Μεσημέρι καθημερινής, ώρα 14:30. Μετά το φαγητό μια διαπεραστική φωνή, χαλά την ηρεμία του μεσημεριού στο σπίτι...
-Ώρα για διάβασμα!
Οι λέξεις αυτής της φράσης φαντάζουν ενοχλητικές, σχεδόν απειλητικές στα αυτιά του παιδιού που λες και ανακαλύπτει ξαφνικά τον ορισμό της αντεπιχειρηματολογίας, πιάνει δουλειά!
«Μα δεν ξεκουράστηκα ακόμη...»,
«Δεν είδα αρκετή τηλεόραση...»,
«Όχι πάλι...»,
«Μα, μαμά/μπαμπά είπες πως...».
«Δεν είδα αρκετή τηλεόραση...»,
«Όχι πάλι...»,
«Μα, μαμά/μπαμπά είπες πως...».
Αναγνωρίζετε ίσως στιγμές της δικής σας καθημερινότητας, σ'αυτούς τους διαλόγους;
Η μελέτη του παιδιού είναι αναπόσταστο μέρος της καθημερινότητας πολλών οικογενειών. Τί συμβαίνει όμως όταν αυτό το κομμάτι προσδιορίζεται με το επίθετο «δύσκολο», τόσο από τους γονείς, όσο κι απ' τα παιδιά;
Η απάντηση δεν έρχεται μέσα από σοφά λόγια ή φιλοσοφικές προτάσεις, αλλά μέσα από καθημερινές απαντήσεις ειδικών, γονέων και παιδιών που δοκίμασαν ν' αναζητήσουν νέους τρόπους οργάνωσης της καθημερινής μελέτης και να δουλέψουν λίγο διαφορετικά από το καθιερωμένο.
Η απάντηση δεν έρχεται μέσα από σοφά λόγια ή φιλοσοφικές προτάσεις, αλλά μέσα από καθημερινές απαντήσεις ειδικών, γονέων και παιδιών που δοκίμασαν ν' αναζητήσουν νέους τρόπους οργάνωσης της καθημερινής μελέτης και να δουλέψουν λίγο διαφορετικά από το καθιερωμένο.
Η οργάνωση της μελέτης για να μη θυμίζει καταναγκαστικό έργο και να είναι αποδοτική, χρειάζεται να διαφοροποιείται και να οργανώνεται ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε παιδιού. Οι βασικοί τομείς οργάνωσης αφορούν:
Το μήνυμα έναρξης της μελέτης
Είναι πολύ σημαντικός - για κάθε παιδί - ο τρόπος μετάβασης από την κατάσταση χαλάρωσης, μετά από μια κουραστική ημέρα στο σχολείο, στη διαδικασία της μελέτης. Συνήθως το μήνυμα της έναρξης για τα περισσότερα παιδιά δίνεται με μια απλή φράση: «Ώρα για διάβασμα!». Αυτή είναι η στιγμή που γεννιούνται οι περισσότερες δυσκολίες. Είναι χαρακτηριστικό πως πολλοί γονείς ζητούν να μάθουν πως θα ενεργοποιήσουν τα παιδιά τους για να εμπλακούν άμεσα στο κομμάτι της μελέτης. Πριν την έναρξη, λοιπόν, δώστε στο παιδί να καταλάβει πως η ώρα της μελέτης πλησιάζει. Καθίστε κοντά του και ξεκινήστε να συζητάτε μαζί του για το πώς πέρασε η μέρα του στο σχολείο. Αφήστε το παιδί να αφηγηθεί ελεύθερα, χωρίς να παρεμβαίνετε κάνοντας ερωτήσεις. Έτσι, θα δημιουργήσετε καλύτερο κλίμα και να κάνετε πιο εύκολη τη μετάβασή του.
