| Τόμας Μαν | |
|---|---|
 Ο Τόμας Μαν το 1937 | |
| Όνομα | Τόμας Μαν |
| Γέννηση | 6 Ιουνίου 1875 Λίμπεκ (Lubeck), Γερμανία |
| Θάνατος | 12 Αυγούστου 1955 (80 ετών) Ζυρίχη, Ελβετία |
| Εθνικότητα | Γερμανός |
Ο Τόμας Μαν (Thomas Mann, 6 Ιουνίου 1875 - 12 Αυγούστου 1955) ήταν Γερμανός συγγραφέας, βραβευμένος με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1929. Γεννήθηκε στο Λίμπεκ (Lübeck) της Γερμανίας και ήταν Λουθηρανός, όπως ο πατέρας του, ο Τόμας Χάινριχ Μαν (Thomas Heinrich Mann). Η μητέρα του, Τζούλια ντι Σίλβα Μπρους (Julia di Silva Bruhs) από τη Βραζιλία ήταν γερμανικής καταγωγής και καθολική στο θρήσκευμα. Μετά τον θάνατο του πατέρα του το 1891 και το κλείσιμο της εταιρίας του, ο Τόμας Μαν και η οικογένεια του μετακόμισαν στο Μόναχο. Εκεί ο Τόμας Μαν τελείωσε το γυμνάσιο και σπούδασε ιστορία, οικονομικά, ιστορία της τέχνης και λογοτεχνία. Στο Μόναχο, όπου έζησε μέχρι το 1933, ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως συγγραφέας, δημοσιεύοντας το πρώτο του διήγημα Der Kleine Herr Friedmann στο περιοδικό Simplicissimus το 1898. Το 1905 νυμφεύτηκε την Κάτια Πρινγκσχάιμ (Katia Pringsheim) και απέκτησαν έξι παιδιά (την Έρικα, τον Κλάους, τον Γκόλο, τη Μόνικα, την Ελίζαμπεθ και τον Μίχαελ), τα οποία αργότερα διακρίθηκαν στα γράμματα και στις τέχνες.
Κατά την άνοδο των Ναζί στην εξουσία στη Γερμανία το 1933, ο Τόμας Μαν με τη γυναίκα του βρίσκονταν στη Ζυρίχη. Ύστερα από προτροπή του γιου του Κλάους, δεν επέστρεψε στη Γερμανία, καθώς τα προηγούμενα χρόνια είχε ασκήσει έντονη κριτική στον Ναζισμό. Το 1936 πήρε την τσεχοσλοβακική υπηκοότητα και του αφαιρέθηκε η γερμανική. Το 1939 έφυγε για τις Η.Π.Α., όπου δίδαξε στο πανεπιστήμιο Πρίνστον και πέντε χρόνια αργότερα απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα. Στην Ευρώπη επέστρεψε το 1952 και εγκαταστάθηκε στο Κίλχμπεργκ (Kilchberg) κοντά στη Ζυρίχη. Πέθανε το 1955.
Οι πολιτικές του θέσεις
Κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου ο Τόμας Μαν υποστήριζε τον Κάιζερ Γουλιέλμο Β' (Wilhelm ΙΙ) και ήταν αντίθετος με το φιλελευθερισμό. Σταδιακά οι πολιτικές του θέσεις άλλαξαν, άρχισε να υποστηρίζει τον φιλελευθερισμό και τις δημοκρατικές αρχές ενώ αργότερα εξέφρασε συμπάθεια προς τις σοσιαλιστικές ιδέες. Κατήγγειλε δημοσίως τον εθνικοσοσιαλισμό και ενθάρρυνε την αντίσταση από την εργατική τάξη. Το 1930 έδωσε στο Βερολίνο μια διάλεξη (Έκκληση προς την λογική - Ein Appell an die Vernunft) με την οποία ζήτησε να συγκροτηθεί ένα κοινό μέτωπο καλλιεργημένων αστών-σοσιαλιστικής εργατικής τάξης ενάντια στη βαρβαρότητα του ναζισμού.
Τα βιβλία του Τόμας Μαν, σε αντίθεση με τα βιβλία του αδερφού του Χάινριχ και του γιου του Κλάους, δεν κάηκαν δημόσια από το ναζιστικό καθεστώς το 1933, ίσως επειδή οι Ναζί φοβήθηκαν τον αντίκτυπο που θα είχε η δημόσια καταστροφή των βιβλίων ενός συγγραφέα που είχε τιμηθεί με το Νόμπελ Λογοτεχνίας τέσσερα χρόνια νωρίτερα.
