 στο χωριό Θέρισο ξεσπά ένοπλη εξέγερση, με επικεφαλής τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Κύριο αίτημα: η ένωση του νησιού με την Ελλάδα. Αποτέλεσμα: Η εξέγερση διακόπηκε μετά από διαπραγματεύσεις και η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα δεν έγινε.

2^η επαναστατική προσπάθεια: Το 1908 η Κρήτη επαναστατεί και πάλι εκμεταλλευόμενη την αναταραχή που επικρατούσε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία λόγω του κινήματος των Νεοτούρκων. Κύριο αίτημα: Η ένωση της με την Ελλάδα. Αποτέλεσμα: Όχι το επιθυμητό ,αφού η ελληνική Κυβέρνηση δεν αναγνώρισε επίσημα την ένωση φοβούμενη μην επαναληφθούν τα γεγονότα  του 1897,προκαλώντας έτσι έντονα τη λαϊκή δυσαρέσκεια.

4)    Αρχές του 20^ου αιώνα ποια κατάσταση επικρατεί στη Μακεδονία;

Εκεί η κατάσταση είναι πιο δύσκολη. Η Μακεδονία είναι στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τη διεκδικούν Έλληνες και Βούλγαροι. Γύρω από τα σχολεία και τις εκκλησίες των μακεδονικών χωριών δίνεται ένας σκληρός αγώνας ανάμεσα στις δύο χώρες για επικράτηση. Οι Βούλγαροι στέλνουν αντάρτες ( κομιτατζήδες), που πιέζουν τους κατοίκους να δηλώσουν ότι ανήκουν στην ανεξάρτητη βουλγαρική εκκλησία ( Εξαρχία).Στόχος της Βουλγαρίας να αλλοιώσει την εθνική συνείδηση των κατοίκων της Μακεδονίας.

5)    Ποια η θέση της Ελλάδας απέναντι στη βουλγαρική απειλή;

Απέναντι στη βουλγαρική απειλή η Ελλάδα πήρε ενεργή θέση. Αξιωματικοί του ελληνικού στρατού, όπως ο Παύλος Μελάς, ο Κωνσταντίνος Μαζαράκης και ο Τέλλος Αγαπηνός ( Άγρας) καθώς και άλλοι οπλαρχηγοί από άλλες ελληνικές περιοχές, όπως ο Γεώργιος Τσόντος από την Κρήτη, ο Παναγιώτης Παπατζανετέας από τη Μάνη, ο Κώτας από τη Φλώρινα και άλλοι έφτασαν στη μακεδονική γη και μαζί με ντόπιους Έλληνες, σχημάτισαν ανταρτικές ομάδες.

Αυτοί ήταν οι Μακεδονομάχοι που πολέμησαν για την προστασία της Μακεδονίας.

6)    Ποιοι συντόνιζαν τη δράση των ανταρτικών ομάδων στη Μακεδονία;

Τη συντόνιζαν Έλληνες διπλωμάτες που υπηρετούσαν εκεί όπως ο Πρόξενος στη Θεσσαλονίκη Λάμπρος Κορομηλάς και ο υποπρόξενος στο Μοναστήρι Ίων Δραγούμης, αλλά και δυναμικοί ιεράρχες, σαν το Μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανό Καραβαγγέλη.

7)    Η θυσία του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά πώς επηρέασε την Ελλάδα;

Ο θάνατος του νεαρού αξιωματικού Παύλου Μελά σε σύγκρουση με τον τουρκικό στρατό  στο χωριό Στάτιστα( σημερινός Μελάς) της Καστοριάς, στις 13 Οκτωβρίου 1904, κινητοποίησε τους Έλληνες και έκανε την ελληνική Κυβέρνηση να διεκδικήσει δυναμικότερα τη Μακεδονία, εγκαταλείποντας τους δισταγμούς της. Η ελληνική αντεπίθεση στη Μακεδονία σταμάτησε τη βουλγαρική απειλή.

8)    Ποιοι ήταν οι Νεότουρκοι και τι γνωρίζεις για το κίνημά τους;

Οι Νεότουρκοι ήταν φιλελεύθεροι Τούρκοι που το 1908 επαναστάτησαν αντιδρώντας στην απολυταρχική διοίκηση του Σουλτάνου και στις συνεχείς επεμβάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

9)    Γιατί διακόπηκε η ένοπλη φάση του Μακεδονικού Αγώνα το 1908;

Το 1908 Έλληνες και Βούλγαροι αντάρτες κατέθεσαν τα όπλα και διακόπηκε η ένοπλη φάση του Μακεδονικού Αγώνα, αφού πείστηκαν από τις διακηρύξεις των Νεοτούρκων για παραχώρηση δικαιωμάτων. Ο αγώνας για τη διεκδίκηση της Μακεδονίας θα συνεχιστεί κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους.

ΕΝΟΤΗΤΑ Ε- ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 :   

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ                    

1)    Τι ήταν το κίνημα στο Γουδί, πότε έγινε, από ποιους και γιατί;

Το κίνημα στο Γουδί ήταν μια επαναστατική ενέργεια, που έγινε από αξιωματικούς του στρατού, πολλούς οπλίτες και αρκετούς πολίτες, τη νύχτα της 14^ης Αυγούστου του 1909. Οι επαναστάτες ήταν απογοητευμένοι από τη χρόνια οικονομική κρίση, τον ατυχή για την Ελλάδα πόλεμο του 1897 και την πολιτική αστάθεια.

2)    Τι ζητούσαν οι επαναστάτες με το κίνημα τους αυτό;

Ζητούσαν την κατάργηση της βασιλείας ή την αντικατάσταση του βασιλιά( Γεωργίου του Α΄), βελτίωση του Συντάγματος και διάφορες αλλαγές στο στράτευμα.

3)    Ποια τα αποτελέσματα αυτού του κινήματος;

Μετά το κίνημα στο Γουδί, η κυβέρνηση (Δημ. Ράλλη) αναγκάστηκε τελικά να παραιτηθεί και οι αξιωματικοί που συμμετείχαν στο επαναστατικό κίνημα, κάλεσαν στην Αθήνα ως εκπρόσωπό τους τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

4)    Ποιος ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος;

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν ένας έμπειρος πολιτικός από την Κρήτη, που έγινε αργότερα πρωθυπουργός της Ελλάδας. Είχε διατελέσει βουλευτής και υπουργός στην Κρήτη αλλά και επικεφαλής των Κρητών επαναστατών το 1905( εξέγερση στο Θέρισο) με αίτημα την ένωση του νησιού με την Ελλάδα.

5)    Ποιοι ήταν οι στόχοι του Βενιζέλου για την Ελλάδα;

Ο Βενιζέλος έφτασε στην Αθήνα αποφασισμένος να εκσυγχρονίσει τη χώρα αλλά και να εργαστεί για την ένωση των αλύτρωτων περιοχών με την Ελλάδα φροντίζοντας για την καλή οργάνωση και τον εξοπλισμό του στρατεύματος.

6)    Ποιο κόμμα ίδρυσε ο Βενιζέλος και πότε αυτό κέρδισε τις εκλογές;

Ο Βενιζέλος ίδρυσε το κόμμα των «Φιλελευθέρων» που κέρδισε με μεγάλη πλειοψηφία στις εκλογές που πραγματοποιήθηκαν το Νοέμβριο του 1910.