Ο χρόνος και ο βοηθός της μελέτης
Είναι καλό να διατηρείτε την ίδια ώρα μελέτης κάθε μέρα, έχοντας ένα πρόσωπο αναφοράς κάθε φορά (μπαμπάς, μαμά, κτλ). Ιδιαίτερα σημαντικό κομμάτι για να μπορεί και το ίδιο το παιδί να οργανώνεται, είναι να γνωρίζει το πότε ακριβώς ξεκινά η δουλειά του. Κερδίζετε έτσι το χρονικό προσανατολισμό του παιδιού και συνδυάζοντάς το με το κοινό πρόσωπο που κάθε φορά αναπαριστά το βοηθό του, μπορείτε να κάνετε τα πρώτα βήματα για να χτίσετε στο μέλλον την αυτόνομη μελέτη.
Ο χώρος της μελέτης
Κάθε χώρος του σπιτιού σας έχει τη δική του χρησιμότητα. Η εικόνα του κάθε χώρου δίνει ξεκάθαρα μηνύματα για τις δραστηριότητες που εκτελούνται στον καθέναν ξεχωριστά. Έτσι, θα πρέπει η επιλογή να γίνει με γνώμονα αφενός τη χρήση και αφετέρου την εικόνα που έχει στα μάτια του παιδιού ο χώρος. Το παιδί θα πρέπει να αισθάνεται άνεση και ασφάλεια. Γι' αυτό είναι προτιμότερο ο χώρος να είναι απόλυτα οικείος και να έχει τις προσωπικές πινελιές του. Μια τέτοια περιγραφή δεν μπορεί παρά να παραπέμπει στο δωμάτιό του, στο ιδανικότερο καταφύγιο κάθε παιδιού!
Το γραφείο της μελέτης
Η οργάνωση του γραφείου και των υλικών που θα χρειαστεί το παιδί για τη μελέτη του αποτελεί σημαντικό παραγόντα και για τη γενικότερη οργάνωσή του. Ένα γραφείο πάνω στο οποίο είναι τοποθετημένα τακτικά μόνο τα απαραίτητα γραφικά υλικά (μολύβι, γόμα, τετράδια και βιβλία) είναι το κατάλληλο μέρος για να πραγματοποιηθεί η μελέτη, χωρίς διακοπές και χάσιμο χρόνου. Επιπροσθέτως, το γραφείο στο οποίο το παιδί μελετά είναι καλό να μη χρησιμοποιείται με οποιοδήποτε άλλο τρόπο (ως τραπέζι για το μεσημεριανό του ή ως πάγκος για τα παιχνίδια του).
Η τσάντα της μελέτης
Τα περισσότερα παιδιά, ιδιαίτερα εκείνα που φοιτούν στο δημοτικό, γυρίζουν από το σχολείο έχοντας μια όχι και τόσο τακτοποιημένη σχολική τσάντα! Είναι καλό το παιδί να οργανώσει αυτόνομα την τσάντα του για την επόμενη μέρα. Πριν, λοιπόν, ξεκινήσει η μελέτη, αδειάζει την τσάντα του από τα βιβλία και τετράδια που δε θα χρειαστεί για την επόμενη ημέρα.
Να θυμάστε ότι όσο πιο οργανωμένα είναι τα απαραίτητα υλικά που θα χρειαστούν, τόσο περισσότερο θα οργανωθεί και η μελέτη του παιδιού.
Να θυμάστε ότι όσο πιο οργανωμένα είναι τα απαραίτητα υλικά που θα χρειαστούν, τόσο περισσότερο θα οργανωθεί και η μελέτη του παιδιού.
Το σχολικό πρόγραμμα
Οι πρώτες πληροφορίες για το πως θα οργανωθεί η μελέτη την κάθε μέρα ξεχωριστά, προέρχονται από το σχολικό πρόγραμμα. Για το λόγο αυτό προτιμήστε το πρόγραμμα να βρίσκεται σ' ένα ορατό σημείο κοντά ή ακόμη και πάνω στο γραφείο του. Έτσι, άμεσα το παιδί είναι σε θέση να εντοπίσει την ημέρα για την οποία θα μελετήσει, έχοντας το σωστό χρονικό προσανατολισμό και να ετοιμάσει τα απαραίτητα βιβλία και τετράδια.
