Περισσότερες συμβουλές εδώ.
2 ΕισαγωγήΗ ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, της φαντασίας των κλίσεων και των ταλέντων αποτελούν σημαντικές στοχεύσεις του εκπαιδευτικού μας συστήματος.Οι παλιές μέθοδοι διδασκαλίας δεν είναι πια επαρκείς γι’ αυτό και χρειάζεται να γίνει εισαγωγή μαθητοκεντρικών μεθόδων που να δίνουν έμφαση σε πιο δημιουργικές δραστηριότητες και να εμπεδώνουν μια πιο φιλική και δημιουργική σχολική κουλτούρα.
3 ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗ Αναλυτικοσυνθετική μέθοδος
Για τη διδασκαλία της ανάγνωσης και της γραφής τα καινούρια βιβλία υιοθετούν ένα συνδυαστικό μοντέλο το οποίο συνθέτει στοιχεία της αναλυτικοσυνθετικής μεθόδου με στοιχεία της αναδυόμενης γραφής, αλλά και της ολικής προσέγγισης της γλώσσας:Αναλυτικοσυνθετική μέθοδοςΘεωρία αναδυόμενου γραμματισμούΘεωρία της «γλώσσας – ως – όλου»Η αναλυτικοσυνθετική δίνει έμφαση στην αντιστοίχηση φθόγγων και γραμμάτων μέσα από συστηματική άσκηση στην κατάτμηση και επανασύνθεση πρότυπων λέξεων.(Γράμματα-συλλαβές-λέξεις-φράσεις)Η θεωρία του αναδυόμενου γραμματισμού τονίζει τη σπουδαιότητα των προγενέστερων γνώσεων και εμπειριών που οι αναγνώστες φέρουν κατά την ανάγνωση.Για τη θεωρία της γλώσσας ως όλου η γλώσσα είναι αδιαίρετη ενότητα και έχει ως πυρήνα της τη λογοτεχνία.ΒΔ 12
Για τη διδασκαλία της ανάγνωσης και της γραφής τα καινούρια βιβλία υιοθετούν ένα συνδυαστικό μοντέλο το οποίο συνθέτει στοιχεία της αναλυτικοσυνθετικής μεθόδου με στοιχεία της αναδυόμενης γραφής, αλλά και της ολικής προσέγγισης της γλώσσας:Αναλυτικοσυνθετική μέθοδοςΘεωρία αναδυόμενου γραμματισμούΘεωρία της «γλώσσας – ως – όλου»Η αναλυτικοσυνθετική δίνει έμφαση στην αντιστοίχηση φθόγγων και γραμμάτων μέσα από συστηματική άσκηση στην κατάτμηση και επανασύνθεση πρότυπων λέξεων.(Γράμματα-συλλαβές-λέξεις-φράσεις)Η θεωρία του αναδυόμενου γραμματισμού τονίζει τη σπουδαιότητα των προγενέστερων γνώσεων και εμπειριών που οι αναγνώστες φέρουν κατά την ανάγνωση.Για τη θεωρία της γλώσσας ως όλου η γλώσσα είναι αδιαίρετη ενότητα και έχει ως πυρήνα της τη λογοτεχνία.ΒΔ 12
4 Συνδυαστικό μοντέλο διδασκαλίας του γραπτού λόγου στην πρώτη τάξη
Παράλληλα προτείνεται στον εκπαιδευτικό να οργανώσει συμπληρωματικές γλωσσικές δραστηριότητες τόσο για την εμπέδωση του φθόγγου-γράμματος όσο και δραστηριότητες κατανόησης και παραγωγής προφορικού λόγου, τις οποίες δραστηριότητες θα πρέπει να βρει τρόπους να τις συνδυάσει με το Β.Μ. και το Τ.Ε.Προτείνεται, δηλαδή, στον εκπαιδευτικό να φέρνει στην τάξη ποικίλα είδη κειμένων καθημερινής χρήσης, να εξοικειώνει τα παιδιά με τα μορφικά χαρακτηριστικά τους και να τα ενθαρρύνει να διατυπώνουν υποθέσεις σχετικά με το περιεχόμενό τους.
Παράλληλα προτείνεται στον εκπαιδευτικό να οργανώσει συμπληρωματικές γλωσσικές δραστηριότητες τόσο για την εμπέδωση του φθόγγου-γράμματος όσο και δραστηριότητες κατανόησης και παραγωγής προφορικού λόγου, τις οποίες δραστηριότητες θα πρέπει να βρει τρόπους να τις συνδυάσει με το Β.Μ. και το Τ.Ε.Προτείνεται, δηλαδή, στον εκπαιδευτικό να φέρνει στην τάξη ποικίλα είδη κειμένων καθημερινής χρήσης, να εξοικειώνει τα παιδιά με τα μορφικά χαρακτηριστικά τους και να τα ενθαρρύνει να διατυπώνουν υποθέσεις σχετικά με το περιεχόμενό τους.
5 Φωνολογική ή φωνο-γραφική (Phonics)
Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή ξεκινάμε από αυτό που το παιδί γνωρίζει, τον προφορικό λόγο και το βοηθάμε να καταλάβει αυτό που δεν γνωρίζει, το γραπτό.Έτσι, καλλιεργείται σταδιακά το πέρασμα από τον προφορικό στο γραπτό λόγο, καθώς οι τεχνικές το βοηθούν να αντιληφθεί πώς οι ήχοι, τα φωνήματα, οισυλλαβές, απεικονίζονται με τα γραπτά σύμβολα, τα γραφήματα και τις γραπτές συλλαβές.Η μάθηση περνάει από τη φωνημική εμπιστοσύνη στην κατανόηση της αλφαβητικής αρχής και στην αυτοματοποίηση της αναγνώρισης των λέξεων.
Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή ξεκινάμε από αυτό που το παιδί γνωρίζει, τον προφορικό λόγο και το βοηθάμε να καταλάβει αυτό που δεν γνωρίζει, το γραπτό.Έτσι, καλλιεργείται σταδιακά το πέρασμα από τον προφορικό στο γραπτό λόγο, καθώς οι τεχνικές το βοηθούν να αντιληφθεί πώς οι ήχοι, τα φωνήματα, οισυλλαβές, απεικονίζονται με τα γραπτά σύμβολα, τα γραφήματα και τις γραπτές συλλαβές.Η μάθηση περνάει από τη φωνημική εμπιστοσύνη στην κατανόηση της αλφαβητικής αρχής και στην αυτοματοποίηση της αναγνώρισης των λέξεων.
6 Βασικά ΕρωτήματαΓια να μπορέσει το σχολείο να σχεδιάσει τις κατάλληλεςδράσεις ώστε να δημιουργήσει μια νέα κουλτούρα θαπρέπει να απαντήσει έγκαιρα και εύστοχα στα πιο κάτωτρία βασικά ερωτήματα:Πώς θα μοιάζει ο κόσμος σε 20 χρόνια;Ποιες δεξιότητες, στάσεις και γνώσεις θα είναιαπαραίτητες για να πετύχει κάποιος στον κόσμο πουαλλάζει;Ποια μορφή πρέπει να πάρει η εκπαίδευση για ναμπορέσει να προετοιμάσει κατάλληλα τα παιδιά τουΑύριο.Ο καλύτερος τρόπος για να προβλέψει κανείς το μέλλον είναινα το δημιουργήσει… να δημιουργήσει ανθρώπους σοφούς…
7 Βασικές Δεξιότητες Οι δεξιότητες που μας επιτρέπουν να ενεργούμε με
σοφία είναι οι ακόλουθες:Κριτική σκέψηΔημιουργικότηταΣυνεργασίαΔιαπολιτισμικός ΔιάλογοςΕπικοινωνίαΔια βίου ΜάθησηΜέσα από την παραδοσιακή οπτική τα δημιουργικάσχολεία είναι «μη αποδοτικά»αλλά αυτά κτίζουν πιο σωστά το μέλλον!!!
σοφία είναι οι ακόλουθες:Κριτική σκέψηΔημιουργικότηταΣυνεργασίαΔιαπολιτισμικός ΔιάλογοςΕπικοινωνίαΔια βίου ΜάθησηΜέσα από την παραδοσιακή οπτική τα δημιουργικάσχολεία είναι «μη αποδοτικά»αλλά αυτά κτίζουν πιο σωστά το μέλλον!!!
8 «Μεθ’ ηδονής μανθάνειν»
Το σύγχρονο σχολείο πρέπει να δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες ώστε η διδασκαλία να συντελείται μέσα από ευχάριστες και δημιουργικές δραστηριότητες που να προκαλούν το ενδιαφέρον και να αναπτύσσουν τα κίνητρα για μάθηση.Το παιχνίδι είναι το όχημα των αυτοσχεδιασμών και των συνδυασμών.Το χιούμορ είναι η ουσία της δημιουργικότητας.
