Στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων, τα πρόσωπα και οι στιγμές, αποκτούν μια ακόμα πιο ξεχωριστή διάσταση, όταν πλαισιώνονται από χαρακτηριστικά που μιλούν κατευθείαν στο θυμικό των φιλάθλων. Οι εκπλήξεις, οι απρόσμενες νίκες ή ήττες, οι προκλήσεις πέρα από τα όρια, τα προσωπικά στοιχήματα, η επιμονή και το πείσμα για την επιτυχία, οι θυσίες για την επίτευξη του στόχου, η υπενθύμιση ότι το αθλητικό κίνημα δεν (πρέπει να) είναι άσχετο με την κοινωνική πραγματικότητα, ο σεβασμός στην αξία της συμμετοχής, το μεγαλείο της αυταπάρνησης, η θέληση για την ολοκλήρωση της προσπάθειας και η καθολική - τελικά - αναγνώριση από το κοινό, όλα αυτά είναι πλευρές που μαζί χτίζουν το οικοδόμημα του αθλητισμού. Δείτε έντεκα πρόσωπα και στιγμές, πραγματικούς "μύθους", που σημάδεψαν με τον τρόπο τους την ολυμπιακή ιστορία.
1. ΑΜΠΕΜΠΕ ΜΠΙΚΙΛΑ, Ο ΞΥΠΟΛΗΤΟΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ (1960)
Ο Αμπέμπε Μπικίλα μαζί με τον Μαροκινό Ραντί Μπεν Αμπντεσελάμ στον Μαραθώνιο της Ρώμης
Ήταν 10 Σεπτεμβρίου του 1960, όταν οι θεατές του Μαραθωνίου δρόμου αντίκρισαν μια σχεδόν απίστευτη εικόνα μπροστά τους. Ένας από τους συμμετέχοντες αθλητές, έτρεχε χωρίς παπούτσια! Για τον ίδιο τον δρομέα, αυτό δεν ήταν κάτι ασυνήθιστο. Το αντίθετο μάλιστα. Ο Αμπέμπε Μπικίλα από την Αιθιοπία, ήταν γιος ενός βοσκού και από πολύ μικρός έτρεχε στα βοσκοτόπια ξυπόλητος. Κάποια στιγμή αποφάσισε να βρει δουλειά στην Αντίς Αμπέμπα για να βοηθήσει την οικογένειά του και κατέληξε στην προσωπική φρουρά της βασιλικής οικογένειας. Τον ανακάλυψε ο Όνι Νίσκανεν, ένας Σουηδός φινλανδικής καταγωγής, που εργαζόταν ως προπονητής νέων ταλέντων και τον πήρε κοντά του. Ο Μπικίλα άρχισε να προπονείται, πότε με και πότε χωρίς παπούτσια, ήταν συνηθισμένος άλλωστε. Δεν ήταν μέλος της ολυμπιακής αποστολής που θα ταξίδευε στη Ρώμη για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1960. Όμως την τελευταία στιγμή, ο Νίσκανεν τον πήρε στο αεροπλάνο για να αντικαταστήσει έναν άλλο αθλητή που είχε αρρωστήσει. Η adidas ήταν τότε ο επίσημος προμηθευτής παπουτσιών της διοργάνωσης, αλλά όταν ο Μπικίλα θέλησε να βρει ένα ζευγάρι, είχαν μείνει λίγα και αυτό που του έδωσαν δεν του ταίριαζε. Έτσι λοιπόν, λίγες ώρες πριν την εκκίνηση, ο Αιθίοπας αποφάσισε να τρέξει στον Μαραθώνιο ξυπόλητος. Ο Νίσκανεν τον ενημέρωσε για τους βασικούς αντίπαλους που θα είχε στον αγώνα.
Κυρίως του μίλησε για τον Μαροκινό Ραντί Μπεν Αμπντεσελάμ, ο οποίος θα φορούσε το νούμερο 26. Όμως τελικά ο Αμπντεσελάμ δεν πρόλαβε να παραλάβει έγκαιρα τον αριθμό του και φόρεσε το 185, που είχε χρησιμοποιήσει στα 10 χιλιόμετρα. Η κούρσα ξεκίνησε και ο Μπικίλα, προσπερνώντας συνεχώς αθλητές, έψαχνε τον Μαροκινό με το νούμερο 26, χωρίς να ξέρει ότι τον είχε ακριβώς από πίσω του με το 185! Οι δυο τους πήραν διαφορά από τους υπόλοιπους και ο Αιθίοπας έκανε ένα ντεμαράζ 500 μέτρα πριν τον τερματισμό, που του έδωσε μια διαφορά περίπου μισού λεπτού και μαζί τη νίκη, την πρώτη σε Ολυμπιακούς για έναν αθλητή από την Υποσαχάρια Αφρική. Ο χρόνος του, 2:15:16.2, ήταν νέο ολυμπιακό ρεκόρ. Όταν ρωτήθηκε γιατί έτρεξε ξυπόλητος, απάντησε στους δημοσιογράφους: "Ήθελα να μάθει όλος ο κόσμος, ότι η χώρα μου η Αιθιοπία, κερδίζει πάντοτε με αποφασιστικότητα και ηρωισμό". Ο Μπικίλα νίκησε και τέσσερα χρόνια αργότερα, στο Τόκιο, καταρρίπτοντας το παγκόσμιο ρεκόρ και έγινε ο πρώτος μαραθωνοδρόμος με δυο συνεχόμενες νίκες σε Ολυμπιακούς αγώνες. Η μόνη αλλαγή στο σενάριο ήταν ότι εκεί έτρεξε φορώντας παπούτσια. Το 1968 στο Μεξικό αναγκάστηκε να εγκαταλείψει, αφού εκτός από ένα σπασμένο μικρό οστό στο πόδι του πριν τους αγώνες, τραυματίστηκε και στο γόνατο. Ένα χρόνο αργότερα έμεινε παραπληγικός μετά από αυτοκινητιστικό ατύχημα και τελικά πέθανε το 1973 σε ηλικία μόλις 41 ετών.
