Τη λέγανε Μεγάλη Μαίρη και όργωνε για χρόνια τις ΗΠΑ με το περιοδεύον τσίρκο Sparks World Famous Shows διασκεδάζοντας τα πλήθη της Αμερικής στα μήκη και τα πλάτη της επικράτειάς της.
Η ένδοξη πορεία του πελώριου ασιατικού ελέφαντα-μασκότ του τσίρκου έμελλε να ολοκληρωθεί απρόοπτα το 1916, όταν στην κωμόπολη Erwin του Τενεσί θα είχε ένα δολοφονικό συναπάντημα με την αυτοδικία.
Όμοια όμως με τη ζωή της, έτσι και ο θάνατός της θα ήταν δημόσιο θέαμα, όταν κρέμασαν το ζώο από έναν γερανό αποδίδοντας δικαιοσύνη (στο ζώο!) για το έγκλημά του.
Η ιστορία της Μαίρης είναι ταυτοχρόνως περίεργη και λυπητερή. Την ώρα που ο χρόνος έχει καλύψει με λήθη τις λεπτομέρειες της ζωής της και ο θρύλος ανέλαβε να γεμίσει τα κενά, κάποια πράγματα τα ξέρουμε όπως έγιναν. Ο θηλυκός ελέφαντας σκότωσε τον άντρα που τη χτυπούσε και ο οργισμένος όχλος του Τενεσί τη λιντσάρισε εν είδει αυτοδικίας. Απίστευτο, φριχτό, κι όμως αληθινό.
Η ιστορία του ζώου ξεκινά στα τέλη του 19ου αιώνα και συνυφαίνεται με τη ζωή ενός ανθρώπου, του Τσάρλι Σπαρκς. Μπαινοβγαίνοντας στα τσίρκο από τα οχτώ του, ο Τσάρλι έφτιαξε κάποια στιγμή τον δικό του περιοδεύοντα θίασο, το τσίρκο Sparks World Famous Shows, που είχε τα πάντα: από κλόουν και ακροβάτες μέχρι και άγρια θηρία.
Ο πατέρας του Τσάρλι αγόρασε τη Μαίρη όταν ήταν τεσσάρων ετών και ο Τσάρλι και η σύζυγός του, που δεν είχαν παιδιά, τη μεγάλωσαν μόνοι τους, σαν να ήταν το παιδί που ποτέ δεν ευτύχησαν να έχουν. Για τις ανάγκες του τσίρκου την ονόμασαν «Μεγάλη Μαίρη» και τη διαφήμιζαν ως «Το μεγαλύτερο στεριανό ζώο της Γης», καθώς με τους πέντε τόνους της στεκόταν ακόμα ψηλότερα και από τον μεγάλο ανταγωνιστή της, τον φημισμένο ελέφαντα Jumbo του τσίρκο Barnum & Bailey’s.
Παίζοντας μουσικά όργανα, κάνοντας ακροβατικά και πιάνοντας ακόμα και μπαλάκια του μπέιζμπολ, ο αγαθός αυτός γίγαντας ενθουσίαζε μικρούς και μεγάλους από ακτή σε ακτή των ΗΠΑ, γινόμενη από την αρχή η μασκότ του τσίρκου και σαφώς η ατραξιόν που όλοι έβρισκαν ακαταμάχητη.
Παρά τη φήμη και τις δόξες που απολάμβανε για χρόνια όμως, όλα θα έπαιρναν απρόοπτο τέλος όταν θα έμπαινε στη ζωή της ο Γουόλτερ Έλντριτζ, ένας ανειδίκευτος εργάτης που προσλήφθηκε άρον-άρον όταν το τσίρκο ήταν στη Βιρτζίνια για να φροντίζει τα ζώα. Τα καθήκοντά του ήταν εξάλλου ιδιαιτέρως απλά: να ταΐζει και να ποτίζει τους ελέφαντες.
Για να διασφαλίσει μάλιστα το γεγονός ότι ο άπειρος υπάλληλος θα τα έβγαζε πέρα και θα πρόσεχε τα ζώα όπως έπρεπε, τον εκπαίδευσε προσωπικά ο Σπαρκς. Με την πρώτη κουτουράδα όμως που έκανε ένα από τα θεριά του τσίρκου, ο Έλντριτζ κατέληξε σε μια από τις πλέον διαβόητες περιπτώσεις κακοποίησης ζώου που καταγράφηκε ποτέ.
Μπορεί να μας λείπουν τα πώς και τα γιατί της ιστορίας, ξέρουμε όμως ότι το περιστατικό περιλαμβάνει έναν γάντζο και ένα καρπούζι. Οδηγώντας τους ελέφαντες στην καθιερωμένη παρέλαση του τσίρκου, ο Έλντριτζ κάθισε πάνω στη Μαίρη και την τρυπούσε με τον γάντζο για να προχωρήσει. Κάποια στιγμή το ζώο σταμάτησε για να πιάσει ένα πεσμένο στον δρόμο καρπούζι, επισύροντας τη μήνη του βοηθού εκπαιδευτή, ο οποίος παρά τις ρητές εντολές την κέντριζε με το αυτοσχέδιο καμουτσίκι του σκίζοντας τις σάρκες της.
