Στην Ελλάδα η γενιά μεταξύ 20-30
θεωρείται άγουρη, μπερδεμένη, ανώριμη, αλλά στο παρελθόν οι περιπτώσεις
που οι 20άρηδες έχουν αλλάξει τον κόσμο είναι πολλές.
Ραμσής Β'
Ο δυνάστης της Αιγύπτου
Λέγεται ότι χρίστηκε αντιβασιλέας σε
ηλικία 14 ετών, αλλά οι πληροφορίες για το πότε ακριβώς ο φαραώ Ραμσής
Β΄ (1303-1213 π.Χ.) απέκτησε την εξουσία διίστανται. Οπωσδήποτε, μεταξύ
18 και 24 ετών ο ισχυρότερος μονάρχης της αρχαίας Αιγύπτου εγκαινίασε
την τελευταία περίοδο ακμής της, γνωστή ως Νέο Βασίλειο. Η νίκη του στη
μάχη του Καντές (1274 π.Χ.) εκμηδένισε μια ολόκληρη αυτοκρατορία, αυτή
των Χετταίων, προτού ο ίδιος κλείσει τα 30, και ήρθε ως ουσιαστική
αφετηρία μιας μακράς βασιλείας 66 ετών, δείγμα της οποίας αποτελούν ως
σήμερα τα κολοσσιαία μνημεία του, με πιο χαρακτηριστικά εκείνα του Αμπού
Σίμπελ.
Μέγας Αλέξανδρος
Εφηβος στρατηλάτης
Σε μια εποχή που το
προσδόκιμο ζωής εγγίζει τα 80 έτη και η παραγωγική ηλικία του πληθυσμού
έχει αυξηθεί δραματικά, δικαιούμαστε να ξεχνάμε ότι το παρελθόν ήταν μια
κοινωνία νέων. Από την άποψη αυτή η ανάρρηση του 20χρονου Αλεξάνδρου Γ΄
της Μακεδονίας (356-323 π.Χ.) στον θρόνο του δολοφονηθέντος πατέρα του,
Φιλίππου Β΄, το 336 π.Χ., δεν αποτελούσε αξιοσημείωτο γεγονός. Η
διάκριση του Αλεξάνδρου προκύπτει από τον δυσεύρετο συνδυασμό νεανικής
ορμής, οργανωτικών ικανοτήτων, στρατηγικού νου και πολιτικής
δεξιοτεχνίας που απαιτούνται για να κερδηθεί η προσωνυμία «Μέγας».
Χρειάστηκαν μόλις τρία χρόνια εφαρμογής τους στο πεδίο της μάχης, από
την έναρξη της περσικής εκστρατείας (334 π.Χ.) ως τη μάχη στα Γαυγάμηλα
(331 π.Χ.), έως ότου, σε ηλικία μόλις 23 ετών, γίνει κύριος του
μεγαλύτερου μέρους του τότε γνωστού κόσμου.
Κάρολος Ε'
Ο (σχεδόν) παγκόσμιος ηγεμόνας
Το κληρονομικό δίκαιο του θεσμού της
μοναρχίας έθεσε πλήθος ευρωπαίων πριγκίπων στη θέση του (διεστραμμένου)
νεαρού βασιλιά Τζόφρεϊ του τηλεοπτικού «Game of Thrones» - κατ' όνομα
ηγεμόνες πλήρους ανωριμότητας. Κληρονόμος των οίκων της Βουργουνδίας,
των Αψβούργων, της Καστίλης και της Αραγωνίας, ο Κάρολος Ε΄(1500-1558)
υπήρξε η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα. Ως το 1519 είχαν
περιέλθει στα χέρια του τα στέμματα της Ισπανίας και της Αγίας Ρωμαϊκής
Αυτοκρατορίας, ενώ πολύ σύντομα θα προστίθεντο σε αυτά οι ισπανικές
κτήσεις στον Νέο Κόσμο, με αποτέλεσμα να ασκεί εξουσία σε μια έκταση 4
εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων. Ικανός πολιτικός νους, ο Κάρολος
ενεπλάκη στην τεράστια κρίση της Μεταρρύθμισης, επέβλεψε την κατάκτηση
του Μεξικού και του Περού από τους «κονκισταδόρες» και κατήγαγε
αποφασιστικές νίκες κατά της Γαλλίας προτού κλείσει τα 30 του. Στο
απόγειο της ισχύος του υπήρξε ό,τι κοντινότερο σε παγκόσμιο ηγεμόνα
γνώρισε ο σύγχρονος κόσμος.
