Η ιστορία των εισαγωγικών εξετάσεων (από το 1924 μέχρι σήμερα)

Aνοίγοντας το κεφάλαιο των εξετάσεων στην ελληνική εκπαίδευση εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι αποτελούν την «ψυχή» των αναρίθμητων εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων και αντιμεταρρυθμίσεων του αιώνα που αφήσαμε πίσω μας.

Α) από 1837 μέχρι και το 1924 δεν υπήρχαν ουσιαστικοί περιορισμοί για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια, καθώς οι εισαγωγικές εξετάσεις καθιερώθηκαν σταδιακά από το 1924 μέχρι το 1962.

Η θέσπιση τους έχει ιστορικό χαρακτήρα. Στη δεκαετία του 1920, το καθεστώς της εγγραφής στο Πανεπιστήμιο, με μόνο εφόδιο το απολυτήριο του τότε Γυμνασίου ανατρέπεται για πρώτη φορά και νομοθετούνται οι εξετάσεις για το Πανεπιστήμιο και ο ορισμένος αριθμός εισακτέων, ο γνωστός «numerus clausus». Την περίοδο αυτή προκρίνεται να υπάρξει φραγμός «κατά του πληθωρισμού του πνευματικού προλεταριάτου» ανάμεσα στη μέση εκπαίδευση και στο Πανεπιστήμιο.

Β) από το 1962 έως το 1965 η εισαγωγή των φοιτητών γινόταν από τα ίδια τα ιδρύματα με εισιτήριες εξετάσεις που διενεργούσε το κάθε πανεπιστήμιο χωριστά.

Γ) από το 1965–66 θεσπίζεται το ακαδημαϊκό απολυτήριο, που το έπαιρναν οι ενδιαφερόμενοι μετά από εξετάσεις. Τότε εκείνη την περίοδο υπήρχαν δυο είδη απολυτηρίων (το πρώτο για την θεωρητική κατεύθυνση και το δεύτερο για την θετική).

Δ) την περίοδο 1978–79 εφαρμόσθηκε το σύστημα εισόδου στα ΑΕΙ και τα ΚΑΤΕΕ, ενώ ξεκίνησε η διάκριση των μαθημάτων στα δυο τελευταία χρόνια του σχολείου σε κορμού και επιλογής.

Ε) από το 1983 καταργείται η εξέταση στην Β τάξη και καθιερώνεται το σύστημα των Δεσμών.

ΣΤ) στην συνέχεια ακολουθούν μικροαλλαγές στο εξεταστικό έως την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Γεράσιμου Αρσένη το 1999, όπου αρχικά προκάλεσε πολλές αντιδράσεις. Στην συνέχεια ακολούθησε η αλλαγή της αλλαγής του κ. Ευθυμίου, οπ οποίος βελτίωσε ορισμένα σημεία του εξεταστικού συστήματος.

Από τότε μέχρι σήμερα οι εξετάσεις για την πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με όποια μορφή κι΄ αν έγιναν, όποιο όνομα κι΄ αν πήραν, Ακαδημαϊκό Απολυτήριο, Εισιτήριες Εξετάσεις, Πανελλήνιες, Πανελλαδικές, Γενικές Εξετάσεις, είχαν ανάμεσα σε άλλα, ένα κοινό βασικό χαρακτηριστικό: περιελάμβαναν σαν δικαιολογητικό λόγο της θέσπισής τους το «άνοιγμα των Πανεπιστημίων».

Πριν χρόνια, το Νοέμβριο του 1978, το νέο σύστημα «Πανελλήνιες Εξετάσεις» παρουσιάζεται με πανηγυρισμούς από την πλευρά της εκπαιδευτικής ηγεσίας που δεν διστάζει να αναγγείλει δια στόματος του υφυπουργού Παιδείας Βασίλη Κοντογιαννόπουλου (Ν.Δ) ότι «η εισαγωγή στα Πανεπιστήμια με το νέο σύστημα θα γίνεται χωρίς εξετάσεις» και ότι «δεν θα εξαρτάται στο εξής από παράγοντες όπως η τύχη».

