30.000 χρόνια πριν, η γραφή δεν είχε ανακαλυφτεί ακόμα, οπότε δεν μπορούσε κάποιος να χαράξει το όνομά του σε κάποιον βράχο. Αντ' αυτού, έβαζαν το χέρι τους σε σκόνη και άφηναν μια σιλουέτα -όπως αυτή στην φωτογραφία πιο πάνω.
Για 30, 40 αιώνες σε όλη την Ευρώπη, την Ασία, την Αμερική και την Αυστραλία, έτσι άφηναν το σημάδι τους οι άνθρωποι -άντρες γυναίκες και παιδιά-, οι κυνηγοί και οι νομάδες, οι αγρότες και οι πολεμιστές.
Κάθε ένα από αυτά τα χέρια ανήκε σε ένα άτομο, πιθανώς με κάποιο όνομα και ιστορία. Αλλά χωρίς γραφή, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τις ιστορίες αυτών των ανθρώπων. Τους λέμε κυνηγούς-συλλέκτες, ανθρώπους των σπηλαίων, νεολιθικές φυλές. Τους σκεφτόμαστε σε ομάδες, ποτέ μόνους. Δεκάδες χιλιάδες γενιές έχουν περάσει και εμείς δεν μπορούμε να κατονομάσουμε ούτε ένα άτομο πριν από το 3200 π.Χ.. Τότε, στη Μεσοποταμία, εμφανίζεται η γραφή. Έτσι για πρώτη φορά μπορούμε να μάθουμε το όνομα κάποιου. Αυτόν τον πρώτο.
Οπότε, ποιος ήταν; Ποιος ήταν αυτός ο πρώτος άνθρωπος στην Ιστορία που ξέρουμε το όνομά του;
Ήταν άντρας ή γυναίκα; Βασιλιάς, πολεμιστής, ποιητής, έμπορος ή κάποιος κοινός θνητός; Ήταν κάποιος με μεγάλα επιτεύγματα ή κάποιος άγνωστος;
Ψάχνοντας λοιπόν ο Robert Krulwich στο διαδίκτυο και διαβάζοντας μερικά βιβλία βρήκε -προς έκπληξή του, όπως αναφέρει- ότι το πρώτο καταγεγραμμένο όνομα στην Ιστορία δεν είναι κάποιου βασιλιά, πολεμιστή, ή ποιητή, αλλά ενός λογιστή. Στο βιβλίο του "Sapiens: A Brief History of Humankind" ο Yuval Noah Harari πηγαίνει πίσω 33 αιώνες πριν από τον Χριστό σε μια πήλινη πινακίδα ηλικίας 5.000 χρόνων που βρέθηκε στη Μεσοποταμία. Η πινακίδα έχει χαραγμένα πάνω της κουκκίδες, αγκύλες και μικρά σχέδια και φαίνεται να καταγράφει μια επιχειρηματική συμφωνία.
Είναι μια απόδειξη για πολλαπλές αποστολές κριθαριού. Πολύ απλά αναφέρει:
29.086 μέτρα κριθάρι 37 μήνες Kushim
Ο Harari αναφέρει ότι η πιο πιθανή ανάγνωση αυτής της φράσης είναι, "Ελήφθησαν συνολικά 29.086 μέτρα κριθάρι κατά τη διάρκεια 37 μηνών. Υπογραφή, Kushim".
Ποιος ήταν ο "Kushim" λοιπόν; Η λέξη μπορεί να ήταν τίτλος θέσης εργασίας και όχι κάποιος (ίσως kushim να σημαίνει "αξιολογητής κριθαριού"). Αλλά ο Harari προτείνει ότι ο Kushim ήταν πράγματι ένας άνθρωπος, ένας φύλακας πινακίδων και μετρούσε τα πράγματα για άλλους -με λίγα λόγια, ένας λογιστής.
Όμως, η πινακίδα με το όνομα Kushim δεν είναι μοναδική. Έχουν βρεθεί δεκάδες χιλιάδες τέτοιες στις ερήμους του Ιράκ. Ένα και μόνο παράδειγμα είναι πολύ τυχαίο. Χρειάζονται περισσότερα. Και τέτοια εμφανίζονται σε διαφορετικές πινακίδες από την Μεσοποταμία.
Και πάλι, δεν πρόκειται για κάποιους διάσημους. Γύρω στο 3100 π.Χ. -περίπου μια ή δύο γενιές μετά τον Kushim- η επικεφαλίδα της πινακίδες αναφέρει, "Δύο δούλοι που κατέχει ο Gal-Sal". Ο Gal-Sal είναι ο ιδιοκτήτης. Μετά ακολουθούν οι δούλοι, "En-pap X και Sukkalgir". Πλέον, έχουμε τέσσερα ονόματα: ένας λογιστής, ένας ιδιοκτήτης σκλάβων και δύο σκλάβοι. Κανένας βασιλιάς δεν εμφανίζεται ξανά.
Η εμφάνιση των κοινών Σουμερίων δεν προκαλεί έκπληξη στον Harari. Πριν από 5.000 χρόνια, οι περισσότεροι άνθρωποι στη Γη ήταν αγρότες, κτηνοτρόφοι και τεχνίτες που έπρεπε να παρακολουθούν το τι είχαν και τι όφειλαν -έτσι ξεκίνησε άλλωστε η γραφή. Ήταν μια τεχνολογία για τους τακτικούς ανθρώπους, όχι για τους ισχυρούς.
Οι βασιλιάδες έρχονται και παρέρχονται. Αλλά το να παρακολουθεί κάποιος το κριθάρι του, τα πρόβατά του, τα χρήματά του, την περιουσία του, αυτή είναι η πραγματική ιστορία του κόσμου.
Οι μελετητές δεν συμφωνούν ως προς το παλαιότερο καταγεγραμμένο όνομα στην Ιστορία. Ο Harari δίνει το στέμμα στον Kushim. Το Ανατολικό Ινστιτούτο στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο το δίνει στον Gal-Sal και τους δούλους του. Ο Andrew Robinson, αναφέρει επίσης τον Gal-Sal.
Δείτε το βίντεο που υποστηρίζει το Kushim ως το πρώτο καταγεγραμμένο όνομα.
ΥΓ 1: Αν το όνομα Gal-Sal σαν φαίνεται οικείο είναι γιατί εμφανίζεται στον τίτλο του της ταινίας του 1942 "My Gal Sal" (Ανοιξιάτικο Χτυποκάρδι) με τη Ρίτα Χέιγουορθ και τον Βίκτορ Ματσούρ.
ΥΓ 2: Σύμφωνα με το blog Namespedia, πολλές ρωσικές οικογένειες αυτοαποκαλούνται Kushim μέχρι σήμερα, ενώ στις ΗΠΑ, είναι ένα σχετικά δημοφιλές όνομα.
Περισσότερα αφιερώματα εδώ.