ΚΙΝΗΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ: ΕΡΓΑΛΕΙΟ Ή ΕΞΑΡΤΗΣΗ
Η εποχή µας µπορεί να χαρακτηριστεί ως εποχή της επικοινωνίας. Η τεχνολογική ανάπτυξη του 20ου αιώνα, ιδίως των τριών τελευταίων δεκαετιών του και η ακόλουθη συνέχεια αυτής στην πρώτη δεκαετία του 21ου, οδήγησε στη ραγδαία ανάπτυξη των τεχνολογικών επιτευγµάτων, είτε αυτά αφορούν την ενηµέρωση, είτε την επικοινωνία (ίντερνετ, κινητά τηλέφωνα, ψηφιακή τηλεόραση κλπ), είτε και όλους τους άλλους τοµείς της. Αυτό που ίσως έχει γίνει πιο προσιτό σε σχέση µε όλα τα παραπάνω είναι το κινητό τηλέφωνο. Πλέον συνδυάζει το χαµηλό κόστος αγοράς, τις πολλαπλές λειτουργίες (µηνύµατα, διαδίκτυο, τηλέφωνο, φωτογραφίες κ.λ.π.) και έχει καθιερωθεί ως το πιο απαραίτητο εργαλείο – προφίλ του σύγχρονου ανθρώπου, είτε αυτός είναι δέκα, είτε ογδόντα ετών.
Αλήθεια, έχει αναρωτηθεί κανείς αν τελικά περιοριζόµαστε στην «απαραίτητη» χρήση του ή αν τελικά αυτή κινδυνεύει να γίνει υπερχρήση ή κατάχρηση; Πλέον ο κάθε γονιός θεωρεί απαραίτητο να προµηθεύσει το εφτάχρονο παιδί του µε κινητό τηλέφωνο, για να το ελέγχει, για την «κακιά ώρα», για να µην νιώθει το παιδί µειονεκτικά, γιατί έχουν όλοι οι φίλοι του. Πλέον ένας έφηβος έχει ένα ή και δύο κινητά µε δωρεάν χρόνο οµιλίας και δωρεάν µηνύµατα. Χρησιµοποιεί το κινητό του ως ραδιόφωνο ή ως µέσο επικοινωνίας. Όταν δε χρησιµοποιεί το διαδίκτυο, χρησιµοποιεί το κινητό του. Ο τριαντάρης, σαραντάρης, πενηντάρης το θεωρεί απαραίτητο εργαλείο για τη δουλειά του, έχοντάς το δυστυχώς, ακόµα και ως αξεσουάρ κοινωνικής ανάδειξης. Ακόµα και οι µεγαλύτερες ηλικίες, είτε γνωρίζουν να το χειριστούν, είτε όχι, το θεωρούν το ίδιο απαραίτητο µε ένα ψυγείο, µε ένα αυτοκίνητο, µε ένα πιάτο φαγητό.
Κανείς δε µπορεί να αρνηθεί ότι είναι ένα χρήσιµο εργαλείο για την καθηµερινότητά µας. Κανείς, παράλληλα, δε µπορεί να στρουθοκαµηλίσει υποστηρίζοντας ότι ίσως αποτελεί µία από τις πιο µεγάλες εξαρτήσεις του σύγχρονου ανθρώπου. Οι ρυθµοί της ζωής µας, µας το έχουν κάνει «απαραίτητο», γιατί έχουµε µάθει να αντικαθιστούµε την ανθρώπινη επαφή µε ένα µήνυµα, γιατί νοµίζουµε ότι έτσι θα µας αγαπήσουν οι άλλοι, γιατί θεωρούµε ότι δε µπορούµε να ζήσουµε χωρίς αυτό. Ίσως πιστεύουµε ότι είναι ένα φάρµακο για το άγχος της καθηµερινότητας, µιας καθηµερινότητας που κυριαρχείται από ασθµατικούς ρυθµούς ζωής, από υπερκαταναλωτικό πνεύµα, από τρέλα. Μιας καθηµερινότητας που την έχουµε δηµιουργήσει εµείς.
