Απέραντες ονειρεμένες παραλίες, ενετικές παλιές πόλεις, κάστρα και φοινικοδάση, άγρια φαράγγια και μοναδικοί αρχαιολογικοί χώροι, κοσμοπολίτικα resorts και παραδοσιακές συνταγές που δεν έμειναν ποτέ στο χρονοντούλαπο, αλλά σκαρφαλώνουν στην κορυφή της πιο υγιεινής μεσογειακής δίαιτας, ξετρελαίνοντας τους food writers. Η Κρήτη, το μεγαλύτερο νησί της χώρας, δεν είναι τυχαία ένας από τους πιο διάσημους τουριστικούς προορισμούς του κόσμου. Πιο ήσυχη, χρωματιστή και ιδανική για on the road εξορμήσεις σε διαδρομές με απίθανες εναλλαγές τοπίου την άνοιξη, γεμάτη ζωντάνια από χιλιάδες τουρίστες στον Βορρά και ανέγγιχτες γωνιές για «φευγάτες» διακοπές στον Νότο το καλοκαίρι. Στην Κρήτη θα βρείτε ό,τι κι αν ζητήσετε. Παραδοσιακό χρώμα στα εδώ και χρόνια απαράλλακτα χωριά της ενδοχώρας (Ανώγεια, Ζωνιανά, Σφακιά, Ασή Γωνιά), όπου οι sui generis Κρητικοί διατηρούν ευλαβικά τις παραδόσεις αλλά και τις χαρακτηριστικές κρητικές ενδυματολογικές πινελιές τους – ειδικά σ’ αυτούς μην αρνηθείτε την απλόχερη, ζεστή φιλοξενία τους, γιατί οι κοφτές κουβέντες τους θα σας αφοπλίσουν. Κοσμοπολιτισμός, πολυτέλεια και υπηρεσίες υψηλού επιπέδου που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τα ωραιότερα θέρετρα της Μεσογείου (Ελούντα, Άγιος Νικόλαος, Λιμένας Χερσονήσου). Ονειρεμένοι λαβύρινθοι με εξαίσια αρχιτεκτονικά δείγματα της ενετοκρατίας και της τουρκοκρατίας στις παλιές πόλεις και στα λιμάνια των Χανίων και του Ρεθύμνου. Μαγευτικές ακρογιαλιές που δεν θα σας μείνουν αξέχαστες, αλλά και φοβερά beach bars για πιο τρελές καταστάσεις και δυναμικό nightlife για όλα τα γούστα. Για να πάρετε μια καλή πρώτη γεύση της Κρήτης, αφιερώσετε μία εβδομάδα με δέκα ημέρες –φυσικά με αυτοκίνητο–, εστιάζοντας στα πιο ενδιαφέροντα σημεία του κάθε νομού, που είναι πολλά και ποικίλα.
Από τις ατμοσφαιρικές πόλεις των Χανίων και του Ρεθύμνου, που κονταροχτυπιούνται για το βραβείο γραφικότητας και ταξιδιωτικών απολαύσεων, ως τη ζωντανή πρωτεύουσα Ηράκλειο, που πίσω από την άναρχη πρώτη εικόνα κρύβει γωνιές-έκπληξη, κι από την Ελούντα των πολυτελών resorts και των γκουρμέ εστιατορίων ως τους κορυφαίους αρχαιολογικούς χώρους της Κνωσού και της Φαιστού, ο Βορράς της Κρήτης δεν είναι τυχαία ένας από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς καλοκαιρινούς προορισμούς στην Ελλάδα. Η μοναδική αρχιτεκτονική, αρχαιολογική και φυσική κληρονομιά, σε συνδυασμό με τις τουριστικές υποδομές που είναι από τις καλύτερες στην Ελλάδα, δημιουργούν έναν προορισμό με μεγάλο target group, ενώ οι τρεις μεγαλύτερες πόλεις του Βορρά μπορούν να αποτελέσουν αφορμή για city break καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Από τη χαλάρωση σε ξενοδοχεία και παραλίες για κάθε στιλ, ως τις νωχελικές βόλτες γύρω από την πανέμορφη λίμνη του Αγίου Νικολάου και το λιμάνι με τα νεοκλασικά, μέχρι το πολυφωτογραφημένο φοινικόδασος στο Βάι και τη χαλαρή ατμόσφαιρα της Σητείας, για να γνωρίσετε εις βάθος τη βόρεια Κρήτη και να παρακολουθήσετε αυτό το μαγευτικό σκηνικό αντιθέσεων να απλώνεται μπροστά σας, το αυτοκίνητο είναι απαραίτητο.
Χανιά
Μια από τις ομορφότερες πόλεις στην Ελλάδα, ένα ψηφιδωτό πολιτισμού, γεύσεων, ιστορίας, ορεινού και παραθαλάσσιου τοπίου, με τους ανθρώπους της σε πρώτο πλάνο. Αρχή και φινάλε στο ενετικό λιμάνι των Χανίων, από τα πιο όμορφα σημεία της πόλης. Ραντεβού στο Σαντριβάνι, στην πλακόστρωτη πλατεία, για ατέλειωτες βόλτες στην παλιά πόλη με τα παραδοσιακά σπίτια και τις «φωτογραφικές» της γωνιές, στη συνοικία Σπλάντζια ( παλιά τουρκική γειτονιά ) με τα γραφικά δρομάκια και την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, στη χριστιανική συνοικία Τοπανά με τα ενετικά στοιχεία, στο λόφο Καστέλι –την παλιά ακρόπολη– αλλά και στα επιβλητικά, ενετικά νεώρια κάποια από τα οποία έχουν μεταμορφωθεί σε πολιτιστικά κέντρα. Συνέχεια στη νέα πόλη με το δημοτικό κήπο και την κομψή συνοικία της Χαλέπας με τις ευρωπαϊκής αισθητικής επαύλεις – εδώ βρίσκεται και η επισκέψιμη κατοικία του Ελευθερίου Βενιζέλου. Αγορές και χάζι στη σκεπαστή Δημοτική Αγορά, στα Μαχαιράδικα ( οδός Σήφακα ) και τα Στιβανάδικα ( οδός Σρύδλωφ ) όπου θα βρείτε χειροποίητα δερμάτινα είδη και παραδοσιακά δείγματα της κρητικής ενδυμασίας. Κι όταν πέσει το σκοτάδι απαραίτητη στάση στο Κουμ Καπί με τα πολλά εστιατόρια, καφέ και μπαρ και συνέχεια μέχρι το πρωί –για όσους θέλουν– στα κλαμπ του Πλατανιά. Ατμοσφαιρικά boutique hotels μέσα στην πόλη και πολυτελή family resorts στις γύρω παραλίες καθορίζουν το προφίλ της διαμονής. Στην ευρύτερη περιοχή ατελείωτες διαδρομές σε οδηγούν σε ιστορικές μονές, αρχαιολογικούς χώρους και ερείπια, κάστρα, ορεινά και παραθαλάσσια χωριά, οροπέδια και επιβλητικά φαράγγια που καταλήγουν σε παραλίες με κρυστάλλινα νερά. Από τα χωριά του Αποκόρωνα και το ιστορικό Θέρισο μέχρι τα Σφακιά κι από το Καστέλι Κισσάμου μέχρι την Παλαιόχωρα, ο Νομός Χανίων με την αναπτυγμένη τουριστική υποδομή δεν είναι τυχαίο ότι φιγουράρει πρώτος στις προτιμήσεις των επισκεπτών του νησιού.
Τι να δείτε
Αρχαιολογικό Μουσείο
Στεγάζεται στο καθολικό της μονής του Αγίου Φραγκίσκου, αν και τα τελευταία χρόνια σχεδιάζεται και το καινούργιο μουσείο. Η έκθεση χωρίζεται σε δύο ενότητες: η πρώτη περιλαμβάνει ευρήματα από τα νεολιθικά χρόνια ως την υστερομινωική περίοδο, ενώ η δεύτερη από τη γεωμετρική περίοδο ως τα ρωμαϊκά χρόνια.
Λαογραφικό Μουσείο Χανίων
Περιλαμβάνει αναπαραστάσεις αγροτικών και οικιακών εργασιών, παραδοσιακών εργαστηρίων, διακοσμητικά αντικείμενα και είδη καθημερινής χρήσης αλλά και μια ενδιαφέρουσα συλλογή υφαντών και κεντημάτων. Το μουσείο δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της Ασπασίας Μπικάκη και της Ειρήνης Κουμανδράκη.
Ναυτικό Μουσείο ΚρήτηςΣτο λιμάνι των Χανίων, στην είσοδο του ενετικού φρουρίου Φιρκά, στεγάζεται από το 1973 το μουσείο που είναι οργανωμένο σε 13 ενότητες, ξεκινώντας από την αρχαιότητα και καλύπτοντας την περίοδο μέχρι τη Μάχη της Κρήτης. Ανάμεσα στα εκθέματά του θα βρείτε μακέτες, μια συλλογή από κοχύλια, αμφορείς, ομοιώματα πλοίων, ενώ διαθέτει επίσης αξιόλογη βιβλιοθήκη και δραστηριοποιείται σε σημαντικά ερευνητικά προγράμματα.
Μουσείο Τυπογραφίας
Κάντε ένα ταξίδι στο χρόνο μέσα από χειροκίνητα τυπογραφικά πιεστήρια του 19ου αι., πιο σύγχρονα αυτόματα του 20ού αλλά και πολυάριθμα εργαλεία, τυπογραφικά στοιχεία κ.ά. Στεγάζεται στο Βιοτεχνικό Πάρκο Χανίων και διαθέτει μια πολύ ενδιαφέρουσα κρητική βιβλιοθήκη με σπάνια βιβλία του 16ου αι., χάρτες, παλιά φύλλα κρητικών εφημερίδων, χαρτονομίσματα αλλά και γραμματόσημα.
Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων
Από τα σημαντικότερα μοναστηριακά συγκροτήματα της Κρήτης, βρίσκεται στους πρόποδες της οροσειράς του Σταυρού, στην περιοχή Ακρωτήρι, και ιδρύθηκε από τους αδελφούς Ιερεμία και Λαυρέντιο Τζαγκαρόλο ( αρχές 17ου αι. ). Ο συνδυασμός ορθόδοξης μοναστηριακής αρχιτεκτονικής με δυτικές φόρμες επηρεασμένες από την Ενετοκρατία δημιουργεί ένα άκρως εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το εκκλησιαστικό μουσείο της μονής αλλά και τα διεθνώς βραβευμένα προϊόντα που παράγει, όπως ελαιόλαδο και κρασί.
Μονή ΓουβερνέτουΣημαντικό και ιστορικό μοναστήρι στο Ακρωτήρι, αφιερωμένο στην Παναγία Κυρία των Αγγέλων. Το ερειπωμένο, οχυρωμένο εξωτερικά συγκρότημα του καθολικού της μονής βρίσκεται μέσα σε φαράγγι, κοντά στο μοναστήρι, όπου βρίσκεται επίσης και το σπήλαιο της Αρκούδας.
Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου ( Κ.Α.Μ. )Λειτουργεί από το 1997 και στεγάζεται στο Μεγάλο Αρσενάλι ενώ στόχο έχει να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τη σημασία της αρχιτεκτονικής στην καθημερινή ζωή αλλά και να προωθήσει επιστημονικές ανταλλαγές για την καλύτερη δυνατή συνεργασία με ανάλογους φορείς της Ελλάδας και της Μεσογείου. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες δράσεις που διοργανώνονται στο χώρο του είναι το φεστιβάλ p_public.
Στεγάζεται στο καθολικό της μονής του Αγίου Φραγκίσκου, αν και τα τελευταία χρόνια σχεδιάζεται και το καινούργιο μουσείο. Η έκθεση χωρίζεται σε δύο ενότητες: η πρώτη περιλαμβάνει ευρήματα από τα νεολιθικά χρόνια ως την υστερομινωική περίοδο, ενώ η δεύτερη από τη γεωμετρική περίοδο ως τα ρωμαϊκά χρόνια.
Λαογραφικό Μουσείο Χανίων
Περιλαμβάνει αναπαραστάσεις αγροτικών και οικιακών εργασιών, παραδοσιακών εργαστηρίων, διακοσμητικά αντικείμενα και είδη καθημερινής χρήσης αλλά και μια ενδιαφέρουσα συλλογή υφαντών και κεντημάτων. Το μουσείο δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της Ασπασίας Μπικάκη και της Ειρήνης Κουμανδράκη.
Ναυτικό Μουσείο ΚρήτηςΣτο λιμάνι των Χανίων, στην είσοδο του ενετικού φρουρίου Φιρκά, στεγάζεται από το 1973 το μουσείο που είναι οργανωμένο σε 13 ενότητες, ξεκινώντας από την αρχαιότητα και καλύπτοντας την περίοδο μέχρι τη Μάχη της Κρήτης. Ανάμεσα στα εκθέματά του θα βρείτε μακέτες, μια συλλογή από κοχύλια, αμφορείς, ομοιώματα πλοίων, ενώ διαθέτει επίσης αξιόλογη βιβλιοθήκη και δραστηριοποιείται σε σημαντικά ερευνητικά προγράμματα.
Μουσείο Τυπογραφίας
Κάντε ένα ταξίδι στο χρόνο μέσα από χειροκίνητα τυπογραφικά πιεστήρια του 19ου αι., πιο σύγχρονα αυτόματα του 20ού αλλά και πολυάριθμα εργαλεία, τυπογραφικά στοιχεία κ.ά. Στεγάζεται στο Βιοτεχνικό Πάρκο Χανίων και διαθέτει μια πολύ ενδιαφέρουσα κρητική βιβλιοθήκη με σπάνια βιβλία του 16ου αι., χάρτες, παλιά φύλλα κρητικών εφημερίδων, χαρτονομίσματα αλλά και γραμματόσημα.
Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων
Από τα σημαντικότερα μοναστηριακά συγκροτήματα της Κρήτης, βρίσκεται στους πρόποδες της οροσειράς του Σταυρού, στην περιοχή Ακρωτήρι, και ιδρύθηκε από τους αδελφούς Ιερεμία και Λαυρέντιο Τζαγκαρόλο ( αρχές 17ου αι. ). Ο συνδυασμός ορθόδοξης μοναστηριακής αρχιτεκτονικής με δυτικές φόρμες επηρεασμένες από την Ενετοκρατία δημιουργεί ένα άκρως εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το εκκλησιαστικό μουσείο της μονής αλλά και τα διεθνώς βραβευμένα προϊόντα που παράγει, όπως ελαιόλαδο και κρασί.
