Προσωπικές αντωνυμίες στα αρχαία ελληνικά

Προσωπικές λέγονται οι αντωνυμίες που φανερώνουν τα τρία πρόσωπα του λόγου Πρώτο πρόσωπο είναι εκείνο που ενεργεί: εγώ Δεύτερο πρόσωπο είναι εκείνο που του απευθυνόμαστε: εσύ Τρίτο πρόσωπο είναι εκείνο για το οποίο γίνεται λόγος: αυτός, εκείνος κ.τ.λ. Οι προσωπικές αντωνυμίες κλίνονται ως εξής:

Ενικός αριθμός
	α' πρόσωπο	β' πρόσωπο	γ' πρόσωπο
Ονομαστική	ἐγὼ	σὺ
Γενική	ἐμοῦ, μου	σοῦ, σου	(οὗ)
Δοτική	ἐμοί, μοι	σοί, σοι	οἷ, οἱ
Αιτιατική	ἐμέ με	σέ, σε	(ἕ)
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική	ἡμεῖς	ὑμεῖς	(σφεῖς)
Γενική	ἡμῶν	ὑμῶν	(σφῶν)
Δοτική	ἡμῖν	ὑμῖν	σφίσι(ν)
Αιτιατική	ἡμᾶς	ὑμᾶς	(σφᾶς)

Η αντωνυμία οὗτος, αὕτη, τοῦτο κλίνεται ως εξής:

Ενικός αριθμός
	αρσενικό	θηλυκό	ουδέτερο
Ονομαστική	οὖτος	αὕτη	τοῦτο
Γενική	τούτου	ταύτης	τούτου
Δοτική	τούτῳ	ταύτῃ	τούτῳ
Αιτιατική	τοῦτον	ταύτην	τοῦτο
Κλητική	οὖτος	αὕτη	-
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική	οὗτοι	αὗται	ταῦτα
Γενική	τούτων	τούτων	τούτων
Δοτική	τούτοις	ταύταις	τούτοις
Αιτιατική	τούτους	ταύτας	ταῦτα
Κλητική	-	-	-

Κι ένα τραγούδι για τις προσωπικές αντωνυμίες...


Σύνταξη στις προσωπικές αντωνυμίες

§2.35. Η ονομαστική του πρώτου και δευτέρου προσώπου της προσωπικής αντωνυμίας κανονικά παραλείπεται, όπως και στα νέα ελληνικά, επειδή υπονοείται από τις καταλήξεις των ρημάτων. Δεν παραλείπεται μόνο σε περιπτώσεις έμφασης ή αντιδιαστολής προς άλλο πρόσωπο.

ΛΥΣ 16.15 ἑτέρων ἀναδυομένων ἐγὼ διεπραξάμην ὥστε τῆς πρώτης τεταγμένος μάχεσθαι τοῖς πολεμίοις || ενώ άλλοι προσπαθούσαν να αποφύγουν τον κίνδυνο, εγώ κατάφερα να πολεμώ τους εχθρούς ταγμένος στην πρώτη γραμμή. (αντιδιαστολή)

ΛΥΣ 25.25ἃ μὲν οὗτοι συμβουλεύουσιν, οὐδεπώποτε ὑμῖν ἐλυσιτέλησεν, ἃ δ' ἐγὼ παραινῶ, ἀμφοτέραις ἀεὶ ταῖς πολιτείαις συμφέρει || οι συμβουλές που σας δίνουν αυτοί ποτέ δεν σας ωφέλησαν, ενώ οι παραινέσεις οι δικές μου ήταν πάντοτε συμφέρουσες και στις δύο μορφές πολιτεύματος. (αντιδιαστολή)

ΔΗΜ 18.220εἴποι τις ἄν, σὺ τοσοῦθ' ὑπερῆρας ῥώμῃ καὶ τόλμῃ ὥστε πάντα ποιεῖν αὐτός; || θα μπορούσε κάποιος να ρωτήσει: εσύ τόσο ξεπέρασες τους άλλους σε δύναμη και τόλμη, ώστε όλα να τα κάνεις μόνος σου; (έμφαση)

