Τραμπ, Brexit, άνοδος της ακροδεξιάς, επικράτηση λαϊκιστών, ήττα χρόνιων πολιτικών κατεστημένων... Το σκηνικό είναι παγκοσμίως όμοιο. Όπου ζητείται η τοποθέτηση της πλειοψηφίας, το αποτέλεσμα είναι η άρνηση αποδοχής των πολιτικών κατεστημένων που κυριαρχούν τις τελευταίες δεκαετίες και η στροφή προς οτιδήποτε μοιάζει αντισυστημικό, ό,τι κι αν είναι αυτό.
Κι όμως, το φαινόμενο αυτό δεν θα έπρεπε να μας εκπλήσσει, εκτός αν κλείνουμε τα μάτια μας και ζούμε απομονωμένοι σε κάποιο συννεφάκι. Τα προβλήματα των κοινωνιών σε παγκόσμιο επίπεδο είναι πολλά. Λιτότητα, ανεργία, ανασφάλεια, τρομοκρατία, πολιτικά και οικονομικά σκάνδαλα, διαφθορά της δικαιοσύνης, είναι μόνο λίγα απ' αυτά που βιώνουν οι απλοί άνθρωποι καθημερινά. Σε αυτά τα προβλήματα, το πολιτικό κατεστημένο, όχι μόνο δεν κατάφερε να βρει λύση, αλλά με τις πολιτικές που συνεχίζει ακόμα και σήμερα να εφαρμόζει τα οδηγεί σε όξυνση. Επομένως, η αλλαγή είναι αναπόφευκτη, μιας και ο κόσμος αναφανδόν αναζητά ένα καλύτερο αύριο. Ο κάθε Τραμπ, λοιπόν, δεν είναι το πρόβλημα, είναι το αποτέλεσμα του προβλήματος.
Ωστόσο, όσο ο κάθε Τραμπ δεν είναι το πρόβλημα, άλλο τόσο δεν αποτελεί και τη λύση. Η λύση είναι μία· η επένδυση στην Παιδεία. Δυστυχώς, τις τελευταίες δεκαετίες, ταυτόχρονα με την κοινωνική και οικονομική κρίση, έχει παρατηρηθεί τεράστια κρίση και στην εκπαίδευση των ανθρώπων. Οι κατακόρυφες μειώσεις που αφορούν δαπάνες για την Παιδεία και οι συνεχόμενες ατυχείς μεταρρυθμίσεις ενός εκπαιδευτικού συστήματος που πάσχει, έχουν οδηγήσει στο μεγάλωμα πολλών γενιών αμόρφωτων, μη πεπαιδευμένων ανθρώπων, με πολύ χαμηλή κριτική ικανότητα. Άνθρωποι που δεν έχουν την ικανότητα να σκεφτούν ορθολογικά και πέφτουν εύκολα θύματα χειραγώγησης. Αν προστεθούν σε αυτά, το γεγονός ότι αυτές οι γενιές δεν έχουν βιώσει την εξαθλίωση και τον πόλεμο που έζησαν προηγούμενες, σε συνδυασμό με την άγνοια που έχουν για την ιστορία, φοβάμαι ότι οι επιλογές που γίνονται λόγω της δικαιολογημένης αγανάκτησης, μάλλον δεν είναι οι καταλληλότερες. Γιατί, άνθρωπος που δεν ξέρει την ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει.
Όλα ξεκινάνε από την Παιδεία και δυστυχώς εδώ και χρόνια, η Παιδεία βρίσκεται στον πάτο. Χθες κιόλας έπρεπε να γίνει μια ριζική αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού συστήματος, προς την αντίθετη πορεία, όμως, από αυτήν που επιδιώκεται σε κάθε τέτοιου είδους αλλαγή. Το σχολείο οφείλει να απαλλαγεί από τον τεχνοκρατικό και εξειδικευμένο χαρακτήρα. Ο ρόλος του, τη σημερινή εποχή όπου επικρατεί το υλιστικό πνεύμα, ο ανταγωνισμός και τα τεχνολογικά ερεθίσματα πρέπει να είναι πιο ενισχυμένος από ποτέ. Από τη μία, οφείλει να παρέχει γενικές γνώσεις στα παιδιά, γνώσεις που θα συμβαδίζουν με την εποχή και θα τα καθιστούν ικανά μέλη της σύγχρονης κοινωνίας. Από την άλλη, οφείλει να κάνει στροφή προς τις ανθρωπιστικές σπουδές. Μόνο αυτές μπορούν να πλάσουν δημοκρατικούς πολίτες, με αυξημένη κριτική ικανότητα, μόνο αυτές μπορούν να ενισχύσουν τα γλωσσικά ερεθίσματα και τη σκέψη που ολοένα και υποβαθμίζονται από την επέλαση της τεχνολογίας.
Πρέπει, λοιπόν, να γίνει αντιληπτό από όλους ότι όσο η κοινωνία μας κλείνει τα μάτια της σε όσα συμβαίνουν γύρω της, τόσο τα προβλήματα θα γεννούν Τραμπ και οι Τραμπ θα γεννούν νέα προβλήματα. Απαιτείται από τον καθένα ξεχωριστά και από την πολιτεία μαζικά να γίνει μια στροφή προς τον ανθρωπισμό και να επανατοποθετηθεί ο άνθρωπος εκεί όπου ανήκει, στο κέντρο, δηλαδή, της ζωής.
Αποστόλης Ζυμβραγάκης, Φιλόλογος.
Για το e-didaskalia.blogspot.gr