Μονή ΓουβερνέτουΣημαντικό και ιστορικό μοναστήρι στο Ακρωτήρι, αφιερωμένο στην Παναγία Κυρία των Αγγέλων. Το ερειπωμένο, οχυρωμένο εξωτερικά συγκρότημα του καθολικού της μονής βρίσκεται μέσα σε φαράγγι, κοντά στο μοναστήρι, όπου βρίσκεται επίσης και το σπήλαιο της Αρκούδας.
Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου ( Κ.Α.Μ. )Λειτουργεί από το 1997 και στεγάζεται στο Μεγάλο Αρσενάλι ενώ στόχο έχει να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τη σημασία της αρχιτεκτονικής στην καθημερινή ζωή αλλά και να προωθήσει επιστημονικές ανταλλαγές για την καλύτερη δυνατή συνεργασία με ανάλογους φορείς της Ελλάδας και της Μεσογείου. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες δράσεις που διοργανώνονται στο χώρο του είναι το φεστιβάλ p_public.
Εκδρομές
Βάμος
Στην επαρχία του Αποκόρωνα, ένα παραδοσιακό χωριό χαράζει σταθερή πορεία με έμφαση στον οικοτουρισμό, τον αγροτουρισμό αλλά και τον πολιτισμό. Αναπαλαιωμένα κτίρια που λειτουργούν ως ξενώνες αποτελούν ιδανικό καταφύγιο για παρέες, οικογένειες αλλά και όλους τους ταξιδευτές που αποζητούν μια πιο ήπια και αυθεντική μορφή τουρισμού. Παραδοσιακά μαγειρέματα, πεζοπορίες, αγροτικές δραστηριότητες και πολιτιστικές αναζητήσεις σε ένα ημιορεινό, παραδοσιακό χωριό-πρότυπο.
Μηλιά - αναπαλαιωμένος οικισμός
Ένας εγκαταλειμμένος ορεινός οικισμός έχει μετατραπεί πλέον σε μια πρότυπη οικοτουριστική μονάδα σε μια τοποθεσία-ύμνο στη φύση, στην επαρχία Κισσάμου. Με απόλυτο σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, η φιλόδοξη αυτή προσπάθεια προωθεί την αειφόρο ανάπτυξη και βασίζεται αποκλειστικά σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. ( www.milia.gr )
Φαράγγι Σαμαριάς
Από το οροπέδιο του Ομαλού ξεκινά η κατάβαση ενός από τα πιο δημοφιλή φαράγγια του νησιού αλλά και της χώρας. Εξοπλιστείτε με παπούτσια για περπάτημα και ξεκινήστε νωρίς το πρωί με καλή παρέα και διάθεση να εισπνεύσετε καθαρό αέρα. Θα χρειαστείτε περίπου 5-6 ώρες για να φτάσετε στα παγωμένα αλλά πεντακάθαρα νερά της Αγίας Ρούμελης όπου θα βρείτε και πολύ καλό φαγητό. Από εκεί, το καραβάκι θα σας οδηγήσει στη Χώρα Σφακίων. Υπάρχουν και άλλα εξίσου ενδιαφέροντα φαράγγια στην περιοχή που αξίζει να εξερευνήσετε, όπως αυτό της Αγίας Ειρήνης, της Πολυρρήνιας ή το φαράγγι Χαλασέ.
Λίμνη Κουρνά
Η μόνη φυσική λίμνη του νησιού βρίσκεται κοντά στη Γεωργιούπολη και είναι πανέμορφη. Θα κάνετε «θαλάσσιο» ποδήλατο, θα κολυμπήσετε ή θα την «κυκλώσετε» περπατώντας. Εδώ θα βρει κανείς αρκετές ταβέρνες και καφέ.
Καστέλι Κισσάμου
Γνωστή και ως Κίσσαμος, η μικρή αυτή πόλη στα βορειοδυτικά του νησιού αποτελεί ιδανικό ορμητήριο για μερικά από τα πιο συναρπαστικά μέρη του νομού: τα ερείπια της αρχαίας, ισχυρής πόλης της Πολυρρήνιας, το χωριό Επισκοπή με το βυζαντινό ναό του Αρχάγγελου Γαβριήλ, το Τοπολιανό φαράγγι, τη χερσόνησο της Γραμβούσας με την εξωτική παραλία του Μπάλου αλλά και την εντυπωσιακή παραλία της Φαλάσαρνας με την ψιλή άμμο και τον σημαντικό αρχαιολογικό χώρο.
Στην επαρχία του Αποκόρωνα, ένα παραδοσιακό χωριό χαράζει σταθερή πορεία με έμφαση στον οικοτουρισμό, τον αγροτουρισμό αλλά και τον πολιτισμό. Αναπαλαιωμένα κτίρια που λειτουργούν ως ξενώνες αποτελούν ιδανικό καταφύγιο για παρέες, οικογένειες αλλά και όλους τους ταξιδευτές που αποζητούν μια πιο ήπια και αυθεντική μορφή τουρισμού. Παραδοσιακά μαγειρέματα, πεζοπορίες, αγροτικές δραστηριότητες και πολιτιστικές αναζητήσεις σε ένα ημιορεινό, παραδοσιακό χωριό-πρότυπο.
Μηλιά - αναπαλαιωμένος οικισμός
Ένας εγκαταλειμμένος ορεινός οικισμός έχει μετατραπεί πλέον σε μια πρότυπη οικοτουριστική μονάδα σε μια τοποθεσία-ύμνο στη φύση, στην επαρχία Κισσάμου. Με απόλυτο σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, η φιλόδοξη αυτή προσπάθεια προωθεί την αειφόρο ανάπτυξη και βασίζεται αποκλειστικά σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. ( www.milia.gr )
Φαράγγι Σαμαριάς
Από το οροπέδιο του Ομαλού ξεκινά η κατάβαση ενός από τα πιο δημοφιλή φαράγγια του νησιού αλλά και της χώρας. Εξοπλιστείτε με παπούτσια για περπάτημα και ξεκινήστε νωρίς το πρωί με καλή παρέα και διάθεση να εισπνεύσετε καθαρό αέρα. Θα χρειαστείτε περίπου 5-6 ώρες για να φτάσετε στα παγωμένα αλλά πεντακάθαρα νερά της Αγίας Ρούμελης όπου θα βρείτε και πολύ καλό φαγητό. Από εκεί, το καραβάκι θα σας οδηγήσει στη Χώρα Σφακίων. Υπάρχουν και άλλα εξίσου ενδιαφέροντα φαράγγια στην περιοχή που αξίζει να εξερευνήσετε, όπως αυτό της Αγίας Ειρήνης, της Πολυρρήνιας ή το φαράγγι Χαλασέ.
Λίμνη Κουρνά
Η μόνη φυσική λίμνη του νησιού βρίσκεται κοντά στη Γεωργιούπολη και είναι πανέμορφη. Θα κάνετε «θαλάσσιο» ποδήλατο, θα κολυμπήσετε ή θα την «κυκλώσετε» περπατώντας. Εδώ θα βρει κανείς αρκετές ταβέρνες και καφέ.
Καστέλι Κισσάμου
Γνωστή και ως Κίσσαμος, η μικρή αυτή πόλη στα βορειοδυτικά του νησιού αποτελεί ιδανικό ορμητήριο για μερικά από τα πιο συναρπαστικά μέρη του νομού: τα ερείπια της αρχαίας, ισχυρής πόλης της Πολυρρήνιας, το χωριό Επισκοπή με το βυζαντινό ναό του Αρχάγγελου Γαβριήλ, το Τοπολιανό φαράγγι, τη χερσόνησο της Γραμβούσας με την εξωτική παραλία του Μπάλου αλλά και την εντυπωσιακή παραλία της Φαλάσαρνας με την ψιλή άμμο και τον σημαντικό αρχαιολογικό χώρο.
Παραλίες
Στη βόρεια ακτογραμμή, εκατέρωθεν των Χανίων, θα βρείτε πολλές οργανωμένες παραλίες με beach bars ή ταβερνάκια και cafes αλλά και απομονωμένους κολπίσκους χωρίς καμία υποδομή. Κοντά στην πόλη από την μεγάλη, αμμουδερή παραλία Καλαθάς και τον κολπίσκο του Τερσανά που προτιμούν οι οικογένειες μέχρι την παραλία-πισίνα στον Σταυρό που έγινε γνωστή από τις σκηνές της ταινίας «Ζορμπάς» που γυρίστηκαν εδώ. Από την άλλη μεριά του Ακρωτηρίου, ο απομονωμένος αλλά οργανωμένος κλειστός κόλπος στο Μαράθι με τα ρηχά νερά και την άμμο είναι λύση παντός καιρού, ενώ κινούμενοι ανατολικά θα βρείτε την πιο ήρεμη μικρή παραλία στις Καλύβες, τον όμορφο κόλπο της Αλμυρίδας με τις μικρές νησίδες του και την κοσμοπολίτικη Γεωργιούπολη. Δυτικά της πόλης σε Άγιους Αποστόλους, Αγία Μαρίνα και Πλατανιά τα μπιτάτα beach bars και τα θαλάσσια σπορ είναι μαγνήτης για τη νεολαία. Βουτιές στις ατέλειωτες παραλίες με τα κρυστάλλινα νερά σε Γεράνι και Μάλεμε αλλά και στην απομονωμένη και δυσπρόσιτη, βοτσαλωτή παραλία Μένιες με τα καθαρά νερά. Μία από τις «ντίβες» της περιοχής, ο Μπάλος στη χερσόνησο της Γραμβούσας, προσεγγίζεται ευκολότερα με καραβάκι, με τις αποχρώσεις του μπλε και του πράσινου στα ρηχά νερά της λιμνοθάλασσας να δένουν αρμονικά με το λευκό-ροζ χρώμα της άμμου. Η απέραντη, ψιλή αμμουδιά στη Φαλάσαρνα με το υπέροχο ηλιοβασίλεμα κονταροχτυπιέται με τα γαλαζοπράσινα νερά στο Ελαφονήσι ( μικρό νησάκι με λευκή και ροζ άμμο όπου φτάνεις εύκολα περπατώντας στα ρηχά νερά της λιμνοθάλασσας ) για το ποια είναι πιο εξωτική, μια μάχη που δεν θα βρει ποτέ νικητή. Στα νότια οι επιλογές επίσης πολλές, από την κοσμοπολίτικη παραλία της Παλαιόχωρας, τη χαλαρή Σούγια, το ερημικό Λουτρό, ιδανικό καταφύγιο για ερωτευμένα ζευγαράκια, την Αγία Ρούμελη στην έξοδο του φαραγγιού της Σαμαριάς με τα δροσερά νερά και τα σκουρόχρωμα βότσαλα, την εναλλακτική παραλία στα Γλυκά Νερά, την ονειρική και βοτσαλωτή παραλία του Ίλιγγα στη Χώρα Σφακίων μέχρι την αμμώδη παραλία στο Φραγκοκάστελο για βουτιές υπό το άγρυπνο βλέμμα του θρυλικού ομώνυμου κάστρου.
Γαστρονομία - τοπικά προϊόντα
Η κρητική διατροφή, σημαντικό κομμάτι της κουλτούρας του νησιού, στηρίζεται σε τοπικές, αγνές και απλές πρώτες ύλες όπως το παρθένο ελαιόλαδο, τα λαχανικά, τα όσπρια, τα άγρια χόρτα αλλά και κρέατα, ψάρια και θαλασσινά. Κάποια από τα παραδοσιακά πιάτα που αξίζει να δοκιμάσετε είναι καλιτσούνια με σπανάκι, μάραθο ή αγριόχορτα, σφακιανές πίτες, κρεατότουρτα, χοχλιούς ( σαλιγκάρια ) μαγειρεμένους σε διάφορες συνταγές, χανιώτικο μπουρέκι, γαμοπίλαφο, μακαρόνια με ανθότυρο και βραστό ή οφτό ( ψητό ) κατσίκι, απάκι ή σύγκλινο ( καπνιστό χοιρινό ), χωριάτικα λουκάνικα αλλά και φρέσκα ψάρια και θαλασσινά. Θα τα συνοδεύσετε με άγρια χόρτα, ντάκο ( κρητικό παξιμάδι με ντομάτα, ρίγανη, φέτα κι ελαιόλαδο ) και γαλακτοκομικά προϊόντα όπως κρητική γραβιέρα, μυζήθρα και στάκα ( κρέμα από φρέσκο γάλα ). Θα γλυκαθείτε οπωσδήποτε με ξεροτήγανα, που είναι και το παραδοσιακό γλυκό για τους γάμους. Και φυσικά θα τσουγκρίσετε τα ποτήρια σας με τσικουδιά, το ποτό-σύμβολο των Κρητικών. Θα βρείτε επίσης τοπικά κρασιά, τοπικές μπίρες και αναψυκτικά.
Στην εξαιρετική σκεπαστή Δημοτική Αγορά των Χανίων θα προμηθευτείτε τοπικά προϊόντα για να πάρετε λίγη «γεύση Κρήτης» μαζί σας φεύγοντας. Αναζητήστε μέλι θυμαρίσιο αλλά και αποξηραμένα βότανα για ροφήματα ( όπως μαλοτήρα και μελισσόχορτο ).
