Πώς να κρατάω σημειώσεις
Υπογράμμιση και χρήση διαφόρων χρωμάτων
Καθώς μελετάμε ένα κείμενο είναι χρήσιμο πολλές φορές να σημειώνουμε στο κείμενο τα βασικά και σημαντικά στοιχεία με ένα μολύβι. Μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε διαφορετικά χρώματα όταν σημειώνουμε στο βιβλίο, κάθε χρώμα για διαφορετικό σκοπό. Σαν παράδειγμα θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε το κόκκινο χρώμα για τα πιο βασικά σημεία, το μπλε για τα γενικού ενδιαφέροντος θέματα και το πράσινο για θέματα που δίνουν απαντήσεις σε ερωτήματα που έχουμε.
Να τονίσω εδώ ότι δεν υπάρχει σωστός τρόπος υπογράμμισης. Ο στόχος που έχετε, θα καθορίσει και τον τρόπο που θα χρησιμοποιήσετε. Χρησιμοποιήστε τον τρόπο που εσείς νομίζετε ότι θα κάνει πιο εύκολη την επανεξέταση του θέματος που μελετάτε.
Είναι προτιμότερο να υπογραμμίζουμε καθώς διαβάζουμε και γιατί;
Η απάντηση είναι σίγουρα ναι και θα δώσω μερικά πλεονεκτήματα που έχουμε όταν υπογραμμίζουμε το κείμενο το οποίο μελετάμε.
(α) Με την υπογράμμιση βοηθάμε το μυαλό μας να μένει συγκεντρωμένο στο κείμενο.
(β) Στην προσπάθειά μας να βρούμε τα βασικά στοιχεία και τις λέξεις κλειδιά, σκεπτόμαστε τις ιδέες που διαβάζουμε και έτσι τις επεξεργαζόμαστε, κάνοντας σίγουρα μια πολύ πιο σοβαρή και δημιουργική δουλειά, παρά αν διαβάζαμε παθητικά το κείμενο.
(γ) Τέλος, ένα άλλο σοβαρό πλεονέκτημα που θα έχουμε είναι ότι θα αφήσουμε τα ίχνη μας στο κείμενο και θα είναι πολύ πιο εύκολο και σύντομο, να επιστρέψουμε αργότερα και να βρούμε τα βασικά σημεία που έχουμε τονίσει. Με τον τρόπο αυτό συντονιζόμαστε σε σύντομο χρονικό διάστημα με τις σκέψεις που είχαμε κάνει όταν διαβάζαμε για πρώτη φορά το κείμενο.
Δε θα πρέπει φυσικά να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι πρέπει οπωσδήποτε και πάντοτε να υπογραμμίζουμε το κείμενο το οποίο διαβάζουμε. Αυτό θα κάνει το διάβασμα σε μερικές περιπτώσεις πολύ ανιαρό και θα επιβραδύνει το ρυθμό που διαβάζουμε. Θα υπογραμμίζουμε στις περιπτώσεις εκείνες που θέλουμε να εμβαθύνουμε ή να επιστρέψουμε αργότερα για να δούμε τα βασικά σημεία που έχουμε μελετήσει.
Γραμμικές σημειώσεις και χρήση λέξεων κλειδιά
Ο πατροπαράδοτος τρόπος για να κρατάμε σημειώσεις είναι ο γραμμικός τρόπος. Δηλαδή, γράφουμε ολόκληρες προτάσεις και πολλές φορές, αντιγράφουμε τα βασικά σημεία από το βιβλίο, έχοντας έτσι ένα είδος επανάληψης στο τέλος, των όσων έχουμε διαβάσει. Στη διαδικασία αυτή δεν λαμβάνουμε καθόλου υπόψη μας τον τρόπο με τον οποίο το μυαλό μας εργάζεται για να ανακαλέσει στη μνήμη μας τις σημειώσεις αυτές. Σίγουρα το ανθρώπινο μυαλό δεν εργάζεται γραμμικά. Έτσι θα είναι πολύ δύσκολο να προσπαθήσει μετά από την παρέλευση κάποιου χρόνου να ανακαλέσει τις σημειώσεις που έχουμε κρατήσει.
