Κατά την έναρξη της σχολικής περιόδου μια από τις πιο δύσκολες καταστάσεις που αντιμετωπίζουν εκπαιδευτικοί και γονείς είναι η «σχολική φοβία» ή «σχολική άρνηση». Εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά προσχολικής ή σχολικής ηλικίας και συνήθως εκδηλώνεται την περίοδο που συμβαίνουν σημαντικές μεταβάσεις στη ζωή του παιδιού (είσοδος στο νηπιαγωγείο, μετάβαση από το δημοτικό στο γυμνάσιο).
Από την επιστημονική ομάδα του Χαμόγελου του Παιδιού
Ορίζεται ως ένας παράλογος φόβος του παιδιού για το σχολικό περιβάλλον, συνοδεύεται από έντονη δυσαρέσκεια και άρνηση να πάει στο σχολείο και έχει ως συνέπεια τη μερική ή συνολική αδυναμία παρακολούθησης του σχολικού προγράμματος και την καταγραφή αρκετών απουσιών.
Παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση της σχολικής άρνησης είναι στρεσογόνα γεγονότα στη ζωή του παιδιού, υπερπροστασία και ανασφάλεια γονέα, σχέσεις προσκόλλησης με το παιδί, άγχος για τις μαθησιακές επιδόσεις του και φόβος αποτυχίας, ενοχλήσεις από άλλα παιδιά στο σχολείο ή αρνητικά βιώματα που σχετίζονται με το σχολικό πλαίσιο, αρνητική στάση των ίδιων των γονέων απέναντι στο σχολείο.
Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι η σχολική άρνηση σχετίζεται περισσότερο με το άγχος αποχωρισμού του παιδιού απέναντι στο πρόσωπο φροντίδας και λιγότερο συχνά σε οποιοδήποτε χαρακτηριστικό γνώρισμα του ίδιου του σχολείου.
Τα κυριότερα συμπτώματα είναι:
● Σωματικές ενοχλήσεις (πονοκέφαλοι, κοιλιακοί πόνοι, ζαλάδες)
● Εμετοί
● Κλάματα
● Εκρήξεις θυμού
● Επιθετικότητα
● Άρνηση του παιδιού να ντυθεί
Εκδηλώνονται κυρίως κατά τις πρωινές ώρες όπου το παιδί προετοιμάζεται να πάει στο σχολείο, ενώ σπάνια θα κάνουν την εμφάνισή τους τα Σαββατοκύριακα, τις αργίες ή την περίοδο των διακοπών.
Όταν το παιδί προσέλθει στο σχολείο δυσκολεύεται να αποχωριστεί το πρόσωπο φροντίδας, εκφράζει συχνά την ανησυχία ότι μπορεί να πάθουν κάποιο κακό οι γονείς του, τους αποζητά και εκφράζει το αίτημα να τους τηλεφωνήσει, παραπονιέται για σωματικές ενοχλήσεις και ζητά να επιστρέψει σπίτι.
Προτάσεις για εκπαιδευτικούς
Για την αντιμετώπιση της σχολικής άρνησης σημαντική είναι και η συμβολή του σχολείου. Συγκεκριμένα, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει:
● Να αναγνωρίζουν τα βασικά σημάδια της σχολικής άρνησης σε ένα παιδί.
● Να διατηρούν μια καλή συνεργασία με τους γονείς και να ενημερώνουν για την ένταση και τη συχνότητα των συμπτωμάτων που παρουσιάζει το παιδί στη σχολική τάξη και γενικότερα στο σχολικό περιβάλλον . Να είναι υποστηρικτικοί και να μη τους κατηγορούν.
● Να δείχνουν κατανόηση στα συναισθήματα και τη δυσφορία του παιδιού και να διαμορφώσουν ένα θετικό και ασφαλές κλίμα στη τάξη.
● Να ενισχύσουν τα θετικά χαρακτηριστικά και τις δεξιότητες του παιδιού (π.χ μέσα από την ανάθεση κάποιου ρόλου, τον έπαινο, από τη συμμετοχή του παιδιού σε ευχάριστη δραστηριότητα για το ίδιο ή τη δυνατότητα για να αναλάβει κάποια πρωτοβουλία).
● Εάν χρειαστεί να συν-διαμορφώσουν με τους γονείς ένα πλάνο έγκαιρης παρέμβασης, διότι αυξάνει την πιθανότητα επιτυχούς αντιμετώπισης της δυσκολίας.
● Εάν τα συμπτώματα της σχολικής άρνησης εμμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα να ενθαρρύνουν τους γονείς να επικοινωνήσουν στην Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056 ή να συνεργαστούν με κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.
Περισσότερα θέματα για τα σχολεία εδώ.