Το σύγχρονο σχολείο πρέπει να δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες ώστε η διδασκαλία να συντελείται μέσα από ευχάριστες και δημιουργικές δραστηριότητες που να προκαλούν το ενδιαφέρον και να αναπτύσσουν τα κίνητρα για μάθηση.Το παιχνίδι είναι το όχημα των αυτοσχεδιασμών και των συνδυασμών.Το χιούμορ είναι η ουσία της δημιουργικότητας.
9 ΔΙΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ… ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΠΟΥ ΠΡΟΑΓΕΙ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
Διαρρύθμιση των θρανίων: Τα θρανία τοποθετούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει άμεση επαφή με το σύνολο των παιδιών της τάξηςΟργάνωση δημιουργικών γωνιών: οργανώνουμε στο χώρο της αίθουσας διαφορετικές δημιουργικές γωνιές π.χ. γωνιά παραμυθιών, γωνιά με εκπαιδευτικά παιχνίδια που ενισχύουν τη μάθηση, γωνιά λεξικού, γωνιά κουκλοθεάτρου ή υπόδυσης ρόλων, γωνιά ζωγραφικής κ.ά.Αξιοποίηση τεχνολογίας: Ο εκπαιδευτικός αξιοποιεί την τεχνολογία και τα πολυμέσα για να κεντρίσει το ενδιαφέρον των παιδιών, να κάνει πιο προσιτή και κατανοητή τη διδασκαλία του αλλά και για να παρέχει στους μαθητές κίνητρα για μάθησηΕμπλοκή των μαθητών: ο εκπαιδευτικός εμπλέκει τους μαθητές ανάλογα με τις δυνατότητές τους στον εμπλουτισμό της τάξης με σχετικό υλικό ή την ετοιμασία συλλογών, αφισών, πινακίδων για κάποιο θέμα
Διαρρύθμιση των θρανίων: Τα θρανία τοποθετούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει άμεση επαφή με το σύνολο των παιδιών της τάξηςΟργάνωση δημιουργικών γωνιών: οργανώνουμε στο χώρο της αίθουσας διαφορετικές δημιουργικές γωνιές π.χ. γωνιά παραμυθιών, γωνιά με εκπαιδευτικά παιχνίδια που ενισχύουν τη μάθηση, γωνιά λεξικού, γωνιά κουκλοθεάτρου ή υπόδυσης ρόλων, γωνιά ζωγραφικής κ.ά.Αξιοποίηση τεχνολογίας: Ο εκπαιδευτικός αξιοποιεί την τεχνολογία και τα πολυμέσα για να κεντρίσει το ενδιαφέρον των παιδιών, να κάνει πιο προσιτή και κατανοητή τη διδασκαλία του αλλά και για να παρέχει στους μαθητές κίνητρα για μάθησηΕμπλοκή των μαθητών: ο εκπαιδευτικός εμπλέκει τους μαθητές ανάλογα με τις δυνατότητές τους στον εμπλουτισμό της τάξης με σχετικό υλικό ή την ετοιμασία συλλογών, αφισών, πινακίδων για κάποιο θέμα
10 Διακόσμηση τάξης
11 Δημιουργία παραμυθογωνιάς
12 Τι είναι η ΔηΜΙΟυρΓιΚόΤητΑ…
Η δημιουργικότητα σχετίζεται με την αποκλίνουσα σκέψη η οποία ενεργοποιεί το δεξιό ημισφαίριο του εγκεφάλου.Η δημιουργικότητα εμπεριέχει το στοιχείο της χαράς και αναπτύσσεται μέσα από τις εμπειρίες και την εκπαίδευση.Προϋποθέτει επίμονη εργασία και ουσιαστική ενεργοποίηση του ίδιου του ατόμου.Προϋπόθεση είναι η δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για ανάπτυξη της δημιουργικότητας ανάμεσα στα παιδιά.Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες κατά τη διδακτική του πράξη…
Η δημιουργικότητα σχετίζεται με την αποκλίνουσα σκέψη η οποία ενεργοποιεί το δεξιό ημισφαίριο του εγκεφάλου.Η δημιουργικότητα εμπεριέχει το στοιχείο της χαράς και αναπτύσσεται μέσα από τις εμπειρίες και την εκπαίδευση.Προϋποθέτει επίμονη εργασία και ουσιαστική ενεργοποίηση του ίδιου του ατόμου.Προϋπόθεση είναι η δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για ανάπτυξη της δημιουργικότητας ανάμεσα στα παιδιά.Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες κατά τη διδακτική του πράξη…
15 Καινοτομία στην Εκπαίδευση
Πρακτικές που προάγουν την καινοτομία είναι:Μαθητοκεντρικές μέθοδοι διδασκαλίας (διερεύνηση, λύσηπροβλήματος)Επιβράβευση δημιουργικότητας και καινοτομίαςΆρση εμποδίων που καθηλώνουν τη δημιουργικότητα(συγκριτική αξιολόγηση)Ενίσχυση συναισθηματικής αγωγήςΑισθητική καλλιέργεια (έργα τέχνης, μουσική)Εξοικείωση με το διαφορετικό (διαπολιτισμικότητα)Μεταφορές και αναλογίες (εφαρμογή γνώσεων σε νέεςκαταστάσεις)Αντικατάσταση, συνδυασμός, προσαρμογή και τροποποίησηΑποκλίνουσα σκέψηΕσωτερίκευση μεταγνωστικών διαδικασιών για δυνατότηταεπαναπροσδιορισμού.
Πρακτικές που προάγουν την καινοτομία είναι:Μαθητοκεντρικές μέθοδοι διδασκαλίας (διερεύνηση, λύσηπροβλήματος)Επιβράβευση δημιουργικότητας και καινοτομίαςΆρση εμποδίων που καθηλώνουν τη δημιουργικότητα(συγκριτική αξιολόγηση)Ενίσχυση συναισθηματικής αγωγήςΑισθητική καλλιέργεια (έργα τέχνης, μουσική)Εξοικείωση με το διαφορετικό (διαπολιτισμικότητα)Μεταφορές και αναλογίες (εφαρμογή γνώσεων σε νέεςκαταστάσεις)Αντικατάσταση, συνδυασμός, προσαρμογή και τροποποίησηΑποκλίνουσα σκέψηΕσωτερίκευση μεταγνωστικών διαδικασιών για δυνατότηταεπαναπροσδιορισμού.
16 Σχέση προφορικού και γραπτού λόγου
Ο προφορικός λόγος είναι ιδιαίτερα σημαντικός ώστε να εισαχθούν όλα τα παιδιά στις διαδικασίες ανάγνωσης και γραφής στην Α’ τάξη και να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους.Οι δραστηριότητες συσχετισμού προφορικού και γραπτού λόγου έχουν σημαντική θέση στην τάξη.
Ο προφορικός λόγος είναι ιδιαίτερα σημαντικός ώστε να εισαχθούν όλα τα παιδιά στις διαδικασίες ανάγνωσης και γραφής στην Α’ τάξη και να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους.Οι δραστηριότητες συσχετισμού προφορικού και γραπτού λόγου έχουν σημαντική θέση στην τάξη.
17 Δημιουργικότητα και Βιβλία
1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑΕπαφή με απλά γλωσσικά στοιχεία-συλλαβές.Παράγεται αυτοτελές νόημα.Οι λέξεις δουλεύονται ολικά και αναλυτικοσυνθετικά.Βασίζονται σε τέσσερα φωνήεντα α,ε,ι,ο και πέντε σύμφωνα π,τ,λ,μ,ν που αργότερα θα αποτελέσουν αντικείμενο ενσυνείδητης επεξεργασίας.
1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑΕπαφή με απλά γλωσσικά στοιχεία-συλλαβές.Παράγεται αυτοτελές νόημα.Οι λέξεις δουλεύονται ολικά και αναλυτικοσυνθετικά.Βασίζονται σε τέσσερα φωνήεντα α,ε,ι,ο και πέντε σύμφωνα π,τ,λ,μ,ν που αργότερα θα αποτελέσουν αντικείμενο ενσυνείδητης επεξεργασίας.