ΠΛ Πρωτ 319b ἐγὼ γὰρ Ἀθηναίους, ὥσπερ καὶ οἱ ἄλλοι Ἕλληνες, φημὶ σοφοὺς εἶναι || εγώ λοιπόν, όπως και οι υπόλοιποι Έλληνες, ισχυρίζομαι ότι οι Αθηναίοι είναι σοφοί. (έμφαση)

Συχνά η έκφραση σὺ δὲ στην αρχή πρότασης δεν δηλώνει ούτε έμφαση στο δεύτερο πρόσωπο, ούτε αντιδιαστολή προς άλλο πρόσωπο. Σ' αυτή την περίπτωση, το σὺ δὲ ενισχύει το ρήμα της πρότασης και συνήθως το αντιθέτει εμφατικά προς κάποιο άλλο ρήμα.

ΑΙΣΧ Αγ 1061-1062 εἰ δ᾽ ἀξυνήμων οὖσα μὴ δέχῃ λόγον, σὺ δ᾽ ἀντὶ φωνῆς φράζε καρβάνῳ χερί|| κι αν δεν καταλαβαίνεις τα λόγια μου, επειδή δεν ξέρεις τη γλώσσα μας, γνέψε με το βάρβαρο χέρι σου αντί να μιλήσεις.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 5.5.21 εἰ μηδὲ τοῦτο, ἔφη, βούλει ἀποκρίνασθαι, σὺ δὲ τοὐντεῦθεν λέγε || αν και σ' αυτό, είπε, δεν θες να μου απαντήσεις, τότε πες μου το εξής.

ΔΗΜ 34.30-31 καὶ εἰ τοῦτο ἔπραξας, οὐδ' ἂν εἷς σοῦ μᾶλλον τῶν πλεόντων ἐθαυμάζετο. σὺ δ' ἀντὶ τοῦ πολλοὺς μάρτυρας τούτων ποιεῖσθαι πάντας ἀνθρώπους λανθάνειν ἐπειρῶ, ὥσπερ ἀδικῶν τι || αν το είχε κάνει αυτό, δεν θα υπήρχε έμπορος με μεγαλύτερη υπόληψη από σένα· εσύ όμως, αντί να καλέσεις πολλούς ως μάρτυρες των ενεργειών σου, προσπαθούσες να κρυφτείς απ' όλους τους ανθρώπους, σαν να είχες κάνει κάποιο έγκλημα.

§2.36. Η προσωπική αντωνυμία του πρώτου και δευτέρου προσώπου διαθέτει διπλούς τύπους για τις πλάγιες πτώσεις του ενικού: ἐμοῦ - μου, ἐμοὶ - μοι, ἐμὲ - με και σοῦ - σου, σοὶ - σοι, σὲ - σε. Οι τονισμένοι τύποι χρησιμοποιούνται σε περίπτωση έμφασης και στους εμπρόθετους προσδιορισμούς, ενώ οι εγκλιτικοί, όταν απλώς δηλώνεται το πρόσωπο.

ΔΗΜ 18.191 σοῦ δ' ἀφώνου κατ' ἐκείνους τοὺς χρόνους ἐν ταῖς ἐκκλησίαις καθημένου, ἐγὼ παριὼν ἔλεγον || κι ενώ εσύ καθόσουν άφωνος εκείνο τον καιρό στις συνελεύσεις του δήμου, εγώ ανέβαινα στο βήμα και μιλούσα.

ΛΥΣ 1.4 καὶ οὔτε ἔχθρα ἐμοὶ καὶ ἐκείνῳ οὐδεμία ἦν πλὴν ταύτης || κι ούτε υπήρχε κάποια άλλη έχθρα ανάμεσα σε μένα και σ' εκείνον, εκτός από την παρούσα.