Ρέθυμνο
Η πρωτεύουσα του μικρότερου νομού της Κρήτης, το Ρέθυμνο, είναι μία από τις πόλεις απ’ όπου ξεκίνησε ο ελληνικός τουρισμός. Με το κάστρο της Φορτέτζας να δεσπόζει αρχοντικά πάνω από την πανέμορφη Παλιά Πόλη, το Ενετικό Λιμάνι με το φάρο του και τα τόσα άλλα μνημεία και αξιοθέατα, την έντονη τουριστική ανάπτυξη, με μεγάλο αριθμό πεντάστερων ξενοδοχείων αλλά και υποδομών και υπηρεσιών υψηλού επιπέδου, το Ρέθυμνο αποτελεί σήμερα ένα θέρετρο διεθνούς φήμης. Η παλιά και η καινούργια πόλη απλώνονται πάνω από την τεράστια αμμουδερή παραλία αρκετών χιλιομέτρων, η οποία είναι οργανωμένη, ενώ στην παραλιακή λεωφόρο θα βρείτε αμέτρητες καφετέριες, εστιατόρια, ταβέρνες, μπαρ, καταστήματα και ξενοδοχεία. Από την πλατεία του Άγνωστου Στρατιώτη ξεκινά το κομμάτι του παραλιακού δρόμου με τους φοίνικες, όπου με την πρόσφατη ανάπλαση έχουν δημιουργηθεί ποδηλατόδρομοι, δρομάκια για περπάτημα, ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες απαγορεύεται η κυκλοφορία των οχημάτων από το απόγευμα μέχρι αργά το βράδυ. Ποδηλατόδρομοι έχουν δημιουργηθεί και στους περισσότερους κεντρικούς δρόμους της πόλης. Από την ίδια πλατεία ξεκινά και η οδός Αρκαδίου, η οποία επίσης πεζοδρομείται το καλοκαίρι, αφού είναι ο πιο εμπορικός δρόμος της πόλης, με εμπορικά, κοσμηματοπωλεία, μικρά καταστήματα με χειροποίητα αντικείμενα κ.ά. Από την πλατεία της εκκλησίας των Τεσσάρων Μαρτύρων, η Μεγάλη Πόρτα, δηλαδή η Πύλη Guora, ανοίγει μπροστά στον άλλο μεγάλο εμπορικό δρόμο, την οδό Εθνικής Αντιστάσεως, όπου υπάρχουν και καταστήματα λαϊκής τέχνης. Κατά μήκος της εκτείνονται τα στενά της ιδιαίτερα ζωντανής Παλιάς Πόλης, με πολλά αναστυλωμένα σπίτια, μνημεία, καταστήματα και σημεία διασκέδασης και εστίασης. Από τους πλέον χαρακτηριστικούς δρόμους της είναι το Μακρύ Στενό, η σημερινή οδός Ν. Φωκά, με τα υπέροχα διώροφα και τριώροφα παραδοσιακά σπίτια, σε πολλά από τα οποία σώζονται περίτεχνα θυρώματα. Έντονα αρχιτεκτονικά στοιχεία από την ενετοκρατία και την τουρκοκρατία συναντώνται σε πολλά σημεία της Παλιάς Πόλης. Ιδιαίτερα γραφικό διατηρείται το μικρό Ενετικό Λιμάνι με το φάρο, στο οποίο σώζονται αρκετά διώροφα και τριώροφα κτίρια του 18ου αιώνα, τα οποία φιλοξενούν ταβέρνες, καφετέριες και μπαρ.
Τι να δείτε
Φρούριο Φορτέτζας
Χτισμένο κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας, πάνω στο λόφο του Παλαιοκάστρου, το φρούριο της Φορτέτζας είναι ένα από τα πιο ζωντανά και επισκέψιμα αξιοθέατα της πόλης. Στο εσωτερικό του φιλοξενεί σπουδαία κτίσματα, όπως η αποθήκη πυροβολικού, το Επισκοπικό Μέγαρο, το τζαμί του Ιμπραήμ Χαν, την κατοικία του Ρέκτορα, δεξαμενές και πυριτιδαποθήκες, το μικρό ναό του Αγίου Θεοδώρου Τριχινά αλλά και το θέατρο Ερωφίλη, όπου κάθε καλοκαίρι πραγματοποιείται το Αναγεννησιακό Φεστιβάλ Ρεθύμνου, με πολλές μουσικές και θεατρικές εκδηλώσεις.
Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου
Το Αρχαιολογικό Μουσείο φιλοξενεί εκθέματα που βρέθηκαν στις ανασκαφές σημαντικών αρχαίων πόλεων του νομού, καλύπτοντας από τη νεολιθική έως και τη ρωμαϊκή περίοδο. Βρίσκεται απέναντι από την ανατολική είσοδο του φρουρίου της Φορτέτζας.
Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο
Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο λειτουργεί σε ένα βενετσιάνικο αρχοντικό στην Παλιά Πόλη. Στις μόνιμες συλλογές που εκτείνονται σε πέντε αίθουσες περιλαμβάνονται αντικείμενα παραδοσιακής χειροτεχνίας και λαϊκής τέχνης. Υπάρχουν ακόμη αναφορές στις παραδοσιακές καλλιέργειες με παραδοσιακά εργαλεία, ενώ παρουσιάζονται και τα παραδοσιακά επαγγέλματα του χαλκουργού, του σαμαροποιού, του πεταλωτή και του μαχαιροποιού.
«Τούρκικο» σχολείο
Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό νεοκλασικό κτίριο στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της πόλης, το οποίο κατασκευάστηκε το 1796 για να στεγάσει το σχολείο θηλέων, ενώ η χρήση του ακόμα και σήμερα παραμένει η ίδια, αφού στεγάζει το 1ο Δημοτικό Σχολείο. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει σημαντική ανάπλαση στην πλατεία του σχολείου, η οποία περιβάλλεται από διάφορα μνημεία και κτίρια.
Ιερός ναός Αγίου Φραγκίσκου
Ο ναός υπήρξε το καθολικό της μονής του τάγματος των Φραγκισκανών Μοναχών, ενώ στα χρόνια της Τουρκοκρατίας μετατράπηκε σε πτωχοκομείο. Μετά την πρόσφατη αναστύλωσή του πρόκειται να στεγάσει τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή συλλογή Ρεθύμνου.
Ωδείο - Τζαμί Γαζή Χουσεΐν ΠασάΤο σημερινό Ωδείο του Ρεθύμνου υπήρξε το καθολικό της μονής της Παναγίας των Αυγουστινιανών Santa Maria. Στα μέσα του 17ου αιώνα μετατράπηκε σε τζαμί και το 1890 προστέθηκε ένας μεγάλος μιναρές, που είναι ο ψηλότερος της πόλης, με δύο εξώστες. Βρίσκεται δίπλα στο ναό του Αγίου Φραγκίσκου.
Kρήνη ΡιμόντιΣτην πλατεία Πλατάνου, η Κρήνη Ριμόντι, αποτελεί το πιο πολυφωτογραφημένο σημείο της Παλιάς Πόλης. Κατασκευάστηκε από τον Ενετό διοικητή του Ρεθύμνου Alvise Rimondi για τις ανάγκες ύδρευσης της πόλης. Αποτελείται από τρεις γούρνες στις οποίες τρέχει νερό από τρεις κρουνούς σε σχήμα λεοντοκεφαλής, ενώ κοσμείται από τη λατινική επιγραφή με τις λέξεις «LIBERALITATIS» και «FONTES».
Λότζια
Το επιβλητικό κτίριο της Λότζιας σήμερα στεγάζει πωλητήριο αντιγράφων του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων. Δημιουργήθηκε από τον διάσημο Βενετό αρχιτέκτονα Μ. Sanmicheli και αποτελούσε χώρο συγκέντρωσης ευγενών.
Χτισμένο κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας, πάνω στο λόφο του Παλαιοκάστρου, το φρούριο της Φορτέτζας είναι ένα από τα πιο ζωντανά και επισκέψιμα αξιοθέατα της πόλης. Στο εσωτερικό του φιλοξενεί σπουδαία κτίσματα, όπως η αποθήκη πυροβολικού, το Επισκοπικό Μέγαρο, το τζαμί του Ιμπραήμ Χαν, την κατοικία του Ρέκτορα, δεξαμενές και πυριτιδαποθήκες, το μικρό ναό του Αγίου Θεοδώρου Τριχινά αλλά και το θέατρο Ερωφίλη, όπου κάθε καλοκαίρι πραγματοποιείται το Αναγεννησιακό Φεστιβάλ Ρεθύμνου, με πολλές μουσικές και θεατρικές εκδηλώσεις.
Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου
Το Αρχαιολογικό Μουσείο φιλοξενεί εκθέματα που βρέθηκαν στις ανασκαφές σημαντικών αρχαίων πόλεων του νομού, καλύπτοντας από τη νεολιθική έως και τη ρωμαϊκή περίοδο. Βρίσκεται απέναντι από την ανατολική είσοδο του φρουρίου της Φορτέτζας.
Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο
Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο λειτουργεί σε ένα βενετσιάνικο αρχοντικό στην Παλιά Πόλη. Στις μόνιμες συλλογές που εκτείνονται σε πέντε αίθουσες περιλαμβάνονται αντικείμενα παραδοσιακής χειροτεχνίας και λαϊκής τέχνης. Υπάρχουν ακόμη αναφορές στις παραδοσιακές καλλιέργειες με παραδοσιακά εργαλεία, ενώ παρουσιάζονται και τα παραδοσιακά επαγγέλματα του χαλκουργού, του σαμαροποιού, του πεταλωτή και του μαχαιροποιού.
«Τούρκικο» σχολείο
Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό νεοκλασικό κτίριο στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της πόλης, το οποίο κατασκευάστηκε το 1796 για να στεγάσει το σχολείο θηλέων, ενώ η χρήση του ακόμα και σήμερα παραμένει η ίδια, αφού στεγάζει το 1ο Δημοτικό Σχολείο. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει σημαντική ανάπλαση στην πλατεία του σχολείου, η οποία περιβάλλεται από διάφορα μνημεία και κτίρια.
Ιερός ναός Αγίου Φραγκίσκου
Ο ναός υπήρξε το καθολικό της μονής του τάγματος των Φραγκισκανών Μοναχών, ενώ στα χρόνια της Τουρκοκρατίας μετατράπηκε σε πτωχοκομείο. Μετά την πρόσφατη αναστύλωσή του πρόκειται να στεγάσει τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή συλλογή Ρεθύμνου.
Ωδείο - Τζαμί Γαζή Χουσεΐν ΠασάΤο σημερινό Ωδείο του Ρεθύμνου υπήρξε το καθολικό της μονής της Παναγίας των Αυγουστινιανών Santa Maria. Στα μέσα του 17ου αιώνα μετατράπηκε σε τζαμί και το 1890 προστέθηκε ένας μεγάλος μιναρές, που είναι ο ψηλότερος της πόλης, με δύο εξώστες. Βρίσκεται δίπλα στο ναό του Αγίου Φραγκίσκου.
Kρήνη ΡιμόντιΣτην πλατεία Πλατάνου, η Κρήνη Ριμόντι, αποτελεί το πιο πολυφωτογραφημένο σημείο της Παλιάς Πόλης. Κατασκευάστηκε από τον Ενετό διοικητή του Ρεθύμνου Alvise Rimondi για τις ανάγκες ύδρευσης της πόλης. Αποτελείται από τρεις γούρνες στις οποίες τρέχει νερό από τρεις κρουνούς σε σχήμα λεοντοκεφαλής, ενώ κοσμείται από τη λατινική επιγραφή με τις λέξεις «LIBERALITATIS» και «FONTES».
Λότζια
Το επιβλητικό κτίριο της Λότζιας σήμερα στεγάζει πωλητήριο αντιγράφων του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων. Δημιουργήθηκε από τον διάσημο Βενετό αρχιτέκτονα Μ. Sanmicheli και αποτελούσε χώρο συγκέντρωσης ευγενών.
Εκδρομές
Μονή Αρκαδίου
Το ιστορικότερο μοναστήρι της Κρήτης είναι διάσημο για τη συμβολή του στους αγώνες για την ελευθερία, που κορυφώθηκαν με το Ολοκαύτωμα του 1866, είναι σήμερα μια οργανωμένη πολυδραστήρια κοινότητα. Βιολογικές καλλιέργειες αμπελώνων, φρούτων και άλλων φυτών αγκαλιάζουν τη μονή, ενώ το ισχυρό τείχος που την περιβάλλει κρύβει μέσα του, εκτός από τον δίκλιτο ναό που είναι αφιερωμένος στην Μεταμόρφωση του Χριστού και στους αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη, βοηθητικά κτίρια, ξενώνες και κελιά μοναχών. Στο μουσείο της μονής ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει χρυσοκέντητα άμφια και χειρόγραφα.
Φράγμα Ποταμών
Ένα από τα νεότερα τεχνητά φράγματα της χώρας, σκέπασε με τα νερά του το ομώνυμο χωριό και τα γύρω χωράφια. Ο υγρότοπος που έχει ήδη δημιουργηθεί αποτελεί καταφύγιο για ψάρια και σπάνια πουλιά, ενώ γύρω του υπάρχουν ταβέρνες με τοπική κουζίνα.
Φαράγγι του Αγίου Αντωνίου
Εξαιρετικής ομορφιάς είναι το φαράγγι του Αγίου Αντωνίου, το οποίο ξεκινά από το χωριό Πατσός. Αγριολούλουδα, τεράστια δέντρα και πουλιά συνθέτουν ένα μαγευτικό τοπίο. Το μήκος του φαραγγιού είναι 5 χλμ. και θα το διασχίσετε σε περίπου δύο ώρες.
Αργυρούπολη
Οι ξακουστές πηγές στο χωριό Αργυρούπολη καλωσορίζουν τον επισκέπτη καθώς εισέρχεται στον οικισμό. Εδώ θα βρείτε και πολλές ταβέρνες με εκλεκτά ντόπια κρέατα.
Το ιστορικότερο μοναστήρι της Κρήτης είναι διάσημο για τη συμβολή του στους αγώνες για την ελευθερία, που κορυφώθηκαν με το Ολοκαύτωμα του 1866, είναι σήμερα μια οργανωμένη πολυδραστήρια κοινότητα. Βιολογικές καλλιέργειες αμπελώνων, φρούτων και άλλων φυτών αγκαλιάζουν τη μονή, ενώ το ισχυρό τείχος που την περιβάλλει κρύβει μέσα του, εκτός από τον δίκλιτο ναό που είναι αφιερωμένος στην Μεταμόρφωση του Χριστού και στους αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη, βοηθητικά κτίρια, ξενώνες και κελιά μοναχών. Στο μουσείο της μονής ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει χρυσοκέντητα άμφια και χειρόγραφα.
