Την παραπάνω ερώτηση την κάνουν πολύ συχνά οι γονείς σε κοινωνικές συζητήσεις με παρέα. Πρόκειται για μια μάλλον πρόσφατη κοινωνική επιθυμία, αφού πριν μερικά χρόνια η έννοια της ευτυχίας και της χαράς δεν καταλάμβανε μεγάλο χώρο στα βιβλία της παιδοψυχολογίας και δεν άνηκε στις επιθυμητές οικογενειακές αξίες.
Έτσι, αυτή η παραμελημένη αξία, της ευτυχίας και της χαράς έρχεται να καταλάβει μία σημαντική θέση στη ζωή γονιών και παιδιών σήμερα. Αν μάλιστα σκεφτούμε με όρους οικονομικής κρίσης και γενικότερης δυσκολίας, το αίτημα της χαράς στην καθημερινότητά μας γίνεται επιτακτικό.
Στην προσπάθειά τους να αναθρέψουν ευτυχισμένα παιδιά, πολλοί γονείς έχουν επηρεαστεί από διάφορα διαστρεβλωμένα μηνύματα και πρότυπα που βγαίνουν προς τα έξω: η ευτυχία σχετίζεται με τη συσσώρευση υλικών αγαθών, τη φήμη, τη δόξα, τη δύναμη, την εξωτερική εμφάνιση. Φυσικά και όλα αυτά είναι πολύ ωραία στοιχεία, και μακάρι κάθε άνθρωπος να τα έχει στη ζωή του, αλλά δενείναι συνώνυμα της ευτυχίας! Αντίθετα, επιστημονικές έρευνες και πραγματικές μαρτυρίες δείχνουν ότι το σκληρό κυνήγι των παραπάνω συχνά φέρνει δυστυχία και στεναχώρια.
Αν λοιπόν ως γονείς καταλάβετε πώς αναπτύσσεται η ευτυχία, θα μπορέσετε να βοηθήσετε τα παιδιά σας να βρουν χαρά, ευτυχία και νόημα στη ζωή τους. Οι πραγματικές αιτίες της ευτυχίας βρίσκονται μέσα στο πεδίο ελέγχου του παιδιού σας, που σημαίνει ότι το κάθε παιδί μπορεί να κάνει πολλά πράγματα για να καλλιεργήσει την ευτυχία του.
Αυτοεκτίμηση και Αυτοπεποίθηση
Όταν ένα παιδί πιστεύει στον εαυτό του και στις δυνάμεις του και δεν αμφισβητεί το αν μπορεί να τα καταφέρει, -σε οποιαδήποτε μικρή ή μεγάλη κατάσταση- αυτό είναι σημαντικός παράγοντας που συνεισφέρει στην προσωπική ευτυχία. Η αυτοεκτίμηση και το αδερφάκι της, η αυτοπεποίθηση δίνουν στα παιδιά την αίσθηση της ασφάλειας και έτσι προσεγγίζουν τα πράγματα από θέση ισχύος και εμπιστοσύνης. Η αυτοεκτίμηση επίσης δίνει στα παιδιά την αίσθηση της ικανότητας και της ευχέρειας, οπότε όταν το παιδί εκτιμά ότι είναι ικανό θεωρεί ότι μπορεί να προσπαθήσει και να κατακτήσει σημαντικά πράγματα στη ζωή του. Με αυτό τον τρόπο μειώνεται το στρες, ο φόβος και το άγχος, που βρίσκονται στη ρίζα της δυστυχίας και της δυσφορίας.
Θετική Στάση Ζωής
Χαμογελαστά παιδιά, που τα βλέπουν όλα θετικά, έχουν καλή διάθεση, δοκιμάζουν και πετυχαίνουν τους στόχους τους- Όλοι τα έχουμε δει κάποια στιγμή. Είναι τα παιδιά που εσωτερικά είναι δυνατά, θετικά, αισιόδοξα. Βλέπουν τη λιακάδα και την ομορφιά στον κόσμο, όχι τη βροχή και την ασχήμια. Αυτά τα παιδιά είναι γενικότερα πιο ‘τυχερά’ όχι για άλλο λόγο, αλλά επειδή βλέπουν τη ζωή θετικά, είναι χαρούμενα, και προσδοκούν ότι θα τους συμβούν καλά πράγματα. Τα παιδιά με θετική στάση ζωής συνήθως εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους και εκτιμούν τα καλά πράγματα που τους συμβαίνουν και τις ευκαιρίες που τους δίνονται.
