Σχολείο και εφημερίδα[1]
Το σχολείο μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της ανάγνωσης των εφημερίδων από τις νεαρές ηλικίες και οι εφημερίδες μπορούν να βοηθηθούν από το σχολείο στη βελτίωση των … … επιδόσεων τους στις ηλικιακές κατηγορίες 10 – 14 και 15 – 18, όπου ο γραπτός Τύπος είναι σχεδόν άγνωστος. Η κρίση κυκλοφοριών που διαπερνά σήμερα τον ευρωπαϊκό Τύπο συνδέεται και με μια έντονη τάση γήρανσης του αναγνωστικού τους κοινού, που μόνο μια διείσδυση στις νεότερες ηλικίες θα μπορούσε να ανακόψει. Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στις Μεσογειακές χώρες, όπου διαβάζουμε λιγότερο. Σύμφωνα με στοιχεία του 2003 στην Ιαπωνία αγοράζονται 650 εφημερίδες ανά 1.000 κατοίκους, στη Μεγάλη Βρετανία 393, στον Καναδά 337, στη Γερμανία 322, στις Ηνωμένες Πολιτείες 263, στη Γαλλία 167 και στην Ιταλία 158. Αυτή η απογοητευτική πρόσληψη του Τύπου από τις νεαρές ηλικίες έχει αναγκάσει ορισμένες χώρες, όπως η Γαλλία, να λάβουν συστηματικά μέτρα ώστε να καλλιεργήσουν την εφημεριδοφιλία (κατά το βιβλιοφιλία): Τα μέτρα αυτά, που είναι κυρίως ολοκληρωμένα projects, θα μπορούσαν με κατάλληλες προσαρμογές να εφαρμοστούν και στην Ελλάδα, πολύ περισσότερο που για την οργάνωση τους και την εξάπλωση τους απαιτείται η στενή συνεργασία του υπουργείου Παιδείας και των ενώσεων του Τύπου. Η ανάγνωση των εφημερίδων ως στοιχείο της εκπαιδευτικής διαδικασίας και η ένταξη του Τύπου στην εκπαίδευση μπορεί να έχουν μια μορφή σύγχρονης αγωγής του πολίτη. Ας μην ψάξουν βέβαια οι παλιότεροι αναγνώστες να βρουν στον όρο αρνητικές συνδηλώσεις, που έχουν σχέση με την τραυματική Αγωγή του Πολίτη της εποχής της χούντας και του Θεοφύλακτου Παπακωνσταντίνου. Εννοώ μια διαδικασία που θα βοηθήσει τους μαθητές να αποκτήσουν κριτικό βλέμμα για τα Μέσα, να αντιληφθούν τη διαφορετικότητα των Μέσων και την πολυφωνία των γνωμών, αλλά κυρίως να μάθουν να κάνουν πολιτική χρήση των Μέσων, όπου το επίθετο «πολιτική» να διαβαστεί με την πιο ευρεία έννοια του. Το τελευταίο έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς στους περισσότερους νέους τα Μέσα ταυτίζονται με τα ριάλιτι, δεν έχουν πολιτική λειτουργία, αφού ακόμη και οι λεγόμενες πολιτικές ή ενημερωτικές εκπομπές ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών είναι φτιαγμένες σαν ριάλιτι.
Στην εβδομάδα Τύπου που διοργάνωσε τον περασμένο μήνα στη Γαλλία το Κέντρο Σύνδεσης Εκπαίδευσης και Μέσων Ενημέρωσης (Centre de Liaison de l’ Enseignement et Des Medias d’ Information – Clemi), το οποίο ανήκει στο γαλλικό υπουργείο Παιδείας, πήραν μέρος 4,3 εκατομμύρια μαθητές και 392.000 δάσκαλοι από 14.000 σχολεία. Το πρόγραμμα της εβδομάδας περιελάμβανε δράσεις και θέματα για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, από το νηπιαγωγείο ως το λύκειο. Για παράδειγμα, στο δημοτικό σχολείο οι μαθητές ασχολήθηκαν με τις σελίδες αλληλογραφίας των εφημερίδων ως έκφραση διαφορετικών γνωμών και πολυφωνίας. Στο λύκειο οι μαθητές ασχολήθηκαν με θέματα όπως η διαχείριση της επικαιρότητας από τα διαφορετικά μέσα ενημέρωσης ή η αξιοπιστία της πληροφόρησης στο Internet. Για την επιτυχία της εβδομάδας ήταν καθοριστική η συμβολή των εκδοτών εφημερίδων αλλά κυρίως η πίστη των δασκάλων και των καθηγητών ότι ο γραπτός Τύπος μπορεί να ενταχθεί, με καταπληκτικά αποτελέσματα, σε ένα παιδαγωγικό πρόγραμμα. Καθώς ζούμε σε εποχές όπου συζητούνται αλλαγές και εκπαιδευτικά μοντέλα, ο Τύπος στην εκπαίδευση πρέπει να έχει μέλλον.
