Τεχνικές για
αποτελεσματική μελέτη
Η μελέτη μπορεί
να γίνει μια ευχάριστη και ενδιαφέρουσα διαδικασία, στην οποία θα εμπλέκεστε
ενεργά και παραγωγικά. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει απεριόριστες δυνατότητες. Αποτελείται από δισεκατομμύρια
εγκεφαλικά κύτταρα τα οποία μπορούν να κάνουν άπειρες συνδέσεις μεταξύ τους.
Αυτό που απομένει λοιπόν να κάνουμε είναι να
χρησιμοποιήσουμε τον εκπληκτικό μας εγκέφαλο αποτελεσματικά και
δημιουργικά.
Στη συνέχεια θα
εξετάσουμε τα πέντε βασικά στάδια
που θα πρέπει να ακολουθούμε οποιαδήποτε στιγμή χρειάζεται να μελετήσουμε. Ακολούθως θα ασχοληθούμε με το
θέμα των επαναλήψεων τονίζοντας πώς,
αλλά και πότε θα πρέπει να κάνουμε τις επαναλήψεις μας, με στόχο να κατανοούμε αλλά και να θυμόμαστε και να
ανακαλούμε εύκολα αυτά που έχουμε μελετήσει.
Πώς να μελετάμε έξυπνα και αποτελεσματικά
Εάν έχετε να
μελετήσετε ένα νέο κεφάλαιο, τότε ακολουθήστε τα πιο κάτω βήματα τα οποία θα
σας βοηθήσουν να κατανοήσετε σε βάθος και να θυμάστε αυτά που μελετάτε.
Η μέθοδος
χωρίζεται σε πέντε βασικά μέρη:
(α) Προ
_(προετοιμασία) Η προετοιμασία έχει σκοπό να προετοιμάσει το έδαφος για
τη λεπτομερή μελέτη. Η φάση αυτή χωρίζεται σε πέντε στάδια:
(i) Πρόχειρο ξεφύλλισμα.
(ii)
Καθορισμός χρόνου για μελέτη.
(iii)Καθορισμός
της ποσότητας, που θα μελετήσουμε.
(iv)Προϋπάρχουσες
γνώσεις για το θέμα.
(v) Ερωτήσεις
που θα υποβάλλουμε στον εαυτό μας.
(β) Επι_(Επισκόπηση) Στη φάση αυτή εξετάζουμε το κείμενό μας περιληπτικά. Βλέπουμε δηλαδή τις
επικεφαλίδες, τις περιλήψεις, τους υπότιτλους, τα υπογραμμισμένα σημεία, τις
γραφικές παραστάσεις και την αρχή κάθε παραγράφου.
(γ) Με_(Μελέτη) Στο τρίτο
στάδιο γίνεται η μελέτη του κειμένου σε βάθος. Είναι στο στάδιο αυτό που
βρίσκουμε τις βασικές ιδέες και τις σημαντικές λεπτομέρειες, που αναφέρονται
στα βασικά σημεία. Στο στάδιο αυτό να μην ξεχνάμε να είμαστε ενεργοί αναγνώστες
και να κρίνουμε τα όσα αναφέρονται στο κείμενο.
(δ) Σημ_(Σημειώσεις) Στη φάση αυτή κρατάμε τις σημειώσεις μας για τα σημαντικά στοιχεία που
έχουμε βρει. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις σημειώσεις, που εμείς έχουμε
δημιουργήσει ή τις υπογραμμίσεις, που έχουμε κάνει στο βιβλίο.
(ε) Επα_(Επαναλήψεις) Το τελευταίο στάδιο αλλά ίσως και το πιο σημαντικό. Με τις επαναλήψεις
κρατάμε τη μνήμη μας σε εγρήγορση και τη βοηθάμε, ώστε να βελτιώνεται συνεχώς.
Μόλις τελειώνετε μια περίοδο μελέτης και κάνετε ένα μικρό διάλειμμα των πέντε
λεπτών, μην παραλείπετε να κάνετε μια σύντομη επανάληψη αυτών που μόλις έχετε
μελετήσει.