Μήπως τελικά µπορούµε να ζήσουµε και χωρίς αυτό; Μήπως, τελικά, δε µας είναι τόσο απαραίτητο; Μήπως µπορούµε έστω να προσπαθήσουµε να µεταβούµε από την κατάχρηση στη χρήση; Μήπως χάνεται η παιδική ηλικία, καθώς τα στρατιωτάκια, τα αυτοκινητάκια και οι κούκλες έχουν αντικατασταθεί από παιχνίδια στο κινητό τηλέφωνο; Μήπως τελικά η µοναξιά του σύγχρονου ανθρώπου έχει βρει µία κρυψώνα που λέγεται κινητό τηλέφωνο, η οποία έχει αντικαταστήσει τον καφέ µε ένα φίλο, τη συζήτηση µε τους γονείς ή τον/την σύντροφο µε ένα µήνυµα; Μήπως αντί να µας βοηθά να καταπολεµήσουµε το άγχος µας προκαλεί περισσότερο;
Οι απαντήσεις βρίσκονται αρκετά εύκολα, αρκεί οι σηµερινοί τριαντάρηδες, σαραντάρηδες, πενηντάρηδες να σκεφτούν πώς ζούσαν παλαιότερα χωρίς αυτό. Το κινητό είναι εργαλείο, αλλά όχι φάρµακο για όλα. Ας σκεφτούµε µόνο λίγο, εµείς οι µεγαλύτεροι, τις συνέπειες της σηµερινής κατάχρησής του για τα παιδιά. Ας αναρωτηθούµε αν η τεχνολογία είναι πάντα σύµµαχος ή εχθρός.
ΘΕΜΑΤΑ
Α. Να γραφεί η περίληψη του κειµένου (80-100 λέξεις). (25 ΜΟΝ)
Β. 1. Να βρεθεί η δοµή της 1ης παραγράφου του κειµένου. (5 ΜΟΝ)
Β.2. Να βρεθούν τρεις λέξεις – φράσεις µε µεταφορική σηµασία. (5 ΜΟΝ)
Β.3. Να γραφούν οι πλαγιότιτλοι των παραγράφων του κειµένου. (5 ΜΟΝ)
Β.4. Να βρεθεί από ένα συνώνυµο για τις παρακάτω τονισµένες λέξεις του κειµένου : απαραίτητο, ετών, νιώθει, δουλειά, νοµίζουµε. (5 ΜΟΝ)
Β.5. Να βρεθεί από ένα αντώνυµο για τις παρακάτω υπογραµµισµένες λέξεις του κειµένου : χαµηλό, µειονεκτικά, αρνηθεί, χρήσιµο, παλαιότερα. (5 ΜΟΝ)
Γ. Να αναπτύξετε σε µία παράγραφο 80-100 λέξεων το περιεχόµενο της φράσης : «Ας αναρωτηθούµε αν η τεχνολογία είναι πάντα σύµµαχος ή εχθρός». (10 ΜΟΝ) Γ. Στο κείµενο γίνεται λόγος για το κινητό τηλέφωνο .Για ποιους λόγους οι νέοι χρησιµοποιούν το κινητό τηλέφωνο; Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που µπορεί να προκύψουν εξαιτίας της κατάχρησης του κινητού τηλεφώνου; (άρθρο 400-500 λέξεων). (40 ΜΟΝ)
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α. Το κείµενο αναφέρεται στη χρήση του κινητού τηλεφώνου. Αρχικά επισηµαίνεται ότι η ανάπτυξη της τεχνολογίας το τελευταίο χρονικό διάστηµα οδήγησε στην ευρύτατη διάδοση των τεχνολογικών µέσων και ιδιαίτερα του κινητού τηλεφώνου. Θεωρείται απαραίτητο για άτοµα όλων των ηλικιών λόγω των δυνατοτήτων που παρέχει. Διατυπώνεται, ωστόσο, η άποψη ότι η χρήση του κινητού έχει οδηγήσει σε κατάχρηση. Οι γονείς αγοράζουν στα παιδιά κινητό για να τα ελέγχουν, ενώ οι έφηβοι έχουν πολλές συσκευές και τα άτοµα µεγαλύτερης ηλικίας το χρησιµοποιούν ως µέσο προβολής .Αναµφίβολα αποτελεί χρήσιµο εργαλείο, αλλά και εξάρτηση. Τα άτοµα θεωρούν ότι είναι απαραίτητο στην καθηµερινότητα εξαιτίας των έντονων ρυθµών ζωής. Στον αντίποδα όµως, επισηµαίνεται ότι επηρεάζει αρνητικά τα παιδιά και οδηγεί το άτοµο στην αποµόνωση και αυξάνει το άγχος. Τέλος, τονίζεται ότι η χρήση του κινητού χρειάζεται να γίνεται µε µέτρο, όπως και για κάθε τεχνολογικό επίτευγµα.
Β.1. Θεµατική περίοδος: « Η εποχή µας …επικοινωνίας». Λεπτοµέρειες: «Αυτό που ίσως…ετών».