Πολλές είναι οι φορές επίσης που στην προσπάθειά μας να μην αφήσουμε πίσω κάποια σημεία από τη μελέτη μας γράφουμε αρκετά περιττά στοιχεία. Σαν συνέπεια αυτού έχουμε στις σημειώσεις μας πολλά στοιχεία που είναι αχρείαστα και κάνουν την επανάληψη δύσκολη και ανιαρή.
Χρήση λέξεων κλειδιά
Από έρευνες που έχουν γίνει από τον Δρ. Gordon Howe, στο πανεπιστήμιο του Exeter στην Αγγλία, καθώς και από πολλές άλλες έρευνες για την αποτελεσματικότητα διαφόρων ειδών σημειώσεων, έχει φανεί μια πολύ ενδιαφέρουσα τάση. Οι σημειώσεις είναι πολύ χρήσιμες και απαραίτητες για την μάθηση και την ανάκληση. Αλλά, όσο πιο λίγες είναι οι σημειώσεις τόσο το καλύτερο.
Η έρευνα είχε δείξει τα εξής αποτελέσματα σε επτά διαφορετικά είδη σημειώσεων, τοποθετημένα κατά σειρά αποτελεσματικότητας:
1. Χρήση λέξεων κλειδιά που είχαν γίνει από το μαθητή. (Η καλύτερη τεχνική)2. Χρήση λέξεων κλειδιά που είχαν δοθεί από τον καθηγητή.3. Γραμμικές σημειώσεις επαναλήψεως που είχαν γίνει από το μαθητή.4. Γραμμικές σημειώσεις επαναλήψεως που είχαν δοθεί από τον καθηγητή.5. Ολοκληρωμένη αντιγραφή σε σημειώσεις που έγιναν από τον μαθητή.6. Ολοκληρωμένη αντιγραφή σε σημειώσεις που έχουν γίνει από τον καθηγητή.7. Χωρίς σημειώσεις. (Η χειρότερη τεχνική απ΄ όλες)
Είναι φανερό λοιπόν ότι η χρήση λέξεων κλειδιά, σύντομων δηλαδή αλλά περιεκτικών σημειώσεων, είναι η καλύτερη επιλογή όταν παίρνουμε σημειώσεις.
Θα ήταν όμως τώρα σωστό να ορίσουμε τις λέξεις κλειδιά, ώστε να γίνει ξεκάθαρο τι εννοούμε με τις λέξεις αυτές.
Είναι οι λέξεις που ενσωματώνουν με το συντομότερο δυνατό τρόπο και συσχετίζουν τις διάφορες έννοιες αυτών που διαβάζουμε. Είναι δηλαδή εκείνες οι λέξεις που δίνουν τη βασική έννοια του κειμένου. Για να συμπληρώσουμε τον ορισμό όμως θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι λέξεις αυτές όταν τις μελετήσουμε κατά τη διάρκεια της επανάληψης θα επαναφέρουν στη μνήμη μας αυτά που έχουμε διαβάσει. Είναι οι λέξεις λοιπόν του βασικού σκελετού, οι οποίες μας οδηγούν σε όλες τις άλλες λεπτομέρειες του κειμένου.
Τα αποτελέσματα λοιπόν της έρευνας, προκάλεσαν έκπληξη σε πολλούς, αλλά μετά από διερεύνηση που έγινε, έγινε φανερός ο λόγος των αποτελεσμάτων αυτών.
