Η συμπεριφορά: Έχει καταντήσει κλισέ σε ταινίες και κινούμενα σχέδια. Το παιδί γυρίζει στο σπίτι με κακό έλεγχο -οι περισσότεροι βαθμοί κάτω από τη βάση- και στέκεται με το κεφάλι σκυφτό, μπροστά σε δυο γονείς που αφρίζουν. Η τιμωρία είναι αναπόφευκτη. Η σκηνή έχει πλάκα στα κινούμενα σχέδια, όταν όμως συμβαίνει στην πραγματικότητα, τα πράγματα δεν είναι καθόλου αστεία. Στο σπίτι κυριαρχούν αποτυχία και απογοήτευση, σαν δυσάρεστες μυρουδιές.
Η αιτία της: Για τη χαμηλή επίδοση στα μαθήματα, ίσως υπάρχει σοβαρός λόγος. Μπορεί το παιδί να μη βλέπει καλά, ή να μην ακούει καλά, μπορεί ακόμα να έχει και μια μικρή μαθησιακή δυσκολία. Μπορεί όμως η αιτία να βρίσκεται σε άλλους -πιο τετριμμένους- λόγους: τεμπελιά, ακατάλληλη μέθοδος διδασκαλίας, αποθάρρυνση ή γονείς που κακόμαθαν το παιδί τους και το άφησαν να πιστέψει ότι μπορούμε ν’ αποκτήσουμε τα πάντα στη ζωή, αρκεί να τα ζητήσουμε.
Το καμάρι σας τα «θαλάσσωσε» στο πρώτο σημαντικό διαγώνισμα - κι εσείς επίσης. Οργή και τύψεις παλεύουν να επικρατήσουν σ’ έναν αγών που έχει μόνο ηττημένους.
Ξεχωρίστε τον «δράστη» από την «πράξη: ώστε το παιδί σας να μη νιώσει πολύ άσχημα με κ εαυτό του, όπως νιώθει για τους βαθμούς. Έπειτα, κάνετε ό,τι μπορείτε για να του εμπνεύσετε την αγάπη για μάθηση.
Ενθάρρυνση. Οι κακοί βαθμοί μπορούν ν εγκλωβίσουν το παιδί σ’ έναν φαύλο κύκλο - vιώθει ανόητο επειδή δεν πήγε καλά, και το συναίσθημα της ανεπάρκειας θα το κάνει να τα πάει ακόμα χειρότερα. Γεγονός είναι ότι τα παιδί έχουν μια έμφυτη τάση να συσχετίζουν την ταυτότητά τους με τις επιδόσεις τους. Όμως, κακός βαθμός δεν σημαίνει ότι το παιδί είναι χαζό. Μπορεί να έχασε κάποιο κρίσιμο μάθημα, ή μπορεί να είναι λανθασμένη η μέθοδος διδασκάλου (κάποια παιδιά είναι περισσότερο οπτικοί παρά ακουστικοί τύποι ή το αντίθετο). Στην πραγματικότητα, ένας κακός βαθμός μπορεί να βοηθήσει, γιατί δείχνει πού χρειάζεται να δοθεί έμφαση.
Το χειρότερο απ’ όλα είναι η επίκριση. Πρέπει να βοηθήσετε το παιδί να ξαναβρεί την έμφυτη αγάπη του για μάθηση. Μην το αποθαρρύνετε λέγοντας, «δεν παίρνει τα μαθηματικά». Κάτι τέτοια σχόλια γίνονται καμιά φορά προφητείες που επαληθεύονται από μόνες τους.
- Ενδιαφερθείτε για ό,τι μαθαίνει το παιδί, ο μόνο για τους βαθμούς του. Εσείς ξέρετε γιατί ο ουρανός είναι γαλάζιος; Ίσως όχι. Γιατί δεν προσπαθείτε να το μάθετε μαζί με το παιδί σας;
- Κάνετε τη μάθηση να μοιάζει περισσότερο με διασκέδαση και όχι τόσο με αγγαρεία. Πείτε στο παιδί τι σας αρέσει να διαβάζετε, τι σας αρέσει να μαθαίνετε, αυτά που πράγματι σας εκπλήσσουν στη ζωή.
- Το ιδιαίτερο μάθημα είναι πολύ καλή ιδέα. Θα βοηθήσει το παιδί σας να καλύψει κενά και να νιώσει καλύτερα με τον εαυτό του. Και ο δάσκαλος θα είναι συναισθηματικά αποστασιοποιημένος, ενώ εσείς όχι.
- Δώστε έμφαση στην προσπάθεια, όχι στα αποτελέσματα.
- Φροντίστε να μην έχει το παιδί πάρα πολλές εξωσχολικές δραστηριότητες, που λειτουργούν σε βάρος της μελέτης του.
- Αν έχετε υπερβολικές προσδοκίες και/ή μικρή υπομονή, ίσως δεν πρέπει να βοηθάτε εσείς το παιδί στη μελέτη του. Αν απογοητεύεστε και θυμώνετε, το παιδί θ’ αποθαρρυνθεί και μπορεί να χαλάσει η σχέση σας.
- Βρείτε δραστηριότητες που δεν είναι ακαδημαϊκές, αλλά που θα διδάξουν στο παιδί σας σημαντικά σχολικά θέματα. Παράδειγμα, χρησιμοποιήστε τη ζαχαροπλαστική για τα μαθηματικά, τις μετατροπές και το μέτρημα (έτσι θα έχετε ψήσει και κουλουράκια).
- Δείτε τον δάσκαλο και συζητήστε τι μπορεί να γίνει για να βελτιωθούν οι βαθμοί του παιδιού σας, φροντίστε όμως να συμπεριλάβετε στη συζήτηση και το παιδί. Επεξεργαστείτε κάποιο σχέδιο - ίσως πρέπει να λύνει κάθε βράδυ ασκήσεις αριθμητικής, είτε έχει την άλλη μέρα μάθημα είτε όχι. Το παιδί πρέπει να συμφωνήσει, αλλιώς δεν θα φέρετε αποτέλεσμα.
- Αισιοδοξείτε. Μην ανησυχείτε (τουλάχιστον όχι φανερά). Και δώστε στο παιδί να καταλάβει ότι δεν θα το «απαρνηθείτε».
- Δείξτε κατανόηση αλλά και αντικειμενικότητα. Από τη δουλειά σας εσείς παραιτείστε, αλλά το παιδί πρέπει να πάει στο σχολείο κάθε μέρα, παρόλο που δεν τα πηγαίνει καλά στα μαθήματα.
- Μην κάνετε θέμα τις πολύ καλές επιδόσεις κάποιου αδερφού (εκτός αν θέλετε να δημιουργήσετε οικογενειακή «βεντέτα»).
- Πηγαίνετε στον γιατρό για να βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα στην ακοή ή την όραση του παιδιού σας.
- Αν νομίζετε ότι το παιδί πάσχει από μαθησιακή δυσκολία, ζητήστε από το σχολείο ν< το περάσει από αξιολόγηση.
ΣΗΜΕΙΟ ΚΛΕΙΔΙ: Δώστε έμφαση σε κάτι που γίνεται καλά. Αν το παιδί πάρει σ’ ένα διαγώνισμα πέντε, με άριστα το δέκα, τονίστε το πέντε που πι ρε. Πείτε του, «αυτό δείχνει ότι μπορείς να μάθεις».
Περισσότερες εκπαιδευτικές συμβουλές εδώ.