Η Αγγλο-Γαλλική εκστρατεία στα Δαρδανέλια (25 Απριλίου 1915 - 9 Ιανουαρίου 1916) παραμένει ένα από τα πιο φιλόδοξα σχέδια της Αντάντ κατά τη διάρκεια Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και παράλληλα μία από τις πιο συγκλονιστικές αποτυχίες της.
Η ιδέα, που μεταξύ άλλων υποστηρίχθηκε και από τον Πρώτο Λόρδο του Ναυαρχείου (Υπουργό Ναυτικών), Γουίνστον Τσόρτσιλ, ήταν απλή και ευφυής. Η κατάληψη από τη θάλασσα της χερσονήσου της Καλλίπολης (της δυτικής ακτής των Δαρδανελλίων) θα αποτελούσε το κλειδί για την πτώση της Κωνσταντινούπολης. Με τον τρόπο αυτόν θα έβγαινε εκτός μάχης η Οθωμανική Αυτοκρατορία και ταυτόχρονα θα άνοιγε ένας νέος και ασφαλής δρόμος μέσα από τη Μαύρη Θάλασσα προς τη σύμμαχο Ρωσία, που αντιμετώπιζε την απειλή του Οθωμανικού στρατού στον Καύκασο.
Η επιχείρηση ναυάγησε, όμως, εξαιτίας μιας σειράς τραγικών λαθών. Αρχικά, οι Σύμμαχοι σκέφτηκαν να εμπιστευθούν την επίθεση στα Δαρδανέλλια μόνο στο ναυτικό (στις μονάδες πεζοναυτών), για να μη στερήσουν από άνδρες το Δυτικό Μέτωπο, όπου η κατάσταση είχε βαλτώσει και εξελισσόταν στο γνωστό πόλεμο των χαρακωμάτων.
Η συμμαχική απόβαση στην Καλλίπολη αποφασίστηκε να ξεκινήσει στις 23 Απριλίου 1915, υπό τη διοίκηση του Άγγλου στρατηγού σερ Ίαν Χάμιλτον, ο οποίος είχε στη διάθεσή του συνολικά 490.000 Βρετανούς στρατιώτες της Μεσογειακής Εκστρατευτικής Δύναμης (MEF), στην οποία συμμετείχαν και στρατεύματα από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία (ANZAC), καθώς και 80.000 Γάλλοι στρατιώτες του Εκστρατευτικού Σώματος της Ανατολής. Στην Ελλάδα, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, ελπίζοντας ότι η κατάληψη των Δαρδανελίων θα είχε ως αποτέλεσμα τη διεκδίκηση της Κωνσταντινούπολης, έδωσε την άδεια στη Μεγάλη Βρετανία να χρησιμοποιήσει τη Λήμνο ως ναυτική βάση.
Η απόβαση στην Καλλίπολη άρχισε τελικά στις 25 Απριλίου 1915 με 75.000 άνδρες υπό τη διοίκηση του στρατηγού Χάμιλτον. Τις ακτές υπεράσπιζαν περί τους 300.000 στρατιώτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορία, υπό τις διαταγές του Σάντερς. Το ίδιο βράδυ, οι εισβολείς δεν είχαν επιτύχει παρά μερικά προγεφυρώματα σε βάθος περίπου εκατό μέτρων από την ακτή. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο, η δυνατότητα ενός ισχυρού πλήγματος είχε εξανεμιστεί.
Τη νύχτα της 6ης προς 7η Αυγούστου 1915, μία τελευταία απόβαση στην ακτή της Σούβλας δεν θα βελτιώσει την κατάσταση και θα αποφασισθεί η εκκένωση της χερσονήσου σε δύο στάδια, τον Δεκέμβριο του 1915 και τον Ιανουάριο του 1916. Πράγματι, στις 9 Ιανουαρίου 1916 και το τελευταίο απόσπασμα της συμμαχικής δύναμης θα εγκαταλείψει τα Στενά.
Η εκστρατεία στην Καλλίπολη στέφθηκε από παταγώδη αποτυχία για τους Συμμάχους, οι οποίοι στους οκτώμισι μήνες που διήρκεσαν οι επιχειρήσεις έχασαν γύρω στους 250.000 άνδρες, όσους σχεδόν και οι Τούρκοι, που με τη νίκη τους αυτή ματαίωσαν τα φιλόδοξα σχέδια των Αγγλογάλλων κι έδωσαν το φιλί της ζωής στην παραπαίουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ένας από τους διακριθέντες στα πεδία των μαχών ήταν και ο νεαρός λοχαγός Μουσταφά Κεμάλ, ο μετέπειτα ιδρυτής του σύγχρονου τουρκικού κράτους.
Η αποτυχία της εκστρατείας προκάλεσε επικρίσεις στο Λονδίνο κατά του Γουίνστον Τσόρτσιλ, που ήταν ο πιο ένθερμος οπαδός της και την πτώση της κυβέρνησης των Φιλελευθέρων, την οποία διαδέχθηκε κυβέρνηση συνασπισμού Φιλελευθέρων - Συντηρητικών. Ο Τσόρτσιλ, μολονότι απαλλάχθηκε από τη θέση του, παρέμεινε στο Πολεμικό Συμβούλιο.
Περισσότερα αφιερώματα εδώ.