Ο Σπύρος Μουστακλής (1926 - 28 Απριλίου 1986) ήταν Αντιστράτηγος του ελληνικού στρατού με σημαντική αντιδικτατορική δράση, ο οποίος βασανίστηκε άγρια από την Χούντα των Συνταγματαρχών με αποτέλεσμα την παράλυσή του.
Βιογραφικά στοιχεία
Γεννήθηκε στο Μεσολόγγι. Αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων το 1948. Κατετάγη εθελοντής στην Εθνική Αντίσταση στην οργάνωση Ε.Ο.Ε.Α-Ε.Δ.Ε.Σ. με στρατηγό τον Ναπολέοντα Ζέρβα στις 2/4/1943 μέχρι την 12/2/1945.Ως μέλος της οργάνωσης έλαβε μέρος στις παρακάτω μάχες(4/7/1943)στη Γέφυρα Αχελώου κατά των Ιταλών.(16-17/7/1943)στη Μακρυνόρο, Σαραντίνα Κρίκελο κατά των Ιταλών. (2-3/10/1943) στον Άγιο Γεώργιο Καστανοχωρίου (Τσακνοχώρι) κατά των Γερμανών.(16-17/10/1943) στους Χαλκιοπούλους Βάλτου κατά των ΕΛΑΣιτών.(21/10/1943) στη μάχη Τετρακώμου κατά των Γερμανών.(3-7/9/1944) στο Κορφοβούνι και Φιλιππιάδα κατά των Γερμανών. (21/12/1944) στον Προφήτη Ηλία Άρτας κατά ΕΛΑΣιτών. Στη μάχη Προφήτη Ηλία τραυματίσθηκε (συντριπτικό κάταγμα περόνης) και διακομίσθηκε για νοσηλεία στο Συμμαχικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο (Polish General Hospital-No 14750) στο Μπάρι Ιταλίας. Έλαβε μέρος στον εμφύλιο πόλεμο (1948-1949) ως Ανθυπολοχαγός (Μάχες Βελούτας, Τούρκα Βάλτου,Γέφυρα Κόρακα Τριχωνίδος, Τρίκορφο, κ.λ.π.) και στη συνέχεια συμμετείχε στον πόλεμο της Κορέας (30/4/1952 - 14/7/1953) ως υπολοχαγός. Κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας συμμετείχε στο κίνημα του Ναυτικού. Συνεργάστηκε με τους αξιωματικούς του ναυτικού ως ταγματάρχης και ήταν από τους λίγους αξιωματικούς του στρατού που πήραν μέρος. Το κίνημα του Ναυτικού προδόθηκε πριν την εκδήλωσή του, με αποτέλεσμα μεταξύ των αξιωματικών να συλληφθεί και ο ίδιος (22 Μαΐου 1973).
Κρατήθηκε στα κρατητήρια του ΕΑΤ-ΕΣΑ για 47 ημέρες όπου βασανίστηκε άγρια. Κατά τη διάρκεια των βασανιστηρίων ένα βίαιο χτύπημα στην καρωτίδα προκάλεσε εγκεφαλικό με αποτέλεσμα να διακομιστεί (με καθυστέρηση πολλών ωρών) στο 401 Γ.Σ.Ν.Α., όπου εισήλθε με το ψευδώνυμο "Μιχαηλίδης" και αιτιολογία εισαγωγής "τρακάρισμα στον Ιππόδρομο". Το εγκεφαλικό τού προκάλεσε ολική παράλυση των δεξιών του άνω και κάτω άκρων. Η αρχική διάγνωση ήταν "αφασία κινητικού τύπου, με μπλοκαρισμένο το κέντρο της κίνησης και της ομιλίας, εξαιτίας του εγκεφαλικού που προκλήθηκε από βίαιο χτύπημα στην καρωτίδα". Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στην Πολυκλινική Αθηνών και ακολούθως στο ΚΑΤ, όπου παρέμεινε για δυο χρόνια, υποβαλλόμενος σε εντατικές φυσικοθεραπείες. Ύστερα από προσπάθειες πολλών μηνών, ο Μουστακλής κατάφερε να σταθεί όρθιος και να περπατήσει, αλλά δεν μπόρεσε να ξαναμιλήσει.
Έπειτα από αυτό το συμβάν, το δικτατορικό καθεστώς, φοβούμενο αντιδράσεις, μετρίασε τα βασανιστήρια κατά των αξιωματικών που είχαν συλληφθεί. Η τραγική κατάληξη του Μουστακλή αλλά και η ηρωική του στάση παραμένουν ακόμα σύμβολα αντιδικτατορικής δράσης.
Μετά το θάνατό του, δόθηκε τιμητικά το όνομά του στο στρατόπεδο-κέντρο νεοσυλλέκτων του Μεσολογγίου (Σύνταγμα Πεζικού). Προτομή του έχει αναγερθεί στα πρώην κρατητήρια του ΕΑΤ-ΕΣΑ (σήμερα πάρκο Ελευθερίας) στην Αθήνα. Επίσης στο όνομά του υπάρχουν οδοί στην Πυλαία Θεσσαλονίκης, στην Καλαμαριά, στην Ερμούπολη, στα Χανιά και το Ηράκλειο Κρήτης, στο Ίλιον, στη Λυκόβρυση και στο Αιγάλεω της Αθήνας.
Χαρακτηριστικοί είναι οι στίχοι του Αντώνη Δωριάδη που δημοσιεύθηκαν στην Ελευθεροτυπία για το μαρτύριο του Σπύρου Μουστακλή: «Του ζήτησαν να μαρτυρήσει / Δε μίλησε / Του τσάκισαν τα δόντια / Του τσάκισαν τα δάχτυλα / Του τσάκισαν τα πλευρά / Σιωπούσε / Του ’καψαν το στήθος / Του ’καψαν τα πόδια / Του ’καψαν την κοιλιά / Δε μαρτυρούσε / Του θραύσαν τις μασέλες / Του μάτωσαν τα νεφρά / Του συνθλίψαν τους όρχεις / Αυτός σιωπούσε / Κοίταζε μόνο / Αιώνες μακριά / Με τα μάτια / Του Ιησού».
Μετά από χρόνια ο Στ. Παττακός σχετικά ερωτηθείς δήλωσε κυνικά "Καλά του κάναμε. Να ησυχάσουμε. Η δύναμις επιβάλλεται δια παντός τρόπου. Ό,τι δε λύνεται, κόβεται. Σπαθί."
Περισσότερα αφιερώματα εδώ.