Η ιστορία της Monopoly

Οι αδελφοί Πάρκερ από τη Μ. Βρετανία ήταν οι πρώτοι που κυκλοφόρησαν ευρέως τη Monopoly στην παγκόσμια αγορά. Η πρώτη εμφάνισή της στα ράφια των καταστημάτων έγινε στις 5 Νοεμβρίου του 1935. Ωστόσο, η ιστορία της είναι πολύ παλιότερη. 

Monopoly ονομάζεται το επιτραπέζιο παιχνίδι αγοραπωλησίας ιδιοκτησιών που εκδίδεται από την εταιρία Parker σε συνεργασία με την Hasbro. Οι παίκτες συμμετέχουν σε έναν κόσμο οικονομικής δολοπλοκίας και απεμπόλησης με σκοπό να αποκτήσουν πλούτο μέσω οικονομικών δραστηριοτήτων. Το παιχνίδι περιλαμβάνει αγορά και ενοικίαση ιδιοκτησιών με χρήματα του παιχνιδιού, καθώς οι παίκτες περιφέρονται διαδοχικά στο ταμπλό, σύμφωνα με την κάθε ζαριά. Το παιχνίδι παίρνει την ονομασία του από τον όρο "μονοπώλιο", την κυριαρχία στην αγορά μιας μόνο επιχείρησης.

Σύμφωνα με την εταιρεία που εκδίδει το παιχνίδι, από τότε που ο Τσαρλς Ντάροου το πατένταρε το 1935, το έχουν παίξει περίπου 750 εκατομμύρια άνθρωποι, καθιστώντας το έτσι "το μεγαλύτερο σε αριθμό παικτών (εμπορικό) επιτραπέζιο στον κόσμο." Στο Βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες, όμως, είχε καταγραφεί πιο νωρίς, το 1999, όπου οι στατιστικές της εταιρείας ανέφεραν ότι ο αριθμός παικτών άγγιξε τα 500 εκατομμύρια.

Ιστορία

Το 1904, μια Κουάκερη, ονόματι Ελίζαμπεθ (Λίζι) Μάτζι Φίλιπς, δημιούργησε ένα παιχνίδι, μέσω του οποίου ήλπιζε να μπορέσει να εξηγήσει την απλή θεωρία των φόρων του Χένρι Τζωρτζ. Σύμφωνα με αυτή, αν οι άνθρωποι έχουν κέρδη από την περιουσία τους, άσχετα με το μέγεθός της, τελικά όλη η περιουσία θα καταλήξει νομοτελειακά στα χέρια ενός και μόνο ανθρώπου. Το παιχνίδι της, "Το Παιχνίδι του Νοικοκύρη", εκδόθηκε λίγα χρόνια αργότερα. Κάποιοι άλλοι ενδιαφερόμενοι για επιτραπέζια ανακατασκεύασαν το παιχνίδι και μερικοί έφτιαξαν δικές τους σειρές. Η Λίζι από μόνη της πατένταρε μια αναθεωρημένη εκδοχή του παιχνιδιού το 1924, και τότε ήταν που βγήκαν στην αγορά και άλλα παρόμοια επιτραπέζια. Στις αρχές της δεκαετίας του 30 δημιουργήθηκε ένα επιτραπέζιο με το όνομα Monopoly, παρόμοιο με τη σημερινή Monopoly, και πωλούνταν από τους Αδελφούς Πάρκερ και τις μητρικές τους για το υπόλοιπο του 20ου αιώνα ως και τις αρχές του επομένου. Την έκδοση των Αδελφών Πάρκερ τη δημιούργησε ο Τσαρλς Ντάροου. Αρκετοί άνθρωποι έχουν συνεισφέρει στον σχεδιασμό και στην εξέλιξη του παιχνιδιού έως σήμερα, κυρίως από τις μεσοδυτικές Η.Π.Α. και κοντά στην ανατολική ακτή.

Το 1941, η Βρετανική Μυστική Υπηρεσία έβαλε τον Τζον Ουάντιγκτον, τον κατοχυρωμένο κατασκευαστή του παιχνιδιού εκτός Η.Π.Α., να δημιουργήσει μια ειδική έκδοση για τους κρατούμενους από τους Ναζί του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Μέσα στα παιχνίδια υπήρχαν κρυμμένοι χάρτες, πυξίδες, αληθινά χρήματα και άλλα χρήσιμα αντικείμενα για απόδραση. Μοιράστηκαν στους κρατούμενους από τον Εθνικό Ερυθρό Σταυρό.

Τη δεκατία του '70, η αρχική ιστορία του παιχνιδιού άρχισε να χάνεται (και τουλάχιστον ένας ιστορικός δήλωσε ότι είχε σκόπιμα αποσιωπηθεί), και η ιδέα που δημιούργησε ο Τσαρλς Ντάροου έγινε παράδοση. Αυτό αναφέρθηκε το 1974 στο "Βιβλίο Της Monopoly: Στρατηγική και Τακτικές του Διασημότερου Παγκοσμίως Παιχνιδιού" (The Monopoly Book: Strategy and Tactics of the World's Most Popular Game), της Μαξίν Μπράντι, και ακόμα και στις οδηγίες του παιχνιδιού. Καθώς ο καθηγητής Ραλφ Άνσπακ μαχόταν εναντίον των Αδελφών Πάρκερ και την τότε μητρική τους εταιρία, General Mills, στο σήμα κατατεθέν της Monopoly, αρκετή από την ιστορία της Monopoly είχε "επανασκαφεί".