Νίκος Μπακουνάκης, εφημερίδα ΒΗΜΑ 17 – 4 - 05
ερωτησεισ – ασκησεισ
Α. Να γράψετε στο τετράδιο σας την περίληψη του κειμένου σε 100 – 120 λέξεις.
μοναδεσ 25
Β.1. Να γράψετε προτάσεις χρησιμοποιώντας τις παρακάτω λέξεις (1πρόταση για κάθε λέξη): συμβάλει, διείσδυση, πολυφωνία, αξιοπιστία, επικαιρότητα.
μοναδεσ 5
Β.2. «Καθώς ζούμε σε εποχές όπου συζητούνται αλλαγές και εκπαιδευτικά μοντέλα, ο Τύπος στην εκπαίδευση πρέπει να έχει μέλλον»: να σχολιάσετε την άποψη που διατυπώνει ο συγγραφέας στην παραπάνω περίοδο σε 60 – 80 λέξεις.
μοναδεσ 10
Β.3. Να ξαναγράψετε την επόμενη περίοδο μετατρέποντας την παθητική σύνταξη σε ενεργητική: «Τα μέτρα αυτά, που είναι κυρίως ολοκληρωμένα projects, θα μπορούσαν με κατάλληλες προσαρμογές να εφαρμοστούν και στην Ελλάδα, πολύ περισσότερο που για την οργάνωση τους και την εξάπλωση τους απαιτείται η στενή συνεργασία του υπουργείου Παιδείας και των ενώσεων του Τύπου.»
μοναδεσ 5
Β.4. Πώς οργανώνεται η τρίτη (3η) παράγραφος του κειμένου; (Δομή και τρόποι ανάπτυξης);
μοναδεσ 5
Γ. Ως εκπρόσωπος του σχολείου σου παρακολούθησες την Εβδομάδα Τύπου που διοργάνωσε τον προηγούμενο μήνα το Κέντρο Σύνδεσης Εκπαίδευσης και Μέσων Ενημέρωσης και παρουσιάζεις, σε εκδήλωση του σχολείου σου, μια εισήγηση (400 – 500 λέξεων) σχετικά με τις θετικές συνέπειες της ανάγνωσης εφημερίδων από τις νεαρές ηλικίες.
μοναδεσ 50
απαντησεις
α. περιληψη
Στο συγκεκριμένο κείμενο ο συγγραφέας αναφέρεται στην αλληλεπίδραση του τύπου και της εκπαίδευσης. Αφορμή γι’ αυτό αποτέλεσε η διοργάνωση από το γαλλικό υπουργείο Παιδείας ενός προγράμματος στο οποίο συμμετείχε μεγάλος αριθμός μαθητών και εκπαιδευτικών, απ’ όλες τις, εκπαιδευτικές βαθμίδες καθώς και εκδότες εφημερίδων. Τα στοιχεία κυκλοφοριών τω εφημερίδων αναδεικνύουν ότι οι νεαρές ηλικίες δεν διαβάζουν εφημερίδες. Αυτό το γεγονός θεωρείται επικίνδυνο όχι μόνο, διότι πλήττει το γραπτό Τύπο αλλά και διότι συντελεί στην άκριτη και απολιτική σκέψη. Είναι λοιπόν σημαντικό το σχολείο να συμπεριλάβει τον Τύπο στην εκπαιδευτική διαδικασία ώστε να καλλιεργήσει την κριτική σκέψη των μαθητών, να τους πολιτικοποιήσει και να τους καταστήσει δημιουργικούς δέκτες των Μέσων Ενημέρωσης, ικανούς να ελέγχουν τις πληροφορίες που καθημερινά τους παρέχονται.