2. ΑΛΕΞΑΝΤΕΡ ΚΑΡΕΛΙΝ, Η ΠΤΩΣΗ ΕΝΟΣ ΓΙΓΑΝΤΑ (2000)
Ο διαιτητής ανακηρύσσει νικητή τον Γκάρντνερ (2000)
Ο Αλεξάντερ Καρέλιν, με απλά λόγια, είναι ο κορυφαίος αθλητής της Ελληνορωμαϊκής πάλης όλων των εποχών. Ένα πραγματικό θηρίο της φύσης, με ύψος 1.91 και βάρος 130 κιλά, ο Ρώσος κυριάρχησε απόλυτα σε κάθε πιθανή μεγάλη διοργάνωση από το 1987 μέχρι το 2000. Σε αυτά τα 13 χρόνια, ο "Μέγας Αλέξανδρος", όπως ήταν ένα από τα παρατσούκλια του, κέρδισε μόνο χρυσά μετάλλια: 9 σε παγκόσμια πρωταθλήματα, 12 σε ευρωπαϊκά πρωταθλήματα και 3 σε ολυμπιακούς αγώνες, στη Σεούλ, στη Βαρκελώνη και στην Ατλάντα. Ήταν αήττητος από το 1987 μέχρι το 2000, σκορπώντας τον "τρόμο" με το περίφημο "Karelin lift", τη λαβή με την οποία κλείδωνε τα χέρια στη μέση του αντιπάλου του, τον ανέβαζε στον αέρα, λύγιζε τη μέση του και τον πετούσε πίσω από την πλάτη του. Ο Ματ Γκαφάρι, ο μεγάλος του αντίπαλος, είχε δηλώσει για τον Καρέλιν ότι ήταν "απάνθρωπα δυνατός". Οι δυο τους είχαν βρεθεί αντιμέτωποι 20 φορές και ο Ιρανός, πολιτογραφημένος Αμερικάνος, είχε χάσει σε όλες. Ο Ρώσος βρέθηκε στο Σίδνεϊ για να γίνει ο πρώτος παλαιστής με τέσσερα χρυσά ολυμπιακά μετάλλια. Έφτασε μέχρι τον τελικό χωρίς να χάσει σημείο (14-0).
Εκεί θα αντιμετώπιζε έναν Αμερικανό, τον Ρούλον Γκάρντνερ, τον οποίο είχε νικήσει τρία χρόνια πριν. Ο Καρέλιν ήταν φυσικά τα αδιαφιλονίκητο φαβορί, όμως τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως τα περίμενε. Αφού το πρώτο τρίλεπτο τελείωσε χωρίς σκορ, στο ξεκίνημα του δεύτερου, οι δυο αθλητές έπρεπε να "κλειδώσουν" τα χέρια τους, ο ένας γύρω από το σώμα του άλλου, μέχρι κάποιος από τους δυο να κάνει κίνηση για να κερδίσει σημείο ή μέχρι κάποιος από τους δυο να λύσει τη λαβή του. Ο Γκάρντνερ κατάφερε να κρατήσει τα δικά του κλειστά, όμως η λαβή του Καρέλιν "έσπασε" για ελάχιστα εκατοστά του δευτερολέπτου. Οι κριτές συμβουλεύτηκαν το βίντεο και μόλις σιγουρεύτηκαν για το τί είχε συμβεί, έδωσαν τον πόντο στον Αμερικανό, ο οποίος στη συνέχεια περιορίστηκε στο να αποφεύγει τις επαφές με τον Ρώσο, κάτι που σε συνδυασμό με την κούραση στα τελευταία λεπτά του Καρέλιν, του έδωσε ένα απρόσμενο χρυσό μετάλλιο, θέτοντας παράλληλα τέλος στην κυριαρχία του αντιπάλου του. Οι Ρώσοι διαμαρτυρήθηκαν, θεωρώντας ότι δεν έπρεπε να δοθεί πόντος. Έτσι κι αλλιώς, ο κανονισμός των "σπασμένων χεριών" ήταν καινούργιος, αλλά τελικά καθόρισε την έκβαση του αγώνα.
3. ΜΑΙΚΛ ΦΕΛΠΣ, ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΜΕΤΑΛΛΙΟ ΣΤΟ ΠΕΚΙΝΟ (2008)
Η εκκίνηση στα 100 μ. πεταλούδα. Αριστερά ο Κάβιτς, δεξιά ο Φελπς (16/8/2008)
Ο μεγάλος στόχος του Μάικλ Φελπς το 2008 στο Πεκίνο, ήταν να ισοφαρίσει καταρχήν το ρεκόρ των επτά χρυσών μεταλλίων του Μαρκ Σπιτς από το 1972 στο Μόναχο και αν όλα πήγαιναν καλά, να το κατέρριπτε, φτάνοντας μέχρι τα οχτώ. Τέσσερα χρόνια πριν, είχε σταματήσει στα έξι χρυσά, χωρίς όμως να υπάρχει αγωνία για το ρεκόρ, αφού οι πιθανότητες του Φελπς είχαν εξαφανιστεί από νωρίς, με τα δυο χάλκινα μετά τα πρώτα τρία αγωνίσματα. Στο Πεκίνο όμως, τα πράγματα εξελίχθηκαν πολύ διαφορετικά, αφού ο 23χρονος Αμερικανός έκανε το έξι στα έξι, με δυο ακόμα αγωνίσματα να απομένουν: τα 100 μ. πεταλούδας και η σκυταλοδρομία μικτής ομαδικής. Το πρώτο πολύ μεγάλο ραντεβού για τον Φελπς ήταν κλεισμένο στις 16 Αυγούστου. Μια πιθανή νίκη θα του έδινε το έβδομο χρυσό μετάλλιο στη διοργάνωση και θα τον έφερνε πλέον δίπλα στον Σπιτς. Η μεγαλύτερη απειλή ήταν ο Σέρβος - γεννημένος στις ΗΠΑ - Μίλοραντ Κάβιτς, ο οποίος μάλιστα είχε φροντίσει να δημιουργήσει κλίμα πριν τον τελικό με τις δηλώσεις του: "Θα είναι καλό για την κολύμβηση αν χάσει ο Φελπς. Θα είναι ωραίο για τους ιστορικούς του μέλλοντος να λένε ότι ο Φελπς πήγαινε για οχτώ μετάλλια, όμως ένας τύπος του στέρησε το ένα από αυτά. Θα ήθελα πολύ να είμαι εγώ αυτός ο τύπος". Ο Φελπς υποδέχτηκε χωρίς πρόβλημα τα όσα είπε ο Κάβιτς, απαντώντας: "Όταν ακούω κάτι τέτοια, ξεσηκώνομαι μέσα μου. Σίγουρα μου δίνουν ακόμα μεγαλύτερο κίνητρο".
