Πόση ευθύνη έχει το σχολείο για κάθε Βαγγέλη Γιακουμάκη;

Δυστυχώς αποτύχαμεν

Ας μην κρυβόμαστε άλλο, ας μην συνεχίσουμε να είμαστε υποκριτές. Τις τελευταίες μέρες κάνουμε όλοι λες και κατέβηκαν εξωγήινοι και ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις. Εκφοβισμός; Εξαναγκασμός; Μα υπάρχουν αυτά; Υπάρχουν άνθρωποι που φέρονται έτσι στους συνανθρώπους τους; Οι ερωτήσεις είναι ρητορικές και οι απαντήσεις αυτονόητες. Μία όμως ερώτηση θα έπρεπε να μας απασχολεί και δεν τολμάει να την κάνει κανείς: "εσύ τι έκανες, όταν έβλεπες μπροστά σου τον εκφοβισμό;". Κι εδώ, η απάντηση τρομάζει...

Η κοινωνία μας ζει σε βαθιά κρίση. Η οικονομική κρίση έχει φέρει κρίση σε όλους τους θεσμούς σαν ένα ντόμινο στο οποίο καταρρέουν αξίες η μία μετά την άλλη. Μία από τις πρώτες κρίσεις που έφερε η οικονομική κρίση είναι η κρίση στον θεσμό της οικογένειας. Πλέον οι γονείς είναι αναγκασμένοι να δουλεύουν και οι δύο και έχουν μειωθεί πολύ οι ώρες που περνούν με τα παιδιά τους. Τα παιδιά ζουν μέσα σε ένα κλίμα ανασφάλειας, μέσα σε ένα κλίμα όπου υπάρχουν μόνο δυσκολίες και υποχρεώσεις, μέσα σε ένα κλίμα όπου χάνουν κάθε έννοια παιδικής ηλικίας, μέσα σε ένα κλίμα όπου δεν έχουν δίπλα τους τη μαμά και τον μπαμπά να τους μιλήσει. Κι όμως, η οικογένεια είναι η βάση της κοινωνίας. Μέσα στην οικογένεια διαπλάθεσαι, μαθαίνεις τις αξίες, διαπαιδαγωγείσαι και κοινωνικοποιείσαι.

Ωστόσο, η σημερινή οικογένεια, δεδομένων των κοινωνικών αλλαγών, δεν είναι αυτή που ήταν τα προηγούμενα χρόνια που όντως προσέφερε στο παιδί όλα τα παραπάνω. Γι' αυτό ο σημερινός ρόλος του σχολείου είναι πιο σημαντικός από ποτέ. Όταν οι συνθήκες αναγκάζουν την οικογένεια να "αποσύρεται" εν μέρει από την διαπαιδαγώγηση του παιδιού, πρέπει να έρχεται το σχολείο, με ενισχυμένο παιδαγωγικό ρόλο και να εξισορροπεί αυτή την "απώλεια". Μόνο έτσι θα επανέλθει η κοινωνική ισορροπία. 

Το μεγάλο πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι το σημερινό σχολείο έχει χάσει τελείως τον διαπαιδαγωγικό του χαρακτήρα. Έχει δημιουργηθεί ένα σχολείο τέρας, ένα σχολείο άκρως τεχνοκρατικό, το οποίο προωθεί τη βαθμοθηρία, την στείρα αποστήθιση, τον ανταγωνισμό και δεν διαπαιδαγωγεί καθόλου τα παιδιά. Αλήθεια, αυτός είναι ο ρόλος του σχολείου; Τελικά, πόση σημασία έχει να βγάλεις από την ΣΤ' Δημοτικού έναν μικρό επιστήμονα, αν δεν του έχεις διδάξει τις βασικές ανθρωπιστικές αξίες;

Το σχολείο είχε πάντα διπλό ρόλο, αφενός να μαθαίνει στα παιδιά γνώσεις και αφετέρου να τα διαπαιδαγωγεί και να διαμορφώνει τελικά την προσωπικότητα του παιδιού. Με τις τελευταίες αλλαγές ο ρόλος της διαπαιδαγώγησης χάθηκε. Το σχολείο είναι εδώ μόνο για να παρέχει στα παιδιά τεχνοκρατικές (και πολλές φορές ανούσιες) γνώσεις. Και μάλιστα όλα αυτά σήμερα, που όπως προαναφέραμε, εξαιτίας της κρίσης του θεσμού της οικογένειας, θα έπρεπε να ενισχύσει περαιτέρω την παιδαγωγική πλευρά και όχι την τεχνοκρατική. Το πρόβλημα της κοινωνικής ανισορροπίας παραμένει, τα παιδιά δεν βοηθιούνται και όχι μόνο το σχολείο δεν τα ενισχύει, αλλά με τις ολοένα και αυξανόμενες απαιτήσεις του, τα επιβαρύνει περισσότερο και τους δημιουργεί μεγαλύτερη πίεση.

Επιβάλλεται το σχολείο να βγει από τη ναφθαλίνη και να αντικρίσει την κοινωνική πραγματικότητα. Η κοινωνία έχει αλλάξει, το ίδιο οφείλει να κάνει και το σχολείο. Γιατί να αποτελεί ταμπού να μιλήσεις στα παιδιά για την σεξουαλική ζωή; Πώς θα τα προστατεύσεις; Από πού θα τα μάθουν; Γιατί δεν υπάρχει μάθημα, κατά το οποίο τα παιδιά να διδάσκονται τις ανθρωπιστικές αξίες; Την αξία της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, της δημοκρατίας, της αξιοκρατίας. Λέξεις σχεδόν άγνωστες για το σύνολο των μαθητών. Γιατί να μην μιλάει το σχολείο στα παιδιά για τους κινδύνους που κρύβει το διαδίκτυο, για τον εκφοβισμό, για τον ρατσισμό, τη διαφορετικότητα; Όχι κύριοι, μην συνεχίζετε την υποκριτική στάση. Τα παιδιά δεν τα διδάσκονται αυτά στα σχολεία, δεν διαμορφώνουν την προσωπικότητά τους, δεν οξύνουν την κριτική τους ικανότητα και δεν καλλιεργούνται πνευματικά. Τελειώνοντας το σχολείο ο σημερινός Έλληνας δεν έχει διδαχτεί ούτε τις μισές από τις βασικές αξίες της ζωής.

Πρέπει να γίνει άμεσα ένας επαναπροσδιορισμός αξιών. Το σχολείο ν' αφήσει στην άκρη για λίγο τον τεχνοκρατικό του χαρακτήρα και να ενισχύσει τον παιδαγωγικό. Μόνο αν επαναφέρουμε στη ζωή μας τις ανθρωπιστικές αξίες και επανατοποθετηθεί ο άνθρωπος εκεί που του αξίζει, θα αλλάξει κάτι σε αυτήν την κοινωνία και δεν θα υπάρχουν νέοι Άλεξ και νέοι Βαγγέληδες... Μέχρι τότε εμείς οι εκπαιδευτικοί...

...δυστυχώς αποτύχαμεν...

Αποστόλης Ζυμβραγάκης
Φιλόλογος

Για το e-didaskalia.blogspot.gr

Περισσότερα άρθρα μου εδώ.