Η ταξινόμηση των μαθημάτων
Δώστε στο παιδί σας την πρωτοβουλία να οργανώσει μόνο του τη σειρά των μαθημάτων που θα μελετήσει, ταξινομώντας τα ανάλογα με τις ανάγκες του.
- Για κάθε παδί υπάρχουν τα «εύκολα» και τα «δύσκολα» μαθήματα. Είναι καλό να συζητήσετε με το παιδί πως στην πραγματικότητα αυτοί οι δύο όροι δεν υπάρχουν! Φυσικά, θα αναγνωρίσετε πως σε κάποια μαθήματα το παιδί θα χρειαστεί περισσότερη βοήθεια απ' ότι σε κάποια άλλα. Με τον τρόπο αυτό του δίνεται αφενός, την ασφάλεια να προσπαθήσει χωρίς να σκέφτεται τη «δυσκολία» των μαθημάτων του και αφετέρου την ελευθερία της επιλογής.
- Άλλα παιδιά μπορεί να επιλέγουν να σειροθετήσουν τα μαθήματά τους με γνώμονα το τι τους αρέσει περισσότερο και λιγότερο. Αυτή είναι μια ιδανική επιλογή, αφού βοηθά σημαντικά και στην αυτοπεποίθηση του κάθε παιδιού. Είναι προτιμότερο δηλαδή να ξεκινά κάθε φορά με ένα μάθημα που του αρέσει πολύ και τα καταφέρνει, απ' ότι να εμπλέκεται από την αρχή με κάτι που του αρέσει λιγότερο.
- Μπορεί, επίσης, ο όγκος δουλειάς για αρκετά παιδιά να αποτελέσει το λόγο επιλογής για τη σειρά των μαθημάτων. Οποιοδήποτε τρόπο όμως κι αν επιλέξει το παιδί, θυμηθείτε πως θα πρέπει να είστε εκεί σύμμαχος και βοηθός του!
Να θυμάστε!
Μια σωστή οργάνωση μελέτης απαιτεί...
Μια σωστή οργάνωση μελέτης απαιτεί...
Πριν την έναρξη της μελέτης ή
μετά το τέλος κάθε μαθήματος (Γλώσσα, Μαθηματικά, Ιστορία, Θρησκευτικά κ.ο.κ.) ή
μετά το τέλος μιας «δύσκολης» ή μεγάλης σε όγκο δραστηριότητας ή
μετά από απαίτηση του παιδιού και χωρίς αυτό να γίνεται συστηματικά
μετά το τέλος κάθε μαθήματος (Γλώσσα, Μαθηματικά, Ιστορία, Θρησκευτικά κ.ο.κ.) ή
μετά το τέλος μιας «δύσκολης» ή μεγάλης σε όγκο δραστηριότητας ή
μετά από απαίτηση του παιδιού και χωρίς αυτό να γίνεται συστηματικά
- Να έχουν καλυφθεί όλες οι βιολογικές ανάγκες του παιδιού (φαγητό, τουαλέτα)
- Δεκάλεπτα διαλείμματα
- Ενίσχυση και επιβράβευση κάθε προσπάθειας του παιδιού λεκτικά
- Παρότρυνση για μεγαλύτερη προσπάθεια και διάθεση βοήθειας, σε περίπτωση που υπάρξουν σημάδια κόπωσης και αναζήτηση συχνότερων διαλειμμάτων
Αθηνά Ευθυμίου
Ειδική Παιδαγωγός
Παιδαγωγικό Κέντρο Μελισσίων, paidagogiko.gr
Ειδική Παιδαγωγός
Παιδαγωγικό Κέντρο Μελισσίων, paidagogiko.gr
Περισσότερα θέματα για τη μελέτη εδώ.