ΞΕΝ Απομν 1.6.4 δοκεῖς μοι, ὦ Ἀντιφῶν, ὑπειληφέναι με οὕτως ἀνιαρῶς ζῆν, ὥστε πέπεισμαισὲ μᾶλλον ἀποθανεῖν ἂν ἑλέσθαι ἢ ζῆν ὥσπερ ἐγώ || μου φαίνεται, Αντιφώντα, πως έχεις την εντύπωση ότι η ζωή μου είναι τόσο ανιαρή, ώστε είμαι πεπεισμένος ότι εσύ θα προτιμούσες να πεθάνεις, παρά να ζεις όπως εγώ.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 7.5.48 ἐγὼ γὰρ ἔτι νέου μὲν ὄντος σοῦ πάνυ ἀρξάμενος ἐπεθύμουν φίλος γενέσθαι, ὁρῶν δέ σε οὐδὲν δεόμενον ἐμοῦ κατώκνουν σοι προσιέναι || εγώ, αρχίζοντας από την εποχή που ήσουν ακόμη πολύ νέος, επιθυμούσα να γίνω φίλος σου, επειδή όμως έβλεπα ότι δεν με είχες καθόλου ανάγκη, δίσταζα να σε πλησιάσω.

ΛΥΣ 16.8 οὐδεὶς ὑπ' ἐμοῦ τῶν πολιτῶν κακῶς πέπονθε || κανείς πολίτης δεν βλάφτηκε από μένα.

Το ίδιο ισχύει και για τις πλάγιες ενικές πτώσεις του τρίτου προσώπου (οὗ - οὑ, οἷ - οἱ, ἓ - ἑ), οι οποίες όμως στον αττικό πεζό λόγο είναι εξαιρετικά σπάνιες· κάπως συχνότερα απαντάται μόνο η δοτική οἷ - οἱ, ενώ οι τύποι οὗ και ἓ εμφανίζονται κυρίως σε χωρία του Πλάτωνα με ποιητικό ύφος. Στην ποίηση, για την αιτιατική ενικού του τρίτου προσώπου (σπάνια και για την αιτιατική πληθυντικού) χρησιμοποιούνται συνήθως οι τύποι μιν και νιν, πάντοτε εγκλινόμενοι.

ΠΛ Συμπ 174dκαὶ περιμένοντος οὗ κελεύειν προϊέναι εἰς τὸ πρόσθεν || κι ενώ αυτός τον περίμενε, εκείνος του έλεγε να προχωρήσει.

ΠΛ Συμπ 174e οἷ μὲν γὰρ εὐθὺς παῖδά τινα τῶν ἔνδοθεν ἀπαντήσαντα ἄγειν οὗ κατέκειντο οἱ ἄλλοι || ένας δούλος από μέσα έσπευσε να τον υποδεχθεί και τον οδήγησε εκεί όπου ήταν ξαπλωμένοι οι υπόλοιποι.

ΣΟΦ Αντ 577-578 μὴ τριβὰς ἔτ', ἀλλά νιν κομίζετ' εἴσω, δμῶες || δεν χρειάζεται άλλη καθυστέρηση· πηγαίνετέ την μέσα, δούλοι.

§2.37.Η προσωπική αντωνυμία του τρίτου προσώπου δεν διαθέτει ονομαστική ενικού, ενώ και οι υπόλοιπες πτώσεις της είναι σχετικά σπάνιες, τουλάχιστον στον πεζό λόγο. Οι ανύπαρκτοι ή σπάνιοι τύποι της αντικαθίστανται από τις δεικτικές αντωνυμίες οὗτος, ὅδε (για παρόντα πρόσωπα), καιἐκεῖνος (για απόντα ή απομακρυσμένα πρόσωπα), από τις φράσεις ὁ μὲν … ὁ δέ…, από την επαναληπτική αντωνυμία (μόνο στις πλάγιες πτώσεις).

ΛΥΣ 14.3 ὅσα δ' οὗτος παραλέλοιπεν, ἐγὼ καθ' ἕκαστον ὑμᾶς διδάξω || κι όσα αυτός έχει παραλείψει, θα σας τα παρουσίασω εγώ με λεπτομέρειες.

