Η αποκάλυψη των Βίκινγκς

Έχει διαπιστωθεί ότι οι Βίκινγκς έφτασαν αιώνες νωρίτερα στην αμερικανική ήπειρο από ό,τι ο Χριστόφορος Κολόμβος αλλά για διαφόρους λόγους η ανακάλυψή τους αυτή παρέμεινε ένα μυστικό της κοινότητάς τους. Μια πρόσφατη μελέτη Ισπανών και Γερμανών ερευνητών έδειξε ότι οι τρομεροί βόρειοι ναυτικοί πρόλαβαν και τους Πορτογάλους, πατώντας πρώτοι το πόδι τους στη Μαδέρα, πριν από τους εξερευνητές της ιβηρικής χερσονήσου.

Σύμφωνα μάλιστα με τους ερευνητές, οι Βίκινγκς μετέφεραν στη Μαδέρα και τα ποντίκια τους προκαλώντας τεράστια οικολογική καταστροφή στο νησί. Στους σκανδιναβικούς μύθους γίνεται λόγος για μια μαγική πέτρα που καθοδηγούσε τους Βίκινγκς στα μακρινά τους ταξίδια. Ως πριν από λίγα χρόνια οι μελετητές θεωρούσαν ότι επρόκειτο για μια μυθολογική πέτρα, όμως πρόσφατα ευρήματα δείχνουν ότι αυτή η... μαγική πέτρα υπήρχε και βοηθούσε τους Βίκινγκς να βρίσκουν τον δρόμο τους. Πρόκειται για τον καλσίτη (ή άστριο), έναν κρύσταλλο που γίνεται φωτεινός ανάλογα με τη θέση του Ήλιου και λειτουργούσε έτσι σαν πυξίδα για τους ναυτικούς.

Το εχθρικό περιβάλλον

Οι ναυτικοί στον αρχαίο κόσμο καθοδηγούνταν παρατηρώντας τα άστρα, αρχικά με γυμνό μάτι και αργότερα με διάφορα όργανα (αστρολάβοι, εξάντες) που δημιουργήθηκαν για αυτόν τον σκοπό. Ομως οι σκανδιναβοί ναυτικοί και ειδικά οι Βίκινγκς που βάσιζαν την κυριαρχία τους στις θαλάσσιες μετακινήσεις είχαν αδυναμία να χρησιμοποιήσουν τα άστρα ή έστω τον Ηλιο για να προσανατολιστούν. 

Αυτό γιατί κατά τη διάρκεια του αρκτικού καλοκαιριού τα άστρα δεν έκαναν την εμφάνισή τους στον ουρανό ενώ ο Ηλιος συνήθως ήταν κρυμμένος πίσω από πυκνές νεφώσεις. Οι ειδικοί πιστεύουν πως ακόμη και αν οι Βίκινγκς είχαν στη διάθεσή τους πυξίδες (πράγμα που οι ιστορικοί αμφισβητούν) δεν θα τους προσέφεραν σημαντική βοήθεια, αφού η αυτοκρατορία τους άκμασε σε περιοχές κοντά στον (μαγνητικό) Βόρειο Πόλο.

Ο κρύσταλλος του Ήλιου

Υπήρχε λοιπόν πάντοτε η απορία πώς εξελίχθηκαν οι Βίκινγκς σε δεινούς θαλασσοπόρους, φτάνοντας μάλιστα ως την αμερικανική ήπειρο πολύ προτού αυτή ανακαλυφθεί επισήμως από τους Ευρωπαίους. Ενας αρχαίος σκανδιναβικός μύθος (από τα γνωστά σάγκα) αναφέρει ότι ο θρυλικός ναυτικός Σίγκουρντ χρησιμοποιούσε στα ταξίδια του έναν κρύσταλλο, την «ηλιόπετρα», η οποία έδειχνε τη θέση του Ηλιου ακόμη και όταν στον ουρανό υπήρχε βαριά συννεφιά. 