Πάθος
Βασικός συντελεστής στην ευτυχία ενός παιδιού είναι να έχει πάθος για κάτι: σπορ, δραστηριότητα, ή οτιδήποτε. Τα παιδιά που παθιάζονται με κάτι είναι και χαρούμενα παιδιά, γιατί υπάρχει κάτι στη ζωή τους το οποίο το αγαπάνε και στο οποίο επενδύουν χρόνο και προσπάθεια. Τα παιδιά παθιάζονται με χίλια-δυο πράγματα, τα σπορ, τη μουσική, τη ζωγραφική, την ανάγνωση βιβλίων, τις κατασκευές, τις χειροτεχνίες… Συχνά τα παιδιά χάνουν τέτοιου είδους ενδιαφέροντα και απορροφώνται σε ηλεκτρονικά παιχνίδια, εις βάρος άλλων δραστηριοτήτων. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι δεν πρόκειται για το θετικό πάθιασμα που κουβεντιάζουμε, αλλά για μια μορφή εξάρτησης. Είναι φυσικό ότι το παιδί θα παίζει και ηλεκτρονικά παιχνίδια, αλλά αυτό δε θα πρέπει να γίνεται εις βάρος άλλων δραστηριοτήτων.
Ισορροπία
Tα παιδιά που είναι λιγότερο χαρούμενα είναι τα παιδιά που δε ζουν μια ισορροπημένη ζωή. Είναι τα παιδιά που συνήθως ασχολούνται μόνο με ένα πράγμα ή μία δραστηριότητα και η αυτοεκτίμησή τους βασίζεται αποκλειστικά σε αυτή τη δραστηριότητα. Αυτό είναι πρόβλημα από το σημείο που τα πράγματα αρχίζουν να μην πάνε καλά –κάτι το φυσιολογικό-, γιατί πάντα υπάρχουν εμπόδια και δυσκολίες, και τότε το παιδί αισθάνεται απογοήτευση, λύπη, θυμό. Αν όμως ένα παιδί έχει πιο ισορροπημένη ζωή, με περισσότερες δραστηριότητες και πηγές αυτοεκτίμησης, τότε έχει πολύ μικρότερο κίνδυνο να απογοητευτεί. Το ίδιο ισχύει και με τις φιλίες: ισορροπημένες φιλίες, με παιδιά διαφορετικά από το ίδιο, από διαφορετικά μέρη (πχ σχολείο, εξωσχολικές δραστηριότητες) δίνουν στο παιδί τη δυνατότητα να αναπτύξει δεσμούς με άτομα που του καλύπτουν διαφορετικές πλευρές της προσωπικότητάς του και με τα οποία έχει κοινά σημεία.
Ανθρώπινη Πλευρά
Η σύγχρονη τάση καταναλωτισμού δίνει περισσότερο έμφαση στην απόκτηση υλικών αγαθών και λιγότερη έμφαση στην καλλιέργεια της ‘ανθρώπινης πλευράς’ του ατόμου. Δυστυχώς, ο καταναλωτισμός και η αγορά αγαθών μπορεί να επιφέρουν μια πρόσκαιρη ευχαρίστηση, αλλά πολύ σύντομα το ευχάριστο αυτό συναίσθημα καταλαγιάζει. Η ευτυχία δε βρίσκεται στα χρήματα ή τα υλικά αγαθά, αλλά στις εμπειρίες, τις σχέσεις και τις δραστηριότητες που δίνουν νόημα στη ζωή του ανθρώπου, σε κάθε ηλικία.
Αληθινές Σχέσεις
Ξέρατε ότι οι επιστημονικές έρευνες των τελευταίων χρόνων δείχνουν ξεκάθαρα ότι οι άνθρωποι που έχουν καλές και αληθινές σχέσεις είναι και πιο ευτυχισμένοι; Η ευκαιρία να δώσει και να πάρει κανείς αγάπη, να χτίσει φιλίες πάνω σε αμοιβαίους κανόνες αγάπης, να νοιάζεται για την οικογένεια και τους συγγενείς του, να στηρίζει και να δέχεται στήριξη από αγαπητά άτομα χτίζει την ευτυχία. Η θετική επανατροφοδότηση από τους αγαπητούς άλλους, η αγάπη, ο σεβασμός, η ενθάρρυνση, αποτελούν αυθεντικές πηγές ευτυχίας. Οι κοινωνικές σχέσεις έχει επίσης βρεθεί ότι μειώνουν το στρες, αυξάνουν το αίσθημα της ασφάλειας, δημιουργούν πλειάδα θετικών συναισθημάτων και όλα αυτά βέβαια οδηγούν στην ευτυχία.
Προσφορά στους άλλους
Που ψάχνετε για την ευτυχία; Ένα μέρος όπου δεν θα την αναζητούσατε είναι έξω από τον εαυτό σας! Με ποια έννοια όμως; Με αυτή της προσφοράς και της ενασχόλησης με τον άλλο. Γνωρίζουμε από πολλές έρευνες ότι μικροί και μεγάλοι που προσφέρουν, λίγο χρόνο, λίγη βοήθεια, κάνουν μικρές ή μεγάλες φιλανθρωπικές πράξεις είναι αυτοί που αισθάνονται ικανοποίηση και ευτυχία. Η προσφορά στον άλλον τρέφει τη δική μας ψυχή: προσφέρει την αίσθηση του νοήματος, της ικανοποίησης και της χαράς. Φέρνει στην επιφάνεια τα πολύ δικά μας δυνατά και καλά κομμάτια.
Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Νευροψυχολόγος
Περισσότερες συμβουλές εδώ.