Εξαιτίας των μακροχρόνιων δικαστικών διαδικασιών, το νόμιμο κύρος των σημάτων κατατεθέντων των αδελφών Parker στο παιχνίδι δεν είχε αποκατασταθεί μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '80. Η ονομασία του παιχνιδιού παραμένει κατοχυρωμένο σήμα κατατεθέν των αδελφών Parker, όπως και τα συγκεκριμένα σχεδιαστικά στοιχεία. Η τρέχουσα μητρική εταιρία των Parker, Hasbro, αναγνωρίζει μόνο τον ρόλο του Ντάροου στη δημιουργία του παιχνιδιού. Ο καθηγητής Άνσπακ εξέδωσε ένα βιβλίο σχετικά με τις έρευνές του, με την ονομασία "Monopoly: η Απάτη των Δισεκατομμυρίων " (The Billion Dollar Monopoly Swindle) που επανεκδόθηκε ως "η Πύλη της Monopoly" (Monopolygate), στο οποίο αναλύει τη γνώμη του πάνω στην σκόπιμη αποσιώπηση της πρώιμης ιστορίας της Monopoly.

Η Μασκώτ της Monopoly

Η επίσημη μασκώτ του παιχνιδιού είναι ο "Πλούσιος Θείος με τα Σακιά" (Rich Uncle Pennybags), ο οποίος πρωτοεμφανίστηκε στις κάρτες "Εντολής" και "Απόφασης" το 1936. Απ' το 1985, εμφανίζεται στο δεύτερο όμικρον "O" της λέξης Monopoly σαν μέρος του λογότυπου. Η Hasbro "ανέστησε" επίσημα τον χαρακτήρα ως Κύριο Monopoly (Mr. Monopoly) το 1998. 10 χρόνια αργότερα, άλλαξε για άλλη μια φορά εμφάνιση και βρέθηκε πίσω από το λογότυπο του παιχνιδιού.

Ο χαρακτήρας της Μασκώτ είναι κατά κάποιον τρόπο βασισμένος στον Μόργκαν.

Επίσημοι Κανόνες

Οι παίκτες παίζουν με τη σειρά, αφού έχει αποφασισθεί με τυχαίο τρόπο ποιος θα παίξει πρώτος. Ένας τυπικός γύρος ξεκινάει με τη ρίψη ζαριού και μετακινώντας το πιόνι στο ταμπλώ με τη φορά των δεικτών του ρολογιού τόσες φορές όσες λένε τα ζάρια. Εάν βρεθεί σε κάρτα "Εντολής" ή "Απόφασης", ο παίκτης τραβάει την ομώνυμη κάρτα. Εάν βρεθεί σε οικόπεδο χωρίς ιδιοκτήτη, είτε είναι οδός, σταθμός ή εταιρία, μπορεί να το αγοράσει αντί του ποσού που αναγράφεται. Εάν για κάποιο λόγο αρνηθεί να το αγοράσει, το οικόπεδο πλειστηριάζεται από την τράπεζα σε αυτόν με την υψηλότερη προσφορά. Εάν το οικόπεδο έχει ιδιοκτήτη και δεν είναι υποθηκευμένο, πρέπει να πληρώσει κάποιο ενοίκιο, του οποίου οι τιμές ποικίλλουν είτε αναλόγως τη γειτονιά που βρίσκεται είτε κατά πόσο είναι κτισμένη. Εάν κάποιος φέρει διπλές, ξαναρίχνει αφού έχει ολοκληρώσει τον γύρο του. Τρεις διπλές στη σειρά, όμως, στέλνουν τον παίκτη στη φυλακή! Κατά τη διάρκεια του γύρου επίσης, οι παίκτες μπορούν να αποφασίσουν εάν θα κτίσουν ή υποθηκεύσουν την ιδιοκτησία τους. Το κτίσιμο περιλαμβάνει την κατασκευή σπιτιού είτε ξενοδοχείου για συγκεκριμένο αντίτιμο και διαφορετική τιμή για κάθε γειτονιά. Το κτίσιμο, επίσης, θα πρέπει να είναι ομοιόμορφο, δηλαδή δεν μπορεί να κτιστεί δεύτερο σπίτι σε μια ιδιοκτησία μέσα σε μια γειτονιά, εάν οι άλλες ιδιοκτησίες της έχουν ένα. Συνεργασίες δεν επιτρέπονται. Οποιοδήποτε κτίσμα θα πρέπει να έχει πωληθεί εάν η ιδιοκτησία πρόκειται να υποθηκευτεί. Ο παίκτης παίρνει χρήματα από την τράπεζα για κάθε υποθηκευμένη ιδιοκτησία, τα οποία θα επιστρέψει με τόκο για να τερματίσει την υποθήκη.