Η αναζήτηση μιας απάντησης στο μυστήριο της πλοήγησης των Βίκινγκς οδήγησε στον καλσίτη (ή άστριο), έναν κρύσταλλο που είναι πολωμένος και μπορεί να φαίνεται σκοτεινός ή φωτεινός ανάλογα με τον προσανατολισμό του σε σχέση με τη θέση του Ήλιου. Ορισμένοι επιστήμονες υπέδειξαν τον καλσίτη ως τη μυθική ηλιόπετρα.
Διεθνής ομάδα ερευνητών επιβεβαιώνει ότι ο καλσίτης διαθέτει ιδιότητες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην πλοήγηση και θα μπορούσε να αποτελεί τον δομικό λίθο για τη δημιουργία μιας φυσικής πυξίδας για τους Βίκινγκς.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο καλσίτης μπορεί εύκολα να τύχει επεξεργασίας ώστε να λάβει διάφορες μορφές και σχήματα, όπως αυτό ενός ρόμβου που είναι εκείνο που απαιτείται για να λειτουργήσει το φαινόμενο της πόλωσης.

Οι ερευνητές σημειώνουν την ανακάλυψη ενός τέτοιου κρυσταλλικού ρόμβου σε ένα ναυάγιο του 16ου αιώνα, κρίνοντας ότι πρόκειται για εύρημα που ενισχύει τη θεωρία ότι ο καλσίτης χρησιμοποιούνταν ως πυξίδα. Η έρευνα δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Philosophical Transactions of the Royal Society B».

Οι μύθοι

Oπως φαίνεται, έχει επικρατήσει μια εικόνα για την εμφάνιση αλλά και το... lifestyle των Βίκινγκς που δεν ανταποκρίνεται και πολύ στην πραγματικότητα. Ας δούμε ορισμένους από τους μύθους που καταρρίπτονται.

Τα κερασφόρα κράνη

Το κράνος Gjermundbu, το μόνο υπάρχον αυθεντικό κράνος των Βίκινγκς, δεν έχει κέρατα. Καμία απεικόνιση στα κράνη που χρονολογούνται στην εποχή των Βίκινγκς δεν παριστάνει κερασφόρα κράνη. Υπάρχουν δύο ή τρεις αναφορές τελετουργικών πομπών στις οποίες οι πολεμιστές φορούν κράνη με προεξοχές που τελείωναν με τυποποιημένα κεφάλια πουλιών ή που έμοιαζαν με φίδια. Ακόμη όμως και η τελετουργική χρήση των κερασφόρων κρανών από τους Βίκινγκς είναι κάτι που δεν έχει ακόμη αποδειχθεί.

Η καθαριότητα

Τόσο η εμφάνιση όσο και ο τρόπος ζωής που εν πολλοίς γνωρίζουμε δεν ήταν και πολύ «συμβατοί» με την προσωπική υγιεινή. Στην πραγματικότητα οι Βίκινγκς πρόσεχαν ιδιαίτερα τον εαυτό τους. Ειδικά οι Βίκινγκς που κατέκτησαν την Αγγλία είχαν τη φήμη της υπερβολικής καθαριότητας προσέχοντας και πλένοντας πολύ συχνά τα μαλλιά τους. Ο πέρσης εξερευνητής του 10ου αιώνα Αχμάντ Ιμπν Ρουστά σημειώνει ρητά τη σχολαστική καθαριότητα των Βίκινγκς. Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών στις περιοχές τους οι χτένες είναι ένα από τα αντικείμενα που έρχονται πιο συχνά στο φως. Επίσης οι Βίκινγκς χρησιμοποιούσαν πολύ τσιμπιδάκια, ξυράφια και κάποια εργαλεία για να διατηρούν τα αφτιά τους καθαρά ενώ παρήγαν και σαπούνι.

Οργισμένοι

Αναμφισβήτητη είναι η οργή - η οποία σε πολλές περιπτώσεις έφτανε στα όρια της μανίας - με την οποία πολεμούσαν οι Βίκινγκς. Μια παλαιότερη έρευνα είχε δείξει πως η μανία αυτή ήταν μάλλον αποτέλεσμα ναρκωτικών και πιο συγκεκριμένα της επίδρασης ενός παραισθησιογόνου μανιταριού με το όνομα μυγοκτόνος αμανίτης.

ΠΗΓΗ