"Είμαι τόσο χαζός! Δεν μπορώ να κάνω τίποτα!"
Η αυτοεκτίμηση είναι ένα πολύ σημαντικό συστατικό μιας επιτυχημένης και ευτυχισμένης ζωής. Μπορεί κάποιος να είναι ευλογημένος με εξυπνάδα και ικανότητες, αλλά αν δεν διαθέτει αυτοεκτίμηση είναι πολύ πιθανόν να συναντά εμπόδια στην επαγγελματική του επιτυχία, στις σχέσεις αλλά και και σε όλους τους τομείς της ζωής.
Τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού είναι η βάση για τη δημιουργία θετικής εικόνας του εαυτού.
Ως γονείς, δεν μπορούμε να ελέγξουμε όλα όσα βλέπει το παιδί μας, όσα ακούει και σκέφτεται τα οποία συμβάλλουν στη δημιουργία της εικόνας του εαυτού του. Μπορούμε όμως να κάνουμε πολλά. Ένα παιδί σε μικρή ηλικία είναι ένα δώρο από το Θ-ό – ένας νέος άνθρωπος, «άγραφος χάρτης». Στα πρώτα αυτά χρόνια, όσα μπαίνουν στο μυαλό του παιδιού εντυπώνονται βαθιά. Οι γονείς λοιπόν έχουν τη μοναδική και ανεπανάληπτη ευκαιρία να ιδρύσουν έναν «τραπεζικό λογαριασμό αυτοεκτίμησης» στον οποίο το παιδί θα καταθέσει πολλά θετικά πράγματα για το ίδιο. Στα χρόνια και τις δεκαετίες που θα ακολουθήσουν, αυτός ο «λογαριασμός» θα εξισορροπήσει τις αναπόφευκτες αρνητικές εμπειρίες.
Πώς τροφοδοτούμε λοιπόν, τον τραπεζικό λογαριασμό του παιδιού μας; Πώς μπορούμε εμείς, ως γονείς, να χτίσουμε την αυτοπεποίθησή του; Σας προτείνω μερικούς τρόπους:
- Δείξτε αγάπη και στοργή στο παιδί σας. Όλες οι συναναστροφές μας με τα παιδιά, ξεκινώντας από τη βρεφική ηλικία, θα πρέπει να πραγματοποιούνται με αγάπη και στοργή, διότι τότε το παιδί αποκτά το υποσυνείδητο συναίσθημα ότι αξίζει την εκτίμηση και την αγάπη των άλλων.
- Επαινέστε το παιδί σας. Να το επιβραβεύεται όσο πιο συχνά μπορείτε, όταν κάνει κάτι καλό. Πείτε, «είμαι πολύ υπερήφανος/η για σένα. Είσαι ξεχωριστός/ή. Μου αρέσει πολύ αυτό που έκανες» Είναι πολύ σημαντικό, ωστόσο, οι έπαινοί σας να είναι πιστευτοί.
- Μην υπερβάλλετε με δηλώσεις του τύπου, «είσαι ο πρώτος/πρώτη σε όλα. Είσαι το πιο καλό παιδί που έβγαλε ποτέ ο κόσμος» οι οποίες μπορεί να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Το παιδί θα αποκτήσει υπερτροφικό εγώ, κάτι που θα επηρεάσει τις σχέσεις του με τους φίλους του, γεγονός που μακροπρόθεσμα θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην αυτοεκτίμησή του.
- Θέστε στο παιδί σας στόχους, τους οποίους μπορεί να επιτύχει, όπως να ντύνεται μόνο του ή να πάρει ένα καλό βαθμό σε κάποιο διαγώνισμα. Γενικώς, να θέτετε στόχους που ταιριάζουν στην ηλικία και στις ικανότητες του παιδιού (στόχοι που είναι αδύνατο να επιτευχθούν έχουν αρνητικό αποτέλεσμα). Καθώς το παιδί εργάζεται να φτάσει στο στόχο, να το βοηθάτε, να επιβραβεύεται την προσπάθειά του και να τονίζεται την εικόνα του ως νικητή.
- Να κρίνετε την πράξη και όχι το άτομο. Όταν το παιδί κάνει κάτι κακό, να του λέτε, «Εσύ είσαι τόσο καλό παιδί, δεν θα έπρεπε να είχες κάνει κάτι τέτοιο» και όχι, «είσαι παλιόπαιδο».
- Επιβεβαιώστε τα αισθήματά του. Όταν το παιδί σας υποστεί κάποιο πλήγμα στην αυτοεκτίμησή του, είναι σημαντικό να ελέγχετε τα συναισθήματά του. Για παράδειγμα, αν προσβληθεί από ένα αρνητικό σχόλιο ενός φίλου ή δασκάλου, πείτε του, «Πληγώθηκες από αυτό που σου είπε ο τάδε» ή «πληγώθηκες από το γεγονός πως ο τάδε δεν σε συμπαθεί». Μόνο όταν το παιδί νιώσει επιβεβαίωση των συναισθημάτων του θα ανοιχτεί σε σας, στηρίζοντας την αυτοεκτίμησή του με την απαρίθμηση αυτών που το συμπαθούν και με τα καλά λόγια που έχουν πει για εκείνο.
- Να είστε υπερήφανοι για το παιδί σας. Πρέπει να θυμόμαστε και να επαναλαμβάνουμε σε τακτική βάση, πόσο τυχεροί και πόσο υπερήφανοι νιώθουμε που είμαστε γονείς του.
- Πρέπει να μιλάτε θετικά για το παιδί σας μπροστά σε σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή του, όπως ο παππούς και η γιαγιά, οι φίλοι και οι καθηγητές του.
- Δεν πρέπει ποτέ να το συγκρίνετε με άλλα παιδιά, λέγοντας, «γιατί να μην είσαι σαν τον/την τάδε;». Όταν λεχθεί κάτι τέτοιο από κάποιον τρίτο, βεβαιώστε το πως είναι μοναδικό και ιδιαίτερο με τον τρόπο του.
- Βεβαιωθείτε πως αυτοί που συναναστρέφονται με το παιδί σας, γνωρίζουν τις ικανότητές του. Στην αρχή του σχολικού έτους, μιλήστε με τους δασκάλους του, επισημαίνοντάς τους ποιες είναι οι ικανότητες του παιδιού σας και τους τομείς στους οποίους τα καταφέρνει καλύτερα, έτσι ώστε ο δάσκαλος να σχηματίσει θετική εικόνα γι’ αυτό και να συνεχίσει να χτίζει πάνω σε αυτές τις ικανότητες.
- Πείτε στο παιδί σας τακτικά ότι το αγαπάτε απεριόριστα. Όταν αποτυχαίνουν ή κάνουν κάτι λάθος, μην ξεχνάτε να τους λέτε, «Για μένα είσαι κάτι ξεχωριστό, θα σε αγαπώ πάντα ό,τι και αν γίνει!».
- Φροντίστε και τη δική σας αυτοεκτίμηση. Πρέπει να δείτε τον εαυτό σας θετικά. Οι γονείς που δεν έχουν αυτοεκτίμηση, δυσκολεύονται να μεγαλώσουν παιδιά με υψηλή αυτοεκτίμηση. Ένας καλός, θετικό γονιός είναι αυτός που ξέρει ότι δεν είναι τέλειος αλλά αναγνωρίζει την αξία του, προσπαθώντας πάντα να βελτιωθεί και να ωριμάσει.
Του Γιαακόβ Λίντερ
Περισσότερες συμβουλές εδώ.