Στον αγώνα τώρα, ο Κάβιτς έφυγε πολύ καλύτερα στην εκκίνηση από τον Φελπς και γύρισε πρώτος στο 50άρι, με τον Αμερικανό να κάνει τη στροφή στην 7η θέση, 0.62" πίσω από τον Σέρβο. Στο δεύτερο πενηντάρι, ο Φελπς μείωνε συνεχώς τη διαφορά και τελικά έπεσαν και οι δυο μαζί στον τερματισμό. Ο Κάβιτς καθυστέρησε μεγαλώνοντας την τελευταία χεριά του, αντίθετα ο Φελπς έκανε κακό υπολογισμό και χρειάστηκε μισή χεριά ακόμη, με αποτέλεσμα να πιάσουν σχεδόν ταυτόχρονα τον αισθητήρα στο τοίχωμα της πισίνας. Η ηλεκτρονική μέτρηση έδωσε αμέσως πρώτο τον Φελπς με διαφορά ενός εκατοστού του δευτερολέπτου (50.58 έναντι 50.59). Ο ίδιος ο Φελπς παραδέχτηκε αργότερα ότι νόμισε πως η έξτρα μισή χεριά τού είχε στοιχίσει το χρυσό. Αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, η Σερβική αποστολή κατέθεσε ένσταση, υποστηρίζοντας ότι ο Κάβιτς είχε ακουμπήσει πρώτος, αλλά χωρίς την απαραίτητη δύναμη ώστε να ενεργοποιηθεί ο αισθητήρας. Αξιωματούχοι της FINA είδαν τα επίμαχα καρέ σε ανάλυση 1 προς 10.000 του δευτερολέπτου και κατέληξαν ότι το χρυσό ήταν του Φελπς. Πάντως η αρχική άρνηση της Omega, επίσημου χρονομετρητή των αγώνων, να δώσει στη δημοσιότητα υποβρύχιες φωτογραφίες του τερματισμού, πυροδότησε διάφορα σενάρια για τη χορηγική σχέση της εταιρίας με τον Φελπς. Τελικά η Omega παρουσίασε τις επόμενες μέρες όλα τα στοιχεία που αποδείκνυαν τη νίκη του Αμερικανού. Η "σφαίρα της Βαλτιμόρης" πήρε ένα ακόμα χρυσό μετά από 24 ώρες, το όγδοο συνολικά και με αυτόν τον τρόπο βελτίωσε το στοιχειωμένο ρεκόρ του Σπιτς μετά από 36 χρόνια.
4. ΣΕΡΓΚΕΪ & ΑΛΕΞΑΝΤΕΡ ΜΠΕΛΟΦ, Η ΠΡΩΤΗ ΗΤΤΑ ΤΩΝ ΗΠΑ (1972)
Ο Αλεξάντερ Μπέλοφ έχει πετύχει το νικητήριο καλάθι και πανηγυρίζει
Το 1972 στο Μόναχο, στο ολυμπιακό τουρνουά του μπάσκετ, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν - για μια ακόμα φορά - το μεγάλο φαβορί για την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου. Οι ΗΠΑ είχαν κατακτήσει και τα επτά χρυσά μετάλλια στις προηγούμενες διοργανώσεις, από το 1936 και μετά δηλαδή, όταν το μπάσκετ προστέθηκε στο ολυμπιακό πρόγραμμα. Οι Αμερικανοί έκαναν περίπατο μέχρι τον τελικό, κερδίζοντας και τα 8 παιχνίδια τους (7 στον όμιλο συν τον ημιτελικό με την Ιταλία), ανεβάζοντας το νικηφόρο σερί τους στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο απίθανο 63-0! Οι Σοβιετικοί από την μεριά τους, έφτασαν και αυτοί αήττητοι στον τελικό, κερδίζοντας όλα τα ματς στον όμιλο και την Κούβα (67-61) στον ημιτελικό. Οι δυο φιναλίστ συναντήθηκαν στις 9 Σεπτεμβρίου για να διεκδικήσουν την πρώτη θέση. Οι Σοβιετικοί δυσκόλεψαν τους αντιπάλους τους και σχεδόν σε όλο το παιχνίδι ήταν μπροστά στο σκορ. Τρία δευτερόλεπτα πριν τη λήξη και ενώ το σκορ ήταν 49-48 υπέρ των Σοβιετικών, οι Αμερικανοί κέρδισαν φάουλ και δυο βολές. Από εκείνο το σημείο και μετά, ξεκίνησε ένα μπέρδεμα άνευ προηγουμένου. Ο Κόλινς ισοφάρισε με την πρώτη εύστοχη βολή και μόλις ήταν έτοιμος να σουτάρει τη δεύτερη, ήχησε η κόρνα της γραμματείας. Υποτίθεται ότι οι Σοβιετικοί είχαν ζητήσει τάιμ άουτ ανάμεσα στις δυο βολές και η γραμματεία καθυστέρησε να το γνωστοποιήσει στους διαιτητές.
Ο Κόλινς ευστόχησε και στη δεύτερη και ενώ οι Σοβιετικοί επανέφεραν τη μπάλα, ο βοηθός προπονητής τους, άρχισε να διαμαρτύρεται στη γραμματεία, με αποτέλεσμα οι διαιτητές να διακόψουν το παιχνίδι, με τον φωτεινό πίνακα να δείχνει ότι απέμενε ένα δευτερόλεπτο. Μετά από διαβουλεύσεις και την επέμβαση του Γουίλιαμ Τζόουνς, γ.γ. της FIBA, αποφασίστηκε να επαναληφθούν τα τρία τελευταία δευτερόλεπτα. Το παιχνίδι ξανάρχισε και έληξε χωρίς οι Σοβιετικοί να καταφέρουν να πετύχουν καλάθι. Όμως το χρονόμετρο, όταν έγινε η επαναφορά της μπάλας, έδειχνε 50 δεύτερα και όχι τρία! Ενώ λοιπόν οι Αμερικάνοι πανηγύριζαν τη νίκη, μετά από νέες διαβουλεύσεις, αποφασίστηκε να παιχτούν για δεύτερη φορά τα τρία δεύτερα, αυτή τη φορά με το χρονόμετρο διορθωμένο. Εκεί, ο Εντέσκο έκανε μια μακρινή πάσα στην αμερικανική ρακέτα, ο Αλεξάντερ Μπέλοφ έπιασε τη μπάλα και την άφησε στο καλάθι, διαμορφώνοντας έτσι το τελικό 51-50 μέσα σε σοβιετικό ντελίριο. Οι Αμερικανοί διαμαρτυρήθηκαν έντονα, δεν κατάφεραν όμως να αλλάξουν κάτι και αποφάσισαν να μην προσέλθουν στην τελετή της απονομής των μεταλλίων. Με αυτόν τον επεισοδιακό τρόπο λοιπόν, διακόπηκε το νικηφόρο σερί των ΗΠΑ, ενώ 44 χρόνια μετά, τα ασημένια τους μετάλλια συνεχίζουν να βρίσκονται στα γραφεία της ΔΟΕ.
