Σαν σήμερα, 24 Ιουλίου 1971 αποφασίζεται να κατεδαφιστούν οι φυλακές Αβέρωφ και στη θέση τους να ανεγερθεί το δικαστικό μέγαρο.Το e-didaskalia.blogspot.gr κάνει ένα ιστορικό αφιέρωμα στις φυλακές Αβέρωφ:
Οι φυλακές Αβέρωφ, που ονομάζονταν αρχικά Εφηβείο Αβέρωφ, βρίσκονταν στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας στην Αθήνα. Χτίστηκαν το 1892 με δωρεά του εθνικού ευεργέτη Γεώργιου Αβέρωφ και προσφέρθηκαν στη βασίλισσα Όλγα για τους αργυρούς της γάμους. Γρήγορα το Εφηβείο μετατράπηκε σε φυλακή πολιτικών κρατουμένων και στην Κατοχή υπήρξαν δεσμωτήριο εκατοντάδων αντιστασιακών. Οι γυναικείες φυλακές "φιλοξένησαν" γυναίκες πολιτικές κρατούμενες με τα παιδιά τους ως τις αρχές της δεκαετίας του 1970.
Η βασίλισσα Όλγα, μετά τη δωρεά του Αβέρωφ, παραχώρησε τις φυλακές στο Δημόσιο το 1896. Ως Εφηβείο Αβέρωφ προοριζόταν για την αναμόρφωση ανηλίκων, ηλικίας 18 ετών και κάτω και αργότερα, 25 ετών και κάτω. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της έκτισης της ποινής και μετά την ενηλικίωση δημιουργήθηκε ένα ξεχωριστό κτίριο για τους κρατούμενους άνω των 18 ετών πίσω από το Εφηβείο έτσι ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα επικοινωνίας. Η δαπάνη ανοικοδόμησης καλύφθηκε από τη χορηγία του Αυτοκράτορα της Ρωσίας τσάρου Νικολάου Β`ξαδέλφου της Β. Όλγας.
Από το 1916 ένα μέρος των φυλακών μετατράπηκε σε φυλακή πολιτικών κρατουμένων. Εκεί φυλακίζονταν οι πολιτικοί αντίπαλοι του εκάστοτε κόμματος που βρισκόταν στην εξουσία. Εκείνη την περίοδο γίνονται επεκτάσεις και διαρρυθμίσεις για λόγους ασφαλείας. Τότε σταδιακά αρχίζει να εγκαταλείπεται ο τίτλος του Εφηβείου αποκαλούνται φυλακές Αβέρωφ δημιουργώντας έτσι και ένα τοπωνύμιο για την περιοχή.
Το 1925, το καθεστώς των φυλακών αναδιαρθρώθηκε. Ένα χρόνο αργότερα, το 1926, εκεί εκπαιδεύονταν οι νεοδιορισμένοι δεσμοφύλακες. Μέχρι την Κατοχή, οι φυλακές Αβέρωφ λειτουργούσαν ως Εφηβείο και ως Δικαστική Φυλακή Αθηνών.
Στη διάρκεια της Κατοχής υπήρξαν δεσμωτήριο εκατοντάδων αντιστασιακών (οι μελλοθάνατοι περνούσαν την τελευταία τους νύχτα έξω από το κυρίως κτίριο, σε ιδιαίτερο κελί, το λεγόμενο Αράπης).
Κατά τις εμφύλιες συγκρούσεις του Δεκεμβρίου του 1944 υπήρξαν θέατρο σφοδρότατων μαχών και για ένα μικρό διάστημα πέρασαν στον έλεγχο του ΕΛΑΣ, ενώ ένα μέρος τους γκρεμίστηκε από ανατίναξη.
Από το 1945 τα κτίρια των Φυλακών Αβέρωφ άρχισαν να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για πολιτικούς κρατούμενους. Την περίοδο εκείνη κτίζεται το νοσοκομείο κρατουμένων «Βασιλεύς Παύλος».
Παράλληλα οι γειτονικές γυναικείες φυλακές, που μέχρι τις αρχές της δεκαετίας ’70 φιλοξένησαν γυναίκες πολιτικές κρατούμενες με τα παιδιά τους, περιελάμβαναν 101 κελία, θαλάμους εργασίας, εκκλησία, σχολεία και βοηθητικές εγκαταστάσεις.
Στη διάρκεια του Εμφυλίου στις φυλακές Αβέρωφ περίπου το 80% των κρατούμενων γυναικών προερχόταν από την επαρχία. Ήταν κατά κανόνα αγρότισσες και συχνά αναλφάβητες ή με ελάχιστες γνώσεις Δημοτικού. Στην πλειονότητά τους επρόκειτο για γυναίκες που είχαν συλληφθεί γιατί είχαν συμπαρασταθεί στους άντρες τους ή στους συγγενείς τους ή γιατί συνεργάζονταν με οργανώσεις του ΚΚΕ.