18 ΑΥΤΟΤΕΛΕΣ ΝΟΗΜΑΕπαφή με απλά γλωσσικά στοιχεία
19 Δημιουργικότητα και Βιβλία
Γνωριμία με τους βασικούς ήρωες οι οποίοι αργότερα εμπλέκονται σε διάφορες ιστορίες και καταστάσειςΔημιουργία καταστάσεων παρατήρησης και ανάπτυξης προφορικού λόγουΔραματοποίηση και υπόδυση ρόλωνΑξιοποίηση της πρωτοαναγνωστικής ικανότητας των παιδιώνΑξιοποίηση συχνόχρηστων και ευκολόχρηστων γλωσσικών στοιχείων με δημιουργικό τρόπο
Γνωριμία με τους βασικούς ήρωες οι οποίοι αργότερα εμπλέκονται σε διάφορες ιστορίες και καταστάσειςΔημιουργία καταστάσεων παρατήρησης και ανάπτυξης προφορικού λόγουΔραματοποίηση και υπόδυση ρόλωνΑξιοποίηση της πρωτοαναγνωστικής ικανότητας των παιδιώνΑξιοποίηση συχνόχρηστων και ευκολόχρηστων γλωσσικών στοιχείων με δημιουργικό τρόπο
20 2.ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ (1ο τχ.σελ.22-77,2ο τχ.σελ.8-30)
Δημιουργικότητα και Βιβλία2.ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ (1ο τχ.σελ.22-77,2ο τχ.σελ.8-30)Αρχίζει η ρητή διδασκαλία των γραμμάτων. Στις ενότητες 2-6 γίνεται η ενσυνείδητη επεξεργασία των γραμμάτων και των δίψηφων.Τα παιδιά εμπλέκονται μαζί με τους ήρωες σε καθημερινές καταστάσεις και διεπιδρούν σε διαφορετικές περιστάσεις επικοινωνίας με στόχο την κατάκτηση του βασικού λεξιλογίου και την εμπέδωση του υπό επεξεργασία γράμματος, ενώ παρέχονται ταυτόχρονα ευκαιρίες για ουσιαστική και δημιουργική ανάπτυξη της ανάγνωσης και της γραφής.
Δημιουργικότητα και Βιβλία2.ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ (1ο τχ.σελ.22-77,2ο τχ.σελ.8-30)Αρχίζει η ρητή διδασκαλία των γραμμάτων. Στις ενότητες 2-6 γίνεται η ενσυνείδητη επεξεργασία των γραμμάτων και των δίψηφων.Τα παιδιά εμπλέκονται μαζί με τους ήρωες σε καθημερινές καταστάσεις και διεπιδρούν σε διαφορετικές περιστάσεις επικοινωνίας με στόχο την κατάκτηση του βασικού λεξιλογίου και την εμπέδωση του υπό επεξεργασία γράμματος, ενώ παρέχονται ταυτόχρονα ευκαιρίες για ουσιαστική και δημιουργική ανάπτυξη της ανάγνωσης και της γραφής.
22 Συνοδευτικά κείμενα - ασκήσεις
Κεντρική εικόναΘέτει το αφηγηματικό πλαίσιο της ιστορίας.Τα παιδιά διατυπώνουν υποθέσεις με αποτέλεσμα να προκαλείται το ενδιαφέρον τους για ανάγνωση.Κυρίως κείμενοΗ διδασκαλία οργανώνεται γύρω από ένα μικρό αριθμό λέξεων που πολλές φορές επαναλαμβάνονται.Περιλαμβάνονται λέξεις που περιέχουν ποικίλους συνδυασμούς του υπό επεξεργασία γράμματος.Το παιδί εντοπίζει, διαβάζει και γράφει το καινούριο γράμμα.Οι λέξεις ή οι φράσεις που οι μαθητές θα έχουν για ανάγνωση επισημαίνονται με χρωματισμό.Συνοδευτικά κείμενα - ασκήσειςΤα περισσότερα κείμενα είναι γραμμένα ώστε να επανέρχονται εύκολα στη μνήμη του μαθητή. Δεν απαιτούνται να διαβαστούν από το μαθητή. Κατάλληλα για απαγγελία ή ομαδικό τραγούδι. Κατάλληλα και για τα αλλόγλωσσα παιδιά.Η άσκηση κάθε κεφαλαίου είναι δημιουργική και σχετική με το υπό επεξεργασία γράμμα και ο βαθμός δυσκολίας της αυξάνεται ανάλογα με το κεφάλαιο.
Κεντρική εικόναΘέτει το αφηγηματικό πλαίσιο της ιστορίας.Τα παιδιά διατυπώνουν υποθέσεις με αποτέλεσμα να προκαλείται το ενδιαφέρον τους για ανάγνωση.Κυρίως κείμενοΗ διδασκαλία οργανώνεται γύρω από ένα μικρό αριθμό λέξεων που πολλές φορές επαναλαμβάνονται.Περιλαμβάνονται λέξεις που περιέχουν ποικίλους συνδυασμούς του υπό επεξεργασία γράμματος.Το παιδί εντοπίζει, διαβάζει και γράφει το καινούριο γράμμα.Οι λέξεις ή οι φράσεις που οι μαθητές θα έχουν για ανάγνωση επισημαίνονται με χρωματισμό.Συνοδευτικά κείμενα - ασκήσειςΤα περισσότερα κείμενα είναι γραμμένα ώστε να επανέρχονται εύκολα στη μνήμη του μαθητή. Δεν απαιτούνται να διαβαστούν από το μαθητή. Κατάλληλα για απαγγελία ή ομαδικό τραγούδι. Κατάλληλα και για τα αλλόγλωσσα παιδιά.Η άσκηση κάθε κεφαλαίου είναι δημιουργική και σχετική με το υπό επεξεργασία γράμμα και ο βαθμός δυσκολίας της αυξάνεται ανάλογα με το κεφάλαιο.
23 Δημιουργικότητα καισυνοδευτικά κείμενα...
24 συνοδευτικά κείμενα με δικές τους λέξεις και τα
πεπόνιλεμόνιγάτεςΤα παιδιά αλλάζουν τασυνοδευτικά κείμενα με δικέςτους λέξεις και τααπαγγέλλουν ή τραγουδούν…κότες;
πεπόνιλεμόνιγάτεςΤα παιδιά αλλάζουν τασυνοδευτικά κείμενα με δικέςτους λέξεις και τααπαγγέλλουν ή τραγουδούν…κότες;
25 Τετράδιο ΕργασιώνΠεριλαμβάνει δημιουργικές δραστηριότητες για τη διδασκαλία του υπό επεξεργασία γράμματος.Οι ασκήσεις – δραστηριότητες έχουν παιγνιώδη μορφή. Πολλές φορές μέσα από την αναζήτηση της λύσης ενός αινίγματος καλούνται να συμπληρώσουν συλλαβές ή γράμματα και να φτιάξουν νέες λέξεις.ΑΣΚΗΣΕΙΣΓΡΑΦΗ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
26 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Φωνολογικής ΕπίγνωσηςΕξοικείωσης με το γράμμαΚατανόησης και παραγωγής λόγουΟρθογραφοδημιουργίες
Φωνολογικής ΕπίγνωσηςΕξοικείωσης με το γράμμαΚατανόησης και παραγωγής λόγουΟρθογραφοδημιουργίες
27 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΠΕΔΩΣΗ ΤΟΥ
ΦΘΟΓΓΟΥ-ΓΡΑΜΜΑΤΟΣ1.Δραστηριότητες φωνολογικής επίγνωσηςΛένε το όνομά τους ρυθμικά, χωρίζοντάς το σε συλλαβές.Παραλείπουν τον πρώτο ήχο της λέξης ή προσθέτουν στην αρχή της ένα άλλο φώνημα ή συλλαβή.Αλλάζουν τη θέση γράμματος /συλλαβήςπ.χ. αχ-χα ,λάμπα-μπάλα.Προσθέτουν ή αφαιρούν γράμματα /συλλαβές σε παιγνιώδη χαρακτήρα παίρνοντας τη μορφή αινίγματοςπ.χ. σέλα-κασέλα, Άρης-Πάρης.Αλλάζουν κάποιο γράμμα π.χ. γάτα-γάλα.Αντιστρέφουν γράμματα ή συλλαβές π.χ. γάλα – λάγα.Τοποθετούν με διαφορετικό τρόπο συλλαβές μιας λέξης για να φτιάξουν νέες λέξεις, πολλές φορές λύνοντας ένα αίνιγμα π.χ. σοκολάτα – κότα- σόλα.Χρησιμοποιούν τις δακτυλόκουκλες για να συνθέσουν λέξεις.
ΦΘΟΓΓΟΥ-ΓΡΑΜΜΑΤΟΣ1.Δραστηριότητες φωνολογικής επίγνωσηςΛένε το όνομά τους ρυθμικά, χωρίζοντάς το σε συλλαβές.Παραλείπουν τον πρώτο ήχο της λέξης ή προσθέτουν στην αρχή της ένα άλλο φώνημα ή συλλαβή.Αλλάζουν τη θέση γράμματος /συλλαβήςπ.χ. αχ-χα ,λάμπα-μπάλα.Προσθέτουν ή αφαιρούν γράμματα /συλλαβές σε παιγνιώδη χαρακτήρα παίρνοντας τη μορφή αινίγματοςπ.χ. σέλα-κασέλα, Άρης-Πάρης.Αλλάζουν κάποιο γράμμα π.χ. γάτα-γάλα.Αντιστρέφουν γράμματα ή συλλαβές π.χ. γάλα – λάγα.Τοποθετούν με διαφορετικό τρόπο συλλαβές μιας λέξης για να φτιάξουν νέες λέξεις, πολλές φορές λύνοντας ένα αίνιγμα π.χ. σοκολάτα – κότα- σόλα.Χρησιμοποιούν τις δακτυλόκουκλες για να συνθέσουν λέξεις.
