«Η Μακεδονία είναι ελληνική». Το μαζικό συλλαλητήριο του 1992 στη Θεσσαλονίκη για την ονομασία των Σκοπίων

14 Φεβρουαρίου 1992. Το κέντρο της Θεσσαλονίκης βουλιάζει από κόσμο. Ένα εκατομμύριο πολίτες, άνθρωποι όλων των ηλικιών, απ’ όλη την Ελλάδα, ενώθηκαν για να συμμετάσχουν στο συλλαλητήριο για το ζήτημα της αναγνώρισης και μετονομασίας των Σκοπίων.

Ο τότε δήμαρχος, Ντίνος Κοσμόπουλος μαζί με τον μητροπολίτη Παντελεήμονα πρωτοστάτησαν αλλά και προετοίμαζαν για μήνες την συγκέντρωση. Η Θεσσαλονίκη σείστηκε κυριολεκτικά από τις φωνές και τα συνθήματα ενώ θεωρήθηκε ως ένα από τα μεγαλύτερα συλλαλητήρια της σύγχρονης ιστορίας. Υπουργός Εξωτερικών τότε ήταν ο Αντώνης Σαμαράς. Σε αυτόν απευθύνθηκε ο δήμαρχος στον λόγο του στην έναρξη του συλλαλητηρίου:

«Ο λαός της Μακεδονίας και της Θεσσαλονίκης ζητά από τον Υπουργό των Εξωτερικών να συνεχίσει αγωνιζόμενος και να μη δεχθεί την αναγνώριση του κράτους των Σκοπίων με όνομα ή ονομασία που θα περιλαμβάνει τη λέξη “Μακεδονία”. Το Ψήφισμα αυτό υπογράφει η Ιστορία της Ελλάδας και προσυπογράφει ο λαός της Μακεδονίας».

«Μακεδονία Ξακουστή» ακουγόταν από τα ηχεία κατά τη διάρκεια του συλλαλητηρίου. Ενώ το σύνθημα «Η Μακεδονία είναι Ελληνική» κυριάρχησε.

Εντύπωση προκάλεσε ότι σε αυτήν την μαζική εκδήλωση δεν καταγράφηκαν κομματικές αντιπαραθέσεις. Σε αυτό συνετέλεσε και η απόφαση των διοργανωτών να μην μιλήσει κανένας εκπρόσωπος κομμάτων.

Την επόμενη ημέρα ο Τύπος μιλούσε για μια από τις μαζικότερες κινητοποιήσεις της ιστορίας. Κατά σειρά, μίλησαν ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Παντελεήμων, ο δήμαρχος Βέροιας, Ανδρέας Βλαζάκης, και ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Κοσμόπουλος. Ο ουρανός γέμισε χιλιάδες λευκά περιστέρια που τα άφησαν οι διοργανωτές για να δηλώσουν ότι η συγκέντρωση έχει ειρηνικό χαρακτήρα.

Μουσικές μπάντες έπαιζαν παραδοσιακά τραγούδια και εμβατήρια. Κόσμος χόρευε στο κέντρο της πλατείας και τραγουδούσε, ακόμα και στα μπαλκόνια ή τις ταράτσες των γύρω πολυκατοικιών. Τα συνθήματα που ακούγονταν ήταν: «Ειρήνη, συνεργασία, ασφάλεια», «Ελλάς εστίν και η Μακεδονία», «Εμείς οι Μακεδόνες είμαστε εδώ», «Κάτω οι πλαστογράφοι της Ιστορίας», «Μακεδονία, η ασπίδα της Ελλάδας», «Σκοπιανοί, μολών λαβέ».
Καΐκια και βάρκες χαιρέτιζαν με συριγμούς από τη θάλασσα, εκατοντάδες άτομα είχαν επιβιβαστεί σε αυτά, φορώντας πορτοκαλί σωσίβια και ανάβοντας βεγγαλικά. Ένα ανεμόπτερο έσερνε κορδέλα, που έγραφε «Η Μακεδονία είναι ελληνική».

Η ομιλία του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, Παντελεήμονα

Η ομιλία Κοσμόπουλου και η επόμενη μέρα

«Τρεις χιλιάδες χρόνια, ο ευλογημένος αυτός τόπος ονομάζεται Μακεδονία. Κατοικείται από αρχαιότατο ελληνικό φύλο, τους Μακεδόνες. Μιλά την ίδια γλώσσα. Θρησκεύεται με τον ίδιο τρόπο. Έχει την ίδια εθνική συνείδηση και τις ίδιες παραδόσεις.

