Τι είναι η Δυσπραξία;
Η Δυσπραξία είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ανωριμότητα (ή έλλειμα) ως προς την κίνηση. Επηρεάζει, δηλαδή την ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων.
Μπορούμε να συναντήσουμε τη διαταραχή αυτή και με άλλες ονομασίες, όπως «Ελάχιστη εγκεφαλική βλάβη» ή «Το σύνδρομο του αδέξιου παιδιού».
Επηρεάζει περίπου το 10% του πληθυσμού και φαίνεται να παρουσιάζεται πιο συχνά στα αγόρια.
Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο ενός παιδιού με δυσπραξία;
Στα άτομα με δυσπραξία είναι πολύ πιθανό τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου να μη λειτουργούν συντονισμένα και να μην ανταποκρίνονται ταυτόχρονα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανάπτυξη των δύο ημισφαιρίων «αποφασίζει» για το αν κάποιος άνθρωπος θα γίνει δεξιόχειρας ή αριστερόχειρας. Το παιδί με δυσπραξία, όμως, μπορεί για κάποιο χρονικό διάστημα να χρησιμοποιεί και τα δύο του χέρια χωρίς να δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση σε κάποιο από τα δύο, καθώς η ανάπτυξη αυτή καθυστερεί.
Ένα παιδί με δυσπραξία μπορεί να παρουσιάζει προβλήματα στην αντίληψη, τον λόγο και τη σκέψη. Ακόμη, μπορούν να συνυπάρχουν κι άλλες δυσκολίες, όπως Δυσλεξία, ΔΕΠ – Υ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα), Δυσγραφία ή Δυσαριθμησία.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός παιδιού με Δυσπραξία ανάλογα με την ηλικία του;
Παιδιά ηλικίας έως τριών ετών:
Στην πρώιμη παιδική ηλικία, μπορεί να γίνουν φανερά κάποια συμπτώματα Δυσπραξίας.
- Τα παιδιά αποφεύγουν να μπουσουλούν, προσπαθούν να «προχωρούν» όντας σε οκλαδόν στάση, ενώ καταφέρνουν να στηριχθούν στο σώμα τους χωρίς να στηρίζονται από κάπου μετά τους 8 μήνες.
- Συχνά, σκοντάφτουν πάνω σε αντικείμενα και αποφεύγουν έργα που απαιτούν λεπτή κινητικότητα.
- Πολλές φορές παραπονιούνται πως τα ρούχα τους είναι άβολα, καθώς έχουν ευαισθησία στο άγγιγμα.
- Επίσης, μπορεί να παρουσιάσουν καθυστέρηση στην ομιλία, αλλά και δυσκολία στην κίνηση των ματιών (στρέφουν όλο το κεφάλι για να κοιτάξουν κάτι).
- Ακόμα ένα χαρακτηριστικό αποτελεί ο τρόπος που τρώνε. Συνήθως δυσκολεύονται να χειριστούν το πιρούνι ή το κουτάλι και το πιάτο και τελικά συνηθίζουν να τρώνε με τα χέρια.
Παιδιά ηλικίας από 3 έως 5 ετών:
Στην ηλικία αυτή, τα συμπτώματα ίσως είναι πιο εμφανή. Ωστόσο, αν η δυσπραξία δεν έχει διαγνωστεί στη βρεφική ηλικία, τα συμπτώματα μπορεί να γενικευτούν και να επηρεάσουν την αυτο – εικόνα και την αυτοπεποίθηση του παιδιού.
- Το παιδί με δυσπραξία δυσκολεύεται να κρατήσει και να ελέγξει το μολύβι, οι ζωγραφιές του μπορεί να είναι «ανώριμες», ενώ γράφει και ζωγραφίζει σε αργό ρυθμό.
- Εξακολουθεί να παρουσιάζει αδεξιότητα στο φαγητό και δυσκολίες στην λεπτή κινητικότητα, αλλά και σε άλλες δραστηριότητες (όπως για παράδειγμα παιχνίδια με μπάλα, κολύμπι ή ποδήλατο).
- Οι κινήσεις του είναι αδέξιες, όπως και το βάδισμά του και μπορεί να προσκρούει σε αντικείμενα, λόγω της κακής διαχείρισης του σώματός του. Παρουσιάζει έντονη κινητικότητα, κουνά χέρια και πόδια όταν κάθεται, ενώ όταν τρέχει παρατηρείται ότι «φτερουγίζει» τους καρπούς του.
- Παρουσιάζει δυσκολίες στην πλευρίωση (αριστερό – δεξιό), αλλά και στον λόγο.
- Ακόμη, το δυσπραξικό παιδί είναι πολύ ευαίσθητο στον θόρυβο, την οσμή, το φως, αλλά και τη γεύση, ενώ έχει ξεσπάσματα θυμού, χωρίς πολλές φορές κάποιον εμφανή λόγο.