29 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΠΕΔΩΣΗ ΤΟΥ
ΦΘΟΓΓΟΥ-ΓΡΑΜΜΑΤΟΣ2. Δραστηριότητες εξοικείωσης με το γράμμαΣχηματίζουν το γράμμα με το σώμα τους, με κινήσεις στον αέρα, με πλαστελίνη ή άλλα υλικά.Δημιουργούν κατάλογους με λέξεις του γράμματος.Εντοπίζουν το γράμμα σε διαφημιστικά έντυπα, εφημερίδες κ.τ.λ..Δημιουργούν εικονογραφημένο αλφαβητάρι, τοποθετώντας κάθε φορά το γράμμα σε ένα χαρτόνι μαζί με μια χαρακτηριστική λέξη.Αντιστοιχίζουν λέξεις με εικόνες ή σχηματίζουν λέξεις.Αφαιρούν το αρχικό ή το τελικό γράμμα μιας λέξης, τη διαβάζουν και διαπιστώνουν τι έχει αλλάξει. Π.χ. (π)αλάτιΚάνουν ανασχηματισμό λέξεων με τη γραμματοθήκη τους ή με άλλους τρόπους.Δημιουργούν το βιβλίο του γράμματος ή το λεξικό.Παίζουν παιχνίδια αναγνώρισης και εξοικείωσης με το γράμμα.Αξιοποιούν το συνοδευτικό κείμενο –ρίμα και εικονογράφηση- τα παιδιά εντοπίζουν φθόγγους/γράμματα. Κατάλληλο για τα αλλόγλωσσα παιδιά.Εκτελούν διάφορες ορθογραφικές δραστηριότητες σχετικές με τη λέξη ή την πρόταση κάθε κειμένου.
ΦΘΟΓΓΟΥ-ΓΡΑΜΜΑΤΟΣ2. Δραστηριότητες εξοικείωσης με το γράμμαΣχηματίζουν το γράμμα με το σώμα τους, με κινήσεις στον αέρα, με πλαστελίνη ή άλλα υλικά.Δημιουργούν κατάλογους με λέξεις του γράμματος.Εντοπίζουν το γράμμα σε διαφημιστικά έντυπα, εφημερίδες κ.τ.λ..Δημιουργούν εικονογραφημένο αλφαβητάρι, τοποθετώντας κάθε φορά το γράμμα σε ένα χαρτόνι μαζί με μια χαρακτηριστική λέξη.Αντιστοιχίζουν λέξεις με εικόνες ή σχηματίζουν λέξεις.Αφαιρούν το αρχικό ή το τελικό γράμμα μιας λέξης, τη διαβάζουν και διαπιστώνουν τι έχει αλλάξει. Π.χ. (π)αλάτιΚάνουν ανασχηματισμό λέξεων με τη γραμματοθήκη τους ή με άλλους τρόπους.Δημιουργούν το βιβλίο του γράμματος ή το λεξικό.Παίζουν παιχνίδια αναγνώρισης και εξοικείωσης με το γράμμα.Αξιοποιούν το συνοδευτικό κείμενο –ρίμα και εικονογράφηση- τα παιδιά εντοπίζουν φθόγγους/γράμματα. Κατάλληλο για τα αλλόγλωσσα παιδιά.Εκτελούν διάφορες ορθογραφικές δραστηριότητες σχετικές με τη λέξη ή την πρόταση κάθε κειμένου.
30 Τα σπιτάκια των γραμμάτων
Σε κάθε σπιτάκι τοποθετείται η κάρτα με το κεφαλαίο και μικρό γράμμα στην στέγη ενώ οι καρτέλες με τις λέξεις που αρχίζουν από το κάθε γράμμα τοποθετούνται στο κάτω μέρος.Στα πλαίσια της διδασκαλίας κάθε γράμματος, δίνονται διάφορες καρτέλες στα ζευγαράκια των παιδιών ώστε να τις διαβάσουν –βοηθούνται από την εικόνα- και να εντοπίσουν τις λέξεις που αρχίζουν από το γράμμα που διδάσκεται. Τα σπιτάκια τοποθετούνται όλα μαζί σε κάποιο χώρο της τάξης σχηματίζοντας ‘Το Αλφαβητοχώρι’. Οι μαθητές ανατρέχουν στα σπιτάκια για να εντοπίσουν λέξεις που αρχίζουν από το υπό διδασκαλία γράμμα και να σχηματίσουν προτάσεις.
Σε κάθε σπιτάκι τοποθετείται η κάρτα με το κεφαλαίο και μικρό γράμμα στην στέγη ενώ οι καρτέλες με τις λέξεις που αρχίζουν από το κάθε γράμμα τοποθετούνται στο κάτω μέρος.Στα πλαίσια της διδασκαλίας κάθε γράμματος, δίνονται διάφορες καρτέλες στα ζευγαράκια των παιδιών ώστε να τις διαβάσουν –βοηθούνται από την εικόνα- και να εντοπίσουν τις λέξεις που αρχίζουν από το γράμμα που διδάσκεται. Τα σπιτάκια τοποθετούνται όλα μαζί σε κάποιο χώρο της τάξης σχηματίζοντας ‘Το Αλφαβητοχώρι’. Οι μαθητές ανατρέχουν στα σπιτάκια για να εντοπίσουν λέξεις που αρχίζουν από το υπό διδασκαλία γράμμα και να σχηματίσουν προτάσεις.
31 Καρτέλες
32 Καρτέλες
34 Με την πάροδο του χρόνου οι μαθητές ανατρέχουν στα σπιτάκια για να:
ανακαλύψουν δίψηφα φωνήντα και δίφθογγα (π.χ., ‘δέντρο’, ‘μπάλα’, ‘τσάντα’ ‘αστέρι’. ‘αστυνομικός’, ‘ομπρέλλα’, ‘πιγκουίνος’, ‘γουρούνι’, ‘σημαία’, ‘λεωφορείο’, ‘φεγγάρι’, ‘σταυρός’, ‘χορεύω’)προσδιορίσουν το γένος των λέξεων (αρσενικά, θηλυκά, ουδέτερα)παρατηρήσουν τις καταλήξεις των αρσενικών, θηλυκών και ουδέτερων και να καταλήξουμε στους γραμματικούς κανόνεςνα σχηματίσουν τον πληθυντικό αριθμό κάποιων λέξεων
ανακαλύψουν δίψηφα φωνήντα και δίφθογγα (π.χ., ‘δέντρο’, ‘μπάλα’, ‘τσάντα’ ‘αστέρι’. ‘αστυνομικός’, ‘ομπρέλλα’, ‘πιγκουίνος’, ‘γουρούνι’, ‘σημαία’, ‘λεωφορείο’, ‘φεγγάρι’, ‘σταυρός’, ‘χορεύω’)προσδιορίσουν το γένος των λέξεων (αρσενικά, θηλυκά, ουδέτερα)παρατηρήσουν τις καταλήξεις των αρσενικών, θηλυκών και ουδέτερων και να καταλήξουμε στους γραμματικούς κανόνεςνα σχηματίσουν τον πληθυντικό αριθμό κάποιων λέξεων
35 εντοπίσουν τα ρήματα και να μελετήσουν τις καταλήξεις τους (π. χ
εντοπίσουν τα ρήματα και να μελετήσουν τις καταλήξεις τους (π.χ., ‘γράφω’ ‘ξυρίζομαι’ ‘χορεύω’)ανακαλύψουν κι άλλες λέξεις που ανήκουν στην ίδια οικογένεια (π.χ. ‘ζωγράφος’: ζωγραφίζω, ζωγραφιά, ‘βάρκα’: βαρκάρης, ‘ζυγαριά’: ζυγίζω)εντοπίσουν λέξεις που έχουν το ίδιο αριθμό συλλαβών (π.χ., ψαλίδι - φεγγάρι - φάκελος)τοποθετήσουν αλφαβητικά τις καρτέλες με τις λέξεις που τους δίνονταιδημιουργήσουν τις δικές τους φανταστικές ιστορίες με λέξεις από τα σπιτάκια (π.χ., γορίλλας, ποδήλατο, ψαράς, χαλί)
εντοπίσουν τα ρήματα και να μελετήσουν τις καταλήξεις τους (π.χ., ‘γράφω’ ‘ξυρίζομαι’ ‘χορεύω’)ανακαλύψουν κι άλλες λέξεις που ανήκουν στην ίδια οικογένεια (π.χ. ‘ζωγράφος’: ζωγραφίζω, ζωγραφιά, ‘βάρκα’: βαρκάρης, ‘ζυγαριά’: ζυγίζω)εντοπίσουν λέξεις που έχουν το ίδιο αριθμό συλλαβών (π.χ., ψαλίδι - φεγγάρι - φάκελος)τοποθετήσουν αλφαβητικά τις καρτέλες με τις λέξεις που τους δίνονταιδημιουργήσουν τις δικές τους φανταστικές ιστορίες με λέξεις από τα σπιτάκια (π.χ., γορίλλας, ποδήλατο, ψαράς, χαλί)
36 Κύκλωσε τις εικόνες
37 Κύκλωσε τις λέξεις
50 Αξιοποίηση Εκπαιδευτικού Λογισμικού για την Α’ – Β’ τάξη
Ποικιλία δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στηδιδασκαλία και εμπέδωση του υπό επεξεργασία γράμματος.