Μεταξύ των γυναικών υπήρχαν 150 γυναίκες με παιδιά κάτω των 5 ετών, από τις οποίες οι 106 για κάποιο διάστημα τα είχαν μαζί τους. Οι εκτελέσεις των γυναικών άρχισαν τον Ιούλιο του 1946 και συνεχίστηκαν αδιάλειπτα μέχρι τη λήξη του εμφυλίου.
Από την χορωδία των πολιτικών κρατουμένων στις γυναικείες φύλακες Αβέρωφ κατά τον εμφύλιο και μετά. Η ηχογράφηση έγινε 30 χρόνια μετά το 1977, από ένα τμήμα της χορωδίας.
Το Καρναβαλι: Στίχοι Νίνα Ξάνθου
Το Καρναβαλι: Στίχοι Νίνα Ξάνθου
Η ηθοποιός, συγγραφέας και αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης, Ολυμπία Παπαδούκα, που υπήρξε ένα από τα πιο δραστήρια μέλη του ΕΑΜ Θεάτρου στη διάρκεια της Κατοχής -στο σπίτι της έκρυβε τον πολύγραφο όπου τυπώνονταν πολλές από τις προκηρύξεις της οργάνωσης- ήταν κρατούμενη στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ από το 1948 έως το 1952. Το 1981 κατέγραψε την εμπειρία της από τη φυλακή στο βιβλίο της Γυναικείες Φυλακές Αβέρωφ, ίσως το καλύτερο για τη γυναικεία εμπειρία της φυλακής, όπως σημειώνει η ιστορικός Τ. Βερβενιώτη. Σε αυτό, πέρα από τις αφηγήσεις που καταγράφονται, περιλαμβάνονται και φωτογραφίες που έβγαλε η ίδια παράνομα από την είσοδο και τους εσωτερικούς χώρους του κτηρίου των γυναικείων φυλακών.
Αποφυλάκιση γυναικών κρατουμένων από τις φυλακές Αβέρωφ, 1966
Στην επταετία της χούντας, από τις φυλακές Αβέρωφ περνούσαν όλοι πριν δικαστούν, μεταξύ αυτών και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Σημειώνεται ότι η περιοχή των Αμπελοκήπων ήταν ήδη ιδιαίτερα πυκνοδομημένη, σε σημείο που τα προσφυγικά της Αλεξάνδρας να βρίσκονται δίπλα στις φυλακές με τους κρατούμενους ακόμα και να συνομιλούν με τους περαστικούς.
Η λειτουργία της διακόπηκε το 1971. Τελικά το 1972 οι φυλακές Αβέρωφ γκρεμίστηκαν και πέρασα στην ιστορία. Οι νέες φυλακές στον Κορυδαλλό υποδέχτηκαν τότε τους λιγοστούς κρατούμενους που είχαν μείνει στις Αβέρωφ.
Η εξαγγελία της στρατιωτικής κυβέρνησης ήθελε στο οικόπεδο των φυλακών να οικοδομείται σύγχρονο Δικαστικό Μέγαρο για την πρωτεύουσα. Οι εργασίες ξεκίνησαν αμέσως και σχεδόν δέκα χρόνια μετά ολοκληρώθηκε το πρώτο κτίριο που στεγάζει τον Άρειο Πάγο, που μέχρι τότε βρισκόταν στο Ιλίου Μέλαθρον της Πανεπιστημίου.
Σήμερα μια μαρμάρινη στήλη στο προαύλιο χώρο του Δικαστικού Μεγάρου θυμίζει ότι «στο χώρο αυτό λειτούργησαν επί δεκαετίες οι Φυλακές Αβέρωφ. Αιωνία η μνήμη στου Έλληνες και Ελληνίδες που κρατήθηκαν και θυσιάστηκαν στις Φυλακές…». Η αναμνηστική στήλη τοποθετήθηκε μόλις το 2000 από την Κίνηση Ενωμένη Εθνική Αντίσταση και τον Δήμο Αθηναίων.
Απομεινάρι του τοπωνυμίου των Φυλακών Αβέρωφ είναι η αφετηρία του εν ενεργεία αστικού λεωφορείου της γραμμής 813 με την ονομασία «Αβέρωφ – Προύσσης» που καταφέρνει να διατηρεί το τοπόσημο ακόμα και όταν αυτό δεν υπάρχει.