5. ΣΤΙΒ ΡΕΝΤΓΚΡΕΪΒ, Ο ΒΡΕΤΑΝΟΣ ΠΟΥ ΤΡΑΒΑΕΙ ΑΚΟΜΑ ΚΟΥΠΙ (2000)
Ο Στίβεν Ρέντγκρεϊβ με το πέμπτο του χρυσό μετάλλιο
"Όποιος με ξαναδεί να κωπηλατώ, έχει την άδειά μου να με πυροβολήσει"! Αυτά ήταν τα λόγια του Στίβεν Ρέντγκρεϊβ το 1996 στην Ατλάντα, αμέσως μετά την κατάκτηση του τέταρτου χρυσού μεταλλίου σε τέσσερις συνεχόμενες ολυμπιακές διοργανώσεις. Ο πιο πετυχημένος κωπηλάτης στην ιστορία των Ολυμπιακών αγώνων και ένας από τους σημαντικότερους Βρετανούς αθλητές όλων των εποχών, δεν κράτησε τελικά το λόγο του. Στα 34 χρόνια του, ήταν προφανές ότι οι τέσσερις πρωτιές, μια στην τετράκωπο και τρεις στην δίκωπο, δεν του ήταν αρκετές. Ήθελε να προκαλέσει τον ίδιο του τον εαυτό πέρα από τα - φυσιολογικά - όρια. Ο Ρέντγκρεϊβ είχε επίσης στη συλλογή του μέχρι τότε και έξι χρυσά σε παγκόσμια πρωταθλήματα. Η πιθανότητα της διεκδίκησης όμως, ενός πέμπτου μεταλλίου και μάλιστα χρυσού, αποδείχτηκε ότι ήταν το τέλειο κίνητρο για έναν αθλητή, που στην ηλικία του, αν δεν είχε εγκαταλείψει την αγωνιστική δράση, ήταν "καταδικασμένος" να τον αποκαλούν είτε παππού είτε βετεράνο. Μεγάλο ρόλο πάντως στην απόφασή του να συνεχίσει, έπαιξε ο παρτενέρ του στους θριάμβους της Βαρκελώνης και της Ατλάντα, Μάθιου Πίνσεντ. Τα υπόλοιπα τα ανέλαβε ο Γερμανός προπονητής των Βρετανών, Γιούργκεν Γκρόμπλερ.
Πρώτα απέκλεισε την δίκωπο, αποφασίζοντας την επιστροφή στην τετράκωπο. Και στη συνέχεια έψαξε να βρει τους δυο που θα συμπλήρωναν το πλήρωμα. Από εκεί και μετά ξεκίνησε μια μακρά περίοδος σκληρής προετοιμασίας, με καθημερινές πολύωρες προπονήσεις, έτσι ώστε η τετράδα να μάθει να συνεργάζεται άψογα και να λειτουργεί σαν ένα σώμα. Το 1997 ο Ρέντγκρεϊβ έμαθε ότι έπασχε από διαβήτη τύπου 1. Δεν το έβαλε όμως κάτω, αποφασισμένος να νικήσει κάθε εμπόδιο. Φτάνοντας λίγο πριν τον τελικό στόχο, τον Ιούλιο του 2000, στη ρεγκάτα της Λουκέρνης για το παγκόσμιο κύπελλο, πήραν μόλις την τέταρτη θέση. Ήταν η πρώτη ήττα όχι μόνο της τετράδας, αλλά και των Ρέντγκρεϊβ και Πίνσεντ από το 1992. Παρόλα αυτά, δυο μήνες αργότερα, στις 23 Σεπτεμβρίου, στο Σίδνεϊ, μπροστά σε ένα μεγάλο πλήθος θεατών που είχε πάει για να παρακολουθήσει τον μεγάλο τελικό, το βρετανικό πλήρωμα δεν λάθεψε. Οι Τζέιμς Κράκνελ, Τιμ Φόστερ, Μάθιου Πίνσεντ και Στιβ Ρέντγκρεϊβ, άντεξαν στην επίθεση των Ιταλών και με μια τιτάνια προσπάθεια κράτησαν την πρώτη θέση για μόλις 38 εκατοστά του δευτερολέπτου. Ο Ρέντγκρεϊβ είχε κατακτήσει τον απόλυτο άθλο, κάνοντας πέντε τα χρυσά του μετάλλια, ενώ οι πανηγυρισμοί πάνω στην τετράκωπο ήταν τουλάχιστον συγκινητικές ανάμεσα στα τέσσερα ευτυχισμένα μέλη του πληρώματος.