Ποικιλία δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στηδιδασκαλία και εμπέδωση του υπό επεξεργασία γράμματος.
51 Αξιοποίηση Εκπαιδευτικού Λογισμικού για την Α’ – Β’ τάξη
Δραστηριότητες για όλα τα γράμματα,κατάλληλες και για αλλόγλωσσους.
Δραστηριότητες για όλα τα γράμματα,κατάλληλες και για αλλόγλωσσους.
52 Ορθογραφικές ασκήσεις
Τα παιδιά αναγνωρίζουν, διαβάζουν και συνθέτουν το βασικόλεξιλόγιο με δημιουργικό τρόπο.
Τα παιδιά αναγνωρίζουν, διαβάζουν και συνθέτουν το βασικόλεξιλόγιο με δημιουργικό τρόπο.
53 Ορθογραφική άσκηση κ ι θ ά ρ - κ ι - - ρ α - ι θ ά ρ α - - θ ά ρ α
κ ι θ ά ρ κ ι ρ α- ι θ ά ρ α θ ά ρ ακ ι - ά ρ α κ ι θ ά - -κ - θ ά ρ αΤα παιδιά συμπληρώνουν και συνθέτουν τη λέξη για ορθογραφίαμε δημιουργικό τρόπο. Παρόμοιες ασκήσεις γίνονται στο τετράδιο.
κ ι θ ά ρ κ ι ρ α- ι θ ά ρ α θ ά ρ ακ ι - ά ρ α κ ι θ ά - -κ - θ ά ρ αΤα παιδιά συμπληρώνουν και συνθέτουν τη λέξη για ορθογραφίαμε δημιουργικό τρόπο. Παρόμοιες ασκήσεις γίνονται στο τετράδιο.
54 Ευρετήριο ορθογραφίας
Τα παιδιά φτιάχνουν το δικό τους ευρετήριο με το βασικόλεξιλόγιο κάθε κεφαλαίου.
Τα παιδιά φτιάχνουν το δικό τους ευρετήριο με το βασικόλεξιλόγιο κάθε κεφαλαίου.
60 Ο ρόλος του εκπαιδευτικού…
Οργανώνει κατάλληλα το χώρο της τάξης και τον εμπλουτίζει με ποικίλο έντυπο και άλλο υλικό.Δημιουργεί πολλές ευκαιρίες για δημιουργική ανάγνωση και γραφή.Σέβεται τον ατομικό ρυθμό μάθησης του κάθε παιδιού και εξασφαλίζει τον απαραίτητο ατομικό χρόνο στο κάθε παιδί για ανάγνωση.Συνεργάζεται μετους γονείς για στήριξη των παιδιών και παρέχει αυκαιρίες για ανάπτυξη πρωτοβουλιών από τα ίδια τα παιδιά.Δημιουργεί κατάλληλο κλίμα μάθησης, χαράς και ενθουσιασμού στην τάξη.
Οργανώνει κατάλληλα το χώρο της τάξης και τον εμπλουτίζει με ποικίλο έντυπο και άλλο υλικό.Δημιουργεί πολλές ευκαιρίες για δημιουργική ανάγνωση και γραφή.Σέβεται τον ατομικό ρυθμό μάθησης του κάθε παιδιού και εξασφαλίζει τον απαραίτητο ατομικό χρόνο στο κάθε παιδί για ανάγνωση.Συνεργάζεται μετους γονείς για στήριξη των παιδιών και παρέχει αυκαιρίες για ανάπτυξη πρωτοβουλιών από τα ίδια τα παιδιά.Δημιουργεί κατάλληλο κλίμα μάθησης, χαράς και ενθουσιασμού στην τάξη.
61 Δελμούζος: «Εμπεδώνουμε καλύτερα τη μορφή ενός γράμματος, όταν με την οπτική και ακουστική του εικόνα συνδέσομε και την παράσταση των κινήσεων που χρειάζονται για να γραφή το γράμμα αυτό.», όπως ακριβώς υποστήριζε και η Μοντεσσόρι στη μέθοδό της (Montessori 1966).
62 Άξονας του γράμματοςΟ/Η εκπαιδευτικός δημιουργεί έναν κατάλογο με λέξεις που περιέχουν ή αρχίζουν με το υπό επεξεργασία γράμμα και δημιουργεί τον «άξονα του γράμματος».
63 Εντοπισμός γράμματος σε έντυπο υλικό
Εντοπισμός γράμματος σε έντυπο υλικόΤα παιδιά εντοπίζουν το υπό επεξεργασία γράμμα σε έντυπο υλικό. Έτσι εξοικειώνονται και με διαφορετικές μορφές του γράμματος…
Εντοπισμός γράμματος σε έντυπο υλικόΤα παιδιά εντοπίζουν το υπό επεξεργασία γράμμα σε έντυπο υλικό. Έτσι εξοικειώνονται και με διαφορετικές μορφές του γράμματος…
64 Εντοπισμός γράμματος σε έντυπο υλικό
Εντοπισμός γράμματος σε έντυπο υλικόΤα παιδιά εντοπίζουν το υπό επεξεργασία γράμμα σε έντυπο υλικό, ενώ καταγράφουν τις λέξεις που βρίσκουν. Έτσι εξοικειώνονται και με διαφορετικές μορφές του γράμματος…
Εντοπισμός γράμματος σε έντυπο υλικόΤα παιδιά εντοπίζουν το υπό επεξεργασία γράμμα σε έντυπο υλικό, ενώ καταγράφουν τις λέξεις που βρίσκουν. Έτσι εξοικειώνονται και με διαφορετικές μορφές του γράμματος…
65 Εντοπισμός γράμματος με την αφή…
Παιχνίδι αναγνώρισης των γραμμάτων με την αφή. Τα παιδιά εξοικειώνονται μορφολογικά με κάθε γράμμα.
Παιχνίδι αναγνώρισης των γραμμάτων με την αφή. Τα παιδιά εξοικειώνονται μορφολογικά με κάθε γράμμα.
66 Η κάμπια – ανασχηματισμός λέξης
Ομαδικό παιχνίδι στην τάξη. Τα παιδιά ενώνουν γράμματα, τοποθετώντας τα στη σωστή σειρά και σχηματίζουν λέξεις.
Ομαδικό παιχνίδι στην τάξη. Τα παιδιά ενώνουν γράμματα, τοποθετώντας τα στη σωστή σειρά και σχηματίζουν λέξεις.
67 Σχηματισμός λέξεων με συλλαβές
Τα παιδιά ενώνουν συλλαβές και σχηματίζουν λέξεις. Μπορεί να παιχτεί σε διάφορες παραλλαγές, π.χ. σε ζευγάρια: το ένα παιδί βάζει την πρώτη συλλαβή και το άλλο παιδί συμπληρώνει τη λέξη ή το ένα παιδί δείχνει την εικόνα και το άλλο παιδί σχηματίζει τη λέξη.
Τα παιδιά ενώνουν συλλαβές και σχηματίζουν λέξεις. Μπορεί να παιχτεί σε διάφορες παραλλαγές, π.χ. σε ζευγάρια: το ένα παιδί βάζει την πρώτη συλλαβή και το άλλο παιδί συμπληρώνει τη λέξη ή το ένα παιδί δείχνει την εικόνα και το άλλο παιδί σχηματίζει τη λέξη.
68 Παιχνίδι σακουλάκια – γράμματα
Παιχνίδι σακουλάκια – γράμματαΟ/Η εκπαιδευτικός ρίχνει σε κάθε παιδί ένα διαφορετικό σακουλάκι-γράμμα καλώντας το κάθε παιδί να πει μια λέξη που να ξεκινά από το συγκεκριμένο γράμμα και να έχει σχέση με το μάθημα (μπορεί να παιχτεί με διάφορες παραλλαγές, π.χ. ο/η εκπαιδευτικός ρίχνει διαδοχικά το ίδιο σακουλάκι-γράμμα σε όλα τα παιδιά και πρέπει να πουν από μια διαφορετική λέξη με το γράμμα της ημέρας).
Παιχνίδι σακουλάκια – γράμματαΟ/Η εκπαιδευτικός ρίχνει σε κάθε παιδί ένα διαφορετικό σακουλάκι-γράμμα καλώντας το κάθε παιδί να πει μια λέξη που να ξεκινά από το συγκεκριμένο γράμμα και να έχει σχέση με το μάθημα (μπορεί να παιχτεί με διάφορες παραλλαγές, π.χ. ο/η εκπαιδευτικός ρίχνει διαδοχικά το ίδιο σακουλάκι-γράμμα σε όλα τα παιδιά και πρέπει να πουν από μια διαφορετική λέξη με το γράμμα της ημέρας).
