Η λέξη έχει τη σημασία που όλοι ξέρουμε (= η ευχαρίστηση που νιώθει κάποιος από μια ενασχόληση, κυρίως πνευματική), αλλά ταυτόχρονα έχει και μια παράμετρο που τη συνδέει ευθέως με το Λαύριο και τα αρχαία ορυχεία αργύρου.
Η λέξη είναι σύνθετη και ετυμολογείται από τα «ψυχ-» + «αγωγός» (από το ρήμα άγω) που ήταν προσωνύμιο του θεού Ερμή γιατί συνόδευε τις ψυχές στον Άδη. Η λέξη «ψυχή» ετυμολογείται από το ρήμα «ψύχω» (=φυσώ, πνέω) που προέρχεται από την Ινδοευρωπαϊκή ρίζα «*bhes-»(=φυσώ, σφυρίζω). Αργότερα η λέξη δήλωνε και τον μάντη που προσπαθεί να επικοινωνήσει με τις ψυχές, απ’ όπου και η αρχική σημασία του ρήματος ψυχαγωγώ, δηλαδή προσελκύω, πείθω τις ψυχές. Για να φτάσει στους ελληνιστικούς χρόνους να σημαίνει την αγωγή της ψυχής, την ευχαρίστηση και κατ’ επέκταση την διασκέδαση.
Τέλος, διαβάζουμε στον Θεόφραστο (4ος-3ος αιώνας π.Χ.) στο έργο του «περί Πυρός» πως μετά από όλες τις παραπάνω έννοιες η λέξη «ψυχαγωγείον» έφτασε να σημαίνει το ειδικό πηγάδι σε ένα μεταλλείο που σκοπό του είχε να τροφοδοτεί τους εργαζόμενους στα έγκατα της γης με φρέσκο και ζωογόνο αέρα και κατ’ επέκταση κάθε οπή προς ανανέωση του αέρα (αεριστήριον). Στο σημείο αυτό παρουσιάζει ενδιαφέρον να δούμε την αντίστοιχη λέξη στα λατινικά, δηλαδή το spiraculum (από το ρήμαspirare, αναπνέω) που έδωσε αντίστοιχες λέξεις και σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες. Συγκρίνατε και την λέξη που αντιστοιχεί στην οπή που αναπνέει ο φυσητήρας (φάλαινα), δηλαδή spiracle.
Διαβάστε περισσότερες σημασίες λέξεων εδώ.