7)    Ποιο το περιεχόμενο του μεταρρυθμιστικού έργου του Ελ. Βενιζέλου ως πρωθυπουργού;

α) Τον επόμενο χρόνο από την εκλογική νίκη του, ο Βενιζέλος αναθεώρησε το Σύνταγμα, με στόχο τη δημιουργία ενός κράτους πιο δίκαιου για τον πολίτη. Μία από τις νέες διατάξεις, μάλιστα, προέβλεπε την υποχρεωτική και δωρεάν φοίτηση στο Δημοτικό Σχολείο.

β) Για την αναδιοργάνωση του στρατού και του στόλου της χώρας προσκάλεσε Γάλλους και Άγγλους αξιωματικούς.

γ) Παράλληλα ρύθμισε εργατικά ζητήματα, όπως η ίδρυση συνεταιρισμών, η καθιέρωση αργιών και το ωράριο εργασίας.

δ) προσπάθησε να αντιμετωπίσει τα σοβαρά προβλήματα που απασχολούσαν τους αγρότες, όπως ήταν η εκμετάλλευση των κολίγων

(των καλλιεργητών ξένων κτημάτων) από τους γαιοκτήμονες( ιδιοκτήτες μεγάλων εκτάσεων γης).

ΕΝΟΤΗΤΑ Ε-ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1)      Για ποιο λόγο τα βαλκανικά κράτη συνεννοήθηκαν μεταξύ τους καταλήγοντας στους Βαλκανικούς Πολέμους;

Το κίνημα των Νεοτούρκων το 1908 είχε καλλιεργήσει πολλές προσδοκίες στους υπόδουλους χριστιανικούς λαούς που όμως διαψεύστηκαν γρήγορα, αφού παρά τις επίσημες διακηρύξεις τους για ισότητα όλων των υπηκόων, οι χριστιανικοί πληθυσμοί της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εξακολουθούσαν να υπομένουν διακρίσεις. Γι’ αυτό το λόγο, τα βαλκανικά κράτη προχώρησαν σε μυστικές συνεννοήσεις μεταξύ τους, οι οποίες οδήγησαν στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913.

2)      Ποια βαλκανικά κράτη συμμάχησαν εναντίον των Τούρκων και τι        διεκδικούσαν;

Η Σερβία, η Βουλγαρία, το Μαυροβούνιο και η Ελλάδα συμμάχησαν εναντίον των Τούρκων και τους κήρυξαν πόλεμο, διεκδικώντας τα εδάφη που κατείχε η Οθωμανική Αυτοκρατορία στη Βαλκανική Χερσόνησο.

3)      Πότε ξέσπασε ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος;

Ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος ανάμεσα στους τέσσερις σύμμαχους βαλκανικούς λαούς και τους Τούρκους ξέσπασε τον Οκτώβριο του 1912.

4)      Η Ελλάδα ήταν κατάλληλα προετοιμασμένη για τον πόλεμο αυτό;

Ναι, ήταν. Είχε φροντίσει έγκαιρα να οργανώσει και να εξοπλίσει τα στρατεύματά της, εκπαιδεύοντας τους στρατιώτες και παραγγέλλοντας νέα πυροβόλα, τουφέκια καθώς και πυρομαχικά.

5)      Ποιες ήταν οι κινήσεις του ελληνικού στρατού και στόλου και ποια τα αποτελέσματα;

Ο ελληνικός στρατός ενισχυμένος με αρκετούς Έλληνες και Φιλέλληνες εθελοντές και με αρχιστράτηγο το διάδοχο του θρόνου Κωνσταντίνο, κινήθηκε προς δύο κατευθύνσεις: προς την Ήπειρο και τη Μακεδονία.

α) Τα ελληνικά στρατεύματα  με συντονισμένες και αιφνιδιαστικές κινήσεις απελευθέρωσαν την Ελασσόνα και τη Δεσκάτη, ενώ μετά τη μάχη στο Σαραντάπορο μπήκαν στην Κοζάνη.

β) Στην περιοχή της Ηπείρου οι Έλληνες στρατιώτες απελευθέρωσαν σημαντικές πόλεις όπως τα Ιωάννινα και προχώρησαν προς τη Βόρεια Ήπειρο.

γ) Ταυτόχρονα ο στόλος, με αρχηγό το ναύαρχο Κουντουριώτη, κατάφερε να εμποδίσει τη μεταφορά τουρκικών στρατευμάτων από τη Μικρά Ασία και απελευθέρωσε πολλά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.

6)      Πότε και πώς απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη;

Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης κρίθηκε σε αποφασιστική μάχη στα Γιαννιτσά( 19-20 Οκτωβρίου 1912), η οποία έληξε με νίκη των Ελλήνων. Αργά το βράδυ της 26^ης Οκτωβρίου 1912 ο Οθωμανός διοικητής της πόλης Χασάν Ταχσίν Πασάς υπέγραψε το Πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης στους Έλληνες.

7)      Πότε και πώς τερματίστηκε ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος;

Ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος τερματίστηκε το Μάιο του 1913 με συνθήκη που υπογράφτηκε στο Λονδίνο, ύστερα από μεσολάβηση των Μεγάλων Δυνάμεων.

8)      Ποιες συνέπειες είχε για την Τουρκία ο πόλεμος αυτός ;

Η Τουρκία νικήθηκε και αποχώρησε οριστικά  από τα Βαλκάνια. Παραιτήθηκε επίσης από τα δικαιώματά της στην Κρήτη.

9)      Γιατί και πότε έγινε ο Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος και πώς έληξε;

Η ρύθμιση των συνόρων ανάμεσα στα βαλκανικά κράτη ήταν η αιτία για το Β ΄Βαλκανικό Πόλεμο που ξέσπασε τον Ιούνιο του 1913.Η Βουλγαρία δεν ήταν ικανοποιημένη από τα εδάφη που κέρδισε , γι’ αυτό ήρθε σε σύγκρουση με τους πρώην συμμάχους της, την Ελλάδα και τη Σερβία. Ο ελληνικός στρατός μετά από σημαντικές νίκες κατέλαβε την υπόλοιπη Κεντρική καθώς και την Ανατολική Μακεδονία. Ο Βαλκανικός Πόλεμος έληξε τον Αύγουστο του 1913 με ήττα της Βουλγαρίας.

10)  Τι γνωρίζεις για τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου;

Η Συνθήκη του Βουκουρεστίου υπογράφτηκε τον Αύγουστο του 1913, για να καθορίσει τα σύνορα των βαλκανικών κρατών. Έτσι ολόκληρη η Ανατολική Μακεδονία δόθηκε στην Ελλάδα, ενώ οι Βούλγαροι κράτησαν τη Δυτική Θράκη. Η Βόρεια Ήπειρος, με την επιμονή των Μεγάλων Δυνάμεων, παραχωρήθηκε στην Αλβανία, που τότε δημιουργήθηκε ως κράτος.

11)  Ποια υπήρξαν τα αποτελέσματα των Βαλκανικών Πολέμων για την Ελλάδα;

Μετά τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους το ελληνικό κράτος διπλασίασε σχεδόν την έκτασή του, περικλείοντας στα σύνορά του πολλές από τις αλύτρωτες περιοχές( Ήπειρο, Μακεδονία, Κρήτη και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου). Αλλά και ο πληθυσμός της χώρας αυξήθηκε θεαματικά. Οι συντονισμένες προσπάθειες και η συνεργασία του πρωθυπουργού Βενιζέλου με τον αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο είχαν καρποφορήσει.