ΣΟΦ Αντ 699 οὐχ ἥδε χρυσῆς ἀξία τιμῆς λαχεῖν; || δεν είναι άξια αυτή να κερδίσει χρυσό βραβείο;

ΛΥΣ 2.40 πολὺ πλεῖστον ἐκεῖνοι κατὰ τὴν ἀρετὴν ἁπάντων ἀνθρώπων διήνεγκαν || κατά πολύ εκείνοι ξεπέρασαν σε ανδρεία όλους τους ανθρώπους.

ΘΟΥΚ 7.8.3 καὶ οἱ μὲν ᾤχοντο φέροντες, οὓς ἀπέστειλε, τὰ γράμματα καὶ ὅσα ἔδει αὐτοὺς εἰπεῖν· ὁ δὲ τὰ κατὰ τὸ στρατόπεδον διὰ φυλακῆς μᾶλλον ἤδη ἔχων ἢ δι' ἑκουσίων κινδύνων ἐπεμέλετο || κι αυτοί, οι απεσταλμένοι, αναχώρησαν με τις έγγραφες αναφορές και τις προφορικές εντολές για όσα έπρεπε να πουν· εκείνος στο μεταξύ (ο Νικίας) φρόντιζε για το στρατόπεδο, στοχεύοντας στην ασφαλή φρούρησή του μάλλον παρά διακινδυνεύοντας μάχη με δική του πρωτοβουλία.

ΘΟΥΚ 4.104.5 καὶ ὁ μὲν ἀκούσας κατὰ τάχος ἑπτὰ ναυσὶν αἳ ἔτυχον παροῦσαι ἔπλει || κι αυτός (ο Θουκυδίδης), μόλις το έμαθε, έπλευσε το ταχύτερο δυνατόν με επτά πλοία που έτυχε να βρίσκονται εκεί.

ΘΟΥΚ 1.25.4 τριήρεις γὰρ εἴκοσι καὶ ἑκατὸν ὑπῆρχον αὐτοῖς || είχαν εκατόν είκοσι τριήρεις.

ΞΕΝ Ελλ 2.2.12 ὁ δὲ αὐτοὺς εἰς Λακεδαίμονα ἐκέλευεν ἰέναι || κι αυτός τους είπε να πάνε στη Σπάρτη.

§2.49. Άμεση ή ευθεία αυτοπάθεια. Άμεση χαρακτηρίζεται η αυτοπάθεια όταν η αυτοπαθής αντωνυμία και το υποκείμενο (ή σπανιότερα το αντικείμενο) του ρήματος στο οποίο αυτή αναφέρεται ανήκουν στην ίδια πρόταση ή φράση.

ΛΥΣ 25.15 ἐγὼ γὰρ τοιοῦτον ἐμαυτὸν ἐν ταῖς τῆς πόλεως συμφοραῖς παρέσχον || εγώ τέτοια συμπεριφορά έδειξα την περίοδο που οι συμφορές βρήκαν την πόλη.

ΛΥΣ 16.20 καὶ ἐμαυτῷ δοκῶ φιλοτιμότερον διατεθῆναι τοῦ δέοντος || κι ο ίδιος έχω την εντύπωση ότι έδειξα μεγαλύτερη φιλοδοξία από ό,τι έπρεπε.

ΛΥΣ 19.1 ἀνάγκη οὖν […] βοηθεῖν τῷ πατρὶ καὶ ἐμαυτῷ || είναι ανάγκη λοιπόν να υπερασπιστώ τον πατέρα μου και τον εαυτό μου.

ΛΥΣ 2.77 οὐ γὰρ ἐλανθάνομεν ἡμᾶς αὐτοὺς ὄντες θνητοί || δεν ξεχνούσαμε ότι είμαστε θνητοί.

ΔΗΜ 13.2 τὰ μέγιστ' ὠφελήσετε τὴν πόλιν καὶ ὑμᾶς αὐτούς || θα ωφελήσετε στο μέγιστο βαθμό και την πόλη και τους εαυτούς σας.

