Πολυαισθητηριακότητα της γνώσης: Βοηθήστε τα παιδιά να αναπτύξουν λεξιλόγιο που αφορά σε όλες τις αισθήσεις

Τη σημασία που παίζουν όλες οι αισθήσεις στην κατάκτηση της γνώσης, δηλώνει ξεκάθαρα μια κινέζικη παροιμία αναφέροντας: " Όταν ακούω, ξεχνώ. Όταν βλέπω, θυμάμαι. Όταν κάνω, καταλαβαίνω".

Όλες οι αισθήσεις μας αποτελούν το βασικό μέσω απόκτησης καινούριας γνώσης και όλες συμβάλλουν στη συνολική κατάκτηση των εμπειριών μας. Η μάθηση πραγματοποιείται όταν συνδυάζονται πληροφορίες απ’ όλες τις αισθήσεις και δημιουργούνται συνδέσεις με ήδη κατακτηθείσα γνώση. Αυτός ο συνδυασμός νοηματοδοτεί τη μάθηση και την κάνει χρήσιμη.

Τα παιδιά μαθαίνουν μέσω όλων των αισθήσεων από τις πρώτες στιγμές της ζωής τους. Όταν τους δίνουμε ένα παιχνίδι, το βλέπουν, το πιάνουν, το μυρίζουν, το ακουμπούν στο πρόσωπο, το βάζουν στο στόμα. Ακούν τους ήχους που το παιχνίδι κάνει. Όταν ανακαλύπτουν την σχέση μεταξύ πίεσης του παιχνιδιού και ήχου, μαθαίνουν να το επαναλαμβάνουν. Συνεχίζουν να δοκιμάζουν ιδέες και με διαφορετικούς τρόπους ανακαλύπτουν πώς το παιχνίδι λειτουργεί. Μπορεί να προσφέρουν το παιχνίδι στον ενήλικα, για να δουν πώς εκείνος θα το χρησιμοποιήσει. Με αυτό τον τρόπο, από την γέννηση μέχρι τα τέσσερά τους χρόνια τα παιδιά συνεχίζουν να κατακτούν δυναμικά τη γνώση.

Για να τα βοηθήσουμε να μεγιστοποιήσουν τις κατακτήσεις τους, καλό θα είναι να εμπλέκουμε όσο περισσότερες αισθήσεις γίνεται. Η ακοή, η παρατήρηση, ο λόγος και το συναίσθημα συμβαίνουν την ίδια στιγμή και βοηθάνε τα παιδιά να μάθουν. Τα παιδιά γίνονται έτσι ενεργείς μηχανισμοί μάθησης και οι αισθήσεις είναι το μέσο που συνδέει όλες τις παραμέτρους, οδηγώντας στην κατάκτηση, την βελτίωση και την εξέλιξη.

Βοηθήστε τα παιδιά να αναπτύξουν λεξιλόγιο που αφορά σε όλες τις αισθήσεις.

Όραση: όμορφο/άσχημο
καθαρό /βρόμικο
μεγάλο/ μικρό
χρώματα
αριθμούς
σχήματα

Ακοή: δυνατός/ απαλός ήχος

Όσφρηση: ωραία/ άσχημη μυρωδιά

Γεύση: γλυκό, ξινό, αλμυρό
γευστικό/ άνοστο

Αφή: ζεστό/ κρύο
άγριο/ απαλό
μαλακό/ σκληρό
βρεγμένο/ στεγνό

Δραστηριότητες που βοηθούν το παιδί να χρησιμοποιήσει όλες τις αισθήσεις του είναι το παιχνίδι με πλαστελίνη ή play dough, με αφρό ξυρίσματος, με δακτυλομπογιές, τα παιχνίδια στην αμμοδόχο, το παιχνίδι με ένα δοχείο γεμάτο με ρύζι, φασόλια ή φακές, οι κατασκευές και τα κολάζ με ποικιλία υλικών. Παίζοντας το παιδί μπορεί να μάθει, να καλλιεργήσει ή να γενικεύσει γνώσεις στα χρώματα, στα σχήματα, σε έννοιες, σε υφές και να ακούσει τον λόγο που συνοδεύει αυτή την εμπειρία.

Η εκτέλεση συνταγών είναι μια άλλη πολύ καλή δραστηριότητα. Από το μέτρημα, το ζύγισμα, τον διαχωρισμό υλικών, το ανακάτεμα, το ζύμωμα, την γευστική δοκιμή μπορεί να περάσει σε εξάσκηση της φωνολογικής επίγνωσης (βρίσκοντας από ποια φωνούλα αρχίζει η λέξη ‘αλεύρι’ ή πόσες συλλαβές έχει η λέξη ‘ζάχαρη’), μπορεί να συνεχίσει με κατανόηση γλωσσικών και μαθηματικών εννοιών, εκτέλεση οδηγιών και εντολών.

Άλλες πολυαισθητηριακές δραστηριότητες όπως τα παιχνίδια στο μπάνιο, οι σαπουνόφουσκες, το πέρασμα σε κλωστές βρώσιμων ειδών όπως δημητριακά ή καραμέλες, είναι όχι μόνο εξαιρετικά ευχάριστες, αλλά θα αποτελέσουν την πολύτιμη αφετηρία για τη γενικότερη γλωσσική και γνωστική καλλιέργεια των παιδιών.

Δημιουργήστε, παίξτε, κινηθείτε και λερωθείτε προς όφελος των παιδιών!

Ελένη Μητροπούλου
Λογοσκόπιο-Κέντρο Λογοθεραπείας, Εργοθεραπείας και Ψυχολογικής Υποστήριξης

Περισσότερες συμβουλές εδώ.