Φράγμα Ποταμών
Ένα από τα νεότερα τεχνητά φράγματα της χώρας, σκέπασε με τα νερά του το ομώνυμο χωριό και τα γύρω χωράφια. Ο υγρότοπος που έχει ήδη δημιουργηθεί αποτελεί καταφύγιο για ψάρια και σπάνια πουλιά, ενώ γύρω του υπάρχουν ταβέρνες με τοπική κουζίνα.
Φαράγγι του Αγίου Αντωνίου
Εξαιρετικής ομορφιάς είναι το φαράγγι του Αγίου Αντωνίου, το οποίο ξεκινά από το χωριό Πατσός. Αγριολούλουδα, τεράστια δέντρα και πουλιά συνθέτουν ένα μαγευτικό τοπίο. Το μήκος του φαραγγιού είναι 5 χλμ. και θα το διασχίσετε σε περίπου δύο ώρες.
Αργυρούπολη
Οι ξακουστές πηγές στο χωριό Αργυρούπολη καλωσορίζουν τον επισκέπτη καθώς εισέρχεται στον οικισμό. Εδώ θα βρείτε και πολλές ταβέρνες με εκλεκτά ντόπια κρέατα.
Παραλίες
Απέραντη η κεντρική παραλία της πόλης, προσελκύει πλήθος λουόμενων που δεν θέλουν να μετακινηθούν πολύ από τα ξενοδοχεία τους. Η μεγάλη αμμουδερή παραλία συνεχίζεται για πολλά χιλιόμετρα κάτω από την παλαιά εθνική οδό Ρεθύμνου-Ηρακλείου, διασχίζοντας τα προάστια της πόλης. Σε όλο της σχεδόν το μήκος είναι οργανωμένη. Λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη, με κατεύθυνση προς τα Χανιά, η παραλία της Επισκοπής προσελκύει και τον εγχώριο τουρισμό. Η μεγάλη αμμουδιά φιλοξενεί καντίνες, ταβέρνες και beach bars. Μικρές παραλίες, κολπίσκους με βράχια και απόμερες αμμουδιές υπάρχουν σε όλο το μήκος των εθνικών οδών που οδηγούν προς τα Χανιά και το Ηράκλειο.
Ηράκλειο
Το πλοίο φτάνει στο λιμάνι νωρίς το πρωί και το άτυπο «εθιμοτυπκό» οδηγεί πολλούς από τους ταξιδιώτες στην πλατεία με την κρήνη των Λιονταριών για να απολαύσουν τον πρώτο πρωινό καφέ και την ηρακλειώτικη μπουγάτσα μαζί με τους ξενύχτηδες. Το Ηράκλειο πολεοδομικά έχει τα χαρακτηριστικά της Αθήνας, ως φοιτητούπολη, όμως, σφύζει από ζωή χειμώνα-καλοκαίρι και αν αφεθείς μπορεί να σε παρασύρει σε έναν απίστευτο ρυθμό διασκέδασης. Είναι γεγονός ότι το καλοκαίρι δύσκολα θα το επιλέξετε ως βάση διαμονής καθώς υπάρχουν πολλές και ελκυστικές επιλογές σε τουριστικά θέρετρα και σε παραλιακά χωριά. Αξίζει όμως να ανακαλύψετε τα σημάδια του παρελθόντος σε μια από τις ιστορικότερες πόλεις της Μεσογείου: τα ενετικά τείχη, τα οθωμανικά μνημεία, τη Λότζια, την κεντρική αγορά, τη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, τους ναούς του Αγίου Τίτου, του Αγίου Μηνά, της Αγίας Αικατερίνης, του Αγίου Πέτρου και το επιβλητικό φρούριο Κούλε. Το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης αποτελεί την κιβωτό της μινωικής τέχνης και ένα από τα σημαντικότερα μουσεία προϊστορικής τέχνης παγκοσμίως. Η εικόνα σας για τον μινωικό πολιτισμό θα ολοκληρωθεί βέβαια με μια επίσκεψη στην Κνωσό, τη Φαιστό και τις Αρχάνες. Το μεγάλο πλεονέκτημα που προσφέρει η περιοχή του Ηρακλείου είναι ότι μπορεί να καλύψει κάθε τύπο ταξιδιώτη. Στη Χερσόνησο και τα Μάλια θα απολαύσετε το έντονο nightlife παρέα με νεαρούς Ευρωπαίους τουρίστες αλλά και ήρεμες διακοπές σε κάποιο από τα μεγάλα resorts. Το ίδιο και στην Αγία Πελαγία, την οποία επιλέγουν ως τόπο διαμονής οι οικογένειες απολαμβάνοντας τα all inclusive πακέτα. Αν πάλι αναζητάτε την ταξιδιωτική εμπειρία, από φυσιολατρικές πεζοπορίες μέχρι βόλτες σε ανυπότακτα χωριά, θα πρέπει να εξερευνήσετε την περιοχή κάτω από τη σκιά των Αστερουσίων και τη ρίζα του Ψηλορείτη.
Τι να δείτε
ΚνωσόςΤο παλάτι του Μίνωα που χτίστηκε γύρω στο 1900 π.Χ. ήταν το μεγαλύτερο κέντρο του μινωικού πολιτισμού. Η επίσκεψη στην Κνωσό ξεκινά φυσικά από το ανάκτορο ( από τα βασιλικά διαμερίσματα, τα θησαυροφυλάκια και την αίθουσα του θρόνου μέχρι το τελωνείο στη βόρεια πτέρυγα και το νότιο Πρόπυλο ). Υπάρχουν ωστόσο μνημεία κι έξω από το Ανάκτορο, το Μικρό Ανάκτορο, η Βασιλική Έπαυλη, η Οικία των Τοιχογραφιών, ο Βασιλικός Τάφος κ.ά. Ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται περίπου 10 χλμ. νότια της πόλης του Ηρακλείου και είναι ανοιχτός για το κοινό καθημερινά, από τις 8 π.μ. έως τις 5 μ.μ., εκτός από αργίες. Το εισιτήριο είναι € 6, αλλά μπορείτε να προμηθευθείτε το κοινό εισιτήριο για την Κνωσό και για το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, που κοστίζει € 10.
ΦαιστόςΧτισμένη ανάμεσα στον Ψηλορείτη, τα Αστερούσια Όρη και τα Λασιθιώτικα βουνά ήταν το δεύτερο σε σπουδαιότητα κέντρο του μινωικού πολιτισμού. Άρχισε να κατοικείται από τη νεολιθική εποχή και άκμασε στα μέσα της 3ης χιλιετίας π.Χ., την εποχή του χαλκού. Ένα από τα πιο σημαντικά ευρήματα των ανασκαφών το οποίο φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείου Ηρακλείου είναι ο περίφημος Δίσκος της Φαιστού ο οποίος χρονολογείται πιθανώς στο 17ο αιώνα π.Χ. και δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί πλήρως.
Γόρτυνα
Βρίσκεται στην πεδιάδα της Μεσαράς, στην οποία εικάζεται ότι κατοίκησαν οι πρώτοι άνθρωποι στην Κρήτη κάπου στα τέλη της νεολιθικής περιόδου, και απέχει 45 χλμ. από την πόλη του Ηρακλείου. Φαίνεται να κατοικήθηκε γύρω στο 3000 π.Χ. και άκμασε τη μινωική περίοδο, από το 1600 π.Χ. ως το 1100 π.Χ. Δυστυχώς μόνο ένα μικρό τμήμα της πόλης έχει ανασκαφεί, ενώ στο επισκέψιμο κομμάτι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα είναι ο πρωτοχριστιανικός ναός του Αγίου Τίτου, του 6ου αιώνα μ.Χ.
Αρχαιολογικοί χώροι Αρχανών
Νότια από την Κνωσό, η μινωική πόλη των Αρχανών ήταν μια από τις πιο σημαντικές της Κρήτης, από την ύστερη νεολιθική περίοδο μέχρι και τους ιστορικούς χρόνους. Στον αρχαιολογικό χώρο Φουρνί, βορειοδυτικά από τις Αρχάνες, έχει βρεθεί το μεγαλύτερο νεκροταφείο του Αιγαίου από τα προϊστορικά χρόνια. Στα 4 χλμ. νότια από τις Αρχάνες, στην περιοχή Πίσω Λιβάδια, βρίσκεται το Βαθύπετρο, ένα μινωικό ανάκτορο με κεντρική και δυτική αυλή, με εξωτερικούς χώρους, αποθήκη και στοές. Σε μια από τις πτέρυγές του μάλιστα ανακαλύφθηκε πιεστήριο σταφυλιών και στην αυλή του μια εγκατάσταση ελαιοτριβείου. Δεν είναι τυχαίο ότι από την αρχαιότητα έως σήμερα, οι Αρχάνες θεωρούνται μία από τις σημαντικότερες περιοχές αμπελοκαλλιέργειας και παραγωγής ελαιολάδου.
ΚούλεΤο διώροφο ενετικό Φρούριο ( Rossa a Mare ή Castello a Mare ) χτίστηκε μεταξύ 1523 και 1540 στην είσοδο του λιμανιού για να προστατεύει την πόλη από επιθέσεις. Κατά την τουρκική πολιορκία ( 1646-1669 ) κάποιοι χώροι του μετατράπηκαν σε φυλακές. Οι επάλξεις του φρουρίου έχουν αναστυλωθεί, ενώ στη βορειοανατολική, δυτική και νότια πλευρά του σώζονται εξωτερικά, ακρωτηριασμένες, οι μαρμάρινες ανάγλυφες παραστάσεις του φτερωτού λέοντα της Βενετίας. Σήμερα κάποια τμήματα του φρουρίου χρησιμοποιούνται για καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, εκθέσεις, παραστάσεις και συναυλίες. Στο μόλο του λιμανιού, ακριβώς πίσω από το τείχος, έχει διαμορφωθεί ένας πεζόδρομος που προσφέρεται για βόλτες.
Ενετικά τείχη
Το επιβλητικό τείχος της περιόδου της Ενετοκρατίας έχει μήκος 3 χιλιόμετρα, ξεκίνησε να χτίζεται το 1426 και είναι το μεγαλύτερο οχυρωματικό έργο της Μεσογείου. Έχει τέσσερις πύλες ( του Μόλου, του Αγίου Γεωργίου ή Λαζαρέτου, του Ιησού και του Παντοκράτορα ) και επτά προμαχώνες ( Sabbionera, Vitturi, Ιησού, Martinengo, Βηθλεέμ, Παντοκράτορα και Αγίου Ανδρέα ). Η περιήγηση συνήθως ξεκινά από τον προμαχώνα του Αγίου Ανδρέα στην οδό Εθνάρχου Μακαρίου. Στον πύργο Μαρτινένγκο, στο νότιο μέρος του τείχους, βρίσκεται ο τάφος του Νίκου Καζαντζάκη, που έχει χαραγμένη πάνω του τη φράση «Δεν ελπίζω τίποτε. Δεν φοβάμαι τίποτε. Είμαι ελεύθερος».
Ενυδρείο Cretaquarium - Θαλασσόκοσμος
Στις 32 δεξαμενές συνολικής χωρητικότητας 1.600.000 λίτρων του μεγαλύτερου ενυδρείου της χώρας έχουν δημιουργηθεί βιότοποι όπου φιλοξενούνται 2.500 οργανισμοί από 200 είδη. Θα δείτε από μεγάλα θηλαστικά μέχρι μικροσκοπικούς ιππόκαμπους. Μπροστά από κάθε δεξαμενή υπάρχουν υπομνήματα όμως η περιήγηση γίνεται πιο ζωντανή με τη βοήθεια των οπτικοακουστικών συστημάτων. Στεγάζεται στην παλιά Αμερικάνικη Βάση Γουρνών.
Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
Ένα από τα σημαντικότερα μουσεία στην Ελλάδα, με μια εξαιρετικά μεγάλη και πλούσια συλλογή που περιλαμβάνει μινωικούς θησαυρούς από όλο το νησί. Στις αίθουσες που μοιράζονται σε δύο ορόφους θα δείτε αγαλματίδια, όπλα, κοσμήματα, εργαλεία, τοιχογραφίες, όλα σύμβολα της χρυσής εποχής της Κνωσού, το περίφημο Κόσμημα των μελισσών από το ανάκτορο των Μαλίων, το Δίσκο της Φαιστού, την τοιχογραφία των λευκών κρίνων από την Έπαυλη των Κρίνων στην Αμνισό και πολλά ακόμη άλλα ευρήματα. Στην Πλατεία Ελευθερίας, πάνω από το ενετικό λιμάνι.
Άγιος Τίτος
Η εκκλησία χτίστηκε το 961, όταν το Βυζάντιο ανέκτησε την Κρήτη από τους Άραβες. Κατά την παράδοση του Χάνδακα στους Οθωμανούς, το 1669, όλα τα κειμήλια μεταφέρθηκαν στη Βενετία. Αργότερα ο μεγάλος σεισμός του 1856 τον κατέστρεψε κι ο ναός ξαναχτίστηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αθ. Μούση. Εδώ φυλάσσεσαι η Κάρα του Αγίου Τίτου που μεταφέρθηκε από τον Άγιο Μάρκο της Βενετίας.
Βασιλική του Αγίου Μάρκου
Στον πεζόδρομο της 25ης Αυγούστου στο κέντρο της πόλης βρίσκεται ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Μάρκου των Ενετών, ο οποίος σήμερα στεγάζει τη Δημοτική Πινακοθήκη. Την εποχή της ενετικής κυριαρχίας εδώ αναλάμβαναν με επισημότητα τα καθήκοντά τους όλοι οι άρχοντες και αξιωματούχοι.
Άγιος Ματθαίος
Φιλοξενεί μια σπάνια συλλογή εικόνων, στην οποία περιλαμβάνονται σημαντικά έργα της Κρητικής Σχολής, όπως «Η Σταύρωση» του Γεωργίου Καστροφύλακα ( 1752 ), «Ο Άγιος Τίτος και σκηνές του βίου των δέκα μαρτύρων» του Ιωάννη Κορνάρου ( 1773 ) αλλά και δύο ανυπόγραφες εικόνες του Μιχαήλ Δαμασκηνού. Ανεγέρθηκε στη Β΄ Βυζαντινή περίοδο και θα τη συναντήσετε κοντά στην πλατεία του Αγίου Μηνά ( Ταξιάρχου Μαρκοπούλου ).