Η σημασία της επανάληψης και πώς να κάνουμε σωστή επανάληψη
Η επανάληψη δεν
είναι μια απλή διαδικασία όπου απλά κοιτάζουμε ξανά όλα τα στοιχεία που είχαμε
εξετάσει κατά τη διάρκεια της μελέτης μας. Σωστή επανάληψη σημαίνει η εξέταση
των πληροφοριών και σημειώσεων που έχουμε ετοιμάσει ή των σημαντικών στοιχείων
που έχουμε ξεχωρίσει. Εξίσου σημαντικό και καθοριστικό είναι και το πότε θα
κάνουμε τις επαναλήψεις μας.
Πότε θα
πρέπει να γίνονται οι επαναλήψεις
Από έρευνες που
έχουν γίνει, συνήθως μετά από τρεις τακτές επαναλήψεις, οι πληροφορίες
μεταφέρονται από τη βραχυπρόθεσμη στη
μακροπρόθεσμη μνήμη. (Δηλαδή από τη βραχυπρόθεσμη μνήμη, όπου εισέρχονται όλες
οι πληροφορίες που δέχονται οι αισθήσεις μας, μεταφέρονται στη μνήμη μακράς
διαρκείας).
Αυτό που έχει
ουσιαστική σημασία είναι ότι οι επαναλήψεις πρέπει να γίνονται σε καθορισμένα
χρονικά διαστήματα. Τι σημαίνει τώρα αυτό.
Μετά από μια
περίοδο μελέτης, θα πρέπει να δώσουμε στο μυαλό το χρόνο για ξεκούραση και σύνδεση
των νέων στοιχείων με τα παλιά. Αυτή η περίοδος είναι περίπου πέντε με δέκα λεπτά. Αμέσως μετά θα
πρέπει να γίνει η πρώτη επανάληψη. Η
επανάληψη αυτή θα διαρκέσει περίπου δέκα λεπτά. Με τον τρόπο αυτό διατηρούμε
την ικανότητα ανάκλησης των πληροφοριών σε ψηλά επίπεδα για τις επόμενες 24 ώρες.
Η δεύτερη
επανάληψη θα πρέπει να γίνει σε διάστημα μίας
ημέρας από την πρώτη. Αυτή θα διαρκέσει περίπου τρία λεπτά. Με τη δεύτερη
επανάληψη θυμόμαστε τις πληροφορίες για μία βδομάδα.
Σε μία βδομάδα θα γίνει η τρίτη επανάληψη, η οποία δε θα διαρκέσει πάνω από πέντε
λεπτά. Έτσι τα νέα στοιχεία μεταφέρονται στη μακροπρόθεσμη μνήμη.
Διάρκεια της μελέτης για καλύτερη κατανόηση και
ανάκληση των πληροφοριών
Από πειράματα
που έχουν γίνει, ο χρόνος που θα αφιερώνουμε σε κάθε περίοδο μελέτης θα πρέπει
να είναι μεταξύ δέκα και σαράνταπέντε
λεπτών. Αυτό που θα καθορίσει πιο συγκεκριμένα το χρόνο είναι ο βαθμός
δυσκολίας του θέματος και ο βαθμός ενδιαφέροντος που έχουμε για το
συγκεκριμένο θέμα.
Οργανώνοντας
λοιπόν τη μελέτη σας σε χρονικά διαστήματα, όπως αναφέραμε πιο πάνω, όχι μόνο αυξάνετε
σημαντικά το βαθμό ανάκλησης των πληροφοριών, αλλά επιπλέον σας
επιτρέπει να είστε πιο ξεκούραστοι στο τέλος της μελέτης σας. Αυτό οφείλεται
στο γεγονός ότι κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων, μεταξύ των περιόδων μελέτης,
το μυαλό έχει την ευκαιρία και να ξεκουραστεί και να ταξινομήσει τα στοιχεία που έχει πάρει κατά τη διάρκεια
της μελέτης.
Να τονίσουμε
εδώ ότι τα διαλείμματα αυτά θα πρέπει να είναι από πέντε μέχρι δέκα λεπτά.
10 μέχρι
45 λεπτά
|
5-10 λεπτά διάλειμμα
|
10 μέχρι 45 λεπτά
|
5-10
λεπτά διάλειμμα
|
10 μέχρι 45 λεπτά
|
Για το e-didaskalia.blogspot.gr
Αποστόλης Ζυμβραγάκης
Πτυχιούχος Φιλοσοφίας - Παιδαγωγικής - Ψυχολογίας Αθηνών
Περισσότερες τεχνικές μελέτης εδώ.
Περισσότερες συμβουλές εδώ.
Περισσότερα θέματα για τα σχολεία εδώ.