6. "ΑΙΜΑ ΣΤΗΝ ΠΙΣΙΝΑ", Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ - ΣΟΒ. ΕΝΩΣΗΣ (1956)
Ο Έρβιν Ζάντορ αποχωρεί ματωμένος από την πισίνα
Στις 23 Οκτωβρίου του 1956 μια μικρή φοιτητική διαδήλωση στη Βουδαπέστη εξελίχθηκε μέσα σε μερικές ώρες σε μαζική λαϊκή εξέγερση κατά του καθεστώτος. Μια εβδομάδα αργότερα, την 1η Νοεμβρίου, σοβιετικός στρατός και τανκς μπήκαν στη χώρα και κατέπνιξαν την επανάσταση στο αίμα. Οι νεκροί υπολογίζονται σε 2.500 ενώ οι τραυματίες ξεπέρασαν τους 13.000. Την ώρα που άρχιζε η σοβιετική επίθεση στη Βουδαπέστη, η εθνική ομάδα πόλο της Ουγγαρίας βρισκόταν σε ένα προπονητικό κέντρο στα περίχωρα της πόλης και έκανε την προετοιμασία της για τους Ολυμπιακούς αγώνες της Μελβούρνης, όπου και θα υπερασπιζόταν τον τίτλο που είχε κερδίσει τέσσερα χρόνια πριν, στο Ελσίνκι. Με τους αγώνες να απέχουν χρονικά μόνο δυο μήνες, οι Μαγιάροι πολίστες μεταφέρθηκαν εσπευσμένα στη γειτονική Τσεχοσλοβακία, ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν απρόσκοπτα τις προπονήσεις τους μακριά από τα πεδία της μάχης. Μόνο όταν η αποστολή έφτασε στην Αυστραλία, μπόρεσαν οι Ούγγροι να πληροφορηθούν την πραγματική έκταση των γεγονότων που είχαν συμβεί στη χώρα τους, με φυσικό επακόλουθο την ανησυχία όλων για τις οικογένειές τους, τους φίλους και τους γνωστούς τους. Οι αθλητές είδαν τη συμμετοχή τους στους αγώνες σαν μια πράξη ευθύνης απέναντι στους συμπατριώτες τους, αποκτώντας έτσι διπλό κίνητρο για τη νίκη. Εκτός από την αθλητική διάκριση, ήθελαν να παλέψουν και για την τιμή της χώρας τους. Το πρωί της 6ης Δεκεμβρίου, λίγες ώρες πριν την έναρξη της συνάντησης, οι Ούγγροι πολίστες συγκεντρώθηκαν στον ξενώνα που διέμεναν και συμφώνησαν πως πήγαιναν σε πόλεμο.
Από την αρχή το παιχνίδι ξέφυγε από κάθε έλεγχο με σκληρά χτυπήματα μέσα και έξω από το νερό. Οι κλωτσιές και οι γροθιές έπεφταν ασταμάτητα εκατέρωθεν. Κάποια στιγμή ο αρχηγός της Ουγγρικής ομάδας, Ντέζο Γιαρμάτι, κατάφερε ένα σχεδόν δολοφονικό χτύπημα στο πρόσωπο ενός αντιπάλου, σηκώνοντας αμέσως μετά τη σφιγμένη γροθιά του προς το πλήθος που τον αποθέωσε. Ενώ η κατάσταση μέσα στην πισίνα πήγαινε από το κακό στο χειρότερο, ο Ζάντορ είχε ήδη καταφέρει να σκοράρει δυο φορές, προκαλώντας πραγματικό ντελίριο στις κερκίδες που φώναζαν ρυθμικά: "Hajra Magyarok!" (πάμε Ούγγροι!). Μπαίνοντας στα τελευταία λεπτά του παιχνιδιού και ενώ το σκορ ήταν ήδη 4-0 υπέρ της Ουγγρικής ομάδας, ο Ζάντορ μάρκαρε τον Βαλεντίν Προκόποφ, στον οποίο είχε ήδη απευθύνει δεκάδες βρισιές και προσβολές – από τον Χρουστσόφ μέχρι την οικογένειά του. Ο Σοβιετικός γύρισε και του έριξε ένα ντιρέκτ βγαλμένο μέσα από ρινγκ, σκίζοντάς του το πρόσωπο κάτω από το δεξί μάτι. Ο Ζάντορ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πισίνα για να του προσφερθούν άμεσα οι πρώτες βοήθειες. Η θέα της αιμορραγίας στο πρόσωπο του Ούγγρου αθλητή ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και οδήγησε το εξοργισμένο πλήθος στα άκρα. Δεκάδες θεατές – ανάμεσά τους και πολλοί αυτοεξόριστοι Ούγγροι – έφυγαν από τις θέσεις τους και περικύκλωσαν την πισίνα απειλώντας τους Σοβιετικούς με λιντσάρισμα. Για να αποφύγει τα χειρότερα η αυστραλιανή αστυνομία και ενώ απέμενε μόνο ένα λεπτό για τη λήξη της συνάντησης, επενέβη με ισχυρές δυνάμεις, αναγκάζοντας τον κόσμο να εκκενώσει τις κερκίδες και υποχρεώνοντας τους διαιτητές να διακόψουν το ματς. Η ουγγρική ομάδα ανακηρύχθηκε νικήτρια, αφού βρισκόταν συνεχώς μπροστά στο σκορ και στη συνέχεια κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο μέσα σε πρωτόγνωρη αποθέωση στην τελετή της απονομής. Αμέσως μετά τη λήξη των αγώνων, τα περισσότερα από τα 100 συνολικά μέλη της Ουγγρικής Ολυμπιακής αποστολής δεν επέστρεψαν στην πατρίδα τους και ζήτησαν πολιτικό άσυλο σε χώρες της Δύσης.
7. ΣΜΙΘ ΚΑΙ ΚΑΡΛΟΣ, ΟΙ ΣΗΚΩΜΕΝΕΣ ΓΡΟΘΙΕΣ ΤΟΥ BLACK POWER (1968)
Η ιστορική φωτογραφία που τράβηξε ο Τζον Ντόμινις
Μέξικο Σίτι, 16 Οκτωβρίου 1968. Ο τελικός των 200 μέτρων έχει ολοκληρωθεί με μεγάλο νικητή τον Αμερικανό Τόμι Σμιθ, που με χρόνο 19.83 έχει καταρρίψει και το παγκόσμιο ρεκόρ. Δεύτερος έχει τερματίσει ο Αυστραλός Πίτερ Νόρμαν και τρίτος ο επίσης Αμερικανός Τζον Κάρλος. Ο κόσμος χειροκροτάει τους νικητές χωρίς να υποψιάζεται τί πρόκειται να επακολουθήσει. Λίγο αργότερα, ξεκινάει η τελετή της απονομής. Οι τρεις αθλητές παίρνουν τα μετάλλιά τους και γυρνούν προς τις σημαίες για την ανάκρουση του εθνικού ύμνου των ΗΠΑ. Τότε οι Σμιθ και Κάρλος, με σκυμμένα κεφάλια, σηκώνουν ψηλά τις γροθιές τους, φορώντας μαύρα γάντια. Και οι τρεις αθλητές έχουν στο στήθος τους κονκάρδες της OPHR (Olympic Project for Human Rights), οργάνωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι δυο Αμερικανοί δεν φοράνε παπούτσια, μόνο μαύρες κάλτσες, που συμβολίζουν τη φτώχεια των μαύρων. Ο Σμιθ έχει τυλίξει ένα μαύρο μαντήλι γύρω από τον λαιμό του, το οποίο αντιπροσωπεύει την μαύρη περηφάνια, ενώ ο Κάρλος έχει ανοιχτό το φερμουάρ της φόρμας του, σαν δείγμα αλληλεγγύης προς όλους τους εργάτες των ΗΠΑ και στο λαιμό φοράει ένα κολιέ από χάντρες "για όλους εκείνους που λιντσαρίστηκαν ή θανατώθηκαν χωρίς κάποιος να πει μια προσευχή για αυτούς".
