Δυσαναγνωσία: Δυσκολίες στην ανάγνωση και πώς να τις αντιμετωπίσετε

ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

• Δυσκολεύονται στην αναγνώριση των γραμμάτων κατά την πρώτη ανάγνωση. Διαβάζουν με αργό ρυθμό,συλλαβιστά, διστακτικά, μονότονα, μηχανικά, χωρίς ρυθμό και χρωματισμό της φωνής. στις μεγαλύτερες τάξεις. 
• Χάνουν τη σειρά στο κείμενο που διαβάζουν και συχνά χρησιμοποιούν το δάχτυλο για να δείχνουν τη λέξη που διαβάζουν.
• Δυσκολεύονται να ξαναβρούν τη σωστή σειρά του κειμένου αν για οποιοδήποτε λόγο διακοπεί η αναγνωστική τους προσπάθεια. 
• Παρατονίζουν τις λέξεις π.χ. διαβάζουν γέρος αντί γερός, με αποτέλεσμα να αλλάζουν το νόημα του κειμένου.
• Διαβάζουν «χωρίς ανάσα», αγνοώντας τα σημεία στίξης.
• Αλλάζουν τη σειρά των λέξεων μέσα σε μια πρόταση.
• Δυσκολεύονται να διαβάσουν πολυσύλλαβες και άγνωστες σ' αυτά λέξεις.
• Διαβάζουν λάθος λέξεις επειδή παρασύρονται 

            -από το πρώτο γράμμα π.χ. διαβάζουν πολύ αντί πάρε,
            -την πρώτη ή μια αναγνωρίσιμη συλλαβή π.χ. διαβάζουν παίζω αντί παιδί,
            -την παραγωγική κατάληξη, την ορθογραφική ή από την οπτική τους ομοιότητα,                  (διαβάζουν έμπορος αντί εμπόριο, χελιδόνια αντί χελωνάκια, μαντήλι αντί καντήλι).

• Αντικαθιστούν λέξεις με άλλες που έχουν την ίδια ή συγγενή σημασία (διαβάζουν δέντρο αντί ξύλο, μαύρος αντί σκοτεινός, δούλος αντί σκλάβος). 
• Προσθέτουν επιπλέον φθόγγους ή συλλαβές σε μια λέξη διαβάζουν π.χ. πορόβλημα αντί πρόβλημα. 
• Αντιμεταθέτουν συλλαβές μέσα μια λέξη (νοκοσομείο αντί νοσοκομείο).
• Δυσκολεύονται στα συμφωνικά συμπλέγματα. Διαβάζουν λ.χ.σφαγίδα αντί σφραγίδα, σρατός αντί στρατός. 
• Παραλείπουν, επαναλαμβάνουν ή προσθέτουν μικρές λέξεις όπως να, και,...
• Διαβάζουν καθρεφτικά μικρές λέξεις π.χ. αχ αντί χα, αν αντί να, ζάρι αντί ρίζα, ήταν αντί νάτη
• Προφέρουν λανθασμένα κάποια φωνήεντα π.χ. κόνω αντί κάνω.
• Τέλος, δυσκολεύονται στην κατανόηση του κειμένου, γιατί ρίχνουν το βάρος στην «αποκωδικοποίηση» των λέξεων, στην ορθή και ακριβή ανάγνωση.

Ενδεικτικές στρατηγικές για την ανάγνωση: 

• Εξάσκηση της φωνολογικής ενημερότητας του παιδιού με ασκήσεις – παιχνίδια όπως: 

          -Βρες λέξεις που αρχίζουν από το γράμμα – κ -(ή οποιοδήποτε άλλο)
          -Βρες λέξεις που αρχίζουν από τη συλλαβή – με -(ή άλλη)
          -Βρες λέξεις που έχουν μέσα το γράμμα – π -(ή οποιοδήποτε άλλο)
          -Βρες λέξεις που να περιέχουν τα γράμματα – κ -και – μ - π.χ. καλάμι, μαλακό.
          -Βρες λέξεις που να περιέχουν το σύμπλεγμα – βρ -(ή άλλο) 

• Δημιουργία καρτών και γραμμάτων (24 κάρτες με τα πεζά και 24 κάρτες με τα κεφαλαία) με έντονο χρώμα (μπλε και μαύρο) σε άσπρο φόντο. Οι κάρτες χρησιμοποιούνται αφενός για την ανάγνωση και την προφορά των γραμμάτων και αφετέρου για παιχνίδι αντιστοίχισης πεζών και κεφαλαίων. 
• Χρήση της φωνημικής – συλλαβικής μεθόδου. Η συλλαβική μέθοδος θεωρείται η οικονομικότερη και αποτελεσματικότερη μέθοδος διδασκαλίας, αφού οι συλλαβές αποτελούν τα μικρότατα πραγματικά και πρωτογενή μέρη αντίληψης και παραγωγής της ομιλούμενης γλώσσας.
• Σχηματισμός συλλαβών από τη σύνθεση ενός συμφώνου με όλα τα φωνήεντα πα – πε – πη – πι– πο – πυ - πω

          (Το παιδί προσπαθεί να απομονώσει νοερά το πρώτο γράμμα της συλλαβής, το σύμφωνο,              και, χωρίς να σταματήσει να το προφέρει, να «κολλάει» το διπλανό φθόγγο, το φωνήεν, όσο           πιο γρήγορα μπορεί) και αντίστροφα -απ – επ – ηπ –ιπ – οπ – υπ – ωπ