ΕΝΟΤΗΤΑ Ε – ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 : 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1)    Μετά το διπλασιασμό των εδαφών και του πληθυσμού της  το 1913 η Ελλάδα με ποια προβλήματα ήταν αντιμέτωπη;

Τα εκτεταμένα σύνορα της χώρας ήταν δύσκολο να φυλαχθούν αποτελεσματικά, το οδικό δίκτυο ήταν περιορισμένο και δυσκόλευε τη μετακίνηση των στρατιωτών στη Μακεδονία και οι αποθήκες πολεμικού υλικού δεν επαρκούσαν. Δεν είχε ακόμη κατοχυρώσει τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου ενώ ο κύριος αντίπαλος της λογιζόταν η ηττημένη Βουλγαρία, γι’ αυτό και ο στρατός άρχιζε να κατασκευάζει οχυρά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.

2)    Ποια τα αίτια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου που ξέσπασε το 1914 στην Ευρώπη;

Ο έλεγχος του διεθνούς εμπορίου και η κυριαρχία στα Βαλκάνια ήταν δύο από τις βασικές αιτίες  που οδήγησαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πιο αναλυτικά: Αρχές του 20^ου αιώνα ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις Μεγάλες  Δυνάμεις αυξήθηκε. Αυτές που είχαν αναπτύξει μεγάλη βιομηχανία όπως η Γερμανία και η Αγγλία ήρθαν αντιμέτωπες, γιατί και οι δύο ήθελαν να εξασφαλίσουν περισσότερες πρώτες ύλες για τα εργοστάσιά τους και νέες αγορές για τα προϊόντα τους .Αντιμέτωπα ακόμη ήρθαν και άλλα κράτη της Ευρώπης που είχαν μεταξύ τους εδαφικές διαφορές.

3)    Ποια ήταν η αφορμή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου;

Η αφορμή για να ξεσπάσει ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος δόθηκε όταν ένας Σέρβος φοιτητής δολοφόνησε το διάδοχο της Αυστρίας, η οποία τότε κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Σερβίας.

4)    Ποια ήταν τα αντίπαλα στρατόπεδα στον Α ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο;

Ήταν οι Κεντρικές Δυνάμεις που προέκυψαν από τη συμμαχία Γερμανίας, Αυστροουγγαρίας και Ιταλίας αρχικά και οι δυνάμεις της Αντάντ ( Εγκάρδια Συνεννόηση) από τη συμμαχία Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας, κατόπιν Ιταλίας και από το 1917 των ΗΠΑ.

5)    Από τα βαλκανικά κράτη ποια εντάχθηκαν στις Κεντρικές Δυνάμεις  και ποια στις δυνάμεις της Αντάντ;

Από τα βαλκανικά κράτη, η Τουρκία και η Βουλγαρία εντάχθηκαν στις Κεντρικές Δυνάμεις ενώ η Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Ρουμανία προσχώρησαν στις δυνάμεις της Αντάντ.

6)    Ποιες οι απόψεις Βενιζέλου και βασιλιά Κωνσταντίνου για τη συμμετοχή ή όχι της Ελλάδας στον πόλεμο;

Στην Ελλάδα διαμορφώθηκαν δυο απόψεις. Ο πρωθυπουργός της χώρας Ελευθέριος Βενιζέλος, πιστεύοντας στην τελική νίκη των Συμμάχων, υποστήριζε τη συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Αντίθετα, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος θεωρούσε ότι η Ελλάδα έπρεπε να κρατήσει ουδετερότητα, η οποία όμως ευνοούσε περισσότερο τις Κεντρικές Δυνάμεις.

7)    Ποιο ήταν το αποτέλεσμα αυτής της διαφωνίας μεταξύ Βενιζέλου και βασιλιά Κωνσταντίνου;

Η κυβέρνηση των Φιλελευθέρων παραιτήθηκε  και η χώρα διχάστηκε. Ήταν η εποχή του «Εθνικού Διχασμού».

8)    Τελικά πώς και πότε μπήκε η Ελλάδα στον πόλεμο και στο πλευρό ποιας συμμαχίας;

Όταν το Μάιο του1916 οι  Γερμανοί και οι σύμμαχοι τους Βούλγαροι εισέβαλαν στην Ανατολική Μακεδονία, πολιτικοί του κόμματος των Φιλελευθέρων  καθώς και αρκετοί απογοητευμένοι αξιωματικοί και στρατιώτες επαναστάτησαν και στη Θεσσαλονίκη ανέλαβε την εξουσία η βενιζελική «Επιτροπή Εθνικής Άμυνας».Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι παράλληλα πίεζαν την κυβέρνηση των Αθηνών να εγκαταλείψει την ουδετερότητα με αποτέλεσμα ο βασιλιάς Κωνσταντίνος να εκθρονιστεί και να εγκαταλείψει τη χώρα. Έτσι η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ, το 1917.

9)    Πότε τελείωσε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και πώς;

Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε το 1918 με ήττα και συνθηκολόγηση  των Κεντρικών Δυνάμεων. Η Γερμανία υποχρεώθηκε να πληρώσει αποζημιώσεις, ενώ έχασε και πολλά εδάφη.

10) Ποια τα οφέλη της Ελλάδας από τη συμμετοχή της στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο;

Μετά τη λήξη του πολέμου η Ελλάδα είχε σημαντικά οφέλη: Με τη συνθήκη των Σεβρών( 10 Αυγούστου 1920) κατοχύρωσε τα νησιά του Αιγαίου με εξαίρεση τα Δωδεκάνησα, κέρδισε τη Δυτική και την Ανατολική Θράκη( εκτός από την Κωνσταντινούπολη) και ανέλαβε για πέντε χρόνια τη διοίκηση στην περιοχή της Σμύρνης. 

Να μελετηθεί και το Γλωσσάρι σελ.191 Βιβλίο Μαθητή

ΕΝΟΤΗΤΑ Ε-ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 : 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1) Σύμφωνα με τη συνθήκη των Σεβρών( Αύγουστος 1920), ποιες           περιοχές της Τουρκίας διεκδικήθηκαν από τις δυνάμεις της Αντάντ;

Με τη συνθήκη των Σεβρών (1920), που τερμάτισε τον Α ΄Παγκόσμιο Πόλεμο οι νικήτριες δυνάμεις της Αντάντ διεκδίκησαν στην Τουρκία τις παρακάτω περιοχές : η Βρετανία τα στενά του Βοσπόρου και την Κωνσταντινούπολη, η Ιταλία την Αττάλεια, η Γαλλία την Κιλικία και η Ελλάδα την περιοχή της Σμύρνης, όπου κατοικούσαν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες. Έτσι από το Μάιο του 1919 αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Σμύρνης ελληνικά στρατεύματα, αναλαμβάνοντας τη διοίκησή της για πέντε χρόνια και αμέσως μετά οι κάτοικοι της θα αποφάσιζαν αν θα ενώνονταν  με την Ελλάδα.

2)    Ποια προβλήματα αντιμετώπισε ο ελληνικός στρατός όταν έφτασε στη Σμύρνη;

Ο ελληνικός στρατός ήρθε σε σύγκρουση με  Τούρκους στρατιώτες και αντάρτες που του επιτίθονταν από την ενδοχώρα είτε από εδάφη που κατείχαν οι Ιταλοί.

3)    Τι αποφασίστηκε από το ελληνικό Στρατηγείο για την προστασία των ελληνικών πληθυσμών στη Μ.Ασία;

Για να προστατευθούν οι ελληνικοί πληθυσμοί και να αντιμετωπιστούν οι τουρκικές επιθέσεις, το ελληνικό Στρατηγείο αποφάσισε να επεκταθεί η γραμμή κατοχής και να καταλάβει ο ελληνικός στρατός τα σημαντικά κέντρα Εσκί Σεχίρ και Αφιόν Καραχισάρ που όμως απείχαν πάνω από 300  χιλιόμετρα από τη βάση της Σμύρνης.