70 Παιχνίδι με το στεφάνι…
Τα παιδιά τρέχουν γύρω από το στεφάνι με τη συνοδεία μουσικής. Μόλις η μουσική σταματήσει σταματούν κι αυτά μπροστά από μια λέξη την οποία στη συνέχεια καλούνται να διαβάσουν ή να αναγνωρίσουν με διάφορους τρόπους, π.χ. Ποια παιδιά στέκονται μπροστά από μια λέξη που δείχνει πουλί, φαγητό, παιχνίδι κλπ.
Τα παιδιά τρέχουν γύρω από το στεφάνι με τη συνοδεία μουσικής. Μόλις η μουσική σταματήσει σταματούν κι αυτά μπροστά από μια λέξη την οποία στη συνέχεια καλούνται να διαβάσουν ή να αναγνωρίσουν με διάφορους τρόπους, π.χ. Ποια παιδιά στέκονται μπροστά από μια λέξη που δείχνει πουλί, φαγητό, παιχνίδι κλπ.
71 Δραστηριότητα αναγνώρισης λέξεων
Ο ατομικός τροχός χρησιμοποιείται για έλεγχο και αναγνώριση του βασικού λεξιλογίου ενός κεφαλαίου. Την ίδια στιγμή που ένα παιδί εργάζεται στον πίνακα, π.χ. ένα παιδί αναγνωρίζει/εντοπίζει μια λέξη στον πίνακα τότε και τα υπόλοιπα παιδιά κάνουν το ίδιο στον τροχό τους.
Ο ατομικός τροχός χρησιμοποιείται για έλεγχο και αναγνώριση του βασικού λεξιλογίου ενός κεφαλαίου. Την ίδια στιγμή που ένα παιδί εργάζεται στον πίνακα, π.χ. ένα παιδί αναγνωρίζει/εντοπίζει μια λέξη στον πίνακα τότε και τα υπόλοιπα παιδιά κάνουν το ίδιο στον τροχό τους.
72 Δραστηριότητες ορθογραφίας
Τα παιδιά ανακαλύπτουν τη λέξη της ορθογραφίας και τη συμπληρώνουν βάζοντας στη σειρά τα γράμματα.
Τα παιδιά ανακαλύπτουν τη λέξη της ορθογραφίας και τη συμπληρώνουν βάζοντας στη σειρά τα γράμματα.
73 Δραστηριότητες αντιστοίχισης
Τα παιδιά κόβουν και κολλούν την κατάλληλη εικόνα δίπλα από την κατάλληλη λέξη.
Τα παιδιά κόβουν και κολλούν την κατάλληλη εικόνα δίπλα από την κατάλληλη λέξη.
74 Δραστηριότητες ορθογραφίας
Μέσα από το κρυπτόλεξο τα παιδιά ανακαλύπτουν το βασικό λεξιλόγιο του μαθήματος.
Μέσα από το κρυπτόλεξο τα παιδιά ανακαλύπτουν το βασικό λεξιλόγιο του μαθήματος.
75 Δραστηριότητες ορθογραφίας
Τα παιδιά ακούνε από τον/την εκπαιδευτικό διάφορες λέξεις και όποτε ακούσουν κάποια λέξη που περιέχει η κάρτα τους την καλύπτουν. (Παραλλαγή: Η κάρτα περιλαμβάνει εικόνες αντί λέξεις. Ο/Η εκπαιδευτικός γράφει στον πίνακα λέξεις διαδοχικά και τα παιδιά καλύπτουν την εικόνα της λέξης που εντοπίζουν στην κάρτα τους.)
Τα παιδιά ακούνε από τον/την εκπαιδευτικό διάφορες λέξεις και όποτε ακούσουν κάποια λέξη που περιέχει η κάρτα τους την καλύπτουν. (Παραλλαγή: Η κάρτα περιλαμβάνει εικόνες αντί λέξεις. Ο/Η εκπαιδευτικός γράφει στον πίνακα λέξεις διαδοχικά και τα παιδιά καλύπτουν την εικόνα της λέξης που εντοπίζουν στην κάρτα τους.)
76 Δραστηριότητες ορθογραφίας
Τα παιδιά διαβάζουν τις προτάσεις και συμπληρώνουν τη λέξη που λείπει κάθε φορά.
Τα παιδιά διαβάζουν τις προτάσεις και συμπληρώνουν τη λέξη που λείπει κάθε φορά.
77 Παιχνίδι «Ο ταχυδρόμος»
Ένα παιδί υποδύεται τον ταχυδρόμο και μοιράζει γράμματα σε όλη την τάξη (ένα φάκελο σε κάθε θρανίο). Σε κάθε φάκελο υπάρχουν δύο καρτέλες (μία για κάθε παιδί) με μία λέξη στην καθεμιά. Κάθε ζευγάρι διαβάζει τις λέξεις του. Όποιοι διπλανοί έχουν τις ίδιες λέξεις κερδίζουν. Μπορεί να παιχτεί με διάφορες παραλλαγές.
Ένα παιδί υποδύεται τον ταχυδρόμο και μοιράζει γράμματα σε όλη την τάξη (ένα φάκελο σε κάθε θρανίο). Σε κάθε φάκελο υπάρχουν δύο καρτέλες (μία για κάθε παιδί) με μία λέξη στην καθεμιά. Κάθε ζευγάρι διαβάζει τις λέξεις του. Όποιοι διπλανοί έχουν τις ίδιες λέξεις κερδίζουν. Μπορεί να παιχτεί με διάφορες παραλλαγές.
78 Παιχνίδι ανασύνθεσης βασικού λεξιλογίου…
Τα παιδιά εργάζονται ομαδικά και σχηματίζουν λέξεις του βασικού λεξιλογίου ή καινούριες λέξεις προσθέτοντας συλλαβές σε δοσμένο λεξιλόγιο ή ενώνοντας συλλαβές. Η τοποθέτηση συλλαβών μπορεί να γίνει στην αρχή της λέξης, στη μέση ή στο τέλος…
Τα παιδιά εργάζονται ομαδικά και σχηματίζουν λέξεις του βασικού λεξιλογίου ή καινούριες λέξεις προσθέτοντας συλλαβές σε δοσμένο λεξιλόγιο ή ενώνοντας συλλαβές. Η τοποθέτηση συλλαβών μπορεί να γίνει στην αρχή της λέξης, στη μέση ή στο τέλος…
79 Σχηματισμός λέξεων…Τα παιδιά εργάζονται ομαδικά και σχηματίζουν λέξεις του βασικού λεξιλογίου με τη γραμματοθήκη τους. Γίνεται έλεγχος των λέξεων που φτιάχνουν από τις καρτέλες.
80 Σχηματισμός λέξεων…Τα παιδιά εργάζονται ομαδικά και σχηματίζουν λέξεις του βασικού λεξιλογίου από συλλαβές που τους δίνονται. Καταγράφουν τις λέξεις που φτιάχνουν σε ειδικό φύλλο εργασίας.
81 Σύνθεση λέξεων σε προτάσεις…
Τα παιδιά εργάζονται ομαδικά και σχηματίζουν λέξεις του βασικού λεξιλογίου με τις οποίες συμπληρώνουν ατελείς προτάσεις.
Τα παιδιά εργάζονται ομαδικά και σχηματίζουν λέξεις του βασικού λεξιλογίου με τις οποίες συμπληρώνουν ατελείς προτάσεις.
82 Σύνθεση λέξεων και προτάσεων…
Τα παιδιά χρησιμοποιώντας τα γνωστά τους στοιχεία συνθέτουν προτάσεις και λέξεις. Η εισαγωγική ενότητα εξοικειώνει τα παιδιά με γλωσσικά στοιχεία που θα αποτελέσουν αντικείμενο διδασκαλίας και αργότερα.
Τα παιδιά χρησιμοποιώντας τα γνωστά τους στοιχεία συνθέτουν προτάσεις και λέξεις. Η εισαγωγική ενότητα εξοικειώνει τα παιδιά με γλωσσικά στοιχεία που θα αποτελέσουν αντικείμενο διδασκαλίας και αργότερα.
83 Το βιβλιαράκι του γράμματος…
Τα παιδιά φτιάχνουν το βιβλιαράκι του γράμματος. Κάθε παιδί εικονογραφεί και γράφει μια λέξη που αρχίζει από το υπό επεξεργασία γράμμα.
Τα παιδιά φτιάχνουν το βιβλιαράκι του γράμματος. Κάθε παιδί εικονογραφεί και γράφει μια λέξη που αρχίζει από το υπό επεξεργασία γράμμα.
