Μυωπία στα παιδιά: Τα πρέπει και τα μη

Αρκετοί γονείς έχουν ερωτηματικά, σχετικά με την μυωπία, όπως πότε εμφανίζεται, από τι προκαλείται, πώς μπορεί να μειωθεί η εξέλιξη της, τι κάνει «κακό» και τι «καλό» και άλλα πολλά. Αρκετά από αυτά ερωτήματα θα προσπαθήσω να απαντήσω...

H μυωπία είναι μια παρά πολύ κοινή πάθηση των οφθαλμών! Προκαλεί τα μακρινά αντικείμενα να φαίνονται θολά, ενώ τα κοντινά αντικείμενα να φαίνονται ευκρινώς.

Φυσιολογικά το φως περνά μέσα από το μπροστινό μέρος του οφθαλμού, από την κόρη του ματιού, για να εστιάσει μέσω ενός συστήματος φακών πάνω στο πίσω μέρος του, στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Από εκεί μέσω νευρικών ινών το ¨σήμα¨ μεταφέρεται στον εγκέφαλο, σε συγκεκριμένη περιοχή του, στο οπτικό κέντρο , ώστε να γίνει αντιληπτό ως εικόνα.

Όταν η εικόνα δεν εστιάζεται στο κέντρο του ματιού (στην ωχρά κηλίδα) στον αμφιβληστροειδή, τότε το αντικείμενο θα φαίνεται θολό. Στη μυωπία , όπως διακρίνεται και στο σχήμα, η εικόνα εστιάζεται πριν τον αμφιβληστροειδή.

Αυτό το φαινόμενο προκαλείται διότι το αξονικό μήκος του οφθαλμού είναι μεγαλύτερο απ'ότι είναι το φυσιολογικό ή επειδή τα διαθλαστικά μέσα του ματιού είναι πιο κυρτά.

Η συχνότητα της στον πληθυσμό ολοένα και αυξάνεται. 

Πιστεύεται ότι στη Μ.Βρετανία πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού πάσχει από μυωπία. Από τελευταίες έρευνες στη Σιγκαπούρη, το ποσοστό εκεί είναι μεγαλύτερο! Στην Ελλάδα τα ποσοστά έχουν αυξηθεί.

Ερευνητές αποδεικνύουν ότι εκτός από το κληρονομικό παράγοντα που θεωρούταν μέχρι σήμερα ότι ήταν η αιτία , περιβαντολογικοί παράγοντες επίσης εμπλέκονται . Η κοντινή εργασία, το πολύωρο διάβασμα σε μικρή απόσταση, η μεγάλη και αλόγιστη χρήση κινητών-tablets, η θέαση τηλεόρασης σε κοντινή απόσταση. Τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η παραμονή σε ανοιχτούς χώρους και σε έντονο φως.

Όσο περισσότερο το παιδί παραμένει σε εξωτερικό χώρο , τόσο μικρότερες είναι οι πιθανότητες εμφάνισης ή και η εξέλιξη της μυωπίας, αυτό μπορεί και να οφείλεται και στα επίπεδα φωτός, όπου εξωτερικά είναι πιο έντονο από ότι σε εσωτερικούς χώρους.

Η μυωπία εμφανίζεται συνήθως περί την εφηβεία και σταδιακά χειροτερεύει έως και μετά την ενηλικίωση, βέβαια μπορεί να εμφανιστεί και σε μικρότερες ηλικίες.

Μπορεί να είναι από μικρού έως μεγάλου βαθμού. Τα συμπτώματα αυτής της πάθησης μπορεί να είναι από την ανάγκη του παιδιού να κάθεται πολύ μπροστά στην τηλεόραση, στην τάξη να θέλει να κάτσει στα μπροστινά θρανία γιατί το βρίσκει δύσκολο να διαβάσει τον πινάκα, να αισθάνεται κουρασμένα τα μάτια του, να τα τρίβει και να ανοιγοκλείνει συνεχώς, να παραπονιέται για πονοκεφάλους.

Πρόληψη και αντιμετώπιση της μυωπίας

Παρόλο που τα παιδιά πρέπει να ενθαρρύνονται να διαβάζουν , οι γονείς πρέπει να συστήνουν και να προτρέπουν στα παιδιά τους επίσης να βγαίνουν σε εξωτερικούς χώρους, να έχουν εξωτερικές δραστηριότητες, να μην ασχολούνται συνέχεια με το κινητό τηλέφωνο ή τα ταμπλετ , να μην κάθονται κοντά στην τηλεόραση. Η σωστή προσέγγιση είναι « όλα... αλλά με μέτρο »

Για την αντιμετώπιση της μυωπίας , τα παιδιά μπορεί να χρειαστούν να φορέσουν διορθωτικά γυαλιά. Επειδή το οπτικό σύστημα του παιδιού αναπτύσσεται και εξελίσσεται, ειδικά στα 5-6 έτη , τα διορθωτικά γυαλιά παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της όρασης! Ετσι η εικόνα θα εστιάσει σωστά στον αμφιβληστροειδή:

-δίνοντας στο παιδι σωστή εικόνα που θα το βοηθήσει να λειτουργήσει καλυτέρα στο περιβάλλον του
-σε περίπτωση στραβισμού που οφείλεται στη μυωπία , τα μάτια θα έρθουν στην ίσια ευθεία θέση
-θα βοηθήσουν να δυναμώσουν ένα τεμπέλικο μάτι

Σε μεγαλύτερες ηλικίες υπάρχει και η εναλλακτική αντιμετώπιση των φακών επαφής. Ακόμα και στην ηλικία των 10-11 τα παιδιά μπορούν να φορέσουν φακούς επαφής. Πρέπει όμως ο γονέας να προσέξει την συμπεριφορά του παιδιού του , σε σχέση με την προσωπική του υγιεινή και την υπευθυνότητα του. Εάν είναι τακτικό και αναλαμβάνει σωστά τις υποχρεώσεις του, τότε μπορεί να είναι κάλος υποψήφιος για φακούς επαφής. Εάν χρειάζεται συνέχεια υπενθύμιση για τους κανόνες υγιεινής τότε μπορεί να μην είναι και κατάλληλο σε αυτή την ηλικία για φακούς.

Επίσης είναι μια πολλή καλή λύση για σπορ, όπου μπορεί να προληφθεί έτσι κάποιος ενδεχόμενος τραυματισμός του οφθαλμού.

Μετά την ενηλικίωση του έφηβου , υπάρχει και η λύση του διαθλαστικής διόρθωσης της μυωπίας με laser. Αρχική προϋπόθεση βέβαια είναι η ηλικία να είναι άνω των 18 ετών και η μυωπία να έχει σταθεροποιηθεί για τουλάχιστον 1 χρόνο.

Με την σωστή καθοδήγηση υπάρχει η πιθανότητα για την καθυστέρηση της εξέλιξης της μυωπίας και η αποτροπή της εμφάνισής της . Όταν χρειάζεται όμως , δεν πρέπει να αποθαρρύνονται τα παιδιά στη χρήση διορθωτικών γυαλιών , προς αποφυγή έτσι περαιτέρω προβλημάτων στην όραση και ανάπτυξη του παιδιού!

Δημήτρης Ψαρράκος
Χειρουργός Οφθαλμίατρος

Περισσότερα θέματα υγείας εδώ.