4)    Ποιες δυσκολίες προέκυπταν από τη δημιουργία ενός τόσο εκτεταμένου μετώπου;

Προέκυπταν τεράστιες δυσκολίες στον ανεφοδιασμό του ελληνικού στρατού. Επίσης οι Έλληνες στρατιώτες δε διέθεταν χάρτες ακριβείας και οι Τούρκοι υπερτερούσαν σε ιππικό και πυροβολικό.

5)    Ποια η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα το φθινόπωρο του 1920;

Το Νοέμβριο του 1920 ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές και την εξουσία ανέλαβαν οι πολιτικοί του αντίπαλοι, οι οποίοι έφεραν στο θρόνο το βασιλιά Κωνσταντίνο. Η ενέργειά τους αυτή δυσαρέστησε τους Άγγλους και Γάλλους συμμάχους των Ελλήνων. Επίσης, παρά την προεκλογική τους υπόσχεση για τερματισμό του πολέμου, συνέχισαν τον πόλεμο, αντικαθιστώντας την ηγεσία του στρατεύματος.

6)    Πώς διαμορφώνεται  η πολιτική κατάσταση στην Τουρκία την ίδια εποχή;

Οι όροι της Συνθήκης των Σεβρών προκάλεσαν την αντίδραση των Τούρκων. Στο εσωτερικό της Τουρκίας ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στους οπαδούς του Σουλτάνου κι εκείνους του αξιωματικού Μουσταφά Κεμάλ. Ο Κεμάλ, διατηρώντας επαφές με τους Ιταλούς και τους Γάλλους, από τα λιμάνια των οποίων προμηθευόταν όπλα και πυρομαχικά, οργάνωσε αντίσταση εναντίον του ελληνικού στρατού.

7)    Τη στιγμή που ο ελληνικός στρατός βρίσκεται απομωνομένος στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας ποια η στάση των άλλων Συμμάχων;

Η κατάσταση στη Μικρά Ασία σταδιακά αλλάζει, καθώς οι περισσότεροι Σύμμαχοι άρχισαν να εγκαταλείπουν τα εδάφη τα οποία κατείχαν και οι Σοβιετικοί άρχισαν να υποστηρίζουν τον Κεμάλ.

8)    Ποια η πορεία του ελληνικού στρατού και ποια η τακτική των Τούρκων του Κεμάλ στη διάρκεια του 1921;

Παρά τις αντίξοες συνθήκες τα ελληνικά στρατεύματα προχώρησαν νικηφόρα στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας και κατέλαβαν στη διάρκεια του 1921 τους στρατηγικούς στόχους που είχαν θέσει από την αρχή( Εσκί Σεχίρ-Αφιόν Καραχισάρ).Όμως οι Τούρκοι του Κεμάλ υποχώρησαν κι άλλο και οχυρώθηκαν στην περιοχή της Άγκυρας. Έτσι αναγκάζουν τον ελληνικό στρατό να προχωρήσει ακόμα πιο βαθιά στο εσωτερικό της Τουρκίας και να περάσει τον ποταμό Σαγγάριο και την Αλμυρά έρημο. Όμως ο εφοδιασμός έγινε πολύ δύσκολος και ο στρατός ήταν πολύ ταλαιπωρημένος από τους συνεχείς πολέμους. Τον Αύγουστο του 1921 αναγκάζεται να οπισθοχωρήσει και να οχυρωθεί σε μία αμυντική γραμμή( Εσκί Σεχίρ-Κιουτάχεια-Αφιόν Καραχισάρ).

9)    Τι συνέβη τον Αύγουστο του 1922;

Το Αύγουστο του 1922 οι Τούρκοι του Κεμάλ επιτέθηκαν στις εξασθενημένες ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις. Η αμυντική γραμμή έσπασε και ο ελληνικός στρατός αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Τον ακολούθησαν χιλιάδες Έλληνες φοβούμενοι τα τουρκικά αντίποινα.

10) Τι γνωρίζεις για την καταστροφή της Σμύρνης ;

Τέλη Αυγούστου του 1922 οι Τούρκοι μπήκαν στη Σμύρνη, πυρπόλησαν την ελληνική και αρμενική συνοικία της πόλης, ενώ ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος παραδόθηκε στο μουσουλμανικό πλήθος και θανατώθηκε. Σκηνές απερίγραπτου πόνου και φρίκης διαδραματίστηκαν στο λιμάνι με πρωταγωνιστές άμαχους πρόσφυγες που αγωνίζονταν να μπουν στα πλοία και να σωθούν, ενώ οι Τούρκοι έσφαζαν και λεηλατούσαν ολοκληρώνοντας την καταστροφή.

Η Μικρασιατική Καταστροφή ήταν ο δραματικός επίλογος της μακραίωνης ελληνικής παρουσίας στην περιοχή.

 ΕΝΟΤΗΤΑ Ε- ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 : 

                                          

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1)    Τι γνωρίζεις για τη Συνθήκη της Λωζάννης;

Η Συνθήκη της Λωζάννης ήταν συνθήκη ειρήνης που έθεσε τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας. Υπογράφτηκε στη Λωζάννη της Ελβετίας στις 24 Ιουλίου του 1923 από την Ελλάδα , την Τουρκία και τις άλλες χώρες που πολέμησαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Μικρασιατική εκστρατεία και συμμετείχαν στη Συνθήκη των Σεβρών και από την ΕΣΣΔ.

2)    Τι προέβλεπε η Συνθήκη της Λωζάννης;

Με τη Συνθήκη της Λωζάννης, το 1923 επισφραγίστηκε η Μικρασιατική Καταστροφή. Η Ελλάδα έχασε την Ανατολική Θράκη, τα νησιά Ίμβρο και Τένεδο και τη περιοχή της Σμύρνης, ενώ τα Δωδεκάνησα παρέμειναν στην Ιταλία. Ταυτόχρονα αποφασίστηκε η ανταλλαγή των πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία με βάση το θρήσκευμα. Δε μετακινήθηκαν μόνο οι Χριστιανοί Έλληνες που ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη, την Ίμβρο και την Τένεδο και οι Μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης.

3)    Ποια αλλαγή έγινε στο πολίτευμα της Ελλάδας το 1924;

Την άνοιξη του 1924 άλλαξε το πολίτευμα και έγινε αβασίλευτη Δημοκρατία. Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου υπήρξε ο πρώτος πρωθυπουργός της αβασίλευτης Δημοκρατίας.

4)    Τι ονομάζουμε Μεσοπόλεμο;

Το χρονικό διάστημα μεταξύ των δύο Παγκοσμίων Πολέμων ονομάζεται Μεσοπόλεμος.

5)    Ποια κατάσταση επικρατεί στην Ελλάδα στο διάστημα αυτό;

Η Ελλάδα είναι κλονισμένη από τη μεγάλη στρατιωτική ήττα στη Μικρασία, διχασμένη πολιτικά, αντιμετωπίζει μεγάλα οικονομικά προβλήματα τα οποία αυξήθηκαν μετά τη διεθνή οικονομική κρίση του 1929 και το κυριότερο έχει να περιθάλψει πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη, τον Πόντο και τη Μικρά Ασία καθώς και τους 100.000 περίπου πρόσφυγες, από τη Βουλγαρία και τη Σοβιετική Ένωση που ήρθαν μετά την κυριαρχία των Μπολσεβίκων.

Κύριο μέλημα του ελληνικού κράτους είναι να εξασφαλίσει στέγη και απασχόληση στους Έλληνες πρόσφυγες.