ΘΟΥΚ 7.85.1 Νικίας Γυλίππῳ ἑαυτὸν παραδίδωσι || ο Νικίας παραδίδεται στον Γύλιππο.

ΘΟΥΚ 6.26.2 ἄρτι δ' ἀνειλήφει ἡ πόλις ἑαυτὴν ἀπὸ τῆς νόσου καὶ τοῦ ξυνεχοῦς πολέμου || τελευταία είχε συνέλθει η πόλη από την αρρώστια και τον αδιάκοπο πόλεμο.

ΞΕΝ Απομν 4.2.25 οὕτως ἔμοιγε δοκεῖ, ἔφη, ὁ μὴ εἰδὼς τὴν αὑτοῦ δύναμιν ἀγνοεῖν

ἑαυτόν || συνεπώς, είπε, πιστεύω ότι όποιος αγνοεί την δύναμή του, αγνοεί τον εαυτό του.

ΘΟΥΚ 2.65.1 ἐπειρᾶτο τοὺς Ἀθηναίους τῆς τε ἐς αὑτὸν ὀργῆς παραλύειν καὶ ἀπὸ τῶν παρόντων δεινῶν ἀπάγειν τὴν γνώμην || προσπαθούσε (ο Περικλής) και την οργή των Αθηναίων εναντίον του να εξασθενίσει και να απομακρύνει τη σκέψη τους από τις τωρινές συμφορές.

ΞΕΝ Ελλ 6.5.21 τοὺς δὲ περιοίκους ἀφῆκεν ἐπὶ τὰς ἑαυτῶν πόλεις || τους περίοικους τους άφησε να πάνε στις πόλεις τους.

Μερικές φορές, στην άμεση αυτοπάθεια αντί για την αυτοπαθή αντωνυμία του πρώτου και δευτέρου προσώπου χρησιμοποιούνται οι αντίστοιχες προσωπικές αντωνυμίες. Αυτό είναι σύνηθες στην έκφραση δοκῶ μοι / ἐμοί, η οποία είναι πολύ συχνότερη από το κανονικό δοκῶ ἐμαυτῷ.

ΘΟΥΚ 2.71.2 οὐ δίκαια ποιεῖτε οὐδ' ἄξια οὔτε ὑμῶν οὔτε πατέρων ὧν ἐστε (αντί ὑμῶν αὐτῶν)|| αυτά που κάνετε δεν είναι δίκαια κι ούτε ανταποκρίνονται στην αξία σας ούτε στην αξία των προγόνων από τους οποίους κατάγεστε.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 1.6.20 οὐκ ἀπείρως μοι δοκῶ αὐτοῦ ἔχειν (αντί ἐμαυτῷ) || νομίζω πως δεν είμαι άπειρος σ' αυτό.

Σε κάποιες περιπτώσεις, αντί για την αυτοπαθή αντωνυμία του πρώτου ή δευτέρου προσώπου χρησιμοποιείται εκείνη του τρίτου προσώπου.

ΑΙΣΧ Αγ 1296-1297 εἰ δ᾽ ἐτητύμως μόρον τὸν αὑτῆς οἶσθα (αντί σαυτῆς) || αν πραγματικά γνωρίζεις τον θάνατό σου.

ΠΛ Φαιδ 78b δεῖ ἡμᾶς ἀνερέσθαι ἑαυτούς (αντί ἡμᾶς αὐτούς) || πρέπει να αναρωτηθούμε εμείς.

ΞΕΝ Ελλ 1.7.19 εὑρήσετε σφᾶς αὐτοὺς ἡμαρτηκότας τὰ μέγιστα (αντί ὑμᾶς αὐτούς) || θα διαπιστώσετε ότι έχετε διαπράξει μέγιστα σφάλματα.

§2.50. Έμμεση ή πλάγια αυτοπάθεια. Στην έμμεση αυτοπάθεια η αυτοπαθής αντωνυμία και το υποκείμενο του ρήματος στο οποίο αυτή αναφέρεται ανήκουν σε διαφορετικές προτάσεις ή φράσεις. Η έμμεση αυτοπάθεια ισχύει μόνο για την αυτοπαθή αντωνυμία του τρίτου προσώπου.