Μονή ΠαλιανήςΣε υψόμετρο 280 μ. δίπλα στο χωριό Βενεράτο ( 20 χλμ. βόρεια του Ηρακλείου ) είναι μια από τις παλαιότερες μονές του νησιού ( του 6ου αιώνα ). Ο κεντρικός της ναός είναι μια τρίκλιτη βασιλική και πίσω από την εκκλησία βρίσκεται μια μυρτιά ηλικίας 1.800 ετών που ο θρύλος θέλει να συνδέεται με την εικόνα της Παναγίας. Στο μοναστήρι λειτουργεί μουσείο με εικόνες, ιερά κειμήλια και διάφορα βιβλία μεγάλης ιστορικής αξίας.
Μουσικό εργαστήρι «Λαβύρινθος»
Τα βράδια του καλοκαιριού θα δείτε στην πλατεία του χωριού Χουδέτσι παρέες να παίζουν μουσικές και να τραγουδούν. Οι περισσότεροι έρχονται ως εδώ για να λάβουν μέρος στα εργαστήρια που οργανώνει ο Ross Daly με τη συμμετοχή καλλιτεχνών απ’ όλο τον κόσμο και οι υπόλοιποι για να θαυμάσουν την υπέροχη συλλογή μουσικών οργάνων από την Ελλάδα και τα Βαλκάνια μέχρι την Τουρκία και την Περσία.
Μουσείο Λυχνοστάτης
Φτιαγμένο με μεράκι από ιδιώτη, είναι ένας χώρος προβολής του λαϊκού πολιτισμού της Κρήτης. Μέσα από την αναπαράσταση ενός παραδοσιακού κρητικού χωριού ο επισκέπτης συλλέγει πληροφορίες για τη λαογραφία, τα παλιά επαγγέλματα, τους αυτοδίδακτους λαϊκούς καλλιτέχνες ακόμα και για τη χλωρίδα του τόπου. Στο καφενείο του μουσείου μπορείτε να δοκιμάσετε αφεψήματα με βοτάνια της Κρήτης. ( Λιμένας Χερσονήσου, Θέση Πλάκα )
Παναγία η Γκουβερνιώτισσα
Στις Ποταμιές Χερσονήσου, μέσα σ’ ένα καταπράσινο τοπίο με υπέροχη θέα, βρίσκεται ο ναός μιας παλιάς μονής της περιόδου της Ενετοκρατίας, με τοιχογραφίες που χρονολογούνται στο δεύτερο μισό του 14ου αι. Φτιαγμένες σύμφωνα με τα καλλιτεχνικά πρότυπα της Κωνσταντινούπολης, κατατάσσουν το ναό της Γκουβερνιώτισσας ανάμεσα στα σημαντικότερα μνημεία της παλαιολόγειας περιόδου στην Κρήτη.
Ιστορικό Μουσείο Κρήτης
Εκσυγχρονισμένο με οπτικοακουστικά μέσα και πολύ ενδιαφέρον, κρύβει μέσα του την Ιστορία του νησιού από τους πρώιμους χριστιανικούς αιώνες έως τη σύγχρονη εποχή. Από τα πιο εντυπωσιακά εκθέματα είναι το ομοίωμα της πόλης του Χάνδακα του 17ου αι. και οι πίνακες του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου.
Μουσείο Μάχης Κρήτης και Εθνικής Αντίστασης Βιβλιογραφικά ντοκουμέντα, φωτογραφίες και πολεμικά αντικείμενα, μονογραφίες, μελέτες των ιστορικών γεγονότων, από το 1941 έως το 1945, έγγραφα και δημοσιεύματα συνθέτουν ένα πλούσιο ιστορικό της αντίστασης του κρητικού λαού κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη
Το χωριό Μυρτιά ( 15 χλμ. από το Ηράκλειο ) είναι ο τόπος καταγωγής του Νίκου Καζαντζάκη κι εκεί δημιούργησε ο σκηνογράφος Νίκος Ανεμογιάννης ένα μουσείο με προσωπικά αντικείμενα του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη, υλικό από θεατρικές παραστάσεις έργων του κ.ά.
Μουσείο Αγίας Αικατερίνης Σιναϊτών
Δίπλα στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά, ο ναός της Αγίας Αικατερίνης αποτελεί ένα από τα καλύτερα διατηρημένα δείγματα αστικής ναοδομίας της Ενετοκρατίας. Σήμερα λειτουργεί ως μουσείο και στεγάζει έκθεση της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης με αντιπροσωπευτικά έργα της Κρητικής Αναγέννησης. Ξεχωριστή θέση κατέχουν οι φορητές εικόνες του Μιχαήλ Δαμασκηνού, του σημαντικότερου ζωγράφου της Κρητικής Σχολής.
Μουσείο Κρητικής Εθνολογίας Σε απόσταση 2 χλμ. από το μινωικό παλάτι της Φαιστού, στον παραδοσιακό οικισμό Βώροι, φιλοξενεί αντικείμενα του παραδοσιακού καθημερινού βίου από όλη την Κρήτη και διαθέτει ερευνητικό ίδρυμα που μελετά τις κοινωνικές διεργασίες στη Μεγαλόνησο, από το Μεσαίωνα έως σήμερα. Εγκαινιάστηκε το 1988 και βραβεύτηκε το 1992 από το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Μονή Οδηγήτριας Στην αγκαλιά των Αστερουσίων, σε υψόμετρο 250 μέτρων, ιδρύθηκε το 14ο αι. από την οικογένεια των Καλλέργηδων. Θεωρείται ένα από τα αρχαιότερα μοναστήρια της Κρήτης. Έχει φρουριακή αρχιτεκτονική – σήμερα σώζονται μέρη του τείχους, η βόρεια πύλη, με την ανάγλυφη χρονολογία 1568, και ο ψηλός Πύργος του Ξωπατέρα.
Μονή ΒροντησίουΓια τη μονή που βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Ζαρός και Βορίζια σε απόσταση 50 χλμ από το Ηράκλειο υπάρχουν έγγραφες μαρτυρίες από το 1400, ενώ από το 1500 φαίνεται ότι γνώρισε την ακμή της. Υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα μοναχισμού της Κρήτης, όπου άνθησαν τα γράμματα και οι τέχνες, ιδιαίτερα η ζωγραφική. Παρά τις καταστροφές που έχει υποστεί παραμένει ένα από τα πιο όμορφα και επιβλητικά μοναστήρια, με καταπληκτική θέα προς την πεδιάδα της Μεσαράς και το Λιβυκό Πέλαγος.
Μονή Κουδουμά
Είναι το μοναδικό μοναστήρι της Κρήτης που είναι χτισμένο πάνω σε παραλία. Βρίσκεται περίπου 80 χλμ. νότια του Ηρακλείου – τα τελευταία 24 χιλιόμετρα είναι βατός χωματόδρομος που ξεκινά από το χωριό Στέρνες. Η αντρική μονή είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και το ιερό βήμα βρίσκεται μέσα σε μικρό σπήλαιο. Αν έρθετε ως εδώ, αξίζει να περπατήσετε 15-25 λεπτά στα δυτικά ως τον Αβακκόσπηλιο με τους σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Οι λάτρεις της πεζοπορίας ακολουθούν μια μεγαλύτερη διαδρομή διάρκειας 45 λεπτά προς το σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου με το ομώνυμο εκκλησάκι.
ΦαιστόςΧτισμένη ανάμεσα στον Ψηλορείτη, τα Αστερούσια Όρη και τα Λασιθιώτικα βουνά ήταν το δεύτερο σε σπουδαιότητα κέντρο του μινωικού πολιτισμού. Άρχισε να κατοικείται από τη νεολιθική εποχή και άκμασε στα μέσα της 3ης χιλιετίας π.Χ., την εποχή του χαλκού. Ένα από τα πιο σημαντικά ευρήματα των ανασκαφών το οποίο φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείου Ηρακλείου είναι ο περίφημος Δίσκος της Φαιστού ο οποίος χρονολογείται πιθανώς στο 17ο αιώνα π.Χ. και δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί πλήρως.
Γόρτυνα
Βρίσκεται στην πεδιάδα της Μεσαράς, στην οποία εικάζεται ότι κατοίκησαν οι πρώτοι άνθρωποι στην Κρήτη κάπου στα τέλη της νεολιθικής περιόδου, και απέχει 45 χλμ. από την πόλη του Ηρακλείου. Φαίνεται να κατοικήθηκε γύρω στο 3000 π.Χ. και άκμασε τη μινωική περίοδο, από το 1600 π.Χ. ως το 1100 π.Χ. Δυστυχώς μόνο ένα μικρό τμήμα της πόλης έχει ανασκαφεί, ενώ στο επισκέψιμο κομμάτι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα είναι ο πρωτοχριστιανικός ναός του Αγίου Τίτου, του 6ου αιώνα μ.Χ.
Αρχαιολογικοί χώροι Αρχανών
Νότια από την Κνωσό, η μινωική πόλη των Αρχανών ήταν μια από τις πιο σημαντικές της Κρήτης, από την ύστερη νεολιθική περίοδο μέχρι και τους ιστορικούς χρόνους. Στον αρχαιολογικό χώρο Φουρνί, βορειοδυτικά από τις Αρχάνες, έχει βρεθεί το μεγαλύτερο νεκροταφείο του Αιγαίου από τα προϊστορικά χρόνια. Στα 4 χλμ. νότια από τις Αρχάνες, στην περιοχή Πίσω Λιβάδια, βρίσκεται το Βαθύπετρο, ένα μινωικό ανάκτορο με κεντρική και δυτική αυλή, με εξωτερικούς χώρους, αποθήκη και στοές. Σε μια από τις πτέρυγές του μάλιστα ανακαλύφθηκε πιεστήριο σταφυλιών και στην αυλή του μια εγκατάσταση ελαιοτριβείου. Δεν είναι τυχαίο ότι από την αρχαιότητα έως σήμερα, οι Αρχάνες θεωρούνται μία από τις σημαντικότερες περιοχές αμπελοκαλλιέργειας και παραγωγής ελαιολάδου.
ΚούλεΤο διώροφο ενετικό Φρούριο ( Rossa a Mare ή Castello a Mare ) χτίστηκε μεταξύ 1523 και 1540 στην είσοδο του λιμανιού για να προστατεύει την πόλη από επιθέσεις. Κατά την τουρκική πολιορκία ( 1646-1669 ) κάποιοι χώροι του μετατράπηκαν σε φυλακές. Οι επάλξεις του φρουρίου έχουν αναστυλωθεί, ενώ στη βορειοανατολική, δυτική και νότια πλευρά του σώζονται εξωτερικά, ακρωτηριασμένες, οι μαρμάρινες ανάγλυφες παραστάσεις του φτερωτού λέοντα της Βενετίας. Σήμερα κάποια τμήματα του φρουρίου χρησιμοποιούνται για καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, εκθέσεις, παραστάσεις και συναυλίες. Στο μόλο του λιμανιού, ακριβώς πίσω από το τείχος, έχει διαμορφωθεί ένας πεζόδρομος που προσφέρεται για βόλτες.
Ενετικά τείχη
Το επιβλητικό τείχος της περιόδου της Ενετοκρατίας έχει μήκος 3 χιλιόμετρα, ξεκίνησε να χτίζεται το 1426 και είναι το μεγαλύτερο οχυρωματικό έργο της Μεσογείου. Έχει τέσσερις πύλες ( του Μόλου, του Αγίου Γεωργίου ή Λαζαρέτου, του Ιησού και του Παντοκράτορα ) και επτά προμαχώνες ( Sabbionera, Vitturi, Ιησού, Martinengo, Βηθλεέμ, Παντοκράτορα και Αγίου Ανδρέα ). Η περιήγηση συνήθως ξεκινά από τον προμαχώνα του Αγίου Ανδρέα στην οδό Εθνάρχου Μακαρίου. Στον πύργο Μαρτινένγκο, στο νότιο μέρος του τείχους, βρίσκεται ο τάφος του Νίκου Καζαντζάκη, που έχει χαραγμένη πάνω του τη φράση «Δεν ελπίζω τίποτε. Δεν φοβάμαι τίποτε. Είμαι ελεύθερος».
Ενυδρείο Cretaquarium - Θαλασσόκοσμος
Στις 32 δεξαμενές συνολικής χωρητικότητας 1.600.000 λίτρων του μεγαλύτερου ενυδρείου της χώρας έχουν δημιουργηθεί βιότοποι όπου φιλοξενούνται 2.500 οργανισμοί από 200 είδη. Θα δείτε από μεγάλα θηλαστικά μέχρι μικροσκοπικούς ιππόκαμπους. Μπροστά από κάθε δεξαμενή υπάρχουν υπομνήματα όμως η περιήγηση γίνεται πιο ζωντανή με τη βοήθεια των οπτικοακουστικών συστημάτων. Στεγάζεται στην παλιά Αμερικάνικη Βάση Γουρνών.
Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
Ένα από τα σημαντικότερα μουσεία στην Ελλάδα, με μια εξαιρετικά μεγάλη και πλούσια συλλογή που περιλαμβάνει μινωικούς θησαυρούς από όλο το νησί. Στις αίθουσες που μοιράζονται σε δύο ορόφους θα δείτε αγαλματίδια, όπλα, κοσμήματα, εργαλεία, τοιχογραφίες, όλα σύμβολα της χρυσής εποχής της Κνωσού, το περίφημο Κόσμημα των μελισσών από το ανάκτορο των Μαλίων, το Δίσκο της Φαιστού, την τοιχογραφία των λευκών κρίνων από την Έπαυλη των Κρίνων στην Αμνισό και πολλά ακόμη άλλα ευρήματα. Στην Πλατεία Ελευθερίας, πάνω από το ενετικό λιμάνι.
Άγιος Τίτος
Η εκκλησία χτίστηκε το 961, όταν το Βυζάντιο ανέκτησε την Κρήτη από τους Άραβες. Κατά την παράδοση του Χάνδακα στους Οθωμανούς, το 1669, όλα τα κειμήλια μεταφέρθηκαν στη Βενετία. Αργότερα ο μεγάλος σεισμός του 1856 τον κατέστρεψε κι ο ναός ξαναχτίστηκε σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αθ. Μούση. Εδώ φυλάσσεσαι η Κάρα του Αγίου Τίτου που μεταφέρθηκε από τον Άγιο Μάρκο της Βενετίας.