6)    Πού εγκαταστάθηκαν οι περισσότεροι πρόσφυγες και ποια η προσφορά τους στην ανάπτυξη της χώρας;

Η πλειονότητα των προσφύγων εγκαταστάθηκε κυρίως στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη, ενισχύοντας το ελληνικό στοιχείο των περιοχών αυτών. Οι πρόσφυγες έμεναν προσωρινά σε καταυλισμούς, ενώ αργότερα, δημιουργήθηκαν οικισμοί για τη στέγασή τους. Οι πρόσφυγες τόνωσαν τόσο τον πληθυσμό των πόλεων όσο και τον αγροτικό πληθυσμό, συμβάλλοντας σημαντικά στην οικονομική και την πνευματική ανάπτυξη της χώρας

7)    Πώς είναι η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα την περίοδο του Μεσοπολέμου;

Κατά τον Μεσοπόλεμο η Ελλάδα ταλαιπωρείται από εσωτερική πολιτική αστάθεια. Τα πολιτικά κόμματα εναλλάσσονταν στην εξουσία και πολλές φορές αξιωματικοί του στρατού οργάνωναν πραξικοπήματα. Με την άνοδο του φασιστικού κόμματος στην Ιταλία και του ναζιστικού κόμματος στη Γερμανία πρόβαλε και πάλι η απειλή του πολέμου στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα καθώς επικρατούσε πολιτική αστάθεια και κοινωνική αναταραχή που εκφραζόταν με πορείες, διαδηλώσεις και απεργίες, ο υπουργός των Στρατιωτικών Ιωάννης Μεταξάς ανέλαβε την εξουσία.

8)    Ποια ήταν η πολιτική του Ι. Μεταξά;

Στις 4 Αυγούστου του 1936 ο Μεταξάς, στον οποίο είχε αναθέσει την πρωθυπουργία ο βασιλιάς Γεώργιος ο Β΄, διέλυσε τη Βουλή και επέβαλε δικτατορία. Κυνήγησε τους πολιτικούς του αντιπάλους και προσπάθησε, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα, να προσεγγίσει τους αγρότες και τους εργάτες με διάφορα κοινωνικά μέτρα. Ως έμπειρος στρατιωτικός φρόντισε να προετοιμάσει τη χώρα για τον πόλεμο που ερχόταν. Παράλληλα ακολούθησε σταθερή πολιτική φιλίας με τη Βρετανία, τη μεγαλύτερη ναυτική δύναμη της εποχής.

ΕΝΟΤΗΤΑ Ε –ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 :

                                                      

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1)    Ποια κατάσταση επικρατεί στην Ευρώπη πριν ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος;

·        Μετά την ήττα της στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Γερμανία έχασε αρκετά εδάφη, ενώ εξαναγκάστηκε να πληρώσει μεγάλες αποζημιώσεις και να μειώσει δραστικά το στρατό της. Αλλά και η ηττημένη Βουλγαρία υποχρεώθηκε να παραχωρήσει τη Δυτική Θράκη στην Ελλάδα.

·        Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου σε πολλές χώρες, όπως στη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Ελλάδα, επιβλήθηκε δικτατορικό καθεστώς.

·        Ειδικότερα, στη Γερμανία το 1933 πήρε την εξουσία ο αρχηγός του ναζιστικού κόμματος Αδόλφος Χίτλερ, που υποσχόταν να «ξεπλύνει» την ντροπή του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου και να κυριαρχήσει στον κόσμο.

·        Από το 1922 στην Ιταλία είχε επικρατήσει ο ιδρυτής του φασιστικού κόμματος, Μπενίτο Μουσολίνι.

2)    Πώς σχηματίστηκε ο άξονας Ρώμης –Βερολίνου και πότε;

Το 1936 η Ιταλία συμμάχησε με τη Γερμανία(άξονας Ρώμης- Βερολίνου), στην προσπάθεια της να κυριαρχήσει στη Μεσόγειο και στα Βαλκάνια. Από κοινού άρχισαν να εφαρμόζουν επιθετική πολιτική απέναντι σε άλλες χώρες.

3)    Ποιες οι κινήσεις Γερμανίας και Ιταλίας μέσα στα πλαίσια της επιθετικής τους πολιτικής;

Ο Χίτλερ ανάγκασε την Αυστρία να ενωθεί με τη Γερμανία, ενώ τον επόμενο χρόνο εισέβαλε στην Τσεχοσλοβακία. Παράλληλα ο ιταλικός στρατός κατέλαβε το 1939 την Αλβανία, κρούοντας το καμπανάκι του κινδύνου για την Ελλάδα.

4)    Η Ελλάδα ήταν προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει την επιθετική πολιτική της Ιταλίας;

Ο Ιωάννης Μεταξάς είχε ήδη από το 1936 φροντίσει για τη στρατιωτική προετοιμασία της χώρας. Είχε διπλασιάσει τις πολεμικές δαπάνες, μερίμνησε για τη δημιουργία αξιόπιστου πυροβολικού και εκπόνησε σχέδια μάχης στην περίπτωση που Βουλγαρία και Ιταλία επιτίθονταν.

5)    Πότε και πώς ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος;

Ο Β΄Παγκόσμιος  Πόλεμος ξέσπασε το 1939, όταν ο γερμανικός στρατός εισέβαλε στην Πολωνία, που την ασφάλειά της είχε εγγυηθεί η Αγγλία. Πολλές χώρες της Ευρώπης  με πρώτες την Αγγλία και τη Γαλλία κήρυξαν πόλεμο στις δυνάμεις του Άξονα( Γερμανία- Ιταλία), σχηματίζοντας τη δική τους συμμαχία. Ο πόλεμος γρήγορα επεκτάθηκε και έγινε παγκόσμιος. Με τον Άξονα συμμάχησε η Ιαπωνία, ενώ με τους Συμμάχους συντάχθηκε η Ρωσία και μετά οι ΗΠΑ.

6)    Πότε και πώς μπήκε η Ελλάδα στον πόλεμο;

Η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο τον Οκτώβριο του 1940. Είχαν προηγηθεί εχθρικές ιταλικές ενέργειες, με σοβαρότερη τον τορπιλισμό του καταδρομικού «Έλλη» από ιταλικό υποβρύχιο, τον Δεκαπενταύγουστο του 1940, στο λιμάνι της Τήνου. Δυόμισι μήνες αργότερα, χαράματα της 28^ης Οκτωβρίου , ο Ιταλός πρέσβης στην Αθήνα Γκράτσι επέδωσε στο Μεταξά τελεσίγραφο ζητώντας την παράδοση της χώρας. Η άρνηση του Μεταξά εξ ονόματος όλων των Ελλήνων σήμανε την αρχή του πολέμου.

7)    Πώς κινήθηκαν τα ιταλικά στρατεύματα εναντίον της Ελλάδας;

Μετά το «ΟΧΙ» του Μεταξά τα ιταλικά στρατεύματα εισέβαλαν από τα ελληνοαλβανικά σύνορα με σκοπό να καταλάβουν αρχικά την Ήπειρο. Ταυτόχρονα μία ομάδα Αλπινιστών ( Ιταλών στρατιωτών που είχαν εκπαιδευτεί στον πόλεμο σε ορεινό έδαφος) διείσδυσε στη βόρεια Πίνδο για να χτυπήσει στα νώτα τους οχυρωμένους Έλληνες και να εμποδίσει την άφιξη ενισχύσεων από τη Θεσσαλία.