Εργογραφία
Μυθιστορήματα
- Buddenbrooks. Verfall einer Familie (Μπούντενμπρόοκς. Η παρακμή μιας οικογένειας - 1901) το οποίο αναφέρεται στην πτώση μιας οικογένειας εμπόρων στο Λίμπεκ σε μια περίοδο τριών γενεών. ― ελλην. μετάφρ. Τούλας Σιέτη, "ΟΔΥΣΣΕΑΣ"
- Königliche Hoheit (Βασιλική Υψηλότης - 1909) ― ελλην. μετάφρ. Κ. Σκαλίδης, "ΕΡΑΤΩ"
- Der Zauberberg (Το μαγικό βουνό - 1924), στο οποίο ένας τελειόφοιτος μηχανικός σχεδιάζει να επισκεφτεί για τρεις εβδομάδες τον ξάδερφο του που νοσηλεύεται σε ένα σανατόριο στην Ελβετία. Τελικά θα παραμείνει εκεί επτά χρόνια, κατά τα οποία θα αντιμετωπίσει πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους που αντιπροσωπεύουν τις ιδεολογικές διαμάχες της σύγχρονης Ευρώπης. ― ελλην. μετάφρ. Άρης Δικταίος, "ΔΙΦΡΟΣ"
- Joseph und seine Brüder – Tetralogie (Ο Ιωσήφ και τ' αδέλφια του - τετραλογία),
- Die Geschichten Jaakobs (Οι ιστορίες του Ιακώβ, 1933)μτφρ. Λευτέρης Αναγνώστου, εκδ.Gutenberg, Αθήνα, 2004
- Der junge Joseph (Ο νέος Ιωσήφ, 1934)
- Joseph in Ägypten (Ο Ιωσήφ στην Αίγυπτο, 1936), μτφρ. Λευτέρης Αναγνώστου, εκδ. Gutenberg, Αθήνα,2005
- Joseph der Ernährer (Ιωσήφ ο τροφοδότης, 1943), μτφρ. Λευτέρης Αναγνώστου, εκδ. Gutenberg, Αθήνα,2005
- Lotte in Weimar (Η Λόττε στην Βαϊμάρη, 1939)
- Doktor Faustus (1947) στο οποίο περιγράφεται η ιστορία του του συνθέτη Άντριαν Λέβεκουν (Adrian Levekühn) και η διαφθορά του γερμανικού πολιτισμού στα χρόνια πριν και μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο., μτφρ. Αρης Δικταίος, εκδ. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα, 1992
- Der Erwählte (Ο εκλεκτός, 1951) ― ελλην. μετάφρ. Στέλλα Βουρδουμπά, "ΔΙΦΡΟΣ", μτφρ.Σοφία Γεωργοπούλου, εκδ.Εξάντας, Αθήνα, 2005
- Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull (1954) (Εξομολογήσεις του αρχιαπατεώνα Φέλιξ Κρουλ, 1954, ανολοκλήρωτο) ― ελλην. μετάφρ. Α. Σπυρόπουλος, "ΜΑΓΓΑΝΙΑΣ",μτφρ. Τούλα Σιετή, εκδ.Οδυσσέας, Αθήνα, 2004
Διηγήματα και νουβέλες (επιλογή)
- Der kleine Herr Friedemann (Ο μικρός κύριος Φρήντμαν, 1897) ― ελλην. μετάφρ. Τέας Ανεμογιάννη, "Νέα Εστία 1975 Α΄"
- Der Weg zum Friedhof (Ο δρόμος για το κοιμητήριο, 1900) ― ελλην. μετάφρ. Βασ. Λαζανά, "Νέα Εστία 1957 Α΄"
- Tonio Kröger (Τόνιο Κραίγκερ, 1903) ― ελλην. μετάφρ. Δ. Διβαρής, "Κλασσικά Παπύρου"
- Der Tod in Venedig (Ο θάνατος στη Βενετία, 1912) ― ελλην. μετάφρ. Δ. Διβαρής, "Κλασσικά Παπύρου" , -μτφρ.Μαρία Κωνσταντινίδη, εκδ.Ίνδικτος, Αθήνα, -μτφρ.Κλαίρη Τρικεριώτη,εκδ.Γράμματα, Αθήνα, 1990,
- Unordnung und fruhes Leid (Αναστάτωση και πρώιμος πόνος, 1926) ― ελλην. μετάφρ. Γ. Κοιλής, "ΚΡΙΤΙΚΗ"
- Wälsungenblut (Το αίμα των Βελσούνγκεν, 1921) ― ελλην. μετάφρ. Γ. Κοιλής, "ΚΡΙΤΙΚΗ"
- Die Betrogene (Η απατημένη, 1953) ― ελλην. μετάφρ. Γ. Κοιλής, "ΚΡΙΤΙΚΗ"
- Συγκεχυμένα ανέρχονται τα λησμονημένα, μτφρ.Αλέξανδρος Κυπριώτης, εκδ.Ίνδικτος, Αθήνα,
Δοκίμια
- Δοκίμιο για τον Σίλλερ, μτφρ.Θανάση Λάμπρου, εκδ.Ίνδικτος, Αθήνα,2002
- Betrachtungen eines Unpolitischen (Στοχασμοί ενός απολίτικου), μτφρ.Mαντώ Πουλή, εκδ.'Ινδικτος, Αθήνα, 1999
- Συγκεχυμένα ανέρχονται τα λησμονημένα, μτφρ.Αλέξανδρος Κυπριώτης, εκδ.Ίνδικτος, Αθήνα,2002
- Tόνιο Kραίγκερ-O Mάριο και ο Mάγος, μτφρ.Αλέξανδρος Κυπριώτης, εκδ.Ίνδικτος, Αθήνα,2000
Βιβλιογραφία
- Λάμπρος Η. Μυγδάλης, Ο Thomas Mann και η νεοελληνική κριτική, εκδ.Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη, 2002
- Γκόλο Μαν, Αναμνήσεις από τον πατέρα μου Τόμας Μαν, εκδ. Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2005
- Klaus Betzen, Ο Τόμας Μαν και το πρόβλημα του ανθρωπισμού,μτφρ.Ν. Μ. Σκουτερόπουλος, εκδ.Εκδόσεις των Φίλων, 1977