Βασιλική του Αγίου Μάρκου
Στον πεζόδρομο της 25ης Αυγούστου στο κέντρο της πόλης βρίσκεται ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Μάρκου των Ενετών, ο οποίος σήμερα στεγάζει τη Δημοτική Πινακοθήκη. Την εποχή της ενετικής κυριαρχίας εδώ αναλάμβαναν με επισημότητα τα καθήκοντά τους όλοι οι άρχοντες και αξιωματούχοι.
Άγιος Ματθαίος
Φιλοξενεί μια σπάνια συλλογή εικόνων, στην οποία περιλαμβάνονται σημαντικά έργα της Κρητικής Σχολής, όπως «Η Σταύρωση» του Γεωργίου Καστροφύλακα ( 1752 ), «Ο Άγιος Τίτος και σκηνές του βίου των δέκα μαρτύρων» του Ιωάννη Κορνάρου ( 1773 ) αλλά και δύο ανυπόγραφες εικόνες του Μιχαήλ Δαμασκηνού. Ανεγέρθηκε στη Β΄ Βυζαντινή περίοδο και θα τη συναντήσετε κοντά στην πλατεία του Αγίου Μηνά ( Ταξιάρχου Μαρκοπούλου ).
Μονή ΠαλιανήςΣε υψόμετρο 280 μ. δίπλα στο χωριό Βενεράτο ( 20 χλμ. βόρεια του Ηρακλείου ) είναι μια από τις παλαιότερες μονές του νησιού ( του 6ου αιώνα ). Ο κεντρικός της ναός είναι μια τρίκλιτη βασιλική και πίσω από την εκκλησία βρίσκεται μια μυρτιά ηλικίας 1.800 ετών που ο θρύλος θέλει να συνδέεται με την εικόνα της Παναγίας. Στο μοναστήρι λειτουργεί μουσείο με εικόνες, ιερά κειμήλια και διάφορα βιβλία μεγάλης ιστορικής αξίας.
Μουσικό εργαστήρι «Λαβύρινθος»
Τα βράδια του καλοκαιριού θα δείτε στην πλατεία του χωριού Χουδέτσι παρέες να παίζουν μουσικές και να τραγουδούν. Οι περισσότεροι έρχονται ως εδώ για να λάβουν μέρος στα εργαστήρια που οργανώνει ο Ross Daly με τη συμμετοχή καλλιτεχνών απ’ όλο τον κόσμο και οι υπόλοιποι για να θαυμάσουν την υπέροχη συλλογή μουσικών οργάνων από την Ελλάδα και τα Βαλκάνια μέχρι την Τουρκία και την Περσία.
Μουσείο Λυχνοστάτης
Φτιαγμένο με μεράκι από ιδιώτη, είναι ένας χώρος προβολής του λαϊκού πολιτισμού της Κρήτης. Μέσα από την αναπαράσταση ενός παραδοσιακού κρητικού χωριού ο επισκέπτης συλλέγει πληροφορίες για τη λαογραφία, τα παλιά επαγγέλματα, τους αυτοδίδακτους λαϊκούς καλλιτέχνες ακόμα και για τη χλωρίδα του τόπου. Στο καφενείο του μουσείου μπορείτε να δοκιμάσετε αφεψήματα με βοτάνια της Κρήτης. ( Λιμένας Χερσονήσου, Θέση Πλάκα )
Παναγία η Γκουβερνιώτισσα
Στις Ποταμιές Χερσονήσου, μέσα σ’ ένα καταπράσινο τοπίο με υπέροχη θέα, βρίσκεται ο ναός μιας παλιάς μονής της περιόδου της Ενετοκρατίας, με τοιχογραφίες που χρονολογούνται στο δεύτερο μισό του 14ου αι. Φτιαγμένες σύμφωνα με τα καλλιτεχνικά πρότυπα της Κωνσταντινούπολης, κατατάσσουν το ναό της Γκουβερνιώτισσας ανάμεσα στα σημαντικότερα μνημεία της παλαιολόγειας περιόδου στην Κρήτη.
Ιστορικό Μουσείο Κρήτης
Εκσυγχρονισμένο με οπτικοακουστικά μέσα και πολύ ενδιαφέρον, κρύβει μέσα του την Ιστορία του νησιού από τους πρώιμους χριστιανικούς αιώνες έως τη σύγχρονη εποχή. Από τα πιο εντυπωσιακά εκθέματα είναι το ομοίωμα της πόλης του Χάνδακα του 17ου αι. και οι πίνακες του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου.
Μουσείο Μάχης Κρήτης και Εθνικής Αντίστασης Βιβλιογραφικά ντοκουμέντα, φωτογραφίες και πολεμικά αντικείμενα, μονογραφίες, μελέτες των ιστορικών γεγονότων, από το 1941 έως το 1945, έγγραφα και δημοσιεύματα συνθέτουν ένα πλούσιο ιστορικό της αντίστασης του κρητικού λαού κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη
Το χωριό Μυρτιά ( 15 χλμ. από το Ηράκλειο ) είναι ο τόπος καταγωγής του Νίκου Καζαντζάκη κι εκεί δημιούργησε ο σκηνογράφος Νίκος Ανεμογιάννης ένα μουσείο με προσωπικά αντικείμενα του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη, υλικό από θεατρικές παραστάσεις έργων του κ.ά.
Μουσείο Αγίας Αικατερίνης Σιναϊτών
Δίπλα στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά, ο ναός της Αγίας Αικατερίνης αποτελεί ένα από τα καλύτερα διατηρημένα δείγματα αστικής ναοδομίας της Ενετοκρατίας. Σήμερα λειτουργεί ως μουσείο και στεγάζει έκθεση της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης με αντιπροσωπευτικά έργα της Κρητικής Αναγέννησης. Ξεχωριστή θέση κατέχουν οι φορητές εικόνες του Μιχαήλ Δαμασκηνού, του σημαντικότερου ζωγράφου της Κρητικής Σχολής.
Μουσείο Κρητικής Εθνολογίας Σε απόσταση 2 χλμ. από το μινωικό παλάτι της Φαιστού, στον παραδοσιακό οικισμό Βώροι, φιλοξενεί αντικείμενα του παραδοσιακού καθημερινού βίου από όλη την Κρήτη και διαθέτει ερευνητικό ίδρυμα που μελετά τις κοινωνικές διεργασίες στη Μεγαλόνησο, από το Μεσαίωνα έως σήμερα. Εγκαινιάστηκε το 1988 και βραβεύτηκε το 1992 από το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Μονή Οδηγήτριας Στην αγκαλιά των Αστερουσίων, σε υψόμετρο 250 μέτρων, ιδρύθηκε το 14ο αι. από την οικογένεια των Καλλέργηδων. Θεωρείται ένα από τα αρχαιότερα μοναστήρια της Κρήτης. Έχει φρουριακή αρχιτεκτονική – σήμερα σώζονται μέρη του τείχους, η βόρεια πύλη, με την ανάγλυφη χρονολογία 1568, και ο ψηλός Πύργος του Ξωπατέρα.
Μονή ΒροντησίουΓια τη μονή που βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Ζαρός και Βορίζια σε απόσταση 50 χλμ από το Ηράκλειο υπάρχουν έγγραφες μαρτυρίες από το 1400, ενώ από το 1500 φαίνεται ότι γνώρισε την ακμή της. Υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα μοναχισμού της Κρήτης, όπου άνθησαν τα γράμματα και οι τέχνες, ιδιαίτερα η ζωγραφική. Παρά τις καταστροφές που έχει υποστεί παραμένει ένα από τα πιο όμορφα και επιβλητικά μοναστήρια, με καταπληκτική θέα προς την πεδιάδα της Μεσαράς και το Λιβυκό Πέλαγος.
Μονή Κουδουμά
Είναι το μοναδικό μοναστήρι της Κρήτης που είναι χτισμένο πάνω σε παραλία. Βρίσκεται περίπου 80 χλμ. νότια του Ηρακλείου – τα τελευταία 24 χιλιόμετρα είναι βατός χωματόδρομος που ξεκινά από το χωριό Στέρνες. Η αντρική μονή είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και το ιερό βήμα βρίσκεται μέσα σε μικρό σπήλαιο. Αν έρθετε ως εδώ, αξίζει να περπατήσετε 15-25 λεπτά στα δυτικά ως τον Αβακκόσπηλιο με τους σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Οι λάτρεις της πεζοπορίας ακολουθούν μια μεγαλύτερη διαδρομή διάρκειας 45 λεπτά προς το σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου με το ομώνυμο εκκλησάκι.
Εκδρομές
Δάσος Ρουβά
Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της οροσειράς του Ψηλορείτη και αποτελεί το σημαντικότερο από τα φυσικά δασικά οικοσυστήματα που έχουν απομείνει στον Νομό Ηρακλείου. Έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα Natura 2000 και διαθέτει τη μεγαλύτερη συστάδα πρίνων της Ευρώπης. Εδώ μπορείτε να παρατηρήσετε πολλά ενδημικά φυτά, ανάμεσά τους την απειλούμενη ορχιδέα κρητικός κεφαλάνθηρας ( Cephalanhera cucullata ). Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τον βιότοπο επισκεφθείτε το Μουσείο Τοπικής Φυσικής Ιστορίας στη Γέργερη.
Αγία Πελαγία
Ένα μικρό εκκλησάκι έδωσε το όνομα στην περιοχή που βρίσκεται 18 χιλιόμετρα δυτικά από το Ηράκλειο και έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε ένα από τα πιο τουριστικά κέντρα του νομού με μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, πολυτελή lifestyle resorts, εστιατόρια και νυχτερινά μαγαζιά γύρω από τον κλειστό, προφυλαγμένο από τα μελτέμια κόλπο.
Φόδελε
Σε απόσταση 30 χλμ. δυτικά του Ηρακλείου, η ωραία παραλία, η τουριστική υποδομή και η σχέση του με τον Δομίνικο Θεοτοκόπουλο έχουν κάνει το Φόδελε πόλο έξης για Έλληνες και ξένους τουρίστες. Είναι πολλοί οι Κρητικοί που υποστηρίζουν πως το καταπράσινο χωριό είναι γενέτειρα του μεγάλου ζωγράφου, του γνωστού σε όλο τον κόσμο El Greco, όμως υπάρχει διχογνωμία πάνω στο συγκεκριμένο θέμα. Στο Μουσείο Δομίνικου Θεοτοκόπουλου, πάντως, θα δείτε πιστά αντίγραφα έργων του ζωγράφου και ένα μικρό εργαστήρι με προσχέδια και παλιές φωτογραφίες του αναπαλαιωμένου σπιτιού όπου στεγάζεται το μουσείο. Αξίζει επίσης να επισκεφθείτε τη βυζαντινή βασιλική της Παναγίας και να κάνετε βόλτα δίπλα στο ποτάμι του Πανδωμάνδρη ανάμεσα στα δέντρα.
Αρχάνες
Ο παραδοσιακός οικισμός με τα αναπαλαιωμένα σπίτια έχει βραβευτεί σε διαγωνισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποτελεί παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο έχει γίνει η οικιστική του ανάπτυξη. Έχει ζωή χειμώνα καλοκαίρι και τόσο μέσα στην κωμόπολη όσο και στην ευρύτερη περιοχή θα βρείτε καλές λύσεις διαμονής. Αξίζει μια επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αρχανών, με αρχαιολογικά ευρήματα που ήρθαν στο φως από τις ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή, και λίγο έξω από τις Αρχάνες ( 3 χλμ. ) στο ιδιωτικό Μουσείο Κρητικής Ιστορίας και Παράδοσης για να δείτε αντικείμενα από την ιστορίας και την παράδοση του τόπου από τον 9ο αιώνα μέχρι σήμερα.
Σμάρι
Διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός με πολλά αναπαλαιωμένα πετρόχτιστα σπίτια αλλά και μια ακρόπολη, η οποία είναι ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος στην ευρύτερη περιοχή του δήμου Καστελίου κι αγναντεύει το χωριό και τους ελαιώνες
Λίμνη Ζαρού
Ο Ζαρός στους πρόποδες του Ψηλορείτη είναι φημισμένος για τις πηγές του και από το 1988 λειτουργεί εκεί εργοστάσιο εμφιάλωσης επιτραπέζιου νερού. Κοντά στην ομώνυμη τεχνητή λίμνη, η οποία είναι περιστοιχισμένη από δέντρα λειτουργούν δυο ιχθυοτροφεία πέστροφας. Δίπλα από το αναψυκτήριο που βρίσκεται πάνω στη λίμνη και προσφέρεται για καφέ και φαγητό ξεκινά ένα μονοπάτι που οδηγεί στο εντυπωσιακό φαράγγι του Αγίου Νικολάου Ρούβα. Ύστερα από περίπου 3 χλμ. το φαράγγι καταλήγει στο εκπληκτικό δάσος του Ρούβα.
Αγιοφάραγγο
Το υπέροχο φαράγγι, νότια του νομού Ηρακλείου κοντά στα Μάταλα πήρε το όνομά του από τους 300 ερημίτες που ασκήτευσαν εκεί παλιότερα. Λέγεται ότι ζούσαν σε συνθήκες απόλυτης απομόνωσης και συναντιόντουσαν μόνο μία φορά το χρόνο σε μια μεγάλη σπηλιά, το «Γουμενόσπηλιο». Θα τη δείτε αν κάνετε τη ενενηντάλεπτη βατή διαδρομή μέσα στο φαράγγι όπως επίσης και την εκκλησία του Αγίου Αντωνίου ( 14ος αι. ). Η πεζοπορία καταλήγει σε μια απίθανη βοτσαλωτή παραλία. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να φτάσει κανείς στο Αγιοφάραγγο: με καΐκι από τον Κόκκινο Πύργο, την Αγία Γαλήνη ή από τους Καλούς Λιμένες και με αυτοκίνητο από το παραδοσιακό χωριό του Σίβα κοντά στη Φαιστό.