ΞΕΝ ΚΑναβ 7.1.18δείσας μὴ […] ἀνήκεστα κακὰ γένοιτο τῇ πόλει καὶ ἑαυτῷ || επειδή φοβήθηκε μήπως συμβούν αθεράπευτες συμφορές στην πόλη και στον ίδιο.

ΞΕΝ Ελλ 3.5.4 εὐθὺς οἱ Φωκεῖς πέμπουσι πρέσβεις εἰς Λακεδαίμονα καὶ ἠξίουν βοηθεῖναὑτοῖς || οι Φωκείς έστειλαν αμέσως πρέσβεις στη Σπάρτη και ζητούσαν να τους βοηθήσουν οι Σπαρτιάτες.

ΘΟΥΚ 1.111.1Ὀρέστης ὁ Ἐχεκρατίδου υἱὸς […] ἔπεισεν Ἀθηναίους ἑαυτὸν κατάγειν || ο Ορέστης, ο γιος του Εχεκρετίδη, έπεισε τους Αθηναίους να τον αποκαταστήσουν στην εξουσία στην πατρίδα του.

ΛΥΣ 2.28 ἡγούμενος τὴν διατριβὴν αὑτῷ πολλὴν ἔσεσθαι || επειδή πίστευε ότι θα καθυστερήσει πολύ.

ΞΕΝ Ελλ 1.4.12 ἑώρα (τὴν πόλιν) ἑαυτῷ εὔνουν οὖσαν || έβλεπε ότι η πόλη ήταν ευνοϊκή απέναντί του.

ΛΥΣ 12.67 Ἀντιφῶντα καὶ Ἀρχεπτόλεμον φιλτάτους ὄντας αὑτῷ κατηγορῶν ἀπέκτεινεν || τον Αντιφώντα και τον Αρχεπτόλεμο, παρότι ήταν στενότατοι φίλοι του, τους κατηγόρησε και προκάλεσε την κετέλεσή τους.

Πολύ συχνά στην έμμεση αυτοπάθεια, αντί για την αυτοπαθή αντωνυμία χρησιμοποιείται η προσωπική αντωνυμία του τρίτου προσώπου ή, συνηθέστερα, η αντωνυμία αὐτός.

ΞΕΝ ΚΑναβ 1.2.8ἐνταῦθα λέγεται Ἀπόλλων ἐκδεῖραι Μαρσύαν νικήσας ἐρίζοντά οἱ περὶ σοφίας (αντί ἑαυτῷ) || εκεί λέγεται ότι ο Απόλλωνας νίκησε και έγδαρε τον Μαρσύα, που συναγωνίζονταν μαζί του στη μουσική δεξιότητα.

ΠΛ Πολ 327b κατιδὼν οὖν πόρρωθεν ἡμᾶς οἴκαδε ὡρμημένους Πολέμαρχος ὁ Κεφάλου ἐκέλευσε δραμόντα τὸν παῖδα περιμεῖναί ἑ κελεῦσαι (αντί ἑαυτόν) || μας είδε απο μακριά ο Πολέμαρχος, ο γιος του Κέφαλου, να επιστρέφουμε σπίτι μας και πρόσταξε τον δούλο του να τρέξει και να μας ζητήσει να τον περιμένουμε.

ΘΟΥΚ 1.24.6 πέμπουσιν ἐς τὴν Κέρκυραν πρέσβεις […] δεόμενοι μὴ σφᾶς περιορᾶν φθειρομένους, ἀλλὰ τούς τε φεύγοντας ξυναλλάξαι σφίσι (αντί ἑαυτοὺς και ἑαυτοῖς) || στέλνουν πρέσβεις στην Κέρκυρα, παρακαλώντας τους να μην τους αφήσουν να καταστραφούν, αλλά να τους συμφιλιώσουν με τους εξόριστους.