Ειδικές Εκδόσεις

Στην Ελλάδα έχουν κυκλοφορήσει εκδόσεις Monopoly με τους παρακάτω τίτλους:

• Η πρώτη μου Monopoly
• Monopoly City
• Monopoly Disney (3 εκδόσεις)
• Monopoly Express
• Monopoly Junior: Διασκέδαση στο Λούνα Παρκ
• Monopoly Nostalgia
• Monopoly Travel
• Monopoly Διάσημα Μνημεία του Κόσμου
• Monopoly Ευρωπαϊκή Έκδοση
• Monopoly Μπομπ Σφουγγαράκης
• Monopoly Παγκόσμια Έκδοση
• Monopoly Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2006
• Monopoly Πόκεμον
• Monopoly Σπάιντερμαν
• Monopoly Σύγχρονη Ελλάδα

Η Monopoly γίνεται παγκόσμια

Το 2008 η Parker αποφάσισε να πραγματοποιήσει μια ιδέα που υπήρχε πολύ καιρό στα σχέδια. Αποφάσισαν να δημιουργήσουν την παγκόσμια έκδοση της Monopoly. Τον Ιανουάριο του 2008 ξεκίνησε μια ψηφοφορία για το ποιες χώρες θα μπουν στο ταμπλώ της παγκόσμιας έκδοσης και κράτησε 2 μήνες. Ύστερα από 6 μήνες, τον Αύγουστο του 2008 ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα. Οι πόλεις που τοποθετήθηκαν στο ταμπλώ του παιχνιδιού είναι (ταξινομημένες με βάση την αξία τους) :

• Μπλε Γειτονιά: Μόντρεαλ, Ρίγα
• Πράσινη Γειτονιά: Κέιπ Τάουν, Βελιγράδι, Παρίσι
• Κίτρινη Γειτονιά: Ιερουσαλήμ, Χονγκ Κονγκ, Πεκίνο
• Κόκκινη Γειτονιά: Λονδίνο, Νέα Υόρκη, Σίδνεϊ
• Πορτοκαλί Γειτονιά: Βανκούβερ, Σαγκάη, Ρώμη
• Ροζ Γειτονιά: Τορόντο, Κίεβο, Κωνσταντινούπολη
• Γαλάζια Γειτονιά: Αθήνα, Βαρκελώνη, Τόκυο
• Καφέ Γειτονιά: Ταϊπέι, Γδύνια

Σε αυτή την έκδοση χρησιμοποιείται νόμισμα Monopoly, όπως και σε κάθε επόμενη έκδοση της Monopoly, σε χιλιάδες και εκατομμύρια και περιλαμβάνει ηλεκτρονική τράπεζα με πιστωτικές κάρτες, όπως και στη "Σύγχρονη Ελλάδα". Το ιδιαίτερο είναι πως τα σπίτια και οι ουρανοξύστες δεν είναι όμοιοι μεταξύ τους, αλλά περιλαμβάνεται μια τυχαία επιλογή από μεγάλη γκάμα σχεδίων κτιρίων από όλον τον κόσμο! Το παιχνίδι βγήκε στην αγορά το φθινόπωρο του 2008.

Βιντεοπαιχνίδι

Το φθινόπωρο του 2008 μαζί με την παγκόσμια έκδοση, στην αγορά των βιντεοπαιχνιδιών εισήχθησε ο τίτλος Monopoly: Featuring classic and world edition boards, για τις κονσόλες Playstation 2, Playstation 3 και Xbox 360. Το παιχνίδι περιλαμβάνει δύο ταμπλώ, το κλασικό και αυτό της παγκόσμιας έκδοσης, όμως διαθέτει πάνω από 10 τοποθεσίες παιχνιδιού. Δηλαδή περιλαμβάνει τοποθεσίες όπως το τραπέζι της κουζίνας, παγοδρόμιο, κινέζικο, φουτουριστικό, μπαλκονιού κ.ά. που κάνουν το παιχνίδι διασκεδαστικό και προσδίδουν νόημα. Σε κάθε πίστα, ο κύριος Monopoly με τη νέα του εμφάνιση, επεξηγεί το παιχνίδι και κάνει πιο εύκολη την εξέλιξη του παιχνιδιού. Επιπλέον, σε σύγκριση με την επιτραπέζια έκδοση, προστίθενται μίνι παιχνίδια και διαγωνισμοί π.χ. για την αποφυγή πληρωμής ενός φόρου που σου ζητάει μια κάρτα εντολής, για να αυξήσεις το κέρδος που σου χαρίζει μια κάρτα απόφασης ή ακόμα και να βγεις από τη φυλακή! Μπορούν να παίξουν 1-4 παίκτες.

Παλαιότερα, είχαν αποπειραθεί παρόμοια βιντεοπαιχνίδια στην Αμερική, χωρίς ιδιαίτερη απήχηση.