Τι είχε γράψει ένα αμερικανικό περιοδικό 69 χρόνια πριν
«Κάποια μέρα ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής ίσως εκλέγεται με ηλεκτρονικό τρόπο».
Αν η φράση αυτή είχε ειπωθεί από κάποιον ή είχε γραφτεί σε κάποια είδηση στις μέρες μας δε θα ακουγόταν καθόλου «εκτός τόπου και χρόνου».
Κι όμως η «πρόβλεψη» αυτή προέρχεται από ένα άρθρο περιοδικού από το 1945.
Εξήντα εννιά λοιπόν χρόνια πριν, το τεύχος Μαρτίου του περιοδικού Radio-Craft εκείνης της χρονιάς, σε ένα άρθρο με τίτλο «Votes by Radio: An Electronic Machine for Opinion Polls?» φανταζόταν ένα κόσμο, όπου οι άνθρωποι θα ήταν σε θέση να ψηφίζουν για τα πάντα μέσα από το πάτημα ενός κουμπιού: με ασφάλεια, μυστικότητα και φυσικά… από την άνεση του σπιτιού τους!
Ο ηλεκτρολόγος μηχανικός Alfred N. Goldsmith είχε επινοήσει ένα σύστημα, το οποίο θα έστελνε ραδιοσήματα σε ένα κεντρικό σύστημα-δέκτη, το οποίο θα μετρούσε τα αποτελέσματα.
Το περιοδικό μάλιστα συμπεριέλαβε και εικονογραφήσεις, που απεικόνιζαν πώς θα έμοιαζε αυτή η οικιακή μηχανή ψηφοφορίας και ο κεντρικός σταθμός-υπολογιστής, που θα συγκέντρωνε τα αποτελέσματα αυτής.
Σήμερα, στην εποχή των «έξυπνων» συσκευών, των smartphones και των tablets φαντάζει τεράστιο, όμως… τρία χρόνια μετά οι υπολογιστές έμοιαζαν κάπως έτσι:
Σύμφωνα με το σύστημα ψηφοφορίας του Goldsmith, όπως αναφέρει ο Matt Novak σε άρθρο του στην ιστοσελίδα paleofuture.gizmodo.com, οι ερωτήσεις θα αποστέλλονταν μέσω τακτικών ραδιοφωνικών μεταδόσεων και σε προκαθορισμένο χρόνο.
Στη συνέχεια οι άνθρωποι θα είχαν κάποιο χρόνο για να απαντήσουν μέσω του πίνακα ελέγχου στο μηχάνημα ψηφοφορίας, που θα είχαν στο σπίτι τους.
Όλες οι ερωτήσεις θα έπρεπε να είναι φτιαγμένες με τέτοιο τρόπο που να μπορούν να απαντηθούν με ένα «ναι» ή «όχι». Θα μπορούσαν, ακόμη, να υπάρχουν διαβαθμίσεις όπως «πολύ καλό» ή «πολύ κακό», όμως σε περιορισμένο βαθμό.
Αυτό που το περιοδικό έβλεπε ως το μεγαλύτερο πρόβλημα ενός τέτοιου συστήματος, ήταν ότι ελάχιστοι άνθρωποι θα μπορούσαν να αποκτήσουν μία τέτοια μηχανή ψηφοφορίας.
Δε θα ήταν καθόλου πρακτικό να έχει ο καθένας το δικό του τερματικό στο σπίτι. Επομένως –όπως συμπέραινε ο αρθρογράφος της εποχής- «ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του αμερικανικού πληθυσμού με δικαίωμα ψήφου θα έπρεπε να καθορίζεται: από όλα τα πολιτικά κόμματα, πλούσιους και φτωχούς, νέους και γέρους, αγρότες και αστούς, όλων των θρησκευτικών πεποιθήσεων».
Αρχικά, φαντάζει κάπως περίεργο ότι υποθέτουν πως ένα μικρό, αλλά αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού, θα μπορούσε να επιλεγεί και μόνο από όσους θα είχαν το δικαίωμα ψήφου.
Αν όμως το καλοσκεφτεί κανείς –σημειώνει ο αρθρογράφος- αυτό το σύστημα δεν απέχει και πολύ από την τρέχουσα αντιπροσωπευτική δημοκρατία της Αμερικής.
Μια μικρή πλειοψηφία πολιτών εκλέγει τους αντιπροσώπους της, ακόμη και στις μεγάλες εκλογικές αναμετρήσεις.
Το 2012 στις κάλπες προσήλθε μόλις το 57,5% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, ενώ ακόμη λιγότεροι ψήφισαν στις ενδιάμεσες και τοπικές εκλογές.
Στις μέρες μας ενώ θα μπορούσαμε να έχουμε δοκιμάσει ένα τέτοιο σύστημα άμεσης δημοκρατίας μέσω του διαθέσιμου παγκόσμιου δικτύου ηλεκτρονικών υπολογιστών, κάτι τέτοιο δε φαίνεται καν να πλησιάζει την πραγματικότητά μας.
Ίσως όμως αυτό να είναι τελικά υπέρ μας: ας μην ξεχνάμε τα πρόσφατα σκάνδαλα με τις διαδικτυακές υποκλοπές και διαρροές κι ας θυμόμαστε ότι με τους υπολογιστές δεν είμαστε ποτέ απόλυτα καλυμμένοι και ασφαλείς.