Μάταλα
Τα παιδιά των λουλουδιών, οι χίπις της δεκαετίας του ’60 μετέτρεψαν το μικρό ψαροχώρι σε νούμερο ένα προορισμό. Ακόμα και σήμερα, τα Μάταλα, λιμάνι της Φαιστού και της Γόρτυνας μέχρι τα πρωτοβυζαντινά χρόνια, είναι ένας κορυφαίος εναλλακτικός προορισμός του νησιού.
Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της οροσειράς του Ψηλορείτη και αποτελεί το σημαντικότερο από τα φυσικά δασικά οικοσυστήματα που έχουν απομείνει στον Νομό Ηρακλείου. Έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα Natura 2000 και διαθέτει τη μεγαλύτερη συστάδα πρίνων της Ευρώπης. Εδώ μπορείτε να παρατηρήσετε πολλά ενδημικά φυτά, ανάμεσά τους την απειλούμενη ορχιδέα κρητικός κεφαλάνθηρας ( Cephalanhera cucullata ). Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τον βιότοπο επισκεφθείτε το Μουσείο Τοπικής Φυσικής Ιστορίας στη Γέργερη.
Αγία Πελαγία
Ένα μικρό εκκλησάκι έδωσε το όνομα στην περιοχή που βρίσκεται 18 χιλιόμετρα δυτικά από το Ηράκλειο και έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε ένα από τα πιο τουριστικά κέντρα του νομού με μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, πολυτελή lifestyle resorts, εστιατόρια και νυχτερινά μαγαζιά γύρω από τον κλειστό, προφυλαγμένο από τα μελτέμια κόλπο.
Φόδελε
Σε απόσταση 30 χλμ. δυτικά του Ηρακλείου, η ωραία παραλία, η τουριστική υποδομή και η σχέση του με τον Δομίνικο Θεοτοκόπουλο έχουν κάνει το Φόδελε πόλο έξης για Έλληνες και ξένους τουρίστες. Είναι πολλοί οι Κρητικοί που υποστηρίζουν πως το καταπράσινο χωριό είναι γενέτειρα του μεγάλου ζωγράφου, του γνωστού σε όλο τον κόσμο El Greco, όμως υπάρχει διχογνωμία πάνω στο συγκεκριμένο θέμα. Στο Μουσείο Δομίνικου Θεοτοκόπουλου, πάντως, θα δείτε πιστά αντίγραφα έργων του ζωγράφου και ένα μικρό εργαστήρι με προσχέδια και παλιές φωτογραφίες του αναπαλαιωμένου σπιτιού όπου στεγάζεται το μουσείο. Αξίζει επίσης να επισκεφθείτε τη βυζαντινή βασιλική της Παναγίας και να κάνετε βόλτα δίπλα στο ποτάμι του Πανδωμάνδρη ανάμεσα στα δέντρα.
Αρχάνες
Ο παραδοσιακός οικισμός με τα αναπαλαιωμένα σπίτια έχει βραβευτεί σε διαγωνισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποτελεί παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο έχει γίνει η οικιστική του ανάπτυξη. Έχει ζωή χειμώνα καλοκαίρι και τόσο μέσα στην κωμόπολη όσο και στην ευρύτερη περιοχή θα βρείτε καλές λύσεις διαμονής. Αξίζει μια επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αρχανών, με αρχαιολογικά ευρήματα που ήρθαν στο φως από τις ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή, και λίγο έξω από τις Αρχάνες ( 3 χλμ. ) στο ιδιωτικό Μουσείο Κρητικής Ιστορίας και Παράδοσης για να δείτε αντικείμενα από την ιστορίας και την παράδοση του τόπου από τον 9ο αιώνα μέχρι σήμερα.
Σμάρι
Διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός με πολλά αναπαλαιωμένα πετρόχτιστα σπίτια αλλά και μια ακρόπολη, η οποία είναι ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος στην ευρύτερη περιοχή του δήμου Καστελίου κι αγναντεύει το χωριό και τους ελαιώνες
Λίμνη Ζαρού
Ο Ζαρός στους πρόποδες του Ψηλορείτη είναι φημισμένος για τις πηγές του και από το 1988 λειτουργεί εκεί εργοστάσιο εμφιάλωσης επιτραπέζιου νερού. Κοντά στην ομώνυμη τεχνητή λίμνη, η οποία είναι περιστοιχισμένη από δέντρα λειτουργούν δυο ιχθυοτροφεία πέστροφας. Δίπλα από το αναψυκτήριο που βρίσκεται πάνω στη λίμνη και προσφέρεται για καφέ και φαγητό ξεκινά ένα μονοπάτι που οδηγεί στο εντυπωσιακό φαράγγι του Αγίου Νικολάου Ρούβα. Ύστερα από περίπου 3 χλμ. το φαράγγι καταλήγει στο εκπληκτικό δάσος του Ρούβα.
Αγιοφάραγγο
Το υπέροχο φαράγγι, νότια του νομού Ηρακλείου κοντά στα Μάταλα πήρε το όνομά του από τους 300 ερημίτες που ασκήτευσαν εκεί παλιότερα. Λέγεται ότι ζούσαν σε συνθήκες απόλυτης απομόνωσης και συναντιόντουσαν μόνο μία φορά το χρόνο σε μια μεγάλη σπηλιά, το «Γουμενόσπηλιο». Θα τη δείτε αν κάνετε τη ενενηντάλεπτη βατή διαδρομή μέσα στο φαράγγι όπως επίσης και την εκκλησία του Αγίου Αντωνίου ( 14ος αι. ). Η πεζοπορία καταλήγει σε μια απίθανη βοτσαλωτή παραλία. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να φτάσει κανείς στο Αγιοφάραγγο: με καΐκι από τον Κόκκινο Πύργο, την Αγία Γαλήνη ή από τους Καλούς Λιμένες και με αυτοκίνητο από το παραδοσιακό χωριό του Σίβα κοντά στη Φαιστό.
Μάταλα
Τα παιδιά των λουλουδιών, οι χίπις της δεκαετίας του ’60 μετέτρεψαν το μικρό ψαροχώρι σε νούμερο ένα προορισμό. Ακόμα και σήμερα, τα Μάταλα, λιμάνι της Φαιστού και της Γόρτυνας μέχρι τα πρωτοβυζαντινά χρόνια, είναι ένας κορυφαίος εναλλακτικός προορισμός του νησιού.
Παραλίες
Οι περισσότερες έχουν εύκολη πρόσβαση και σε όλο το νομό Ηρακλείου είναι αρκετές αυτές που είναι οργανωμένες. Μπορεί όταν έχει βοριά να μην μπορείς να κολυμπήσεις στη Χερσόνησο, όμως όταν ο καιρός το επιτρέπει η πλαζ γεμίζει από κόσμο και σείεται από τις μουσικές των beach bars. Προς τα δυτικά, στα Λιμανάκια, θα βρείτε μικρές, αμμώδεις παραλίες με λιγότερο κόσμο.
Πολυσύχναστη και καλά οργανωμένη είναι και η μεγάλη αμμουδερή παραλία των Μαλίων που ξεκινά από τον οικισμό Σταλίδα. Τα τελευταία χρόνια ανερχόμενος τουριστικά είναι και ο κόλπος της Αγίας Πελαγίας με την οργανωμένη παραλία, η οποία είναι πάντα προστατευμένη από τους βοριάδες, και τα οργανωμένα καταδυτικά κέντρα. Κοντά στην Αγία Πελαγία η παραλία Ψαρομούρα μαζεύει αρκετές οικογένειες, η παραλία Μονοναύτη είναι πιο ήσυχη κι έχει ψιλή άμμο, το ίδιο και η Λυγαριά, αλλά για να φτάσετε θα πρέπει να περπατήσετε κάποια απόσταση. Η Αμμουδάρα απλώνεται σε 5 χλμ. και διαθέτει σχολή windsurfing. Η νεολαία του Ηρακλείου πάντως ψηφίζει Καρτερό για τα μεγάλα beach bars και την πλαζ Αρίνα που είναι γεμάτη ομπρέλες και beach bars, ενώ έχει πολλές επιλογές για beach sports.
Στον Νότο του νησιού η χρυσόξανθη παραλία των Ματάλων είναι από τις πιο πολυσύχναστες, κοντά της ωστόσο βρίσκεται η πιο ήσυχη Κόκκινη Άμμος στην οποία θα φτάσετε με καΐκι είτε με 20λεπτο περπάτημα. Το μικρό ψαροχώρι Καλαμάκι, περίπου 2 χλμ. από τα Μάταλα, έχει μεγάλη αμμουδιά, ταβέρνες, καφέ και ενοικιαζόμενα δωμάτια γι’ αυτό και το επιλέγουν οικογένειες, ενώ ο Κομός μεταξύ των Ματάλων και του Καλαμακίου με την γκρι άμμο είναι μια τεράστια βορεινή παραλία που στο ένα κομμάτι της επικρατεί η απόλυτη ηρεμία, ενώ σε άλλα σημεία είναι γεμάτη ψάθινες ομπρέλες και ξαπλώστρες. Οργανωμένος με καφέ και εστιατόριο είναι και ο Κόκκινος Πύργος που ξεκινά από τον ομώνυμο οικισμό και φτάνει μέχρι το αεροδρόμιο του Τυμπακίου. Στους Καλούς Λιμένες, αξίζει η πανέμορφη παραλία του Χρυσόστομου, όπου βρισκόταν η αρχαία Λασαία και ίχνη από το λιμάνι της θα διακρίνετε στο σημείο ανάμεσα στα βράχια και το μικρό νησάκι απέναντι. Λίγα χιλιόμετρα ανατολικά θα συναντήσετε την παραλία Πλατιά Περάματα, με χοντρή άμμο και αρμυρίκια και την οργανωμένη αμμουδιά του Λέντα. Στο 1 χλμ., την παραλία Δυτικό ή Δισκό, με τα αρμυρίκια και το χοντρό βότσαλο, την προτιμούσαν παλιότερα οι ελεύθεροι κατασκηνωτές. Ανατολικά του Λέντα υπάρχουν πολλές μικρές και δυσπρόσιτες παραλίες. Μια από τις πιο ωραίες είναι η απομονωμένη Τράφουλας ή Ψιλή Άμμος με άμμο και βότσαλα. Προσεγγίζεται είτε με τα πόδια, είτε από τη θάλασσα με βαρκούλα από τον Λέντα. Ωραία είναι και η αμμώδης παραλία του όρμου Τσούτσουρα που μαζεύει πολύ κόσμο, οι ψαγμένοι ωστόσο που φτάνουν ως εδώ και αναζητούν απομόνωση ακολουθούν με το Ι.Χ. το χωματόδρομο ( επί 15 χλμ. ) για να φτάσουν στο Μαριδάκι. Από χωματόδρομο που φεύγει από το λιμάνι του Λέντα και κατευθύνεται ανατολικά, προς Κρότο φτάνει κανείς και στην παραλία Τρυπητή, η οποία βρίσκεται στην έξοδο του ομώνυμου φαραγγιού. Υπάρχει μια ακόμα διαδρομή για να φτάσετε μέχρις εδώ: ξεκινά από το χωριό Βασιλική της Μεσαράς, στην οποία πάτε μέσω του χωριού Άγιοι Δέκα, και αξίζει γιατί διασχίζει τα άγρια Αστερούσια Όρη. Κάποιες ακόμα επιλογές για κολύμπι με θέα το Λιβυκό είναι ο Κερατόκαμπος, η Ψαρή Φοράδα, η Τέρτσα. Αν έχετε διάθεση για ανακαλύψεις, αξίζει να κολυμπήσετε στην παραλία όπου καταλήγει το Αγιοφάραγγο μετά από 15λεπτο περπάτημα στο φαράγγι, αλλά και στη βοτσαλωτή παραλία Κουδουμάς. Υπέροχο είναι και το Βαθύ με τα πρασινογάλαζα νερά, μόνο που για να φτάσετε εδώ θα πρέπει να ακολουθήσετε ένα χωματόδρομο 9 χλμ. από τη Μονή Οδηγήτριας ή να έρθετε με καΐκι από την Αγία Γαλήνη, τα Μάλια ή τον Κόκκινο Πύργο.
Γαστρονομία - τοπικά προϊόντα
Η περιοχή του Ηρακλείου φημίζεται για το κρασί της, το οποίο, αντί για τη ρακή, συνοδεύει ταιριαστά τα απίθανα μαγειρευτά όπως είναι οι χοχλιοί, οι αγκινάρες με κουκιά, ο κόκορας κρασάτος κ.ά. Θα το ανακαλύψετε ακολουθώντας τους τοπικούς δρόμους του κρασιού στα επισκέψιμα οινοποιεία. Μία από τις περιοχές που είναι γνωστή για τα κρασιά της είναι οι Αρχάνες. Εκεί ωριμάζουν τα ροζακιά σταφύλια και φτιάχνεται το περίφημο κρασί Αρχανών. Στην περιοχή παράγεται εξαιρετικό ελαιόλαδο κι αξίζει να κάνετε μια βόλτα μέχρι την αναπαλαιωμένη Φάμπρικα Ελένη, στην Τουρκογειτονιά ( ή αλλιώς Μεσοχωριά ) για να δείτε τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής ελαιολάδου ( www.oilvisit.com ). Στα must τα καλτσούνια και τα πιταράκια με μάραθο ή τυρί που συναντάμε παντού στην Κρήτη σε πολλές τοπικές παραλλαγές.