(118 λέξεις)
Β.1.
* Η μεθοδική μελέτη του μαθητή είναι ένας από τους παράγοντες που συμβάλλουν στην επιτυχία του στις εξετάσεις.
* Στη σύγχρονη εποχή είναι ιδιαίτερα έντονη η πολιτιστική διείσδυση των ισχυρών χωρών στις οικονομικά ασθενείς χώρες.
* Η πολυφωνία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη στήριξη της δημοκρατίας.
* Η αξιοπιστία ενός ατόμου κρίνεται από τη συμφωνία λόγων και πράξεων.
* Τα φλέγοντα θέματα της επικαιρότητας κυριαρχούν σ’ ένα δελτίο ειδήσεων.
Β.2.
Να γίνει αναφορά στην ανάγκη για εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και προσαρμογή της εκπαίδευσης στις νέες απαιτήσεις» της εποχής. Να τονιστεί η ανάγκη της συμβολής του σχολείου στην αποκωδικοποίηση και στη διαχείριση της πληροφορίας αφού σήμερα ζούμε στην κοινωνία, της πληροφορίας.
Β.3.
Οι αρμόδιοι φορείς θα μπορούσαν με κατάλληλες προσαρμογές να εφαρμόσουν και στην Ελλάδα τα μέτρα αυτά, που είναι κυρίως ολοκληρωμένα projects, πολύ περισσότερο πού η οργάνωσή τους και η εξάπλωση τους απαιτεί τη στενή συνεργασία του υπουργείου Παιδείας και των ενώσεων του Τύπου.[2]
Β.4.
Δομή:
› Θεματική περίοδος: «Στην Εβδομάδα … … σχολεία».
› Λεπτομέρειες: «Το πρόγραμμα … … πρόγραμμα»
› Περίοδος κατακλείδα: «Καθώς ζούμε … … μέλλον»
Τρόποι ανάπτυξης:
• με παραδείγματα.
Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ
• Είναι εισήγηση άρα πρέπει να τηρηθούν οι δεσμεύσεις του αντίστοιχου επικοινωνιακού πλαισίου (προσφώνηση - πρόλογος με αναφορά στην εκδήλωση - κλείσιμο ευχαριστήριο προς το ακροατήριο).
Κύριο μέρος: θετικές συνέπειες της ανάγνωσης εφημερίδων από-τις νεαρές ηλικίες.
► επαφή με γραπτό λόγο
► γλωσσική δεξιότητα
Ê κατανόηση κειμένου
Ê ευρύτητα λεξιλογίου
► πνευματική εγρήγορση - διεύρυνση πνευματικών οριζόντων
► κριτική ικανότητα
► ενημέρωση - πληροφόρηση
► επαφή με επικαιρότητα
► έλεγχος εξουσίας
► κοινωνικοποίηση
► πολιτικοποίηση
► εκδημοκρατισμός - καλλιέργεια δημοκρατικής συνείδησης
• Ανάγκη για ανάγνωση εφημερίδων ιδιαίτερα στη σύγχρονη εποχή που
► κυριαρχεί η εικόνα
► ασκείται προπαγάνδα
► πλήττεται ο πλουραλισμός
► επιβάλλεται ως κυρίαρχη η άποψη των ισχυρών
► υπάρχει υπερπληροφόρηση > αποπληροφόρηση
Þ Ανάγκη για ανάγνωση εφημερίδων ιδιαίτερα από τις νεαρές ηλικίες γιατί:
► υπάρχει ο κίνδυνος της πολιτικής αποξένωσης
► διαμορφώνεται «εικονική πραγματικότητα»
► προβάλλονται πρότυπα από τη μόδα και τη διαφήμιση
► κινδυνεύει η μητρική γλώσσα
► απουσιάζει η επαφή με το γραπτό λόγο (τηλεόραση - διαδίκτυο) [3]
[1] επαναληπτικά θέματα ο.ε.φ.ε. 2005
[2] Παρατήρηση: για την πρώτη πρόταση πρέπει οι μαθητές να εννοήσουν υποκείμενο
[3] Βεβαίως τα παραπάνω είναι πιθανές προσεγγίσεις και μπορούν να διευρυνθούν
Περισσότερο πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό για το Λύκειο εδώ.
Περισσότερο πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό για το Λύκειο εδώ.