Η ιστορία της λέξης "παραλία"

Αποστόλης Ζυμβραγάκης
0


Στα αρχαία ελληνικά υπήρχε η φράση παρά θῖν' ἁλὸς. Συγκεκριμένα, γνωρίζουμε τη φράση, από τον ραψωδό, τον Όμηρο, στην Ιλιάδα, όταν ο Αχιλλέας βγαίνει να κλάψει και να αναζητήσει την μητέρα του, την θαλασσινή θεότητα Θέτιδα. Θα βαδίσει παρὰ θῖν' ἁλός (Α 327).

Το παρά ως πρόθεση σημαίνει κοντά σε, παράλληλα με.
Ἡ θίς, τῆς θινός είναι η σωρός της άμμου, ο γιαλός, η αμμουδιά. Ανάγεται  στην ινδοευρωπαϊκή ρίζα *θF-ιν-, που μας δίνει την γερμανική λέξη Düne που δηλώνει, επίσης, την παραλία με άμμο. Η πρώτη της, όμως, σημασία ήταν αυτή της πληθύος, της ποσότητας. Θῖνες νεκρῶν στους Πέρσες του Αισχύλου (818) είναι οι πολλοί νεκροί, που έπεσαν στην ναυμαχία της Σαλαμίνος. Θῖνα ονόμαζαν και τον αμμόλοφο, λέξη που έχει μείνει μέχρι σήμερα. Γι' αυτό, ἄκρης πόλιος θῖνα καλούσαν οι Έλληνες τον ναό που βρισκόταν στην κορυφή μιας ακρόπολης, επειδή, όταν την κοιτούσε κανείς από μακριά, έμοιαζε με αμμόλοφο.
Κι ἡ ἁλς, τῆς ἁλός με την σειρά της είναι – τι άλλο – η θάλασσα κοντά στην ακτή. Την συναντάμε και στο αρσενικό γένος ὁ ἅλς, τοῦ ἁλός, το αλάτι. Ο λεκτικός τύπος ἅλς – στον οποίο αξίζει να αφιερώσουμε μια ξεχωριστή σελίδα στο γλωσσάρι μας άλλη φορά, ίσως πριν ακόμη ξεπλυθεί από πάνω μας η αλμύρα του καλοκαιριού – βρίσκεται στην άλμη, τον αλμυρό, την αλιεία, τον αλιέα (=ψαρά) και την αλυκή. Το εντυπωσιακό με το ἅλς είναι ότι στα λατινικά γίνεται sal, από όπου βγαίνει και το αγγλικό salt. Το sal προσφέρει την ρίζα του για το πουλάω των Βρετανών, το sell με άλλα λόγια. Οι αγγλόφωνοι από το sell ονόμασαν τις εκπτώσεις sales. Πώς προέκυψε τώρα αυτή η σύνδεση άλατος και πωλήσεων; Πολύ απλά λόγω του γεγονότος ότι το αλάτι ήταν ένα από τα βασικότερα ανταλλακτικά αγαθά στην αρχαιότητα, γιατί αποτελούσε το ψυγείο των παλιών χρόνων. Ήταν μια βασική μέθοδος συντήρησης των τροφίμων. Παστά ψάρια, κρέατα, ελιές είχαν ανάγκη την άλμη. Και η αλιάδα, η σκορδαλιά, αλάτι χρειαζόταν. Γι' αυτό το είχαν ως νόμισμα. Έδιναν ἅλας (άλλος τύπος για το αλάτι) και έπαιρναν άλλα απαραίτητα πράγματα για την καθημερινότητά τους.

Έτσι εννοιολογικά και η σημερινή λέξη "παραλία" ταυτόσημη της φράσης αυτής:  παρὰ θῖνα ἅλος  = κοντὰ στὴν σωρὸ ἄμμου τῆς θάλασσας => κοντὰ στὴν ἀμμουδιὰ τῆς θάλασσας => παρὰ τῆς ἁλὸς => παρ(ὰ) + ἁλ(ς) + ιο => παραλια(κῶς) (= στην παραλία).

Περισσότερες ιστορίες λέξεων εδώ.

Δημοσίευση σχολίου

0Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου (0)