Σε «πειραματόζωα» εξελίχθηκαν οι μαθητές του Λυκείου από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, καθώς σε διάστημα 30 ετών άλλαξε ριζικά ή μερικώς το εξεταστικό σύστημα για την πρόσβαση στα τμήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης 10 φορές.
Σχεδόν όλοι οι υπουργοί Παιδείας των τελευταίων ετών θέλησαν να συνδέσουν τη θητεία τους στην «ηλεκτρική καρέκλα» του υπουργείου με μία αλλαγή του εξεταστικού συστήματος την οποία στο τέλος πλήρωναν ακριβά σε πολιτικό επίπεδο.
Το αποτέλεσμα ήταν οι μαθητές να φτάνουν στα όρια νευρικής κρίσης καθώς πολλές φορές με άλλο σύστημα ξεκινούσαν να δώσουν πανελλαδικές εξετάσεις, και άλλο έβρισκαν στην πορεία τους.
Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά, καθώς τη φετινή χρονιά οι μαθητές της Α' λυκείου διαγωνίστηκαν στις προαγωγικές εξετάσεις κατά 50% σε ερωτήματα που κληρώθηκαν από Τράπεζα Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας.
Ο βαθμός δε που θα συγκεντρώσουν στην Α' τάξη θα προσμετρηθεί -σύμφωνα με το ισχύον σύστημα- στην τελική βαθμολογία του Λυκείου για την πρόσβαση στις σχολές των ΑΕΙ - ΤΕΙ.
Ο νέος υπουργός Παιδείας άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο αλλαγών στις εξετάσεις μέσω της Τράπεζας Θεμάτων, λέγοντας ότι "είχα καταιγισμό μηνυμάτων γι' αυτό το θέμα πριν καν αναλάβω το υπουργείο".
Είναι χαρακτηριστικό ότι την τελευταία 30ετία πέρασαν από τη θέση του υπουργού Παιδείας 21 διαφορετικοί υπουργοί (με μέσο όρο θητείας 18 μήνες) ορισμένοι εκ των οποίων έγιναν στην πορεία αρχηγοί κομμάτων.
Αρκετοί πάντως κάηκαν στο πέρασμά τους από το συγκεκριμένο υπουργείο, με αποτέλεσμα να μην καταφέρουν να επανεκλεγούν στις εθνικές εκλογές ως βουλευτές ενώ σχεδόν σε κάθε ανασχηματισμό οι υπουργοί Παιδείας είναι από τους πρώτους που αλλάζουν.
Οι 10 αλλαγές στις εξετάσεις
1. Θεσπίζονται 5 δέσμες
1983. Στην Γ' Λυκείου θεσπίζονται δέσμες μαθημάτων από τον τότε υπουργό Παιδείας Απόστολο Κακλαμάνη. Οι δέσμες των μαθημάτων ήταν 5 και οι εξετάσεις διενεργούνταν τον Ιούνιο. Ο μαθητής αλλά και ο απόφοιτος προηγούμενων ετών που επιθυμούσε να συμμετάσχει στις εξετάσεις, έπρεπε να υποβάλει τον Μάρτιο το μηχανογραφικό του δελτίο με το οποίο επέλεγε τις σχολές της αρεσκείας του. Τέλος, προβλεπόταν κατοχύρωση επ' αόριστον της βαθμολογίας μέχρι και σε 3 μαθήματα της δέσμης.
2. Αποδεσμεύονται από το Λύκειο
1988. Στη θέση του υπουργού Παιδείας βρίσκεται ο Γιώργος Παπανδρέου ο οποίος προχωρά σε αλλαγές ευρείας κλίμακας με αποτέλεσμα οι γενικές εξετάσεις να αποδεσμευτούν από το Λύκειο και να λάβουν χαρακτήρα αμιγώς εισαγωγικών εξετάσεων. Η συμμετοχή σε αυτές των τελειόφοιτων μαθητών δεν ήταν πλέον υποχρεωτική.
* Καταργήθηκε η συμμετοχή της μέσης γενικής βαθμολογίας των τριών τάξεων του Λυκείου στα κριτήρια επιλογής (25%).
* Περιορίστηκε χρονικά το δικαίωμα κατοχύρωσης της βαθμολογίας. Μπορούσε να κρατήσει το πολύ τρία μαθήματα και μόνο για το επόμενο έτος από αυτό της πρώτης συμμετοχής του στις εξετάσεις.
* Ορίζεται ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή στη διαδικασίας επιλογής του κάθε τμήματος ότι ο υποψήφιος πρέπει να έχει συγκεντρώσει βαθμολογία στο βασικό μάθημα τουλάχιστον ίση με το μισό της μέγιστης δυνατής.
3. Συντελεστές για τα μαθήματα
1991. Ο Γιώργος Σουφλιάς προχωρά σε νέες αλλαγές στο σύστημα πρόσβασης.
* Ορίζεται συντελεστής για το βασικό μάθημα 1,15 και 0,95 για καθένα από τα άλλα τρία μαθήματα.
* Καταργήθηκαν οι επί μέρους ομάδες και ο υποψήφιος μπορούσε να επιλέξει μέχρι και 60 τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ από αυτά που περιλαμβάνονταν στην Ομάδα που αντιστοιχούσε στη Δέσμη του καθώς και αυτά της κοινής ομάδας.