Το Ολυμπιακό Στάδιο έχει παγώσει. Οι γροθιές κατεβαίνουν μόλις τελειώνει ο εθνικός ύμνος και η σιωπή μετατρέπεται σε γιούχα προς τους τρεις αθλητές. Η φωτογραφία κάνει την επόμενη μέρα τον γύρο του κόσμου. Ο Τόμι Σμιθ θα πει: "Αν κερδίσω, τότε είμαι Αμερικανός, ούτε καν μαύρος Αμερικανός. Αν όμως κάνω κάτι κακό, τότε είμαι νέγρος. Είμαστε μαύροι και είμαστε περήφανοι γι' αυτό. Η μαύρη Αμερική θα καταλάβει τί κάναμε απόψε". Και θα συμπληρώσει αργότερα ότι ο χαιρετισμός δεν ήταν αυτός από τους Μαύρους Πάνθηρες, αλλά "ένας χαιρετισμός για τα ανθρώπινα δικαιώματα". Η ΔΟΕ παίρνει αμέσως θέση. Αποκλείει από τους αγώνες τους Σμιθ και Κάρλος και ζητάει από την Αμερικανική αποστολή να τους αποβάλλει από το ολυμπιακό χωριό, απειλώντας πως αν δεν το κάνει, θα εκδιωχθεί όλη η αμερικανική ομάδα του στίβου από τους Ολυμπιακούς αγώνες. Οι δυο Αμερικανοί επιστρέφουν στις ΗΠΑ, όπου αντιμετωπίζουν τη χλεύη, ακόμα και απειλές για τη ζωή τους. Θα περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι να αναγνωριστεί η γενναία στάση τους. Ο δε Νόρμαν θα αποκλειστεί από τους επόμενους Ολυμπιακούς αγώνες (αν και είχε πιάσει όλα τα όρια). Μισό αιώνα περίπου αργότερα, όλοι θυμούνται αυτούς τους τρεις υπέροχους τύπους, που έστειλαν το δικό τους μήνυμα διαμαρτυρίας, δίνοντας μαζί και ένα ηχηρό χαστούκι στα μούτρα του ρατσισμού παγκοσμίως.
8. ΤΕΟΦΙΛΟ ΣΤΙΒΕΝΣΟΝ, Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΡΙΝΓΚ (1980)
Το τρίτο χρυσό μετάλλιο του Στίβενσον το 1980 στη Μόσχα. Από αριστερά, Πιότρ Ζάεφ (ασημένιο), Τεόφιλο Στίβενσον (χρυσό), Ίστβαν Λέβαϊ (χάλκινο), Γιούργκεν Φάνγκχενελ (χάλκινο)
Ο Τεόφιλο Στίβενσον γεννήθηκε το 1952 στην Κούβα και από την παιδική του ηλικία μέχρι και την εφηβεία του, ο κόσμος έβλεπε τις Ηνωμένες Πολιτείες να σαρώνουν τα μετάλλια της πυγμαχίας στην κατηγορία των βαρέων βαρών με ονόματα θρύλους, που στη συνέχεια ακολούθησαν επαγγελματική καριέρα, φτάνοντας μέχρι τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή. Το 1960 στη Ρώμη ο Κάσιους Κλέι, το 1964 στο Τόκιο ο Τζο Φρέιζερ, το 1968 στο Μέξικο Σίτι ο Τζορτζ Φόρμαν. Ο Τεόφιλο ξεκίνησε την πυγμαχία υπό την επίβλεψη του πατέρα του, που γνώριζε το άθλημα, αφού είχε δώσει και ο ίδιος μια σειρά από αγώνες σε ερασιτεχνικό επίπεδο, πριν αποσυρθεί. Το ταλέντο του μικρού ήταν προφανές, το ίδιο και η αποτελεσματικότητα που είχε η δεξιά του γροθιά. Σιγά σιγά άρχισε να ανεβαίνει σκαλιά και κατηγορίες, αν και εκείνα τα πρώτα χρόνια δεν ήταν γεμάτα επιτυχίες. Το αντίθετο μάλιστα, αφού ο Τεόφιλο γνώρισε είκοσι φορές την ήττα μέχρι τα 18 του χρόνια. Από το 1964 και μετά, εντάχθηκε στην κουβανική σχολή του μποξ, με σοβιετικούς προπονητές, οι οποίοι είχαν σταλεί από τη Μόσχα για να βοηθήσουν την χώρα του Κάστρο στην ανάπτυξη του αθλητισμού. Ο Αντρέι Τσερβονένκο, ο Εβγένι Ογκουρένκοφ και ο Βασίλι Ρομανόφ, ανέλαβαν το ακατέργαστο διαμάντι, για να το διαμορφώσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Το 1968 ήρθε η πρώτη επιτυχία με την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στο εθνικό πρωτάθλημα νέων, στην Αβάνα. Στα 17 του, συνέχισε πλέον να προπονείται αποκλειστικά υπό τις οδηγίες του Τσερβονένκο και το 1971 ήρθε το χάλκινο στους Παναμερικανικούς αγώνες του Κάλι. Ο μικρός ήταν έτοιμος για την πρώτη του συμμετοχή σε Ολυμπιακούς αγώνες.