Η Μαίρη εξαγριώθηκε. Τον έπιασε με την προβοσκίδα, τον πέταξε ψηλά στον αέρα και τον άφησε να πέσει στο έδαφος, όταν και τον έλιωσε συντρίβοντας με το πόδι το κεφάλι του. Διάφορες άλλες εκδοχές έχουν αναφερθεί από τους αυτόπτες μάρτυρες για το περιστατικό, το γεγονός ωστόσο παραμένει ότι η πόλη έψαχνε τώρα να απονείμει δικαιοσύνη για τον θάνατο του ανθρώπου. Στον ελέφαντα, ναι!
Όταν ένα κάρο σφαίρες από τα πιστόλια του κοινού απέτυχαν να γονατίσουν τη Μαίρη, το πλήθος εξαγριώθηκε ακόμα περισσότερο ζητώντας τώρα επιτακτικά τον θάνατο του ζώου. Αφού τη μετέφεραν σέρνοντάς τη από τις αλυσίδες της μπροστά από τη φυλακή της κομητείας, ο κόσμος καλούσε και τους υπόλοιπους να έρθουν να δουν τη «Δολοφονική Μαίρη», όπως της κόλλησαν αμέσως τη ρετσινιά.
Τα νέα κυκλοφόρησαν γρήγορα και η πόλη αρνιόταν τώρα να επιτρέψει στο τσίρκο να δώσει τη βραδινή του παράσταση αν δεν σκοτωνόταν το παχύδερμο. Ο Σπαρκς δεν είχε άλλη επιλογή παρά να συγκατατεθεί στην εκτέλεση της πολυαγαπημένης του Μαίρης, μπας και σώσει το μέλλον της επιχείρησής του (οι ακυρώσεις προγραμματισμένων εμφανίσεων έρχονταν τώρα μαζικά).
Πώς εκτελείς όμως έναν ελέφαντα 5 τόνων; Οι σφαίρες είχαν ήδη αποδειχθεί ανίκανες και όλοι έξυναν τώρα το κεφάλι τους. Κάποιοι πρότειναν να τη δέσουν σε δυο τρένα και να τη διαμελίσουν ή να τη λιώσουν στις ράγες. Ακόμα πιο μακάβριες λύσεις έπεσαν στο τραπέζι του παραλογισμού, όπως να τη σκοτώσουν με ηλεκτρισμό, αν και το αγροτικό Τενεσί δεν διέθετε αρκετό ρεύμα για κάτι τέτοιο.
Κι έτσι αποφάσισαν φυσικότατα να απαγχονίσουν τον ελέφαντα, λύση που θα ικανοποιούσε τόσο τη λαϊκή επιταγή για την εξόντωσή του όσο και το αιμοδιψές κοινό δίνοντάς του την παράσταση της ζωής του.
Την επομένη, 13 Σεπτεμβρίου 1916, το τσίρκο μπήκε στο Erwin με παρέλαση για ένα σόου τελείως διαφορετικό απ’ ό,τι ήξερε. Η μασκότ δεν θα έκανε τα λατρεμένα ακροβατικά της, αλλά θα κρεμιόταν από έναν γερανό 100 τόνων! Πρώτη πρώτη στην παρέλαση των πέντε ελεφάντων, που κρατιόνταν από προβοσκίδα σε ουρά, η Μαίρη μπήκε στην αρένα της εξόντωσής της.
Οι υπάλληλοι του τσίρκου της πέρασαν τις αλυσίδες γύρω από τον λαιμό και ο γερανός σηκώθηκε. Όπως όμως και με τις σφαίρες, η πρώτη αυτή προσπάθεια απαγχονισμού δεν πήγε καθόλου καλά: ο γερανός σήκωσε το ζώο 2-3 μέτρα πάνω από το έδαφος, όταν έσπασε η αλυσίδα και η Μαίρη έπεσε στο έδαφος, θρυμματίζοντας μερικά κόκαλα. Όσο ο ελέφαντας σφάδαζε, οι θηριοδαμαστές πέρασαν μια δεύτερη, διπλή αυτή τη φορά, αλυσίδα γύρω από τον λαιμό της και ο γερανός υψώθηκε και πάλι, αφήνοντας τη Μαίρη να στριγκλίζει από τον πνιγμό.
Μισή ώρα αργότερα, ένας κτηνίατρος επιβεβαίωσε τον θάνατο του ζώου που κρεμιόταν από τον γερανό και τελικά το κατέβασαν στο έδαφος, μέσα στα παραληρήματα του φιλοθεάμονος κοινού.
Ο σύντροφος μάλιστα της Μαίρης, ένας αρσενικός ελέφαντας που είχε περάσει πολλά χρόνια δίπλα της, το έσκασε το βράδυ από το κλουβί του και όργωνε το μέρος κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό που είχαν σκοτώσει το πρωί την καλή του. Τον αιχμαλώτισαν τελικά και τον ξανάβαλαν στο κλουβί.
«Ο ελέφαντας ενήργησε απλώς ως ελέφαντας», αθώωσε τη Μαίρη στις συνειδήσεις της ανθρωπότητας δικαστική περιπέτεια αρκετές δεκαετίες αργότερα…
Περισσότερα αφιερώματα εδώ.