* Καταργήθηκε η βάση στο βασικό μάθημα ως προϋπόθεση εισαγωγής.
* Διευρύνεται το χρονικό περιθώριο κατοχύρωσης της βαθμολογίας το πολύ τριών μαθημάτων μέχρι και για δύο έτη από το έτος της αρχικής συμμετοχής στις γενικές εξετάσεις.
4. ΤΕΛ: Καταργείται η ελεύθερη εισαγωγή
Το 1996 καταργήθηκαν οι ειδικές διατάξεις που προέβλεπαν της χωρίς εξέταση εισαγωγή στα ΤΕΙ των αποφοίτων τμημάτων ειδικότητας ΤΕΛ και καθιερώθηκαν ειδικές εξετάσεις για αυτούς τους αποφοίτους σε τρία μαθήματα.
5. Εξετάσεις από τη Β' Λυκείου
Το 1998 στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση Αρσένη, η οποία συνοδεύτηκε από αναταραχή στον χώρο της εκπαίδευσης, προβλεπόταν ενίσχυση της γενικής παιδείας με την εξέταση όλων των μαθημάτων σε πανελλαδικές εξετάσεις για τη Β' και τη Γ' Λυκείου από τα αποτελέσματα των οποίων θα εισάγονταν οι μαθητές στα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Το μέτρο ίσχυσε το 1999 για τη Β' Λυκείου και το 2000 για τη Γ' Λυκείου. Οι αλλαγές κόντεψαν να γκρεμίσουν την κυβέρνηση ενώ ο Αρσένης πλήρωσε ακριβά τις ιδέες του.
6. Τα μαθήματα μειώνονται σε 10
Το 2001 ο υπουργός Παιδείας Π. Ευθυμίου άρχισε σιγά σιγά να ξηλώνει το οικοδόμημα του Αρσένη ώσπου στο τέλος δεν έμεινε δεν έμεινε σχεδόν τίποτα. Μείωσε τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα σε 9 για τη Β' Λυκείου και 9 ή 10 (μάθημα επιλογής για τις "Αρχές Οικονομικής Θεωρίας") για τη Γ' Λυκείου. Τα υπόλοιπα πέντε εξετάζονταν ενδοσχολικά.
7. Τέλος στις γραπτές της Β' Λυκείου
Η επόμενη μεταρρύθμιση έγινε στη διάρκεια της θητείας της Μαριέττας Γιαννάκου (2004 - 2007) η οποία κατήργησε τις πανελλαδικές εξετάσεις στη Β' Λυκείου, ενώ από την επόμενη σχολική χρονιά οι μαθητές της Γ' Λυκείου θα εξετάζονται στις πανελλαδικές εξετάσεις σε έξι μαθήματα αντί των εννέα στα οποία εξετάζονταν ως σήμερα. Ταυτόχρονα εισήχθη και το βαθμολογικό όριο του δέκα (με άριστα το 20) στον βαθμό πρόσβασης για εισαγωγή σε ΑΕΙ και ΤΕΙ.
8. Παρελθόν η βάση του 10
Τρία χρόνια αργότερα, το 2010 επί υπουργίας Άννας Διαμαντοπούλου καταργείται το βαθμολογικό πλαφόν του 10 που είχε θεσπίσει η κ. Γιαννάκου, με αποτέλεσμα να αρχίσουν να εισάγονται και πάλι χιλιάδες φοιτητές στα πανεπιστήμια και τα τεχνολογικά ιδρύματα με λιγότερα από 10.000 μόρια.
9. Πρεμιέρα για την Τράπεζα Θεμάτων
Το 2013 ο υπουργός Παιδείας Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος θεσπίζει την Τράπεζα Θεμάτων για τις προαγωγικές εξετάσεις, αρχής γενομένης από τους μαθητές της Α' Λυκείου. Οι εξετάσεις πραγματοποιούνται κατά 50% μέσω κλήρωσης από την Τράπεζα θεμάτων. Υπήρξαν αντιδράσεις από μαθητές και εκπαιδευτικούς που ζητούσαν να εφαρμοστεί το μέτρο πιλοτικά και στη συνέχεια να γίνουν οι αναγκαίες βελτιώσεις. Σύμφωνα με το ισχύον σύστημα, ο βαθμός της Α' Λυκείου θα προσμετρηθεί στον γενικό βαθμό πρόσβασης για τα τμήματα της Ανώτατης Εκπαίδευσης από το 2015 - 2016.
10. Στον αέρα το νέο σύστημα
Ο Ανδρέας Λοβέρδος δεν βλέπει με καλό μάτι την Τράπεζα Θεμάτων και αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να την καταργήσει. Στην πράξη αυτό θα σημαίνει ότι το νέο σύστημα που θα ίσχυσε από το 2015 - 2016 ίσως δεν εφαρμοστεί. Σε κάθε περίπτωση διεμήνυσε στους μαθητές ότι "δεν πρόκειται να τους αιφνιδιάσω και να τους αναστατώσω. Δεν πρόκειται να κάνω αλλαγές για να αφήσω το όνομά μου".