Με ύψος 1.96 και μια πρωτόγνωρη κινητικότητα για το μέγεθος και τα κιλά του, ο Στίβενσον αντιμετώπισε στον προημιτελικό τον Ντουέιν Μπόμπικ, την "μεγάλη λευκή ελπίδα", όπως τον αποκαλούσαν, έναν πυγμάχο που ένα χρόνο νωρίτερα είχε νικήσει τον Κουβανό στο Κάλι και ήταν το φαβορί της συνάντησης. Οι πρώτοι δυο γύροι μοιράστηκαν, ο πρώτος για τον Τεόφιλο, ο δεύτερος για τον Αμερικανό. Στον τρίτο όμως, ο Στίβενσον διέλυσε τον αντίπαλό του, τον έριξε τρεις φορές κάτω και ανάγκασε τον διαιτητή να διακόψει τον αγώνα. Η συνάντηση, που θεωρείται από τις μεγαλύτερες παραστάσεις του Τεόφιλο, μεταδόθηκε τηλεοπτικά στην Κούβα, σκορπώντας θύελλα ενθουσιασμού. Από εκεί και μετά, το χρυσό μετάλλιο αποδείχτηκε εύκολη υπόθεση με ένα νοκ άουτ στον ημιτελικό και την απουσία του Ρουμάνου Αλέξε από τον τελικό λόγω τραυματισμού. Τέσσερα χρόνια αργότερα, στο Μόντρεαλ, ο Στίβενσον έκανε περίπατο, φτάνοντας στο δεύτερο χρυσό με τρία νοκ άουτ και ένα τεχνικό νοκ άουτ στον τελικό. Λίγο καιρό μετά, αρνήθηκε την πρόταση πέντε εκατομμυρίων δολαρίων για να γίνει επαγγελματίας και να αντιμετωπίσει τον Μοχάμεντ Αλί. "Τι είναι ένα εκατομμύριο δολάρια, μπροστά στην αγάπη οχτώ εκατομμυρίων Κουβανών;", ήταν η απάντησή του. Ο Στίβενσον ήταν ο αγαπημένος αθλητής των συμπατριωτών του, αλλά και του ίδιου του Φιντέλ Κάστρο, με τον οποίο είχε φιλική σχέση. Μετά την άρνησή του να περάσει στο επαγγελματικό μποξ, ολοκλήρωσε την "τριάδα" στη Μόσχα, όπου κέρδισε τους πρώτους δυο αγώνες με νοκ άουτ και πήρε τους δυο επόμενους στα σημεία. Ήταν η κορύφωση μιας μεγάλης καριέρας, που θα μπορούσε να έχει και συνέχεια στο Λος Άντζελες, αν δεν υπήρχε το μποϊκοτάζ. Ο Τεόφιλο Στίβενσον πέθανε το 2012 από καρδιακή προσβολή. Θεωρείται μέχρι και σήμερα ο κορυφαίος ερασιτέχνης πυγμάχος όλων των εποχών.
9. ΚΕΡΙ ΣΤΡΑΓΚ, ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΤΗΣ ΑΥΤΑΠΑΡΝΗΣΗΣ (1996)
Ο Μπέλα Κάρολι και η Κέρι Στραγκ πηγαίνοντας προς το βάθρο για την απονομή
Από το 1952, όταν η γυναικεία ομάδα της Σοβιετικής Ένωσης πήρε για πρώτη φορά μέρος στο σύνθετο ομαδικό της γυμναστικής, οι γυμνάστριές της κατέκτησαν όλα τα χρυσά μετάλλια μέχρι το 1988 στη Σεούλ, αλλά και εκείνο του 1992 στη Βαρκελώνη ως Ενωμένη ομάδα (πρώην ΕΣΣΔ). Τέσσερα χρόνια αργότερα, στην Ατλάντα, πλέον ως Ρωσία, ήταν και πάλι το φαβορί για το χρυσό. Η μάχη ξεκίνησε, με τις Ρωσίδες να έχουν απέναντί τους ως κυριότερη αντίπαλο την ομάδα των ΗΠΑ, τις γνωστές και ως "Magnificent seven" (υπέροχες επτά). Την αμερικανική ομάδα (χάλκινη το 1992 στη Βαρκελώνη), που αγωνιζόταν μπροστά στο κοινό της, αποτελούσαν οι Σάνον Μίλερ, Αμάντα Μπορντέν, Τζέισι Φελπς, Έιμι Τσάου, Ντομινίκ Ντάους, Ντομινίκ Μοσεάνου και Κέρι Στραγκ. Αυτή η τελευταία έμελλε να πρωταγωνιστήσει σε μια από τις πιο δραματικές, αλλά και συγκινητικές συγχρόνως στιγμές της σύγχρονης ολυμπιακής ιστορίας. Ενώ ο τελικός εξελισσόταν, με τη Ρωσία και τις ΗΠΑ να βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής στη βαθμολογία, μετά από διαδοχικές κακές προσπάθειες στο άλμα και από τις δυο πλευρές, έφτασε η σειρά της Στραγκ για την πρώτη προσπάθειά της. Η 18χρονη από την Αριζόνα πήρε φόρα, εκτέλεσε το άλμα της και προσγειώθηκε άτσαλα πέφτοντας προς τα πίσω.
Η μικρή βαθμολογία όμως ήταν το μικρότερο κακό, αφού η Αμερικανίδα είχε χτυπήσει τον αστράγαλό της. Εκείνη τη στιγμή, οι ΗΠΑ είχαν εξασφαλίσει το χρυσό μετάλλιο, αλλά οι υπεύθυνοι της ομάδας δεν το γνώριζαν. Έτσι, ο προπονητής, Κάρολι, προσπάθησε να εμψυχώσει την αθλήτριά του πριν τη δεύτερη προσπάθειά της, επαναλαμβάνοντας τη φράση "You can do it, Kerri". Η Στραγκ πήρε φόρα, στριφογύρισε στον αέρα και προσγειώθηκε σωστά στα δυο πόδια. Αμέσως όμως σήκωσε το αριστερό της πόδι και έπεσε στο στρώμα κλαίγοντας από τους πόνους. Οι 9.712 βαθμοί που της έδωσαν οι κριτές, ήταν περισσότεροι από αρκετοί για το χρυσό. Το κοινό ξέσπασε σε ζητωκραυγές, ενώ η Στραγκ οδηγήθηκε αμέσως με φορείο στο ιατρείο των εγκαταστάσεων, όπου της τοποθετήθηκε πρόχειρος νάρθηκας. Ο Κάρολι, που δεν ήθελε σε καμία περίπτωση η αθλήτριά του να χάσει την τελετή της απονομής, την σήκωσε στα χέρια του και την οδήγησε στα βάθρο, μέσα σε πραγματικό ντελίριο. Η Στραγκ είχε γίνει μέσα σε λίγα λεπτά η ηρωίδα των αγώνων της Ατλάντα, ένα παράδειγμα αυταπάρνησης και μια εικόνα που σημάδεψε για πάντα την ολυμπιακή ιστορία, την ίδια στιγμή που η γυναικεία ομάδα των Ηνωμένων Πολιτειών κατακτούσε για πρώτη φορά το χρυσό μετάλλιο στο σύνθετο ομαδικό.