Άγιος Νικόλαος
Πόλη με ιδιαίτερη γραφικότητα, που την οφείλει κυρίως στην όμορφη λίμνη της, η πρωτεύουσα του νομού Λασιθίου συνδυάζει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που αναζητά ο τουρίστας του σήμερα. Κοσμοπολίτικες παραλίες, ξενοδοχεία όλων των κατηγοριών, εμπορικά καταστήματα, καλό φαγητό σε ταβέρνες κι εστιατόρια αλλά και έντονη νυχτερινή ζωή. Μαζί με την Ελούντα αποτελούν τα πιο πολυσύχναστα σημεία του νομού, προσελκύοντας χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Τα γύρω βουνά σε συνδυασμό με τον κόλπο του Μιραμπέλου δημιουργούν ένα υπέροχο τοπίο. Η λίμνη Βουλισμένη ( ουσιαστικά είναι μια μικρή λιμνοθάλασσα που ενώνεται με τη θάλασσα με ένα μικρό κανάλι ) δεν είναι μόνο το κύριο αξιοθέατο της πόλης αλλά και βασικό σημείο συνάντησης ντόπιων και επισκεπτών, αφού περιμετρικά της υπάρχουν πολλά εστιατόρια, καφέ και μπαρ. Από τη νότια πλευρά της λίμνης ξεκινά ένα πέτρινο μονοπάτι που ανεβάζει σε ένα πευκόφυτο πάρκο, όπου θα απολαύσετε ωραία πανοραμική θέα και στιγμές χαλάρωσης. Στο μικρό θέατρο της λίμνης γίνονται διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Πολλές διαφορετικές και εντυπωσιακές σκάλες τέμνουν την πόλη που είναι χτισμένη πάνω σε λόφους, ενώ όμορφες πλατείες, όπως η πλατεία Νεάρχου ( σε πολλά σημεία της υπάρχουν ψηφιδωτά θαλασσινά μοτίβα ), είναι στολισμένες με ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά στοιχεία. Η κεντρική πλατεία Ελευθερίας φιλοξενεί τον καθεδρικό ναό της Αγίας Τριάδας αλλά και το μνημείο των Ηρώων και είναι η πιο πολυσύχναστη. Ιδιαίτερα όμορφη είναι η Κιτροπλατεία με τη μικρή παραλία μπροστά της, απ’ όπου ξεκινάει κι ένα πετρόχτιστο μονοπάτι που οδηγεί στη μαρίνα της πόλης. Η μαρίνα έχει κατασκευαστεί με σύγχρονο τρόπο και έχει τη δυνατότητα ελλιμενισμού τουριστικών σκαφών. Πολλά νεοκλασικά κτίρια σώζονται σε καλή κατάσταση και φιλοξενούν μουσεία και πολιτιστικά κέντρα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Δημοτική Πινακοθήκη, η οποία στεγάζεται σε ένα ανακαινισμένο νεοκλασικό στο γραφικό πεζόδρομο της 28ης Οκτωβρίου. Ο πεζόδρομος αποτελεί κι ένα από τα εμπορικά κέντρα της πόλης, με πολλά καταστήματα με κοσμήματα και τουριστικά είδη. Πανοραμική θέα απολαμβάνουν οι επισκέπτες από το λόφο του Αγίου Χαραλάμπους, όπου υπάρχει ένα μικρό αλσύλλιο γεμάτο πεύκα αλλά κι ένα εκκλησάκι. Το κέντρο της νυχτερινής ζωής βρίσκεται στις πιάτσες κοντά στο λιμάνι, με τις οδούς 25ης Μαρτίου και Ιωσήφ Κούνδουρου να είναι γεμάτες από μπαρ, καφέ και κλαμπ. Την εικόνα του λιμανιού συμπληρώνουν τα δύο νησάκια των Αγίων Πάντων και του Φάρου. Από το λιμάνι ξεκινούν τουριστικά σκάφη που πραγματοποιούν εκδρομές προς την Ελούντα και τη Σπιναλόγκα. Βόρεια του Αγίου Νικολάου, το θέρετρο της Ελούντας αποτελεί τον πιο πολυτελή τουριστικό προορισμό της χώρας με διεθνή εμβέλεια, αφού διαθέτει πολλά από τα καλύτερα ξενοδοχεία όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και ολόκληρης της Μεσογείου. Η ίδια η πόλη της Ελούντας μπορεί να έχει χάσει τη γραφικότητά του, είναι όμως σταθμός για τους τουρίστες, καθώς διαθέτει πολλά εστιατόρια και καφέ αλλά και αρκετές επιλογές για διαμονή. Τα μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα δημιουργούν από μόνα τους οικισμό, ενώ όσα βρίσκονται μπροστά στη θάλασσα διαθέτουν μικρά ιδιωτικά λιμάνια και πριβέ παραλίες. Ανατολικά, η χερσόνησος της Σπιναλόγκας ενώνεται με το νησί με μια στενή λωρίδα γης, στη μία πλευρά της οποίας υπάρχουν οι αρχαίες αλυκές, που σήμερα φιλοξενούν σπάνια είδη πουλιών. Στη θέση Κανάλι της Ελούντας σώζονται τρεις ανεμόμυλοι, με έναν από αυτούς να έχει χαρακτηρισθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Δίπλα στην Ελούντα, το γραφικό ψαροχώρι της Πλάκας και φυσικά η Σπιναλόγκα είναι πόλος έλξης για τουρίστες από όλη την Κρήτη.
Τι να δείτε
Αρχαιολογικό Μουσείο Αγίου ΝικολάουΤα ευρήματα που φιλοξενεί καλύπτουν χρονικό διάστημα από τη Νεολιθική Εποχή ως το τέλος της Ελληνορωμαϊκής περιόδου. Μεγαλύτερα και σπουδαιότερα σύνολα αποτελούν τα κτερίσματα από το πρωτομινωικό νεκροταφείο της Αγίας Φωτιάς κοντά στη Σητεία ( 3000-2300 π.Χ. ) και τα ευρήματα από το ανάκτορο των Μαλλίων. Πιο διάσημο αντικείμενο θεωρείται το σπονδικό αγγείο που έγινε γνωστό ως «Η θεά της Μύρτου». Από τον Δεκέμβριο του 2011 το Μουσείο είναι κλειστό, λόγω εργασιών επέκτασης και εκσυγχρονισμού.
ΛατώΠρόκειται για μία από τις σημαντικότερες πόλεις-κράτη των Δωριέων στην Κρήτη. Είναι χτισμένη σε στρατηγική θέση πάνω στο διάσελο δύο λόφων, ελέγχοντας το πέρασμα από την κεντρική στην ανατολική πλευρά του νησιού και θεωρείται η καλύτερα διατηρημένη πόλη της κλασικής-ελληνιστικής περιόδου στην Κρήτη και μία από τις πληρέστερα σωζόμενες στην Ελλάδα. Απέχει 4 χλμ. από το χωριό Κριτσά.
Σπιναλόγκα
Στην είσοδο του κόλπου της Ελούντας, η Σπιναλόγκα, το μικρό αυτό νησάκι-βράχος με το βενετσιάνικο φρούριο, είναι ένα από τα πιο γνωστά αξιοθέατα της Κρήτης. Το φρούριο κατασκευάστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα, ενώ από το 1715 κατοικούταν από μουσουλμάνους, μέχρι και το 1903 οπότε μετατράπηκε σε λεπροκομείο. Σταμάτησε να λειτουργεί και να κατοικείται το 1957. Σήμερα αναστηλώνονται πολλά από τα κτίριά του, δημόσια και κατοικίες, αλλά και τα τείχη του. Μικρά καραβάκια μεταφέρουν τους επισκέπτες στο νησί από τα λιμάνια του Αγίου Νικολάου, της Ελούντας και της Πλάκας.
Ναός Παναγίας Κεράς Κριτσάς
Ένα χιλιόμετρο από το χωριό Κριτσά, ο ναός της Παναγιάς Κεράς είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ξεχωρίζει για τον τρούλο του και τον σπάνιο διάκοσμο των τοιχογραφιών του που ανήκουν σε διαφορετικές εποχές, από τα μέσα του 13ου αιώνα έως και το πρώτο μισό του 14ου. Κατασκευάστηκε σταδιακά και απέκτησε ακόμα δύο κλίτη τα οποία είναι αφιερωμένα στην Αγία Άννα και στον Άγιο Αντώνιο.
ΛατώΠρόκειται για μία από τις σημαντικότερες πόλεις-κράτη των Δωριέων στην Κρήτη. Είναι χτισμένη σε στρατηγική θέση πάνω στο διάσελο δύο λόφων, ελέγχοντας το πέρασμα από την κεντρική στην ανατολική πλευρά του νησιού και θεωρείται η καλύτερα διατηρημένη πόλη της κλασικής-ελληνιστικής περιόδου στην Κρήτη και μία από τις πληρέστερα σωζόμενες στην Ελλάδα. Απέχει 4 χλμ. από το χωριό Κριτσά.
Σπιναλόγκα
Στην είσοδο του κόλπου της Ελούντας, η Σπιναλόγκα, το μικρό αυτό νησάκι-βράχος με το βενετσιάνικο φρούριο, είναι ένα από τα πιο γνωστά αξιοθέατα της Κρήτης. Το φρούριο κατασκευάστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα, ενώ από το 1715 κατοικούταν από μουσουλμάνους, μέχρι και το 1903 οπότε μετατράπηκε σε λεπροκομείο. Σταμάτησε να λειτουργεί και να κατοικείται το 1957. Σήμερα αναστηλώνονται πολλά από τα κτίριά του, δημόσια και κατοικίες, αλλά και τα τείχη του. Μικρά καραβάκια μεταφέρουν τους επισκέπτες στο νησί από τα λιμάνια του Αγίου Νικολάου, της Ελούντας και της Πλάκας.
Ναός Παναγίας Κεράς Κριτσάς
Ένα χιλιόμετρο από το χωριό Κριτσά, ο ναός της Παναγιάς Κεράς είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ξεχωρίζει για τον τρούλο του και τον σπάνιο διάκοσμο των τοιχογραφιών του που ανήκουν σε διαφορετικές εποχές, από τα μέσα του 13ου αιώνα έως και το πρώτο μισό του 14ου. Κατασκευάστηκε σταδιακά και απέκτησε ακόμα δύο κλίτη τα οποία είναι αφιερωμένα στην Αγία Άννα και στον Άγιο Αντώνιο.
Εκδρομές
Κριτσά
Ένα από τα αρχαιότερα χωριά της Κρήτης, σκαρφαλωμένη στους πρόποδες του βουνού Κάστελλος, η Κριτσά διατηρεί τη γραφικότητά της καθώς και πολλά αρχιτεκτονικά στοιχεία του παρελθόντος. Εξερευνώντας το χωριό, θα συναντήσετε τις τρεις κρήνες αλλά και το πλακόστρωτο καλντερίμι στη θέση Χανιώτενα, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ιστορικά διατηρητέα μνημεία. Το ιστορικό καλντερίμι, μάλιστα, συνδέει το κέντρο του χωριού με τον κάμπο. Παραδοσιακές ταβέρνες και καφενεία βρίσκονται διάσπαρτα στο χωριό, όπου ντόπιοι και επισκέπτες γεύονται γνήσιες κρητικές λιχουδιές.
Καλό Χωριό
Διάσημο για τις υπέροχες παραλίες του στον κόλπο του Μιραμπέλου, το Καλό Χωριό είναι ανεπτυγμένο τουριστικά, με μικρά ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και παραδοσιακές ταβέρνες. Η γύρω πλούσια φύση του φτάνει σε πολλά σημεία μέχρι τη θάλασσα.
Ένα από τα αρχαιότερα χωριά της Κρήτης, σκαρφαλωμένη στους πρόποδες του βουνού Κάστελλος, η Κριτσά διατηρεί τη γραφικότητά της καθώς και πολλά αρχιτεκτονικά στοιχεία του παρελθόντος. Εξερευνώντας το χωριό, θα συναντήσετε τις τρεις κρήνες αλλά και το πλακόστρωτο καλντερίμι στη θέση Χανιώτενα, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ιστορικά διατηρητέα μνημεία. Το ιστορικό καλντερίμι, μάλιστα, συνδέει το κέντρο του χωριού με τον κάμπο. Παραδοσιακές ταβέρνες και καφενεία βρίσκονται διάσπαρτα στο χωριό, όπου ντόπιοι και επισκέπτες γεύονται γνήσιες κρητικές λιχουδιές.
Καλό Χωριό
Διάσημο για τις υπέροχες παραλίες του στον κόλπο του Μιραμπέλου, το Καλό Χωριό είναι ανεπτυγμένο τουριστικά, με μικρά ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και παραδοσιακές ταβέρνες. Η γύρω πλούσια φύση του φτάνει σε πολλά σημεία μέχρι τη θάλασσα.
Παραλίες
Η ακτογραμμή της πόλης του Αγίου Νικολάου έχει πολλές αμμουδερές παραλίες – οι περισσότερες βραβευμένες με γαλάζιες σημαίες, οργανωμένες, με καντίνες, beach bar και ταβέρνες.
Η παραλία της Κιτροπλατείας είναι ιδιαίτερα πολυσύχναστη και οργανωμένη, ενώ γύρω της υπάρχουν πολλά ξενοδοχεία και εστιατόρια. Πολλοί είναι εκείνοι που προτιμούν την πλαζ του ΕΟΤ με αρκετές αθλητικές εγκαταστάσεις. Η παραλία Άμμος διαθέτει και θαλάσσια σπορ, όπως και η παραλία Αμμούδι που είναι πλήρως οργανωμένη. Δύο χιλιόμετρα έξω από την πόλη, θα βρείτε τα Χαβάνια ( οργανωμένη αμμουδιά ) αλλά και την Αλμυρού ( ένας σημαντικός υδροβιότοπος της χώρας ) με πλούσια φύση γύρω της και ευκαλύπτους που χαρίζουν σκιά στους λουόμενους. Η διάσημη Αμμουδάρα, λίγο παρακάτω, είναι μια μεγάλη αμμουδιά, πλήρως οργανωμένη με ξαπλώστρες, ομπρέλες και καντίνες. Στην Ελούντα, η πολυσύχναστη δημοτική πλαζ είναι οργανωμένη και ιδανική για θαλάσσια σπορ, ενώ η παραλία Δρήρος στο δρόμο προς την Πλάκα προσφέρει υπέροχη θέα προς τη Σπιναλόγκα. Η παραλία της Πλάκας είναι πολύ ιδιαίτερη, αφού έχει κρυστάλλινα νερά και βότσαλα αλλά και υπέροχη θέα. Iδιαίτερα αγαπητές είναι και οι παραλίες του Καλού Χωριού, όπως το Βούλισμα ( μεγάλη οργανωμένη αμμουδιά, με ταβέρνες και καφέ ), το Καραβοστάσι ( αμμουδιά με πολλά αρμυρίκια, ελαιόδεντρα και χαρουπιές και ο Άγιος Παντελεήμονας ( ιδανικός και για windsurfing ).
Περισσότεροι τουριστικοί οδηγοί εδώ.