• Δημιουργία καρτών με όλες τις συλλαβές, με έντονο χρώμα τα γράμματα σε άσπρο φόντο (εντύπωση μέσω των χρωμάτων). Οι κάρτες χρησιμοποιούνται αφενός για βελτίωση της αναγνωστικής ικανότητας και αφετέρου για οπτική αναγνώριση μέσα από άσκηση – παιχνίδι, όπου από διάφορες απλωμένες στο τραπέζι κάρτες το παιδί βρίσκει τη συγκεκριμένη κάρτα που του ζητείται και τη γυρίζει ανάποδα. 
• Δημιουργία τόμπολας ταύτισης εικόνας με αρχική ή τελική συλλαβή. 
• Δημιουργία καρτών με απλές δισύλλαβες στην αρχή και κατόπιν τρισύλλαβες, τετρασύλλαβες...) λέξεις τύπου ΣΦ – ΣΦ (ΣΦ – ΣΦ – ΣΦ)(κότα, σαλάτα, σοκολάτα) με έντονα γράμματα σε άσπρο φόντο και κάθε συλλαβή με δικό της διαφορετικό χρώμα, δισύλλαβες λέξεις τύπου ΣΦΦ – ΣΦ (τρένο) ή ΣΦ – ΣΣΦ (πέτρα) κ.λ.π. 
• Ανάγνωση ανύπαρκτων λέξεων-ψευδολέξεων π.χ. μασε /ρασε/μηπα/βακο
• Δημιουργία καρτελών με απλές προτάσεις των οποίων τα γράμματα σταδιακά μικραίνουν π.χ. 

          Πίνω γάλα κάθε μέρα
           Πίνω γάλα κάθε μέρα
           Πίνω γάλα κάθε μέρα 

• Καλλιέργεια της αναγνωστικής διαίσθησης μέσα από προτάσεις ή μικρά κείμενα από όπου λείπουν λέξεις π.χ. όταν έρθει το καλοκαίρι θα πάμε για μπάνιο στη …....(θάλασσα)/ Το πρωί …....(σηκώνομαι)στις επτά η ώρα/....
• Άσκηση στην ανάγνωση μονοσύλλαβων λέξεων 
• Δημιουργία πινάκων για εξάσκηση της αναγνωστικής ικανότητας και ασκήσεις συγκερασμού, με λέξεις που: 

        - διαφέρουν στο πρώτο γράμμα π.χ. δέμα – θέμα, πόδι – ρόδι ψάρι – ζάρι
        -περιέχουν τους ίδιους φθόγγους με διαφορετική διάταξη π.χ. χάρη – αρχή, πίτσα –                     πίστα, καράβια – αραβικά
       - σχηματίζονται με αντιμετάθεση συλλαβών π.χ. ζάρι – ρίζα, παπί – πάπια, λάμπα –                       μπάλα
       -διαφέρουν μόνο στον τονισμό π.χ.  άλλα – αλλά, πόδια – ποδιά, μόνος – μονός,γέρος -                γερός
        -διαφέρουν στη γραφή αλλά ακούγονται ακριβώς ίδιες π.χ. βάζο – βάζω πάλι – πάλη

        Το βιβλίο της κας Φλωράτου “Μαθησιακές δυσκολίες και όχι τεμπελιά” περιέχει                      αρκετά τέτοια προγραμματάκια.
         Προφέρω κ-ό-τ-α και το παιδί πρέπει να αντιληφθεί τη λέξη και να πει κότα

• Ανάγνωση κειμένου που είναι γραμμένο σε κάρτες με ανακατεμένες παραγράφους και τοποθέτηση τους με λογική σειρά. 
• Ανάγνωση με συνεργάτη (διαβάζουν από μια σειρά ή μια παράγραφο του κειμένου εναλλάξ)

Επειδή δεν υπάρχει ταινία που να αφορά αποκλειστικά στη δυσαναγνωσία, αποφασίσαμε να σας δείξουμε κάτι που να έχει ενδιαφέρον και να άπταται του αντικειμένου που πραγματεύεται το άρθρο μας.

Σύμφωνα με μια επιστημονική έρευνα του πανεπιστημίου του Κέμπριτζ μπορούμε εύκολα να διαβάσουμε μια αναγραμματισμένη ή ανορθόγραφη λέξη, αρκεί το πρώτο και το τελευταίο της γράμμα να είναι στη σωστή σειρά. Αυτό συμβαίνει γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος αναγνωρίζει τις λέξεις συνολικά, ως εικόνες, και όχι κάθε γράμμα ξεχωριστά. Τα υπόλοιπα γράμματα, εκτός του πρώτου και του τελευταίου, μπορεί να είναι σε τυχαία σειρά, ανακατεμένα. Παρόλα αυτά διαβάζουμε χωρίς κανένα πρόβλημα. Δοκιμάστε και εσείς στο ακόλουθο παράδειγμα:

Διάβασε το γρήγορα! Μπορείς!
Σνφμύωα με μια έυρενα στο Πιοηναπιμετο του Κμτρπιαίζ, δεν πεαίζι ρλόο με τι σριεά ενίαι τοθοπεμετενα τα γταμάμρα σε μια λξέη, αεκρί το πώτρο και το ταελείτυο γάμρμα να ενίαι στη στωσή θσέη. Τα υλοπιόπα μροπούν να ενίαι σε τχίυεας θίέεσς και μροπετίε να δαβαιάεστε τις λιεξές χρωίς πλβημόρα. Ατυό γνίταει γαιτί ο απρώνθονις εκέγλφοας δεν δαεβζιάι γάμρμα γάμρμα κθάε λξέη αλλά τη λξέη σαν σνύλοο.
Ατίπτσυεο, ε;

Περισσότερες συμβουλές εδώ.