Ουίλιαμ Πιτ
Πολιτικός νεοσσός
«Ενα βασίλειο στα χέρια ενός
σχολιαρόπαιδου» ήταν ο δημοφιλής αφορισμός που συνόδευσε την άνοδο του
Ουίλιαμ Πιτ του Νεότερου (1759-1806) στην πρωθυπουργία της Μεγάλης
Βρετανίας στις 19 Δεκεμβρίου 1783. Σε ηλικία 24 ετών, ήταν τότε - όπως
και σήμερα - ο νεότερος δημόσιος άνδρας που βρέθηκε ποτέ στο εν λόγω
αξίωμα. Γιος ισχυρού πολιτικού, ο οποίος είχε διατελέσει επίσης
πρωθυπουργός, ο Πιτ επωφελήθηκε από τον έμφυτο δυναμισμό, τον
μεταρρυθμιστικό του ζήλο, τη ρητορική του δεινότητα και τις έκτακτες
περιστάσεις. Η Αμερικανική Επανάσταση είχε δυσφημίσει τους καθ' όλα
αξιοσέβαστους πολιτικούς του αντιπάλους, ενώ ταυτόχρονα ο βασιλιάς
Γεώργιος Γ΄ έτρεφε έντονη αντιπάθεια εναντίον τους. Θεωρητικά προσωρινή
λύση, η κυβέρνησή του έμεινε στην εξουσία για 18 χρόνια, αναδεικνύοντας
τον Πιτ στιβαρό πολέμιο της Γαλλικής Επανάστασης, τον αντίκτυπο της
οποίας κλήθηκε να διαχειριστεί σε ηλικία 30 ετών.
Μιχαήλ Αγγελος
Αναγεννησιακός άνθρωπος
Μεταξύ των διακεκριμένων ονομάτων της
Αναγέννησης ο Μιχαήλ Αγγελος Μπουοναρότι (1475-1564) δεν ήταν μόνο
καθολικά αποδεκτός στην εποχή του ως ο κορυφαίος καλλιτέχνης. Ανήκε
επίσης στη χορεία εκείνων που χάρη στις απαράμιλλες ικανότητές τους
κατόρθωσαν να ξεφύγουν νωρίς από τον κύκλο των συντεχνιών που επέβαλε
θεσμικά τη μαθητεία ενός νέου σε ένα εργαστήρι και τη σταδιακή του
απαγκίστρωση από τον όμιλο του δασκάλου. Τεκμήριο του μεγέθους του
αποτελεί το γεγονός ότι σε πλήρη αναντιστοιχία με τα ήθη του καιρού
πληρωνόταν από τον δάσκαλό του, Ντομένικο Γκιρλαντάιο, ως κανονικός
καλλιτέχνης σε ηλικία 13 ετών. Διόλου παράξενο που από τα 23 ως τα 30
του δημιούργησε ορισμένα από τα πιο αναγνωρίσιμα έργα της παγκόσμιας
τέχνης (τα αγάλματα της Πιετά και του Δαβίδ), ενώ ήδη είχε αρχίσει να
εργάζεται στο αριστούργημά του - την οροφή της Καπέλα Σιστίνα στο
Βατικανό.
Πικάσο, 1904
Πάμπλο Πικάσο
Το πρόσωπο του μοντερνισμού
Η παραγωγικότητα και η επινοητικότητα
του οράματος του Πάμπλο Πικάσο (1881-1973) γίνεται εύκολα αντιληπτή αν
παρατηρήσει κανείς στην εργογραφία του ότι στα 26 του χρόνια είχε ήδη
αφήσει πίσω του δύο διακριτές στιγμές ύφους και πειραματισμού. Οταν το
1907 ζωγράφιζε ένα έργο-σταθμό στην Ιστορία της τέχνης, τις «Δεσποινίδες
της Αβινιόν», ο Πικάσο είχε προσπεράσει τη «Γαλάζια» και τη «Ροζ»
περίοδο ενσωματώνοντας στο στυλ του στοιχεία αφρικανικής τεχνοτροπίας.
Μόλις δύο χρόνια αργότερα θα ερχόταν η ώρα της μείζονος στροφής στη
ριζοσπαστική προσέγγιση του κυβισμού.