85 Εικόνα - Λέξη
86 Το αλφάβητό μουΤα παιδιά εμπεδώνουν το υπό επεξεργασία γράμμα με δραστηριότητες που κάνουν στο βιβλιαράκι «Το αλφάβητό μου» ή «Το λεξικό μου» π.χ. γράφουν το γράμμα, κολλούν και καταγράφουν λέξεις που αρχίζουν ή το περιέχουν κ.ά.. Πρόκειται για δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν το δεύτερο ογδοντάλεπτο.
87 Το λεξικό μουΤα παιδιά εμπεδώνουν το υπό επεξεργασία γράμμα με δραστηριότητες που κάνουν στο βιβλιαράκι «Το αλφάβητό μου» ή «Το λεξικό μου» π.χ. γράφουν το γράμμα, κολλούν και καταγράφουν λέξεις που αρχίζουν ή το περιέχουν κ.ά.. Πρόκειται για δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν το δεύτερο ογδοντάλεπτο.
88 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥΑξιοποίηση εικονογράφησης: ο εκπαιδευτικός παρέχει ευκαιρίες στα παιδιά να παρατηρήσουν, να εντοπίσουν στοιχεία και να κάνουν υποθέσεις για το κείμενο.Κείμενα καθημερινής χρήσης: ο εκπαιδευτικός φέρνει στην τάξη ποικίλα είδη κειμένων καθημερινής χρήσης π.χ. εφημερίδες, περιοδικά, άλλα έντυπα. Δεν αναμένεται από τα παιδιά να διαβάσουν στο σύνολό τους τα κείμενα αλλά να εξοικειωθούν με τα μορφικά χαρακτηριστικά τους. Έτσι προετοιμάζεται και διευκολύνεται η αναγνωστική πράξη.Λέξεις – κλειδιά: Χρησιμοποιώντας τις λέξεις κλειδιά από κάθε κείμενο (τέλος κάθε τεύχους) γίνεται ανασύνθεση και αναδιήγηση της ιστορίας.Κατάλογοι (Λίστες): Τα παιδιά με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού καταγράφουν αντικείμενα, ονόματα κ.ά.. Για τη σύνταξη του κατάλογου πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένη επικοινωνιακή κατάσταση. Τα παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν λέξεις και διευκολύνεται η αναγνωστική πράξη.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥΑξιοποίηση εικονογράφησης: ο εκπαιδευτικός παρέχει ευκαιρίες στα παιδιά να παρατηρήσουν, να εντοπίσουν στοιχεία και να κάνουν υποθέσεις για το κείμενο.Κείμενα καθημερινής χρήσης: ο εκπαιδευτικός φέρνει στην τάξη ποικίλα είδη κειμένων καθημερινής χρήσης π.χ. εφημερίδες, περιοδικά, άλλα έντυπα. Δεν αναμένεται από τα παιδιά να διαβάσουν στο σύνολό τους τα κείμενα αλλά να εξοικειωθούν με τα μορφικά χαρακτηριστικά τους. Έτσι προετοιμάζεται και διευκολύνεται η αναγνωστική πράξη.Λέξεις – κλειδιά: Χρησιμοποιώντας τις λέξεις κλειδιά από κάθε κείμενο (τέλος κάθε τεύχους) γίνεται ανασύνθεση και αναδιήγηση της ιστορίας.Κατάλογοι (Λίστες): Τα παιδιά με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού καταγράφουν αντικείμενα, ονόματα κ.ά.. Για τη σύνταξη του κατάλογου πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένη επικοινωνιακή κατάσταση. Τα παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν λέξεις και διευκολύνεται η αναγνωστική πράξη.
89 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥΛογοτεχνικά βιβλία: Η μεγαλόφωνη ανάγνωση από τον εκπαιδευτικό βιβλίων εκτός του σχολικού εγχειριδίου συμβάλλει στην εξοικείωση των παιδιών με διάφορα είδη κειμένου. Στο Τ.Ε. στην άσκηση αναγνώρισης περιλαμβάνεται κάθε φορά και το εξώφυλλο ενός παιδικού βιβλίου.Χρήση τετραδίου – ευρετηρίου: Τα παιδιά δημιουργούν το δικό τους αλφαβητικό ευρετήριο, μετά τη ρητή επεξεργασία των περισσότερων γραμμάτων, με λέξεις που διδάσκονται σε κάθε κεφάλαιο.Συγγραφή ιστοριών: Η σύνθεση ιστοριών στα αρχικά στάδια σε ομαδικό επίπεδο βοηθά τα παιδιά να κατακτήσουν το μηχανισμό της ανάγνωσης και της γραφής παράλληλα.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥΛογοτεχνικά βιβλία: Η μεγαλόφωνη ανάγνωση από τον εκπαιδευτικό βιβλίων εκτός του σχολικού εγχειριδίου συμβάλλει στην εξοικείωση των παιδιών με διάφορα είδη κειμένου. Στο Τ.Ε. στην άσκηση αναγνώρισης περιλαμβάνεται κάθε φορά και το εξώφυλλο ενός παιδικού βιβλίου.Χρήση τετραδίου – ευρετηρίου: Τα παιδιά δημιουργούν το δικό τους αλφαβητικό ευρετήριο, μετά τη ρητή επεξεργασία των περισσότερων γραμμάτων, με λέξεις που διδάσκονται σε κάθε κεφάλαιο.Συγγραφή ιστοριών: Η σύνθεση ιστοριών στα αρχικά στάδια σε ομαδικό επίπεδο βοηθά τα παιδιά να κατακτήσουν το μηχανισμό της ανάγνωσης και της γραφής παράλληλα.
90 Δημιουργικότητα και Βιβλία
Οι ενότητες 7-10 εισάγουν τα παιδιά σεδιάφορους τύπους κειμένων :ΕπιστολήΑνακοίνωσηΟδηγίεςΠρόσκλησηΠίνακας δρομολογίωνΧάρτηςΚανόνες παιχνιδιούΠεριγραφέςΑφηγήσειςΠληροφοριακά κείμεναΜέσα από ποικίλες δραστηριότητεςμε κύριο χαρακτηριστικό τους τηδημιουργικότητα, το παιδίαναπτύσσει τη γλωσσική του επάρκεια…
Οι ενότητες 7-10 εισάγουν τα παιδιά σεδιάφορους τύπους κειμένων :ΕπιστολήΑνακοίνωσηΟδηγίεςΠρόσκλησηΠίνακας δρομολογίωνΧάρτηςΚανόνες παιχνιδιούΠεριγραφέςΑφηγήσειςΠληροφοριακά κείμεναΜέσα από ποικίλες δραστηριότητεςμε κύριο χαρακτηριστικό τους τηδημιουργικότητα, το παιδίαναπτύσσει τη γλωσσική του επάρκεια…
91 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Πέρα από τις ασκήσεις του Β.Μ. και του Τ.Ε. , προτείνονται επιπλέον δημιουργικές γλωσσικές δραστηριότητες για την εμπέδωση του φθόγγου – γράμματος, την κατανόηση και την παραγωγή λόγου.Δεν υπάρχει προκαθορισμένη σειρά με την οποία οι δραστηριότητες αυτές θα ενταχθούν στην καθημερινή διδασκαλία.Είναι όμως σημαντικές γιατί ενισχύουν ποικιλοτρόπως τη διδασκαλία.Είναι στην ευχέρεια του εκπαιδευτικού να επιλέξει το είδος και τη συχνότητα των δραστηριοτήτων που θα εντάξει δημιουργικά στη διδακτική του πράξη.
Πέρα από τις ασκήσεις του Β.Μ. και του Τ.Ε. , προτείνονται επιπλέον δημιουργικές γλωσσικές δραστηριότητες για την εμπέδωση του φθόγγου – γράμματος, την κατανόηση και την παραγωγή λόγου.Δεν υπάρχει προκαθορισμένη σειρά με την οποία οι δραστηριότητες αυτές θα ενταχθούν στην καθημερινή διδασκαλία.Είναι όμως σημαντικές γιατί ενισχύουν ποικιλοτρόπως τη διδασκαλία.Είναι στην ευχέρεια του εκπαιδευτικού να επιλέξει το είδος και τη συχνότητα των δραστηριοτήτων που θα εντάξει δημιουργικά στη διδακτική του πράξη.