8)    Πώς αντιμετώπισε ο ελληνικός στρατός τον ιταλικό ;

Ο ελληνικός στρατός αμύνθηκε με επιτυχία, ενώ οι Ιταλοί Αλπινιστές εξουδετερώθηκαν στις χιονισμένες χαράδρες του Σμόλικα. Στα μέσα Νοεμβρίου του 1940 οι Έλληνες στρατιώτες αντεπιτέθηκαν αναγκάζοντας τους Ιταλούς  να αποσυρθούν στο εσωτερικό της Αλβανίας και πετυχαίνοντας σημαντικές νίκες μπήκαν στη Βόρεια Ήπειρο.

9)    Ποιες δυσκολίες αντιμετώπισε ο ελληνικός στρατός στα αλβανικά βουνά;

Οι Έλληνες φαντάροι αντιμετώπισαν πολλές δυσκολίες λόγω του ορεινού εδάφους και του βαρύτατου χειμώνα. Τα κρυοπαγήματα ( η νέκρωση χεριών και ποδιών από το υπερβολικό κρύο) ήταν περισσότερα από τις απώλειες της μάχης, ενώ η μεταφορά τροφίμων και πυρομαχικών δυσκόλευε όσο τα στρατεύματα απομακρύνονταν από τα ελληνικά σύνορα.

10) Τελικά πέτυχε η επιχείρηση της Ιταλίας στο αλβανικό μέτωπο;

Δεν πέτυχε χάρη στο ελληνικό «ΟΧΙ».Ολόκληρος ο ελληνικός λαός αρνήθηκε να υποταχθεί στις επιθυμίες των ισχυρών και να χάσει τη λευτεριά του.

ΕΝΟΤΗΤΑ Ε-ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: 

                                                                                                                                ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ- ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1)    Πριν το Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο πού ανήκε διοικητικά η Κύπρος και γιατί;

Η Κύπρος πριν το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν αγγλική αποικία, αφού η Τουρκία την είχε παραχωρήσει στους Βρετανούς το 1878.

2)    Τι επιθυμούσαν πάντα οι Ελληνοκύπριοι και γιατί αγωνίζονταν;

Επιθυμούσαν την ελευθερία τους και αγωνίζονταν για την ένωση του νησιού με την Ελλάδα.

3)    Τι επεδίωξαν οι Κύπριοι και οι ελληνικές Κυβερνήσεις μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου;

Επεδίωξαν την ένωση του νησιού με την Ελλάδα και γι’αυτό οργάνωναν συλλαλητήρια και διαμαρτυρίες. Έκαναν και προσφυγή στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών( Ο.Η.Ε).

4)    Ποιος ήταν ο ηγέτης του κυπριακού αγώνα;

Ήταν ο αρχιεπίσκοπος του νησιού Μακάριος.

5)    Τι ήταν η Ε.Ο.Κ.Α και ποιος ο στόχος της;

Η Ε.Ο.Κ.Α ήταν η  Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών που ανέλαβε στρατιωτική και πολιτική δράση το 1955.Στόχος της ήταν η απελευθέρωση των Κυπρίων από τους Βρετανούς. Αρχηγός της ήταν ο Γεώργιος Γρίβας (Διγενής) απόστρατος αξιωματικός του ελληνικού στρατού. Η οργάνωση αυτή είχε και την υποστήριξη του αρχιεπισκόπου Μακάριου.

6)    Ποια ήταν η αντίδραση των Τούρκων την ίδια χρονιά;

Οι Τούρκοι λεηλάτησαν και κατέστρεψαν στην Κωνσταντινούπολη χιλιάδες ελληνικά καταστήματα και  δεκάδες εκκλησίες (Σεπτεμβριανά).

7)    Τι πέτυχαν με τη δράση τους οι Κύπριοι αγωνιστές;

Η δράση της Ε.Ο.Κ.Α αλλά και η γενικευμένη ταραχή ανάγκασε τους Βρετανούς να αποδεχτούν την ανεξαρτησία της Κύπρου, με την προϋπόθεση να δημιουργήσουν δυο στρατιωτικές βάσεις στο νησί.

8)    Πότε η Κύπρος έγινε ανεξάρτητη και ποια δικαιώματα είχαν σ’αυτήν Ελλάδα και Τουρκία;

Το 1960 η Κύπρος έγινε ανεξάρτητη και Ελλάδα και Τουρκία είχαν το δικαίωμα να διατηρούν εκεί μικρές μονάδες στρατού. Πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας εκλέχθηκε ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος.

9) Πώς ήταν οι σχέσεις Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων στο νησί     και πού οδήγησαν;

Οι Τουρκοκύπριοι , αν και μειοψηφία στο νησί, ζητούσαν όλο και μεγαλύτερα προνόμια. Το 1963 ξέσπασαν ταραχές ανάμεσα στις δύο κοινότητες και παρόλο που κλήθηκαν εκεί στρατιώτες του Ο.Η.Ε δεν κατάφεραν να τερματίσουν τις συγκρούσεις.                                                                                                    

10)  Ποιες οι ενέργειες της ελληνικής Χούντας στην Κύπρο και πού οδήγησαν;

Το 1967 ανακλήθηκε από την Κύπρο, με εντολή της δικτατορίας των Αθηνών η ελληνική μεραρχία που είχε σταλεί στη Μεγαλόνησο. Οι σχέσεις του Μακάριου με τους Έλληνες δικτάτορες επιδεινώθηκαν. Το 1974 η ελληνική χούντα ανέτρεψε με πραξικόπημα το Μακάριο. Αμέσως μετά τουρκικά στρατεύματα, με το πρόσχημα της προστασίας της τουρκικής μειονότητας, εισέβαλαν στο νησί και παρά τις σκληρές μάχες που έδωσε η Εθνική Φρουρά της Κύπρου, κατέλαβαν το βόρειο τμήμα του(σχέδιο Αττίλας).

11) Ποια τα αποτελέσματα της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο;

Πολλοί ήταν οι νεκροί, οι τραυματίες και οι αγνοούμενοι.

 Οι Τούρκοι κατέλαβαν το 37% του νησιού και έδιωξαν τους Ελληνοκύπριους που κατέφυγαν στο ελεύθερο τμήμα του νησιού για να σωθούν.

Ταυτόχρονα αλλοίωσαν την πληθυσμιακή σύνθεση του νησιού μεταφέροντας αποίκους από την Τουρκία για να εγκατασταθούν μόνιμα στο νησί. Στα εδάφη που κυρίευσαν, σχημάτισαν ένα τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος μη αναγνωρισμένο όμως από τη διεθνή Κοινότητα.

12) Πότε η Δημοκρατία της Κύπρου εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή ένωση;

Εντάχθηκε την 1^η Μαΐου του 2004.Η κατοχή μεγάλου τμήματος του νησιού από τον τουρκικό στρατό συνεχίζεται παρά την καταδίκη της από τον Ο.Η.Ε και άλλους Διεθνείς οργανισμούς.

ΕΝΟΤΗΤΑ Ε - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 : 

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ    

          

1)    Τι άλλαξε τα σχέδια των Γερμανών και αντί για την προγραμματισμένη επίθεση στη Σοβιετική Ένωση έστρεψαν το ενδιαφέρον τους στα Βαλκάνια, αρχές του 1941;

Οι Γερμανοί μετά την αποτυχία των συμμάχων τους Ιταλών να κατακτήσουν την Ελλάδα, αναγκάζονται να προστατέψουν το γερμανικό στρατό από τους βομβαρδισμούς της βρετανικής αεροπορίας που στάθμευε στα Βαλκάνια. Έτσι έστρεψαν το ενδιαφέρον τους προς τα εκεί.