Τhe Beatles
Αρχετυπικά είδωλα
Η χρονολογία γέννησης του σύγχρονου ροκ
ως είδους βρίσκεται πιθανότατα στη δεκαετία του '50, κάπου μεταξύ του
«Rock Αround the Clock» του Μπιλ Χάλεϊ και των πρώτων σινγκλ του Ελβις
Πρίσλεϊ. Αν, όμως, αναζητεί κανείς τις ρίζες του ως πολιτισμικού
φαινομένου, την έξοδο της μουσικής στην κοινωνία και στα μέσα
ενημέρωσης, τη μαζική λατρεία των οπαδών και την ειδωλοποίηση των
δημιουργών, θα πρέπει να απευθυνθεί στους Beatles. Με την ανεπανάληπτη
φρενίτιδα που χαρακτήρισε τις περιοδείες τους σε Βρετανία και Ηνωμένες
Πολιτείες την περίοδο 1963-1964, στα 24 χρόνια του ο Τζον Λένον
(1940-1980) κόμισε στην αγγλική γλώσσα μια καινούργια λέξη
(«Beatlemania») και έγινε, από κοινού με τον Πολ Μακ Κάρτνεϊ, το πρότυπο
κάθε επίδοξου ροκστάρ.
Μαρκ Ζούκερμπεργκ
21st Century Boy
Καινοτόμος επιχειρηματίας και
δισεκατομμυριούχος σε ηλικία 23 ετών, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ (1984-) έχει
βρει εκατομμύρια μιμητές σε κοιτώνες πανεπιστημίων ανά τον κόσμο οι
οποίοι ξημεροβραδιάζονται φτιάχνοντας apps προκειμένου να κλωνοποιήσουν
την επιτυχία του Facebook και να γίνουν πλούσιοι και διάσημοι εν μιά
νυκτί. Ωστόσο, δημιουργώντας το αρχετυπικό κοινωνικό δίκτυο στο Χάρβαρντ
πριν από ακριβώς δέκα χρόνια, τον Φεβρουάριο του 2004, ο Ζούκερμπεργκ
απολάμβανε τα πλεονεκτήματα ενός παρθένου τοπίου και μεγάλης δόσης
τύχης. Οντας πρώτος στο «Μπιγκ Μπανγκ» των social media, πιστώνεται
(κυριολεκτικά και μεταφορικά) το όραμα του πρωτοπόρου - αν το 2017 έχει
χάσει το 80% των 1,2 δισ. χρηστών του, όπως σημείωνε πρόσφατη έρευνα του
Πανεπιστημίου Πρίνστον, μπορεί και να μην του καεί καρφί.
Καρλ Μαρξ
Νεανικό μανιφέστο
Η παραδοσιακή απεικόνιση του Καρλ Μαρξ
(1818-1883) είναι αυτή ενός σεβάσμιου μεσήλικου με πυκνή γενειάδα και
ατίθασα μαλλιά. Εικόνισμα των απανταχού σοσιαλιστών εδώ και 150 χρόνια,
ταιριάζει πολύ περισσότερο στον συγγραφέα του ογκώδους, αναλυτικού και
εν πολλοίς δυσνόητου για τον μέσο αναγνώστη επιτεύγματος που αποτελεί το
«Κεφάλαιο» παρά στο πρόσωπο του νέου, ορμητικού δημοσιογράφου και
αγένειου επαναστάτη που μαζί με τον Φρίντριχ Ενγκελς προσυπέγραφε το
«Κομμουνιστικό Μανιφέστο» τον Φεβρουάριο του 1848. Το εμβληματικότερο
ίσως πολιτικό κείμενο της σύγχρονης εποχής δεν υπήρξε προϊόν της αργής
πολιτικής τριβής ενός γηραιού αμφισβητία του στάτους κβο, αλλά της
ιδεολογικής έκρηξης ενός 30χρονου ριζοσπάστη.
Γκάρι Κασπάροβ
Σκακιστικός νους
Μια φορά κι έναν καιρό, την εποχή του
Ψυχρού Πολέμου, όταν τα πράγματα ήταν πιο απλά και πιο περίπλοκα
ταυτόχρονα, ακόμη και μια παρτίδα σκάκι είχε πολιτικές προεκτάσεις. Οταν
ο Γκάρι Κασπάροβ (1963-) αντιμετώπιζε τον Ανατόλι Καρπόβ σε μια επική
ημιτελή μονομαχία 48 παρτίδων το 1984 και σε τρεις λυσσώδεις
επαναληπτικές αναμετρήσεις την περίοδο 1985-1987, κατέληξε να συμβολίζει
την περεστρόικα του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ έναντι των συντηρητικών με τους
οποίους ταυτιζόταν από τον διεθνή Τύπο ο αντίπαλός του. Σε ένα άθλημα
που φημίζεται για την πρώιμη ανάπτυξη των παικτών του, ο αρμένιος
πρωταθλητής ήταν το κατεξοχήν παιδί-θαύμα, κερδίζοντας το 1985 τον
παγκόσμιο τίτλο στα 22 του, ρεκόρ που παραμένει ακατάρριπτο.