10. ΓΚΑΜΠΡΙΕΛΑ ΑΝΤΕΡΣΕΝ, ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΟΡΙΑ (1984)
Μια φωτογραφία που δεν χρειάζεται σχόλια...
Το 1984, στο Λος Άντζελες, ήταν η πρώτη φορά που μπήκε στο ολυμπιακό πρόγραμμα του στίβου ο Μαραθώνιος γυναικών. Πενήντα αθλήτριες πήραν την εκκίνηση και τερμάτισαν 44. Νικήτρια αναδείχθηκε η κάτοχος τότε του παγκοσμίου ρεκόρ, Αμερικανίδα Τζόαν Μπενόιτ, με χρόνο 2:24.52. Στη δεύτερη θέση τερμάτισε η Νορβηγίδα Γκρέτε Βάιτς και το βάθρο συμπλήρωσε η Ρόζα Μότα από την Πορτογαλία. Ο κόσμος που είχε κατακλύσει το Ολυμπιακό Στάδιο "Los Angeles Memorial Coliseum", έζησε μια από τις πιο ξεχωριστές στιγμές στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Είχαν ήδη τερματίσει 36 αθλήτριες, όταν έκανε την είσοδό της στο στάδιο η Γκαμπριέλα Άντερσεν. Η Ελβετίδα αθλήτρια ζούσε μόνιμα στις ΗΠΑ, στο Αϊντάχο και εργαζόταν ως δασκάλα του σκι, αλλά εκπροσωπούσε την Ελβετία στους αγώνες. Η 39χρονη Άντερσεν είχε πρωτεύσει την προηγούμενη χρονιά σε δυο Μαραθώνιους (Καλιφόρνια και Μινεάπολις). Η εικόνα της όμως, μόλις εισήλθε στο στάδιο, σόκαρε τους πάντες. Δεν έδινε απλώς την αίσθηση, αλλά τη σιγουριά ότι θα κατέρρεε από δευτερόλεπτο σε δευτερόλεπτο.
Το σώμα της ήταν διπλωμένο στα δυο, τα χέρια της έμοιαζαν να έχουν πάθει αγκύλωση και τα πόδια της τρέκλιζαν κυριολεκτικά. Με όσες δυνάμεις της είχαν απομείνει, έκανε νόημα στους γιατρούς που την πλησίασαν, να φύγουν μακριά της, γνωρίζοντας πως αν την άγγιζαν, θα ακυρωνόταν. Το κοινό φώναζε με όλη του τη δύναμη, προσπαθώντας να της δώσει κουράγιο για τα τελευταία 400 μέτρα, ενώ η ίδια σταματούσε κάθε λίγο, πιάνοντας το κεφάλι της. Τα συμπτώματα της πλήρους εξάντλησης ήταν φανερά πάνω της, όμως οι γιατροί του σταδίου που την παρακολουθούσαν διακριτικά, είδαν πως συνέχιζε να ιδρώνει, πράγμα που σήμαινε ότι ο οργανισμός της είχε ακόμα διαθέσιμα υγρά, οπότε της επέτρεψαν να συνεχίσει και να τερματίσει. Μόλις ολοκλήρωσε την στροφή στο στάδιο (της πήρε σχεδόν έξι δραματικά λεπτά), κατέρρευσε και παραδόθηκε στις φροντίδες των γιατρών, ενώ χιλιάδες κόσμου δεν σταμάτησαν στιγμή να την αποθεώνουν. Η Άντερσεν πήρε την 37η θέση, αλλά πέρασε στην ολυμπιακή ιστορία ως ένα από τα πιο συγκλονιστικά παραδείγματα θέλησης και αποφασιστικότητας, πέρα και έξω από κάθε φυσιολογικό όριο.
11. ΠΥΡΡΟΣ ΔΗΜΑΣ, ΕΝΑ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΟ (2004)
Στο βάθρο, από αριστερά, Ριμπακόφ, Ασανίτζε, Δήμας
Κλείνοντας αυτό το κείμενο με τους "ολυμπιακούς μύθους", θέλησα να προσθέσω και το "αντίο" του Πύρρου Δήμα, με το χάλκινο μετάλλιο το 2004 στην Αθήνα. Δεν διάλεξα κάποιο από τα τρία χρυσά του μετάλλια, γιατί νομίζω ότι το τέταρτο ήταν το πιο ξεχωριστό, το πιο συγκινητικό, το πιο πολύτιμο, το πιο "ελληνικό". Εκείνο το βράδυ της 21ης Αυγούστου στη Νίκαια, την μοναδική εκείνη στιγμή που το λιοντάρι της Χειμάρρας ανέβηκε στο βάθρο για να παραλάβει το χάλκινο μετάλλιο και να κλείσει την αυλαία της αθλητικής του καριέρας μπροστά στο κοινό που τον λάτρεψε και του επιφύλαξε την πιο συγκινητική ίσως στιγμή των αγώνων. Εκείνα τα δέκα λεπτά που δεν σταμάτησε να τρέμει η γη, αλλά σταμάτησε ο χρόνος, το μόνο που μπόρεσε να περάσει μέσα από το μυαλό μου, ήταν το "κάτθανε Διαγόρα, ουκ εις Όλυμπον αναβήση". Όπως είχε πει και ο ίδιος ο Δήμας: "Αυτό το μετάλλιο για μένα δεν είναι χάλκινο. Είναι ένα μετάλλιο ξεχωριστό, το μετάλλιο του κόσμου. Είναι η στιγμή που θέλει να ζήσει κάθε αθλητής, μια ιδανική γιορτή αποχαιρετισμού. Σας ευχαριστώ όλους".
Πηγές: olympic.org, iaaf.org, theguardian.com, elpais.com, greekrowers.blogspot.gr, wiki, sport24.gr
Περισσότερα αφιερώματα εδώ.