2)    Πώς κινήθηκε ο γερμανικός στρατός μετά τη συμμαχία Γερμανίας-Βουλγαρίας αρχές Μαρτίου του 1941;

Στις αρχές Μαρτίου του 1941 η Βουλγαρία συμμαχεί με τη Γερμανία δίνοντας τη δυνατότητα στις γερμανικές φάλαγγες να περάσουν ελεύθερα το έδαφός της.

Επόμενος στόχος της Γερμανίας η Ελλάδα. Η ελληνική Κυβέρνηση επιτρέπει να αποβιβαστούν στη χώρα στρατιώτες των συμμαχικών δυνάμεων.

Στις 6 Απριλίου του 1941 αρχίζει ο βομβαρδισμός από τα γερμανικά αεροπλάνα και Γερμανοί στρατιώτες επιτίθενται στα ελληνικά οχυρά. Ταυτόχρονα γερμανικά άρματα μάχης κατευθύνονται στην Κοζάνη και τα Γρεβενά απειλώντας τα νώτα του ελληνικού στρατού στην Αλβανία.

3)    Πώς αντέδρασε ο ελληνικός στρατός;

Ο ελληνικός στρατός που υπερασπιζόταν το Ρούπελ και άλλα οχυρά στα σύνορα με τη Βουλγαρία αντιστάθηκε, αλλά δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει την ταυτόχρονη εισβολή από δύο διαφορετικές περιοχές.

4)    Ποια η πορεία της σταδιακής κατάληψης της Ελλάδας από τους Γερμανούς;

Μετά την πτώση των ελληνικών οχυρών οι γερμανικές δυνάμεις καταλαμβάνουν τη Θεσσαλονίκη και κατευθύνονται προς τη Νότια Ελλάδα.

 Η ελληνική Κυβέρνηση αποσύρεται στην Κρήτη που ήταν ακόμη ελεύθερη και οι στρατηγοί του αλβανικού μετώπου υποχρεώθηκαν να συνθηκολογήσουν.

Η Αθήνα παραδόθηκε στους κατακτητές στις 27-4-1941. Μέχρι το τέλος του Απρίλη όλη η  ηπειρωτική χώρα είχε καταληφθεί.             

5)    Τι γνωρίζεις για τη μάχη της Κρήτης;

Η Κρήτη ήταν το τελευταίο ελληνικό οχυρό και την υπεράσπιζαν συμμαχικά και ελληνικά στρατεύματα καθώς και ένοπλοι πολίτες. Το Μάιο του 1941 Γερμανοί αλεξιπτωτιστές έπεσαν στην Κρήτη και για δέκα ημέρες οι συγκρούσεις ήταν σκληρές καθώς ο κρητικός λαός πρόβαλε μεγάλη αντίσταση. Στο τέλος επικράτησαν οι Γερμανοί αλλά με πολύ μεγάλες απώλειες.                                                

6)    Πότε άρχισε η περίοδος της Κατοχής;

Μετά και την κατάληψη της Κρήτης το Μάιο του 1941 το ελληνικό κράτος κυριεύτηκε από τις δυνάμεις του Άξονα και άρχισε η περίοδος της Κατοχής που κράτησε μέχρι το 1944.

7)    Πότε τερματίστηκε ο Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος και ποιες ήταν οι συνέπειες του;

Ο Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος τερματίστηκε το 1945, με νίκη των συμμαχικών δυνάμεων . Οι καταστροφές ήταν ανυπολόγιστες για όλους. Προκλήθηκαν μεγάλες υλικές ζημιές, ενώ εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Οι πιο τραγικές στιγμές του πολέμου αυτού που προκάλεσαν φρίκη και συγκλόνισαν την ανθρωπότητα ήταν το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και η ρίψη δύο ατομικών βομβών στις πόλεις Χιροσίμα και Ναγκασάκι της Ιαπωνίας. Τις βόμβες αυτές τις έριξαν Αμερικάνοι για να αναγκάσουν την Ιαπωνία να παραδοθεί.

ΕΝΟΤΗΤΑ Ε- ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 :

Μια δεκαετία αγώνων και θυσιών για την ελευθερία (1941- 1949)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1)    Μετά την κατάληψη της Ελλάδας από τους Γερμανούς τι ξεκίνησε για τη χώρα;

Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Ελλάδα, παραχώρησαν τμήματα της Μακεδονίας και της Θράκης στους συμμάχους τους Βουλγάρους. Την υπόλοιπη χώρα τη μοιράστηκαν  με τους Ιταλούς. Έτσι για την Ελλάδα ξεκίνησε η φρίκη της τριπλής Κατοχής.

2)    Τι ήταν η περίοδος της τριπλής Κατοχής για τον ελληνικό λαό;

Ήταν μια περίοδος μεγάλης δοκιμασίας. Πείνα και εξαθλίωση μάστιζε το λαό. Τα τρόφιμα ήταν ελάχιστα, αφού τα περισσότερα τα έπαιρναν οι κατακτητές. Η κατάσταση στις πόλεις και κυρίως στην Αθήνα ήταν απελπιστική. Ιδιαίτερα τον πρώτο χειμώνα του 1941-42 τα θύματα  ήταν χιλιάδες. Ιδιαίτερα υπέφεραν τα μικρά παιδιά.

3)    Τι γνωρίζεις για την αντίσταση των Ελλήνων απέναντι στους κατακτητές;

Ταυτόχρονα με την Κατοχή ξεκίνησε και η αντίσταση των κατακτημένων Ελλήνων. Στις 30 Μαΐου του 1941 δυο φοιτητές , ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας , κατέβασαν τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη τραυματίζοντας με την πράξη τους αυτή το γόητρο των κατακτητών. Αργότερα με την ηθική και υλική υποστήριξη της Βρετανίας , δημιουργήθηκαν τρεις αντιστασιακές οργανώσεις, το Ε.Α.Μ./Ε.Λ.Α.Σ. σε όλη σχεδόν τη χώρα, ο Ε.Δ.Ε.Σ. που έδρασε κυρίως στην Ήπειρο και η Ε.Κ.Κ.Α.

4)    Ποιο ήταν το κορυφαίο κατόρθωμα της Εθνικής Αντίστασης;

Ήταν η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου ( 25 Νοεμβρίου 1942). Με την καταστροφή της καθυστέρησε ο εφοδιασμός των στρατευμάτων του Άξονα, που πολεμούσαν στην Αφρική.

5)    Τι έκαναν οι Γερμανοί για να τιμωρήσουν τις πράξεις αντίστασης των Ελλήνων;

Οι πράξεις αντίστασης προκάλεσαν φοβερά αντίποινα από τους Γερμανούς όπως τρομοκρατία, κάψιμο ολόκληρων χωριών όπως τα Καλάβρυτα, το Δίστομο, το Μεσόβουνο, οι Πύργοι και η Κάνδανος, καθώς και μαζικές εκτελέσεις.

6)    Πότε τελείωσε η Κατοχή και απελευθερώθηκε η Ελλάδα;

Στα τέλη του 1944 η τετραετής σχεδόν Κατοχή έφτασε στο τέλος της. Οι Γερμανοί και οι σύμμαχοί τους, νικημένοι στα πεδία των μαχών αποσύρθηκαν από την Ελλάδα. Τον Οκτώβρη του 1944 η ελληνική Κυβέρνηση που είχε καταφύγει στη Μέση Ανατολή επέστρεψε στην Αθήνα. Ήταν η στιγμή της Απελευθέρωσης.

