Σ’ όλο τον κόσμο κατά καιρούς, μεγάλο ποσοστό ανθρώπων νηστεύουν, και αυτό επηρεάζει την σωματική αλλά και ψυχική τους υγεία. Άνθρωποι με διαφορετική κουλτούρα με διαφορετικό θρήσκευμα, πιστοί που είναι οπαδοί κάποιας ανώτερης δύναμης, στερούνται για κάποιο διάστημα τις επίγειες απολαύσεις ώστε να εκφράσουν μ’ αυτόν τον τρόπο την αφοσίωσή τους. Ενδεχομένως, κάποιοι να νηστεύουν από περιέργεια γιατί δεν το έχουν ξαμαδοκιμάσει, άλλοι από συνήθεια γιατί έτσι είθισται και αυτό τους δίδαξε η οικογένειά τους, άλλοι γιατί θέλουν να είναι μέρος μιας ομάδας(αίσθημα του ανήκειν) και ταυτίζονται υπακούοντας σε στερεοτυπικές αντιλήψεις, και άλλοι γιατί συμμορφώνονται σε ό,τι ορίζει το θρησκευτικό καθήκον, λαμβάνοντας τη νηστεία σα μια τελετουργία, μέσω της γνώσης του συμβολισμού. Αυτή η τελετουργία, φαίνεται να χει θετική επιρροή όταν γίνεται ευχάριστα και εθελούσια από κάποιον, ενώ όταν λαμβάνει καταναγκαστικό χαραχτήρα ή γίνεται καταπιεστικά το άτομο δυσφορεί και αγγίζει τα όρια του νοσηρού(π.χ. κάποιος μπορεί να καταπιέζεται να το κάνει επειδή “πρέπει” ή επειδή του το επιβάλλουν ή να το κάνει παρόλο που υγεία του δεν το επιτρέπει λόγω παθολογικών προβλημάτων.)
Aπό την επιστημονική ομάδα του διατροφολόγου Αναστάσιου Παπαλαζάρου, Αθανασία Σκαμπαρδώνη
Έρευνες έχουν δείξει, ότι η νηστεία είναι μια μέθοδος που βοηθάει το άτομο να κινηθεί προς την αυτοπραγμάτωση και να καταφέρει να κατακτά μία συνειδητή ενέργεια. Από την άποψη αυτή, η περίοδος της νηστείας μπορεί να προκαλέσει εξαιρετικές ανθρώπινες παραστάσεις αλλά και μεταβαλλόμενες καταστάσεις της συνείδησης. Αυτό εξηγεί για παράδειγμα, πώς οι μουσουλμάνοι είναι σε θέση να επιτύχουν ευγενή και πνευματικά κατορθώματα όπως υποστηρίζουν, κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού, αν και κάνουν αποχή από τα τρόφιμα και τον ύπνο ακόμη, με ζήλο και προθυμία. Οι άνθρωποι σε περίοδο νηστείας, δηλώνουν πως βιώνουν μια κατάσταση ευφορίας, περνούν μέσα από μία πνευματική κάθαρση με στόχο να θεραπεύσουν και να αποκαταστήσουν την ψυχή τους. Δημιουργώντας γνωσιακά σχήματα και συνδέσεις με τον καιρό, που σχετίζονται με την αποβολή και την εκκένωση των ακαθαρσιών μέσα τους, ώστε να ενωθούν με κάτι ανώτερο. Με τη νηστεία, νιώθουν την απελευθέρωση από τους γήινους δεσμούς, την ένωση με το ιερό και τη δημιουργία αισθημάτων βαθιάς συνεκτικότητας.
Παράλληλα, φαίνεται ότι η στέρηση οδηγεί σε “εκτίμηση” και αυτό το συνειδητοποιούμε αν αναλογιστούμε απλά με τί ένταση χαιρόμαστε κάτι που το είχαμε στερηθεί. Άνθρωποι που νηστεύουν, υποστηρίζουν πως μετά από μια κουραστική μέρα της νηστείας οι αισθήσεις της γεύσης και της όσφρησης είναι αυξημένες. “Κάθε γουλιά του νερού είναι σαν δροσερό ποτάμι σε μια ξηρή, άγονη γη και κάθε μπουκιά φαγητού που καταναλώνεται είναι σαν να ταΐζεις έναν άνθρωπο σε ένα έρημο νησί με πολύ λίγα για να φάει και εκείνος τα θεωρεί τα πιο εκλεκτά, ως ένα εξαίσιο γεύμα”. Είναι δηλαδή ό, τι η θεραπεία Gestalt ορίζει, πως το άτομο επικεντρώνεται στην εμπειρία του την παρούσα στιγμή, και προσέχει το εδώ και τώρα. Ο Α.Beck ο πατέρας της γνωσιακής θεραπείας υποστήριξε πως αλλάζοντας κάποια σχήματα με θετικό τρόπο μέσω της νηστείας μπορεί να ανακουφίσει το άτομο από τα συμπτώματα σε κάποια ψυχιατρικά νοσήματα, όπως η κατάθλιψη.
Τα σωματικά και ψυχολογικά οφέλη δεν μπορούν να διαχωριστούν. Η νηστεία καθαρίζει τα κύτταρα σε όλο το σώμα, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων στον εγκέφαλο. «Αποτοξίνωση, αυξημένη διαύγεια της συνείδησης, και πνευματική ενίσχυση», είναι έννοιες που συνδέονται με την νηστεία, καταλήγει ο Γκάντι συμπερασματικά. Αρκετοί που βρίσκονται σε περίοδο νηστείας αναφέρουν ότι το μυαλό τους είναι αιχμηρό και συγκεντρωμένο. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι : αφενός με τη διαδικασία καθαρισμού της νηστείας, ένας μεγαλύτερος αριθμός των κυττάρων του εγκεφάλου μας έρχονται σε επαφή με το καθαρισμένο αίμα αλλά και αφετέρου η βελτίωση της ροής του αίματος προς τον εγκέφαλο, μας βοηθά να «καθαρίσει» το μυαλό μας. Ένας Ιρλανδός κριτικός λογοτεχνίας και δραματουργός, ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο, αποδίδει επιτυχημένες δουλειές του στην επίδραση της νηστείας.
Έχει αξία να αναφέρουμε πως τα τελευταία 50 χρόνια στη Ρωσία, η θεραπευτική νηστεία έχει βρεθεί να είναι μία αποτελεσματική θεραπεία για τη σχιζοφρένεια. Ήδη από το 1972, ο Δρ Γιούρι Νικολάγιεφ, διευθυντής της μονάδας νηστείας του Ψυχιατρικού Ινστιτούτου της Μόσχας, στράφηκε στη μέθοδο της νηστείας για να αντιμετωπίσει με επιτυχία πάνω από 7000 ασθενείς που έπασχαν από διάφορες ψυχικές διαταραχές συμπεριλαμβανομένης της σχιζοφρένειας. Ο Νικολάγιεφ μετά την εμπειρία της νηστείας,σε πάνω από 10.000 ασθενείς, λέει, «εβδομήντα τοις εκατό αυτών [ασθενείς με σχιζοφρένεια] βελτιώθηκαν σημαντικά όσον αφορά την επανένταξή τους».
Περισσότερα θέματα ψυχολογίας εδώ.