93 Στο ΤΕ στο αντίστοιχο 2σέλιδο γνωριμίας ο δάσκαλος ζητά από τα παιδιά να παρατηρήσουν τις φωτογραφίες με τα μικρά κείμενα από το καθημερινό περιβάλλον και να διατυπώσουν υποθέσεις για το περιεχόμενό τους, αιτιολογώντας τες. Στη συνέχεια τα διαβάζει. Καλό είναι να φέρει στην τάξη και άλλα αυθεντικά καθημερινά κείμενα, εύκολα αναγνωρίσιμα (τηλεκάρτες, λογαριασμούς, διαφημιστικά φυλλάδια κα).Ο/η δάσκαλος/α ζητά από τα παιδιά να παρατηρήσουν τις φωτογραφίες με τα μικρά κείμενα από το καθημερινό περιβάλλον και να διατυπώσουν υποθέσεις για το περιεχόμενό τους, αιτιολογώντας τες. Στη συνέχεια τα διαβάζει. Καλό είναι να φέρει στην τάξη και άλλα αυθεντικά καθημερινά κείμενα, εύκολα αναγνωρίσιμα (τηλεκάρτες, λογαριασμούς, διαφημιστικά φυλλάδια κα).93
105 Στάδια συγγραφής Προ-συγγραφικό Αυθεντικοποίηση Παραγωγή ιδεών
Οργάνωση ιδεών (εικόνες, ερωτήσεις)ΣυγγραφικόΜετά-συγγραφικόΒελτίωσηΛεξιλογίουΠρότασηςΠαραγράφουΣύνδεσης παραγράφωνΔομήςΤελική επιμέλεια
Οργάνωση ιδεών (εικόνες, ερωτήσεις)ΣυγγραφικόΜετά-συγγραφικόΒελτίωσηΛεξιλογίουΠρότασηςΠαραγράφουΣύνδεσης παραγράφωνΔομήςΤελική επιμέλεια
109 Συγγραφή μικρών ιστοριών
Τα παιδιά συνθέτουν την πρώτη μικρή απλή ιστορίαστο κεφάλαιο «Το ταξίδι των χελιδονιών» (1ο τχ.)
Τα παιδιά συνθέτουν την πρώτη μικρή απλή ιστορίαστο κεφάλαιο «Το ταξίδι των χελιδονιών» (1ο τχ.)
110 Γραφή και συμπλήρωση προτάσεων…
Τα παιδιά συνθέτουν ή συμπληρώνουν προτάσεις με τις λέξεις του βασικού λεξιλογίου ή τις λέξεις – κλειδιά κάθε κεφαλαίου.
Τα παιδιά συνθέτουν ή συμπληρώνουν προτάσεις με τις λέξεις του βασικού λεξιλογίου ή τις λέξεις – κλειδιά κάθε κεφαλαίου.
111 Τι είδε άραγε ο Άρης πίσω από τα καλάμια;
Τι είδε άραγε ο Άρης πίσω από τα καλάμια;Τα παιδιά παράγουν λόγο σε μια δραστηριότητα δημιουργικής γραφής.
Τι είδε άραγε ο Άρης πίσω από τα καλάμια;Τα παιδιά παράγουν λόγο σε μια δραστηριότητα δημιουργικής γραφής.
112 Εικονογράφηση
113 Δημιουργία καταλόγωνΤα παιδιά συνθέτουν καταλόγους με λέξεις του βασικού λεξιλογίου τους. Μια δραστηριότητα πολύ συχνή στα αρχικά στάδια…
114 Ετοιμασία λίστας…Τα παιδιά συμπληρώνουν λίστες με λέξεις του βασικού λεξιλογίου τους ή άλλες. Μια δημιουργική δραστηριότητα που αναπτύσσει την παραγωγή γραπτού λόγου…
115 Το βιβλίο του «έχει»…Τα παιδιά φτιάχνουν το βιβλίο του έχει συνθέτοντας μικρές απλές προτάσεις.
116 Δραστηριότητα δημιουργικής γραφής
Τα παιδιά αφού μάθουν ολικά τη λέξη έχει παράγουν λόγο συνθέτοντας προφορικά και γραπτά προτάσεις με τη λέξη, χρησιμοποιώντας το ήδη γνωστό τους λεξιλόγιο. Παράλληλα οι λέξεις βρίσκονται αναρτημένες στην τάξη.
Τα παιδιά αφού μάθουν ολικά τη λέξη έχει παράγουν λόγο συνθέτοντας προφορικά και γραπτά προτάσεις με τη λέξη, χρησιμοποιώντας το ήδη γνωστό τους λεξιλόγιο. Παράλληλα οι λέξεις βρίσκονται αναρτημένες στην τάξη.
117 Δραστηριότητα δημιουργικής γραφής
Τα παιδιά σε πρώτο στάδιο παράγουν απλής μορφής λόγο όπως μικρούς διάλογους με το ήδη γνωστό τους λεξιλόγιο….
Τα παιδιά σε πρώτο στάδιο παράγουν απλής μορφής λόγο όπως μικρούς διάλογους με το ήδη γνωστό τους λεξιλόγιο….
118 Συμπλήρωση μικρών διάλογων…
Τα παιδιά συμπληρώνουν ομαδικά ή ατομικά δικούς τους διάλογους με το ήδη γνωστό τους λεξιλόγιο.
Τα παιδιά συμπληρώνουν ομαδικά ή ατομικά δικούς τους διάλογους με το ήδη γνωστό τους λεξιλόγιο.
119 Συμπλήρωση διάλογων…Τα παιδιά συμπληρώνουν ομαδικά ή ατομικά δικούς τους διάλογους με το ήδη γνωστό τους λεξιλόγιο.
120 Γραφή διαλόγων…Τα παιδιά γράφουν ομαδικά ή ατομικά δικούς τους διαλόγους με το ήδη γνωστό τους λεξιλόγιο.
121 Ετοιμασία προσκλήσεων…
Τα παιδιά μέσα από δραστηριότητες δημιουργικής γραφής φτιάχνουν προσκλήσεις.
Τα παιδιά μέσα από δραστηριότητες δημιουργικής γραφής φτιάχνουν προσκλήσεις.
122 Ετοιμασία προσκλήσεων…
Τα παιδιά μέσα από δραστηριότητες δημιουργικής γραφής φτιάχνουν προσκλήσεις.
Τα παιδιά μέσα από δραστηριότητες δημιουργικής γραφής φτιάχνουν προσκλήσεις.
123 Σύνθεση μικρών κειμένων και αλλαγή των κειμένων του βιβλίου…
Τα παιδιά συνθέτουν ομαδικά κι αργότερα ατομικά τι δικές τους ιστορίες που περιέχουν τις λέξεις-κλειδιά κάθε κεφαλαίου.
Τα παιδιά συνθέτουν ομαδικά κι αργότερα ατομικά τι δικές τους ιστορίες που περιέχουν τις λέξεις-κλειδιά κάθε κεφαλαίου.
124 Δραστηριότητα δημιουργικής γραφής
Τα παιδιά συνθέτουν ομαδικά κι αργότερα ατομικά τι δικές τους ιστορίες που περιέχουν τις λέξεις-κλειδιά κάθε κεφαλαίου.
Τα παιδιά συνθέτουν ομαδικά κι αργότερα ατομικά τι δικές τους ιστορίες που περιέχουν τις λέξεις-κλειδιά κάθε κεφαλαίου.
125 Δημιουργική γραφή…Τα παιδιά παράγουν λόγο φτιάχνοντας παρομοιώσεις ή συνθέτοντας δίστιχα, αινίγματα ή μικρά τραγούδια…
126 Δημιουργία αφίσας για ποικίλα θέματα…
Το ζώο που αγαπώΤο φρούτο που μ’ αρέσειΟι αγαπημένοι μου ήρωεςΤι θα ήθελα να ήμουν…
Το ζώο που αγαπώΤο φρούτο που μ’ αρέσειΟι αγαπημένοι μου ήρωεςΤι θα ήθελα να ήμουν…
127 Δημιουργία αφίσας…
128 Η Παραμυθοσαλάτα…Τα παιδιά εργάζονται δημιουργικά και εικονογραφούν γνωστά τους παραμύθια ή τους αγαπημένους τους ήρωες…
129 Δημιουργία Εφημερίδας της τάξης…
130 Εννοιολογικοί χάρτες…
131 Ετοιμασία προσκλήσεων με συμπλήρωση λέξεων ή γραμμάτων…
132 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΑΠΣ) της Ελληνικής Γλώσσας για το Δημοτικό Σχολείο ΦΕΚ 303 τευχ. Β΄/Γλώσσα Α’ Δημοτικού, «Γράμματα Λέξεις Ιστορίες», Βιβλίο Δασκάλου, Μεθοδολογικές οδηγίες. OPΓANIΣMOΣ EKΔOΣEΩΣ ΔIΔAKTIKΩN BIBΛIΩN, AΘHNA 2006Γλώσσα Α’ Δημοτικού, «Γράμματα Λέξεις Ιστορίες», Βιβλίο Μαθητή. OPΓANIΣMOΣ EKΔOΣEΩΣ ΔIΔAKTIKΩN BIBΛIΩN, AΘHNA 2006Χατζηλουκά – Μαυρή, Ε., Χατζηγιάννη – Γιάγκου, Ε, Παπαδόπουλος κ., Τ. «Ανάγνωση και Γραφή στην Πρώτη Δημοτικού: Θεωρία και Πράξη», ΥΠΠ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων, Λευκωσία 2003.
134 Σας ευχαριστούμε πολύ