7)    Γιατί μετά την Απελευθέρωση νέες συμφορές περίμεναν τον ελληνικό λαό;

Μετά την Απελευθέρωση οι ελληνικές πολιτικές δυνάμεις παρέμεναν διχασμένες. Από τη μια μεριά ο βασιλιάς και η ελληνική Κυβέρνηση που ήταν αναγνωρισμένη από τους Συμμάχους και από την άλλη το Ε.Α.Μ που είχε σχηματίσει δική του κυβέρνηση στην ορεινή Ελλάδα. Τα λάθη και οι παραλείψεις των δύο πλευρών καθώς και οι παρεμβάσεις των ξένων Δυνάμεων οδήγησαν τελικά σε Εμφύλιο Πόλεμο.

8)    Πόσο κράτησε ο Εμφύλιος και ποιες οι συνέπειες του;

Ο Εμφύλιος ξέσπασε το 1946 και «μάτωσε» την Ελλάδα για τρία ολόκληρα χρόνια. Ο αδελφοκτόνος αυτός πόλεμος τερματίστηκε στα τέλη του 1949, με την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού, πολλές χιλιάδες θύματα και ανυπολόγιστες καταστροφές. Το χειρότερο όμως όλων ήταν τα τραύματα στις ψυχές των Ελλήνων που παρέμειναν ανοιχτά για πολλές ακόμη δεκαετίες.

ΕΝΟΤΗΤΑ Ε -ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10:

Ερωτήσεις-Απαντήσεις

1)    Με ποια προβλήματα ήρθε αντιμέτωπη η Ελλάδα, όταν τέλειωσε ο Εμφύλιος Πόλεμος;

Μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου η Ελλάδα είχε να αντιμετωπίσει σοβαρά κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα που καθυστέρησαν την ανασυγκρότησή της. Η χώρα είχε ερειπωθεί, χιλιάδες άνθρωποι είχαν χάσει τη ζωή τους ενώ τα πάθη, που είχε δημιουργήσει ο Εμφύλιος, δεν είχαν ακόμα ξεπεραστεί. Ταυτόχρονα οι κακές σχέσεις της χώρας με τους βόρειους γείτονες της την Αλβανία, τη Γιουγκοσλαβία και τη Βουλγαρία, μεγάλωναν την αβεβαιότητα για τη Μακεδονία και τη Θράκη.

2)    Τι ήταν το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο (ΝΑΤΟ) και γιατί η Ελλάδα εντάχθηκε σ’αυτό;

Το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο (ΝΑΤΟ) ήταν μια οργάνωση που ιδρύθηκε από τους Αμερικάνους, ώστε πέρα από την παρουσία της Σοβιετικής Ένωσης στην Ευρώπη να υπάρχει μέσω του ΝΑΤΟ και η παρουσία της Αμερικής. Η Ελλάδα μπήκε στο ΝΑΤΟ για να προστατέψει την εδαφική της ακεραιότητα και να πλησιάσει τη Δύση.

3)    Πώς εξελίχθηκαν οι σχέσεις της  Ελλάδας με τη Γιουγκοσλαβία, τη Βουλγαρία και την Τουρκία από τις αρχές του 1950;

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1950, οι σχέσεις  της Ελλάδας με τη Γιουγκοσλαβία και τη Βουλγαρία βελτιώθηκαν προοδευτικά ενώ αντίθετα χειροτέρεψαν οι σχέσεις με την Τουρκία, εξαιτίας του ζητήματος της Κύπρου. Το Σεπτέμβριο μάλιστα του 1955 έγιναν διώξεις των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης γνωστές ως Σεπτεμβριανά.

( Για το ζήτημα της Κύπρου δες μάθημα 11-ενότητα Ε).

4)    Ποια πολιτικά πρόσωπα πρωταγωνιστούν στις δεκαετίες του ’50 και του ’60 και ποιες οι προσπάθειες τους για την ανασυγκρότηση της χώρας;

·        Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στις εκλογές του 1956, όπου ψήφισαν για πρώτη φορά γυναίκες, εκλέχθηκε πρωθυπουργός. Στα οκτώ χρόνια της πρωθυπουργίας του προσπάθησε να πετύχει συμβιβασμό στο κυπριακό και να αποκαταστήσει τις σχέσεις της χώρας με τη Βρετανία και τις ΗΠΑ. Προσανατόλισε επίσης με συνέπεια την Ελλάδα προς την Ευρώπη.

·        Ο Γεώργιος Παπανδρέου πήρε την εξουσία το 1963. Διαφώνησε όμως με το βασιλιά Κωνσταντίνο και αναγκάστηκε να παραιτηθεί το 1965.Κατά τη διάρκεια της σύντομης θητείας του μία από τις σημαντικές του πρωτοβουλίες ήταν η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.

Και οι δύο αυτοί σημαντικοί Έλληνες πολιτικοί, ως  πρωθυπουργοί                       προσπάθησαν να βελτιώσουν την οικονομική και κοινωνική κατάσταση του λαού.

5)    Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην αστυφιλία και τη μετανάστευση κατά τη μεταπολεμική περίοδο;

Εξαιτίας του Εμφύλιου, της φτώχειας και των δύσκολων συνθηκών ζωής στην ύπαιθρο, ένα μεγάλο τμήμα του αγροτικού πληθυσμού εγκαταστάθηκε στις πόλεις, αναζητώντας δουλειά. Επίσης πολλοί Έλληνες μετανάστευσαν στην Αυστραλία, αλλά και σε χώρες της Ευρώπης, της Αμερικής και της Αφρικής για μια καλύτερη ζωή.

6)    Τι έγινε με την εγκατάσταση μεγάλου μέρους του πληθυσμού στις πόλεις;

Οι κυβερνήσεις έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στην ανάπτυξη των μεγάλων πόλεων, όπου κανείς μπορούσε να βρει ευκολότερα δουλειά παρά στην ύπαιθρο. Έτσι χτίστηκαν πολλές πολυκατοικίες και δόθηκε έμφαση στην ανάπτυξη της βιομηχανίας και των τουριστικών επιχειρήσεων.

7)    Ποιο καθεστώς επιβλήθηκε στην Ελλάδα στις 21/4/1967 και γιατί;

Μετά την παραίτηση του Γ.  Παπανδρέου, η Ελλάδα αντιμετώπισε πολιτική κρίση. Στις 21 Απριλίου του 1967 μια ομάδα στρατιωτικών, με επικεφαλής το συνταγματάρχη Γεώργιο Παπαδόπουλο, επέβαλε δικτατορία η οποία καταδικάστηκε από πολιτικούς και πνευματικούς ανθρώπους αλλά και από τους  απλούς πολίτες. Ορισμένοι κατέφυγαν στο εξωτερικό, ενώ άλλοι παρέμειναν οργανώνοντας αντίσταση για να διώξουν του δικτάτορες.

                                                

8)    Ποιοι ξεσηκώθηκαν πρώτοι εναντίον των δικτατόρων;

Πρώτοι εξεγέρθηκαν μαζικά την άνοιξη του 1973 οι φοιτητές, με κορύφωση τα γεγονότα στο Πολυτεχνείο της Αθήνας το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου.

                                   17/11/1973

9)    Πότε κατέρρευσε η δικτατορία και από ποια κυβέρνηση αποκαταστάθηκε η  δημοκρατία;

Η δικτατορία κατέρρευσε το 1974, όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Κύπρο. Κλήθηκε τότε από το Παρίσι όπου διέμενε τότε, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, για να αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας. Η δημοκρατία αποκαταστάθηκε και σχηματίστηκε Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με πρωθυπουργό τον Καραμανλή.