Το μυαλό μας δεν ανακαλεί και δε βρίσκει προτάσεις, αλλά εικόνες και συγκεκριμένες λέξεις. Αυτές οι συγκεκριμένες και καθοριστικές λέξεις είναι μόνο το ένα μέχρι δέκα τις εκατό των λέξεων που ακούμε, βλέπουμε και χρησιμοποιούμε στην ομιλία μας. Αυτό τώρα τι σημαίνει; Δείχνει φανερά ότι για να θυμηθούμε κάτι δε χρειάζεται να θυμόμαστε όλες τις λεπτομέρειες του κειμένου ή να προσπαθούμε να αποστηθίσουμε «απ’ έξω», όλα όσα έχουμε διαβάσει. Είναι αρκετό να θυμόμαστε τις καθοριστικές λέξεις ή λέξεις κλειδιά οι οποίες θα ξεκλειδώσουν τις υπόλοιπες λέξεις και θα μας δώσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα αυτών που θέλουμε να γράψουμε ή να πούμε.
Για να καταλάβουμε ακόμη καλύτερα πως το μυαλό μας εργάζεται και για να αποδείξουμε ότι δεν ισχύει αυτό που προηγουμένως επιστεύετο, ότι δηλαδή υπάρχουν στο μυαλό μας ολοκληρωμένες προτάσεις τις οποίες θα ανακαλέσουμε, ας σκεφθούμε το εξής:
Φανταστείτε ότι θέλετε να διηγηθείτε σε ένα φίλο σας μια περιπέτεια που είχατε. Οι σκέψεις σας δε θα οργανωθούν σε γραμμές από προτάσεις αλλά θα έχετε στο μυαλό σας εικόνες και λέξεις κλειδιά και θα δημιουργήσετε γύρω από αυτές τις εικόνες τις κατάλληλες προτάσεις, ώστε να εκφράσετε τις σκέψεις σας.
Μπορείτε εδώ να σκεφτείτε διάφορα πράγματα από την καθημερινή σας ζωή τα οποία θέλετε να περιγράψετε. Αυτό που δημιουργείται πρώτα στο μυαλό σας είναι εικόνες ή κάποιες συγκεκριμένες λέξεις. Η περιγραφή των γεγονότων ή στοιχείων που θα δώσετε στη συνέχεια θα περιστρέφεται γύρω από τις εικόνες ή τις συγκεκριμένες λέξεις που υπάρχουν στο μυαλό σας.
Αν για παράδειγμα θέλουμε να περιγράψουμε την απογείωση του αεροπλάνου, θα δημιουργήσουμε στο μυαλό μας την εικόνα του αεροπλάνου, τη στιγμή ακριβώς που αρχίζει να κυλά στο δίαυλο. Τη στιγμή αυτή εξασκούνται στο αεροπλάνο δύο βασικά δυνάμεις. Το βάρος του προς τα κάτω και η άνωση προς τα πάνω(στο μυαλό μας έχουμε την εικόνα ενός αεροπλάνου με τα βέλη, ένα για την άνωση και ένα για το βάρος). Καθώς τώρα προχωρά στο δίαυλο και αυξάνεται η ταχύτητά του η άνωση αυξάνεται μέχρι να γίνει ίση με το βάρος. Μόλις η άνωση γίνει λίγο πιο μεγάλη από το βάρος του τότε αρχίζει να απογειώνεται.
Μυαλό
|
Εικόνα ή λέξεις κλειδιά
|
Δημιουργία προτάσεων και κειμένων
|
Κάθε λέξη λοιπόν που θα γράφουμε στις σημειώσεις μας θα πρέπει να είναι πολυδιάστατη. Αυτό σημαίνει ότι η κάθε λέξη μοιάζει με ένα μικρό κεντρικό σύστημα, στο οποίο υπάρχουν πολλές μικρές συνδέσεις. Σε κάθε σύνδεση μπορούν να ¨προσκολληθούν¨ άλλα στοιχεία και έτσι όλα μαζί θα δίνουν την εικόνα που θέλουμε να πάρουμε από το κείμενο που μελετούμε. Επίσης οι λέξεις αυτές θα οδηγήσουν το μυαλό προς την σωστή κατεύθυνση, ώστε να κάνει τις σωστές διασυνδέσεις, επιτρέποντας του έτσι να ξαναδημιουργήσει την εικόνα που είχε σχηματίσει προηγουμένως.
Περισσότερες συμβουλές εδώ.