- Ταυτόχρονα, μπορεί να παρουσιάσει προβλήματα στην κατανόηση και στη συγκέντρωση. Αφήνει τις δραστηριότητες στη μέση χωρίς να τις έχει ολοκληρώσει, ενώ δεν δείχνει ιδιαίτερη προσοχή στην προφορική διδασκαλία.
- Ως προς τις κοινωνικές δεξιότητες, πολλά παιδιά παρουσιάζουν δυσκολία στη δημιουργία σχέσεων με άλλα παιδιά. Απομονώνεται από την ομάδα των συμμαθητών (ή των συνομηλίκων) και φαίνεται να προτιμούν να είναι κοντά σε ενήλικες.
Παιδιά ηλικίας από 7 ετών και άνω:
Τα χαρακτηριστικά που παρουσιάζονται στις προηγούμενες ηλικίες, εξακολουθούν να υπάρχουν και στα μεγαλύτερα παιδιά, αν δεν διαγνωστεί και δεν υπάρξει κάποια παρέμβαση. Λόγω των αυξημένων απαιτήσεων, όσο μεγαλώνει το παιδί οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει γίνονται όλο και πιο σοβαρές.
- Το παιδί κάνει δυσανάγνωστα γράμματα, αργεί να ολοκληρώσει τις σχολικές δραστηριότητες και δυσκολεύεται να ακολουθήσει 2 ή 3 συνεχόμενες οδηγίες.
- Το μάθημα της Φυσικής Αγωγής το δυσκολεύει ιδιαίτερα, ενώ παρουσιάζει και προβλήματα στον οπτικοκινητικό συντονισμό.
- Συχνά, δεν κατανοεί το χιούμορ, αφού χρησιμοποιεί τη γλώσσα μόνο κυριολεκτικά και δεν μπορεί να αντιληφθεί τη μεταφορική χρήση της γλώσσας.
- Δύσκολα συνάπτει στενές φιλικές σχέσεις.
- Τέλος, μπορεί να εμφανιστούν σωματικές ενοχλήσεις ή προβλήματα στον ύπνο.
Γενικά, ένα παιδί με Δυσπραξία, μπορεί μεγαλώνοντας να έχει χαμηλή αυτοπεποίθηση βλέποντας πως δεν τα καταφέρνει όπως τα άλλα παιδιά ή όπως θα ήθελε.
Με ποιους τρόπους μπορεί να βοηθηθεί ένα παιδί με Δυσπραξία;
Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό το παιδί με Δυσπραξία. Όσο πιο νωρίς διαγνωστεί η διαταραχή τόσο πιο σημαντικά θα είναι τα αποτελέσματα.
Όσον αφορά τη μελέτη των μαθημάτων του σχολείου, οι γονείς μπορούν να εφαρμόσουν κάποιους τρόπους που θα διευκολύνουν το παιδί:
- Καλό είναι να υπάρχει ένα πρόγραμμα – ρουτίνα το οποίο θα ακολουθείται καθημερινά. Μπορείτε να έχετε κολλημένο το πρόγραμμα στο γραφείο του, όπως και τις άλλες υποχρεώσεις που έχει να κάνει το παιδί.
- Μπορείτε να «σπάσετε» τις εργασίες σε μικρότερα βήματα. Έτσι, θα μπορεί να τις ολοκληρώνει χωρίς να «χάνεται» και να μπερδεύεται.
- Η επιβράβευση είναι πολύ σημαντική. Επιβραβεύστε το παιδί είτε με λόγια είτε με κάποια «αμοιβή» για την προσπάθεια (και όχι για το αποτέλεσμα!). Πρέπει όμως να προσέξετε να το επιβραβεύετε όταν πραγματικά έχει προσπαθήσει και το αξίζει. Θα μπορούσατε να ορίσετε κάποιο βραβείο άμεσα ή μακροπρόθεσμα, ώστε να έχει έναν στόχο κι ένα κίνητρο. Για παράδειγμα, ένα αυτοκόλλητο στο τέλος της ημέρας ή κάτι άλλο που του αρέσει στο τέλος του μήνα κλπ.
- Μπορείτε να του θέσετε ένα χρονικό όριο μέσα στο οποίο θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει τις εργασίες του. Το όριο, βέβαια, πρέπει να είναι ανάλογο με τις δυνατότητές του. Επειδή, δυσκολεύονται στην κατανόηση του χρόνου, μπορείτε να τοποθετήσετε ένα ρολόι κοντά του, ώστε να βλέπει πόση ώρα του έχει απομείνει και να μάθει να ρυθμίζει τον χρόνο του.
- Ίσως χρειάζονται συχνά διαλείμματα. Ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού, μπορείτε να ορίσετε κάθε πότε θα κάνει διάλειμμα (αν χρειάζεται).
Όσον αφορά τις κοινωνικές δεξιότητες του παιδιού, καλό θα ήταν να συμμετέχει σε κάποια ομαδική δραστηριότητα. Ωστόσο, εδώ θα πρέπει να υπάρξει ιδιαίτερη προσοχή, ώστε η δραστηριότητα αυτή να μην τονίζει την αδεξιότητα του παιδιού.
Περισσότερες συμβουλές εδώ.