Αν η φράση αυτή είχε ειπωθεί από κάποιον ή είχε γραφτεί σε κάποια είδηση στις μέρες μας δε θα ακουγόταν καθόλου «εκτός τόπου και χρόνου».
Κι όμως η «πρόβλεψη» αυτή προέρχεται από ένα άρθρο περιοδικού από το 1945.
Εξήντα εννιά λοιπόν χρόνια πριν, το τεύχος Μαρτίου του περιοδικού Radio-Craft εκείνης της χρονιάς, σε ένα άρθρο με τίτλο «Votes by Radio: An Electronic Machine for Opinion Polls?» φανταζόταν ένα κόσμο, όπου οι άνθρωποι θα ήταν σε θέση να ψηφίζουν για τα πάντα μέσα από το πάτημα ενός κουμπιού: με ασφάλεια, μυστικότητα και φυσικά… από την άνεση του σπιτιού τους!
Ο ηλεκτρολόγος μηχανικός Alfred N. Goldsmith είχε επινοήσει ένα σύστημα, το οποίο θα έστελνε ραδιοσήματα σε ένα κεντρικό σύστημα-δέκτη, το οποίο θα μετρούσε τα αποτελέσματα.
Το περιοδικό μάλιστα συμπεριέλαβε και εικονογραφήσεις, που απεικόνιζαν πώς θα έμοιαζε αυτή η οικιακή μηχανή ψηφοφορίας και ο κεντρικός σταθμός-υπολογιστής, που θα συγκέντρωνε τα αποτελέσματα αυτής.
Σήμερα, στην εποχή των «έξυπνων» συσκευών, των smartphones και των tablets φαντάζει τεράστιο, όμως… τρία χρόνια μετά οι υπολογιστές έμοιαζαν κάπως έτσι:
Σύμφωνα με το σύστημα ψηφοφορίας του Goldsmith, όπως αναφέρει ο Matt Novak σε άρθρο του στην ιστοσελίδα paleofuture.gizmodo.com, οι ερωτήσεις θα αποστέλλονταν μέσω τακτικών ραδιοφωνικών μεταδόσεων και σε προκαθορισμένο χρόνο.
Στη συνέχεια οι άνθρωποι θα είχαν κάποιο χρόνο για να απαντήσουν μέσω του πίνακα ελέγχου στο μηχάνημα ψηφοφορίας, που θα είχαν στο σπίτι τους.
Όλες οι ερωτήσεις θα έπρεπε να είναι φτιαγμένες με τέτοιο τρόπο που να μπορούν να απαντηθούν με ένα «ναι» ή «όχι». Θα μπορούσαν, ακόμη, να υπάρχουν διαβαθμίσεις όπως «πολύ καλό» ή «πολύ κακό», όμως σε περιορισμένο βαθμό.
Αυτό που το περιοδικό έβλεπε ως το μεγαλύτερο πρόβλημα ενός τέτοιου συστήματος, ήταν ότι ελάχιστοι άνθρωποι θα μπορούσαν να αποκτήσουν μία τέτοια μηχανή ψηφοφορίας.
Δε θα ήταν καθόλου πρακτικό να έχει ο καθένας το δικό του τερματικό στο σπίτι. Επομένως –όπως συμπέραινε ο αρθρογράφος της εποχής- «ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του αμερικανικού πληθυσμού με δικαίωμα ψήφου θα έπρεπε να καθορίζεται: από όλα τα πολιτικά κόμματα, πλούσιους και φτωχούς, νέους και γέρους, αγρότες και αστούς, όλων των θρησκευτικών πεποιθήσεων».
Αρχικά, φαντάζει κάπως περίεργο ότι υποθέτουν πως ένα μικρό, αλλά αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού, θα μπορούσε να επιλεγεί και μόνο από όσους θα είχαν το δικαίωμα ψήφου.
Αν όμως το καλοσκεφτεί κανείς –σημειώνει ο αρθρογράφος- αυτό το σύστημα δεν απέχει και πολύ από την τρέχουσα αντιπροσωπευτική δημοκρατία της Αμερικής.
Μια μικρή πλειοψηφία πολιτών εκλέγει τους αντιπροσώπους της, ακόμη και στις μεγάλες εκλογικές αναμετρήσεις.
Το 2012 στις κάλπες προσήλθε μόλις το 57,5% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, ενώ ακόμη λιγότεροι ψήφισαν στις ενδιάμεσες και τοπικές εκλογές.
Στις μέρες μας ενώ θα μπορούσαμε να έχουμε δοκιμάσει ένα τέτοιο σύστημα άμεσης δημοκρατίας μέσω του διαθέσιμου παγκόσμιου δικτύου ηλεκτρονικών υπολογιστών, κάτι τέτοιο δε φαίνεται καν να πλησιάζει την πραγματικότητά μας.
Ίσως όμως αυτό να είναι τελικά υπέρ μας: ας μην ξεχνάμε τα πρόσφατα σκάνδαλα με τις διαδικτυακές υποκλοπές και διαρροές κι ας θυμόμαστε ότι με τους υπολογιστές δεν είμαστε ποτέ απόλυτα καλυμμένοι και ασφαλείς.