Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αυξανόμενη σύγχυση στην κοινή γνώμη σχετικά με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Όλο και πιο συχνά μάλιστα, παρατηρούμε ότι αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο στις χώρες όπου καταλήγουν: με επιφυλακτικότητα και δυσπιστία που πολλές φορές φτάνει ακόμα και στην απόρριψη.
Ωστόσο, πρόσφυγες και μετανάστες δεν είναι το ίδιο.
Η λέξη πρόσφυγας προέρχεται από τη σύνθεση των λέξεων προς + φυγή και δηλώνει αυτόν που αναγκάζεται ή εξαναγκάζεται να εγκαταλείψει την πατρίδα του ή τον τόπο της μόνιμης κατοικίας του και να καταφύγει σε μια ξένη χώρα.
Η λέξη μετανάστης προέρχεται από τη σύνθεση των λέξεων μετά + ναίω (= κατοικώ, διαμένω, βρίσκομαι) και δηλώνει αυτόν που αλλάζει τόπο διαμονής. Εσωτερικός μετανάστης είναι αυτός που εγκαταλείπει έναν τόπο της χώρας του για να μείνει σε έναν άλλον τόπο στην ίδια χώρα, ενώ εξωτερικός μετανάστης είναι αυτός που εγκαταλείπει τη χώρα του για να εγκατασταθεί σε μια ξένη χώρα.
Η μεγάλη εννοιολογική διαφορά βρίσκεται στο γεγονός ότι οι πρόσφυγας εγκαταλείπουν αναγκαστικά τον τόπο τους, επειδή απειλείται η ζωή ή η ελευθερία τους, συνήθως από πόλεμο. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν δικαίωμα να κάνουν αίτηση για άσυλο σε μια άλλη χώρα, δηλαδή να ζητήσουν προστασία και να αναγνωριστούν ως πρόσφυγες. Όσο περιμένουν να εξεταστεί το αίτημά τους ονομάζονται αιτούντες άσυλο. Η προσφυγική ιδιότητα και κατάσταση δεν είναι μόνιμες. Όταν εκλείψουν οι λόγοι φόβου δίωξης, αρκετοί πρόσφυγες επιστρέφουν στην πατρίδα τους, προσπαθώντας να ανακτήσουν το χαμένο έδαφος και χρόνο. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου ο εθελοντικός επαναπατρισμός δεν είναι εφικτός και οι πρόσφυγες καλούνται να κάνουν ένα νέο, πλην δύσκολο, ξεκίνημα ζωής στη χώρα υποδοχής.
Από την άλλη μεριά, οι μετανάστες ωθούνται από τη φτώχεια και την ανέχεια να αφήσουν τη χώρα τους με σκοπό να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής τους∙ αν αποφασίσουν να γυρίσουν πίσω, θα συνεχίσουν να έχουν την προστασία της πατρίδας τους. Ορισμένες φορές γίνεται επίκληση του ασύλου από άτομα που δεν είναι πρόσφυγες με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται η σχετική με το άσυλο διαδικασία.
Επίσης, μία ακόμα διαφορά μεταξύ του πρόσφυγα και του μετανάστη είναι ότι ο πρόσφυγας μπορεί να βρέθηκε στα σύνορα χωρίς τα απαραίτητα χαρτιά, που πιστοποιούν την ταυτότητά του, δεν επιδιώκει την παράνομη είσοδο στη χώρα από αφύλακτες διαβάσεις, αλλά τη νόμιμη είσοδο και την εξασφάλιση του ασύλου. Αντίθετα, επιδίωξη του παράτυπου μετανάστη είναι να εισέλθει στη χώρα με τρόπο μη νόμιμο ανεξάρτητα από τους λόγους που τον οδηγούν σε μια τέτοια πράξη.
Για το e-didaskalia.blogspot.gr
Αποστόλης Ζυμβραγάκης
Φιλόλογος
Δείτε περισσότερα γλωσσικά λάθη εδώ.