Μια από τις αφίσες της εποχής

Δυόμισι χιλιάδες χρόνια τραγουδούμε σ΄ αυτόν τον τόπο τον Μεγαλέξανδρό μας, τον μέγιστο των Ελλήνων. Και όλα αυτά παρά τις ξένες κατοχές, την τουρκική καταστροφή, τις φυλακίσεις, τις διώξεις. Η Μακεδονία από αρχαιοτάτων χρόνων ήταν το προπύργιο της Ελλάδος, εμπροσθοφυλακή του πολιτισμού, κυματοθραύστης των βαρβάρων. Αυτός το τόπος γέννησε τον Αριστοτέλη, τον μέγιστο των φιλοσόφων, πατέρα του ευρωπαϊκού πολιτισμού, τον μεγάλο νομοδιδάσκαλο Αρμενόπουλο, τους Αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο, που δίδαξαν το Χριστιανισμό και έδωσαν το αλφάβητο στους Σλάβους.
Αυτός ο τόπος ένωσε τα ελληνικά κρατίδια της αρχαιότητας, με τις απέραντες εκτάσεις της Ανατολής και δημιούργησε μια απέραντη γέφυρα μέχρι τον Γάγγη. Εδώ το ελληνικό Βυζάντιο είχε την συμβασιλεύουσά του, την Θεσσαλονίκη μας, πολλούς αιώνες πριν εμφανισθούν στα Βαλκάνια τα σλαβικά φύλα του Βορρά.
Για μας, που η ιστορία μας μετριέται με τις χιλιετίες, το παρελθόν είναι ιερό. Πιο ιερό και από την ίδια μας τη γη. Η γη μας πολλές φορές γνώρισε την σκλαβιά και ξανά κάθε φορά έβρισκε την ελευθερία της. Το πνεύμα όμως, το ελληνικό, δεν υποδουλώθηκε ποτέ.
Η Ιστορία μας, ο πολιτισμός μας, οι παραδόσεις μας έμειναν ανέπαφες στους αιώνες. Αυτά προσπαθούν σήμερα οι ηγεμόνες των Σκοπίων να υφαρπάξουν. Είναι όμως ανιστόρητοι: λαοί χωρίς ιστορία δεν έχουν μέλλον.
Γι’ αυτό βροντοφωνάζουμε σήμερα: οι Μακεδόνες είμαστε εμείς! Δεν επιτρέπουμε και δεν θα επιτρέψουμε σε κανένα να προβάλει αξιώσεις εις βάρος της Μακεδονίας μας»!
Ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης τόνισε ότι το συλλαλητήριο αποτελεί μεγάλη προσφορά και πρέπει να οργανωθεί σωστά ώστε να φανερώσει την σοβαρότητα και την δύναμη την οποία έχει μέσα της αυτή η υπόθεση. Δείτε εδώ την ομιλία του Ντίνου Κοσμόπουλου :

Τέσσερις μέρες μετά το συλλαλητήριο, στις 18 Φεβρουαρίου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής προεδρεύει στην πρώτη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών για το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων. Στην σύσκεψη συμμετέχουν οι Κωνσταντίνος Μητσοτάκης (Ν.Δ.), Ανδρέας Παπανδρέου (ΠΑΣΟΚ), Αλέκα Παπαρήγα (ΚΚΕ) και Μαρία Δαμανάκη (ΣΥΝ), παρουσία του τότε υπουργού εξωτερικών Αντώνη Σαμαρά. Αποτέλεσμα της σύσκεψης ήταν η συμφωνία για κοινή γραμμή πλεύσης, σε μια ονομασία που δεν θα περιέχει τη λέξη «Μακεδονία» ή παράγωγά της.

Συλλαλητήρια στην Αθήνα και την ομογένεια

Στις 10 Δεκεμβρίου 1992 πραγματοποιείται στο Πεδίον του Άρεως άλλο ένα συλλαλητήριο με συμμετοχή άνω του 1.000.000. Κόσμος από την Πελοπόννησο και όλα τα νησιά βρέθηκε στην Αθήνα και διαδήλωσε για το φλέγον Μακεδονικό ζήτημα. Σε Ουάσιγκτον και Μελβούρνη χιλιάδες κόσμου βγήκαν στους δρόμους για να εκφράσουν και αυτοί την αντίθεσή τους για οποιαδήποτε ονομασία των Σκοπίων περιείχε τον όρο Μακεδονία. Ο ομογενειακός τύπος για ημέρες αναφέρονταν στα συγκεκριμένα συλλαλητήρια που είχαν προκαλέσει παγκόσμιο ενδιαφέρον και έπαιξαν και αυτά σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των γεγονότων.

Ύστερα από 26 χρόνια, στις 21 Ιανουαρίου 2018 θα πραγματοποιηθεί άλλο ένα συλλαλητήριο στην Θεσσαλονίκη με τον ίδιο σκοπό. Το Μακεδονικό ζήτημα δεν έπαψε ποτέ να απασχολεί και να επανέρχεται στο προσκήνιο όσα χρόνια και αν πέρασαν.

Με πληροφορίες από τον «Ελεύθερο Τύπο», http://www.mixanitouxronou.gr

Περισσότερα αφιερώματα εδώ.