Νάντια Κομανέτσι
Ενόργανη τελειότητα
Το σύμπαν της ενόργανης γυμναστικής
απαρτίζεται αποκλειστικά από έφηβους αστέρες. Με το δεδομένο αυτό, ο
θρίαμβος της Νάντιας Κομανέτσι (1961-) στους Ολυμπιακούς Αγώνες του
Μόντρεαλ (3 χρυσά, ένα αργυρό, ένα χάλκινο μετάλλιο) σε ηλικία 14 ετών
αποκτά ένα στοιχείο πεζότητας. Ωστόσο, η ρουμάνα πρωταθλήτρια ήταν η
πρώτη που κατόρθωσε να βαθμολογηθεί με 10.00 από τους κριτές στην
80χρονη ως τότε Ιστορία του θεσμού, διαψεύδοντας τόσο τους διοργανωτές
όσο και την προμηθεύτρια του πίνακα αποτελεσμάτων, Omega, οι οποίοι
είχαν συμφωνήσει ότι η απεικόνιση τριών στοιχείων ήταν αρκετή καθώς
κανείς δεν θα άγγιζε το τέλειο.
Μπιλ Γκέιτς
Mr. Microsoft
Σήμερα ο Μπιλ Γκέιτς (1955-) φιγουράρει
στην κορυφή της λίστας των πλουσιότερων ανθρώπων του κόσμου χάρη στα
72,7 δισ. δολάρια της περιουσίας του, σύμφωνα με την κατάταξη του
δικτυακού τόπου Bloomberg. Το μακρινό 1975, όμως, ήταν ένας φανατικός
των αλγόριθμων και επίδοξος επιχειρηματίας που μόλις είχε εγκαταλείψει
τις σπουδές του στο Χάρβαρντ προκειμένου να κατακτήσει την επικράτεια
των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Ο 20χρονος Γκέιτς ίδρυσε μαζί με τον Πολ
Αλεν τη Micro-Soft στις 4 Απριλίου 1975. Δέκα χρόνια αργότερα, η δημόσια
προσφορά των μετοχών της Microsoft θα δημιουργούσε τρεις
δισεκατομμυριούχους και 12.000 εκατομμυριούχους μόνο μεταξύ του
προσωπικού της.
Ο Αϊνστάιν 23 ετών.
Αλβέρτος Αϊνστάιν
Ο ανατροπέας της Φυσικής
Για το «annus mirabilis» του Αλβέρτου
Αϊνστάιν (1879-1955), έτος κατά το οποίο περιέγραψε το φωτοηλεκτρικό
φαινόμενο, την ισοδυναμία μάζας - ενέργειας (E=mc²), την Κίνηση Μπράουν
και την ειδική Θεωρία της Σχετικότητας, κατεδαφίζοντας εκ θεμελίων τη
νευτώνεια φυσική και κάθε κληρονομημένη βεβαιότητα για τη μορφή του
κόσμου, έχουν γραφεί άπειρες σελίδες. Στις υποσημειώσεις των παραπάνω
ορόσημων της Ιστορίας της Φυσικής ανήκει και η ηλικία τού τότε υπαλλήλου
του Ελβετικού Γραφείου Ευρεσιτεχνιών της Βέρνης: ο Αϊνστάιν έφερε
επανάσταση στην επιστήμη όντας μόλις 26 ετών.
Μπαράκ Ομπάμα
Πρόεδρος εν ριπή οφθαλμού
Ο νέος Μπαράκ Ομπάμα (1961-) μπορεί να
διατέλεσε φέρελπις πολιτικός, αλλά όχι παιδί-θαύμα του χώρου: ο νυν
αντιπρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, για παράδειγμα, ήταν ήδη μέλος της Γερουσίας
στα 30 του, ενώ ο ίδιος χρειάστηκε να κλείσει τα 36 προτού εκλεγεί
πολιτειακός γερουσιαστής του Ιλινόι το 1997. Αναπλήρωσε, βέβαια, μια
πρώτη εμφάνιση ενταγμένη στον μέσο όρο με μια μετεωρική άνοδο που σε μια
δεκαετία από τοπικό αξιωματούχο τον έχρισε κάτοχο του ανώτατου
αξιώματος των ΗΠΑ.
_____________
~ Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2014
http://antikleidi.com