Φυσικά, η βασική «καινοτομία» των Πανελληνίων Εξετάσεων, δηλαδή η διπλή εξεταστική δοκιμασία (Β΄ και Γ΄ Λυκείου), όχι μόνο δεν έφερε την πολυθρύλητη και πολυδιαφημιζόμενη Ελεύθερη Εισαγωγή στα Πανεπιστήμια, αντίθετα, όξυνε τις εκπαιδευτικές ανισότητες, αφού μετέτρεψε τη Λυκειακή Βαθμίδα σε εξεταστικό κέντρο.

Το 1983 οι «Πανελλήνιες Εξετάσεις» μετονομάζονται σε «Γενικές Εξετάσεις». Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις το νέο σύστημα στόχευε στην «ελάττωση της απορρύθμισης της λειτουργίας του Λυκείου» με τον περιορισμό των Γενικών Εξετάσεων μόνο στη Γ΄ Λυκείου. Επίσης στόχευε στην «αύξηση της ισότητας ευκαιριών» με το «άνοιγμα των Πανεπιστημίων.

Με κάποιες παραλλαγές το σύστημα των Γενικών Εξετάσεων έφτασε μέχρι το 1998.

Στις 16 Ιανουαρίου 1997, ο Υπουργός της Παιδείας Γερ. Αρσένης «γέμισε» τις πρώτες σελίδες των εφημερίδων με τις εξαγγελίες για την κατάργηση των Γενικών Εξετάσεων και την ελεύθερη πρόσβαση στα Πανεπιστήμια. Στο πολυσέλιδο φυλλάδιο του ΥΠΕΠΘ με τίτλο «Εκπαίδευση 2000 – Για μια παιδεία ανοικτών οριζόντων» που κυκλοφόρησε σε όλα τα σχολεία το 1998 αναγράφεται επί λέξη: «Όλοι οι κάτοχοι απολυτηρίου Λυκείου θα έχουν δικαίωμα εγγραφής στα ΑΕΙ / ΤΕΙ και τις άλλες τριτοβάθμιες σχολές. Από το 2000 και μετά οι διαθέσιμες θέσεις στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση θα υπερκαλύπτουν τον αριθμό των αποφοίτων Λυκείου». Κι όμως από το 2001 έως το 2003 δεν υπήρχαν διαθέσιμες θέσεις για πάνω από 70.000 συνολικά μαθητές.

Πρόσφατα οι συζητήσεις που έγιναν στη Σύνοδο των Πρυτάνεων επικέντρωσαν στην αντικατάσταση του σημερινού συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στο πολυπαιγμένο εκπαιδευτικό δραματολόγιο, ήρθε να βρει αγκυροβόλιο η πρόταση για προπανεπιστημιακό έτος και «ελεύθερη πρόσβαση στα Πανεπιστήμια» με «δοκιμασμένη ρητορική» που έχει αλιεύσει από το ρεπερτόριο του πιο «χιλιοπαιγμένου» μύθου: «άνοιγμα των Πανεπιστημίων και ριζική λύση στο πρόβλημα της φοιτητικής μετανάστευσης».

Να διαβάσουμε πίσω από τις λέξεις; Αντί για Πανελλήνιες εξετάσεις στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου θα έχουμε μια άλλη μορφή εξεταστικών πρακτικών στο μέλλον. Με βάσει τον βαθμό απολυτηρίου το Πανεπιστήμιο θα εντάσσει τους υποψήφιους σ΄ ένα δοκιμαστικό α΄ εξάμηνο σπουδών απ΄ όπου και θα κρίνεται (εξετάσεις) αν μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές (άρα δεν υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση) ή να αλλάξουν πανεπιστήμιο ή να επαναλάβουν μετά από ένα διάστημα (φοιτητική μετανάστευση) το δοκιμαστικό εξάμηνο ως β΄ ευκαιρία.

Ποια είναι τα «οικοδομικά υλικά» της νέας πρότασης;

Οι εξετάσεις στη διάρκεια του λεγόμενου προπανεπιστημιακού έτους δεν αποτελούν παρά δεύτερο «γύρο» επιλογής (ο πρώτος στο Λύκειο), που ρυμουλκεί στην τροχιά του την επιστροφή της «κρισάρας» με στενότερες ακόμη τρύπες …

Και η ζωή συνεχίζεται…