Β.2. φάρµακο ( για το άγχος) Αξεσουάρ ( κοινωνικής ανάδειξης ) ( η µοναξιά έχει βρει ) µία κρυψώνα
Β.3. 1η παράγραφος : Η ανάπτυξη της τεχνολογίας και η διάδοση του κινητού 2η παράγραφος : Η κατάχρηση του κινητού τηλεφώνου από όλες τις ηλικιακές οµάδες. 3η παράγραφος : Η εξάρτηση του σύγχρονου ανθρώπου από το κινητό 4η παράγραφος : Συνέπειες της εξάρτησης στην ψυχολογία και την κοινωνική ζωή του ατόµου 5η παράγραφος : Χρήση του κινητού µε µέτρο
Β.4. ίσως = πιθανόν Απαραίτητο = βασικό Νιώθει = αισθάνεται Δουλειά = εργασία Νοµίζουµε = πιστεύουµε
Β.5. χαµηλό # υψηλό Μειονεκτικά # πλεονεκτικά Αρνηθεί # δεχτεί Χρήσιµο # άχρηστο Παλαιότερα # πρόσφατα
Β.6. Η τεχνολογία : Α. Σύµµαχος : Διευκολύνει την καθηµερινότητα. Οι εργασίες επιτελούνται πιο γρήγορα. Παρέχει πολλές δυνατότητες στο άτοµο ( ψυχαγωγία, ενηµέρωση, πληροφόρηση, επικοινωνία µε άλλα άτοµα ). Εξοικονόµηση χρόνου και κατάργηση αποστάσεων. Τα περισσότερα τεχνολογικά µέσα είναι εύχρηστα από άτοµα όλων των ηλικιών και διατίθενται πλέον σε χαµηλό κόστος. Β. Εχθρός : Σε περίπτωση που υπάρχει κατάχρηση από το άτοµο. Προκαλείται εξάρτηση και εθισµός. Το άτοµο προσκολλάται και αποµακρύνεται από άλλα ενδιαφέρονται και δραστηριότητες. Αποµονώνεται από άλλα άτοµα και ψυχαγωγείται µόνο µέσω της τεχνολογίας. Συνάπτει επιφανειακές διαπροσωπικές σχέσεις. Οδηγείται στην υπερκατανάλωση. Χρησιµοποιεί τα τεχνολογικά επιτεύγµατα ( κινητό τηλέφωνο, υπολογιστής) ως µέσα κοινωνικής επίδειξης και αυτοπροβολής. Κατασπατάληση ελεύθερου χρόνου.
Γ. 1. Οι λόγοι για τους οποίους το κινητό τηλέφωνο χρησιµοποιείται από τους νέους : -Δυνατότητα άµεσης επικοινωνίας, σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων -συνοµιλία µε άτοµα που βρίσκονται σε απόσταση -Πληροφόρηση και ενηµέρωση των νέων για διάφορα θέµατα -ψυχαγωγικές επιλογές µέσω του κινητού τηλεφώνου (τραγούδια, παιχνίδια, βίντεο) -οι νέοι νιώθουν ότι µπορούν να ξεφύγουν από τον έλεγχο των γονέων -δυνατότητα διατήρησης της ιδιωτικής τους ζωής και κάλυψη προσωπικών αναγκών -αποτελεί εύχρηστο εργαλείο, µε χαµηλό σχετικά κόστος -µηνύµατα : άµεση και εύκολη επικοινωνία, εξοικονόµηση χρόνου -δυνατότητα τροποποίησης του προγράµµατος και αλλαγή σχεδίων 2. Κίνδυνοι που µπορεί να προκύψουν εξαιτίας της κατάχρησης : -Υποκαθιστά την άµεση επικοινωνία -Δε βοηθά στην κοινωνικοποίηση του νέου -αποξένωση και αποµόνωση από το οικογενειακό και το φιλικό περιβάλλον -επιβάρυνση της σωµατικής υγείας -η κατάχρηση των µηνυµάτων επηρεάζει αρνητικά τη γλωσσική έκφραση του νέου -χρησιµοποιείται ως µέσο επίδειξης και αυτοπροβολής – οδηγεί στην υπερκατανάλωση -προσκόλληση και εξάρτηση – αποµάκρυνση από δηµιουργικές δραστηριότητες -εθισµός -εµποδίζει την εκπαιδευτική διαδικασία.
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΗΛΙΑΣΚΟΣ
Περισσότερο πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό για το Λύκειο εδώ.