ΘΟΥΚ 4.34.2 αἰεὶ διὰ φόβου εἰσὶ μή ποτε Ἀθηναῖοι αὐτοῖς ἐπὶ τὴν πόλιν ἔλθωσιν (αντίἑαυτοῖς) || συνεχώς φοβούνται μήπως κάποτε οι Αθηναίοι επιτεθούν στην πόλη τους.

ΘΟΥΚ 1.29.1 Κορίνθιοι δὲ οὐδὲν τούτων ὑπήκουον, ἀλλ' ἐπειδὴ πλήρεις αὐτοῖς ἦσαν αἱ νῆες […] ἔπλεον ἐπὶ τὴν Ἐπίδαμνον (αντί ἑαυτοῖς) || οι Κορίνθιοι δεν δέχονταν τίποτε από αυτά, αλλά επειδή τα πλοία τους ήταν ήδη επανδρωμένα, ξεκίνησαν για την Επίδαμνο.

ΞΕΝ Απομν 4.7.1 ἁπλῶς τὴν ἑαυτοῦ γνώμην ἀπεφαίνετο Σωκράτης πρὸς τοὺς ὁμιλοῦνταςαὐτῷ (αντί ἑαυτῷ) || ο Σωκράτης συνήθιζε να λέει καθαρά τη γνώμη του σε όσους τον συναναστρέφονταν.

§2.40. Οι κτητικές αντωνυμίες ισοδυναμούν με γενική κτητική, γι' αυτό και συχνά αντικαθίστανται από τη γενική της προσωπικής αντωνυμίας στο πρώτο και στο δεύτερο πρόσωπο (μου, σου, ἡμῶν, ὑμῶν) κι από τη γενική δεικτικών αντωνυμιών ή της επαναλητικής αντωνυμίας στο τρίτο πρόσωπο (αὐτοῦ, αὐτῆς, αὐτοῦ, αὐτῶν, ἐκείνου, τούτου κλπ.). Η αντικατάσταση αυτή είναι συνηθέστερη στην περίπτωση του τρίτου προσώπου, για το οποίο σπάνια χρησιμοποιείται η κτητική αντωνυμία (η αντωνυμία σφέτερος, -α, -ον είναι ωστόσο συχνότερη σε σχέση με την ἑός, ἑή, ἑόν).

ΑΝΔΟΚ 1.42 τὸν δ' αὖ κηδεστήν μου οὕτως ἀπώλλυεν || τον γαμπρό μου πάλι με αυτόν τον τρόπο τον κατέστρεψε.

ΙΣΟΚΡ επιστ 7.2 τὰ διηγγελμένα περὶ τοῦ πατρός σου || όσα έχουν ακουστεί για τον πατέρα σου.

ΛΥΣ 19.61 εἰ νῦν γε ἐξαπατηθείητε ὑπὸ τούτων καὶ δημεύσαιθ' ἡμῶν τὴν οὐσίαν || αν τώρα εξαπατηθείτε από αυτούς και δημεύσετε την περιουσία μας.

ΙΣΟΚΡ 5.32 Θηβαῖοι δὲ τὸν ἀρχηγὸν τοῦ γένους ὑμῶν τιμῶσι || οι Θηβαίοι τιμούν τον γενάρχη σας.

ΛΥΣ 2.11 οἱ δὲ παῖδες αὐτοῦ ἔφευγον μὲν Εὐρυσθέα || τα παιδιά του προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τον Ευρυσθέα.

ΛΥΣ 25.3 τούτων μὲν γὰρ ἔργον ἐστὶ καὶ τοὺς μηδὲν ἡμαρτηκότας εἰς αἰτίαν καθιστάναι || γιατί έργο δικό τους είναι να κατηγορούν ακόμη κι αυτούς που δεν έχουν διαπράξει κανένα αδίκημα.

ΙΣΟΚΡ 7.73 πρὸς γὰρ τὴν ἐκείνων ἀρετὴν […] ἁμιλλητέον ἡμῖν ἐστιν || πρέπει να συναγωνιζόμαστε προς την αρετή εκείνων (των προγόνων).